Türkmənistan prezidenti xarici məsləhətçilərini çaşdırıb
Tarix: 02-04-2021 18:33 | Bölmə: Siyasət
Türkmənistan prezidenti xarici məsləhətçilərini çaşdırıb

Türkmənistan prezidenti Qurbanqulu Berdıməhəmmədov parlamentin yuxarı palatası olan Xalq Məsləhəti Milli Geneşinin senatoru seçilib. Hətta yaxın gələcəkdə onun sədri ola bilər. Dövlət başçısının hakimiyyətin qanunverici qoluna gəlişi Konstitusiyaya ziddir və artıq müxalif düşüncəli vətəndaşların narazılığına səbəb olub.

Reyting.az
“Nezavisimaya qazeta”-ya istinadla xəbər verir ki, ötən bazar Türkmənistanda parlamentin yuxarı palatasına seçkilər keçirilib. Aşqabad, Türkmənabad, Məryəm və Bayramalıda Türkmənistan Demokratik Seçimi (TDS) müxalifət hərəkatının tərəfdarları prezident Qurbanqulu Berdıməhəmmədovun istefasını tələb edən vərəqələr yayıblar. “Onlardan ikisi – Didar Aşirov və Dövran Qılıcov Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin əməkdaşları tərəfindən tutulub”, - deyə TDS-nin rəhbəri Murad Qurbanov bildirib.

Qurbanqulu Berdıməhəmmədov namizəd siyahısında deyildi. Bu səbəbdən prezident Berdıməhəmmədovun Xalq Məsləhətinə seçilməsi xəbəri gözlənilməz olub. Məclisin (parlamentin aşağı palatası) sədri Gülşat Məmmədova Berdıməhəmmədovu təbrik edərək, deyib ki, "seçicilərin 100%-i səslərini dövlət başçısına veriblər".

Beləliklə, “Radio Azatlık”-ın (Azadlıq Radiosunun Türkmən xidməti) verdiyi xəbərə görə, yuxarı palataya seçilən 63 yaşlı Q. Berdıməhəmmədov, eyni zamanda, icra hakimiyyəti qolunun başçısı olmaqla, qanunverici qola üzv olub.

Yerli müşahidəçilər dərhal qeyd ediblər ki, prezidentin qanunverici hakimiyyətə seçilməsi ölkə Konstitusiyasının iki maddəsini pozur. Bəli, prezidentə parlamentin yuxarı palatasında bir yer verilir, ancaq istefa etmiş keçmiş prezidentə. Bu baş verənə qədər Berdıməhəmmədovun senatorlar arasında olması Konstitusiya normalarının açıq şəkildə pozulmasıdır.

Türkmənistanlı ekspert Serdar Aytakov NG-yə bildirib: "Bu əməliyyatın niyə edildiyinə dair bir neçə versiya var".

Onun sözlərinə görə, Berdıməhəmmədovun mikroidarəçiliyin tərəfdarı olduğu məlumdur: istər universitet abituriyentlərinin siyahısını yoxlamaq, istərsə də çempion itlərin medallarını təsdiqləmək və s. "Prezident qeydlərini etdi" ifadəsi demək olar ki, hər dəfə, Nazirlər Kabinetinin hər iclasında və ya tikilməkdə olan hər hansı bir obyektlə tanış olarkən səslənir. Söyləməyə ehtiyac yoxdur, deputatlığa namizədlər ən ciddi sədaqət yox, şəxsən prezidentə həddindən artıq sədaqət testlərindən keçərlər”.

Başqa bir versiyaya görə, Berdıməhəmmədovun parlamentdəki kampaniyası gücün tranziti, daha doğrusu, güc mərkəzinin dəyişdirilməsi və kollegial bir şəkildə rəsmi qərar verilməsi üçün çoxaddımlı əməliyyatın bir hissəsidir. “Əlbəttə, şəxsi məsuliyyətin maskalanması, iqtisadiyyatda populyar olmayan addımların atılması zərurəti, həmçinin vintlərin bərkidilməsi və s. üçün”, - deyə Aytakov vurğulayıb.

Ekspertin fikrincə, Konstitusiyanın normalarına görə, parlamentin yuxarı palatası ölkənin bütün bölgələrindən və paytaxt Aşqabaddan olan nümayəndələrdən ibarətdir və bu palataya səkkiz nəfər prezident kvotasına uyğun olaraq təyin edilir. Başqa bir şəxsin ölkənin bütün bölgələrini birləşdirən əsas təmsilçi hakimiyyət orqanına rəhbərlik edəcəyini və böyük güclərə sahib müstəqil bir siyasi xadim olacağını düşünmə Berdıməhəmmədov və ətrafı üçün yolverilməzdir. Bu, onun və ətrafının dövlət sisteminə inteqrasiya etməyə çalışdığı şəxsiyyətə pərəstiş anlayışının hamısını pozacaqdı. Həmin məntiqlə, Berdıməhəmmədov fövqəladə vəziyyətdə də etirazedici və ya idarəedilməz hala gələn parlamentin yuxarı palatasının sədrini yerindən çıxarmağa müvəffəq olmayacaqdı.

Prezidentin oğlu Serdar Berdıməhəmmədovu karyera pilləkənlərində yüksəltmək üçün bu addımı atması da düşünülür.

Heç kimə sirr deyil ki, 2016-cı ildə super prezident Konstitusiyasının qəbul edilməsindən və 2017-ci ildə ona əlavədən sonra xarici məsləhətçilər Türkmənistan hakimiyyət orqanlarına ən azından sivil bir güc sisteminin görünüşünü yaratmağı və Xalq Məsləhətini ləğv etməyi tövsiyə ediblər. Nədənsə Türkmənistan səlahiyyətliləri bu oyunu oynamağa qərar verib və xarici məsləhətçilərini, lobbiçilərini sevindirən bu tövsiyələri qəbul ediblər. Bununla birlikdə, Berdıməhəmmədov onları yenidən narahat vəziyyətə gətirib, qurduğu güc sisteminin minimal azadlıqlar ilə işləyə bilməyəcəyini göstərib.




Bölməyə aid digər xəbərlər