14:16 / 24-04-2024
Nəzir - Akif Abbasov yazır
Siyasi şərhçi: “SWIFT beynəlxalq ödəniş sistemi ABŞ-ın siyasi alətinə çevrilib”
Tarix: 13-04-2021 15:59 | Bölmə: Siyasət
Siyasi şərhçi: “SWIFT beynəlxalq ödəniş sistemi ABŞ-ın siyasi alətinə çevrilib”

Pentaqonun NATO və Avropa üzrə keçmiş köməkçisi Cim Tounsend “Ukraynanın ən yaxşı silahının ABŞ raketləri yox, beynəlxalq sanksiyalar” ola biləcəyini deyib. Onun sözlərinə görə, ən ağır iqtisadi sanksiya Rusiyanı SWIFT sistemindən ayırmaqdır. Çünki bu sanksiya cəzalandırılan tərəfi bank əməliyyatları aparmaqdan məhrum edir, bütün idxal-ixrac əlaqələri kəsilir və iqtisadi böhran qaçılmaz olur.

Pentaqon təmsilçisinin dediklərini Reyting.az-a şərh edən Strateji Planlaşdırma və Araşdırmalar İnstitutunun rəhbəri Azad Məsiyev bildirib ki, Ümumdünya Banklararası Maliyyə Telekommunikasiya Cəmiyyəti (SWIFT) 200-dən artıq ölkədə 11 mindən çox maliyyə qurumunun qlobal ödənişlər üzrə məlumatlarını idarə edir. SWIFT-in Belçika, ABŞ, Braziliya, Avstraliya, Hindistan, Yaponiya, Koreya, Avstriya, Fransa, Almaniya, İtaliya, Cənubi Afrika, İspaniya, İsveç, İsveçrə, İngiltərə, BƏƏ və Rusiya Federasiyasında ofisləri var. Bu sistemdə əməliyyatlar əsasən ABŞ dolları və avro ilə aparılır.

A. Məsiyev deyib ki, əslində, SWIFT siyasətə qoşulmayacağını iddia etsə də, faktiki olaraq artan təzyiq qarşısında bitərəf qala bilmir: “Belə siyasi tərəfkeşlik və ABŞ-ın alətinə çevrilməsi bu sistemə olan inamı azaldır. Dollara alternativ tapmaq istəyən dünya, ödəniş sistemlərinə də alternativ tapmalıdır. ABŞ banklarının iştirakı olmadan yeni sistem qurmaq real məsələ kimi görünmür. Çünki dünyada ticarətin də böyük hissəsi ABŞ-ın milli valyutası olan dollarla aparıldıqca güc yenə də ABŞ-ın əlində qalacaqdır”.

İnstitut rəhbəri əlavə edib ki, bu gün dünya ticarətinin 80-90 faizi dollarla, beynəlxalq əməliyyatların çoxu isə ABŞ maliyyə sistemi vasitəsilə tənzimlənir: “Bu sistem vasitəsilə ABŞ dünyanın maliyyə sektorunu tam nəzarətə götürdüyündən, dünya iqtisadiyyatını tənzimləyir. İqtisadiyyat siyasətə, siyasət də iqtisadiyyata bağlı olduğundan ABŞ dünya siyasətini tənzimləmək gücünə sahibdir. Beləliklə, ABŞ öz marağına uyğun olmayan dövlətlərdə krizis yaratmaq gücünə malik olur. SWIFT beynəlxalq ödəniş sistemini nəzarətində saxlayan ABŞ istədiyi dövlətdə şirkətlərə, banklara və şəxslərə sanksiya tətbiq edə bilir. ABŞ bu imkanlar hesabına öz maraqlarını önə çəkməklə ədalət pirinsiplərini pozur”.

Siyasi şərhçi diqqətə çatdırıb ki, Rusiya rəhbərliyi uzun müddətdir ticarət əlaqələrində dollardan imtina edərək, milli valyuta ilə ikitərəfli ödəmələri həyata keçirmək barədə danışıqlar aparırdı: “Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi, SWIFT sisteminin bağlanması ehtimalı qarşısında Rusiya texnologiyasına əsaslanan yeni bir ödəmə sistemi qura biləcəklərini açıqlayıb. Rus maliyyə və bank mütəxəssisləri, Rusiyanın SWIFT-ə alternativ bir sistem qurma gücünə sahib olduqlarını bildiriblər. Türkiyə, o cümlədən Avrasiya İB-ə daxil olan ölkələrlə, Çin, Hindistan və İranla danışıqlarda razılaşmalar əldə edilmişdi. SWIFT beynəlxalq ödəniş sisteminə alternativ olaraq yeni beynəlxalq ödəmə sistemi yaranarsa, bu halda, yeni dünya valyutasının yaranma ehtimalı gündəmə gəlir”.

A. Məsiyev xatırladıb ki, Rusiya Avrasiya İB-nin ALTUN pul vahidinin dövriyyəyə buraxılmasını istəyir, təbii olaraq yeni yaradılan ödəmə sistemində bundan istifadə oluna bilər: “Çinin (China İnternational Payment System) sistemi, həmçinin Hindistanın buna bənzər sistemi, Rusiyanın Peredachi Finansovıkh Soobsheniy - Maliyyə Məlumatların Ötürmə Sisteminə qoşulması çox böyük siyasi-iqtisadi əhəmiyyət kəsb edir. Rusiya Mərkəzi Bankı tərəfindən idarə olunacaq vahid sistemin yaradılması, Avrasiya İB-nin inkişafına gətirib çıxara bilər ki, bu da ABŞ-ın strateji maraqlarına uyğun deyil. Belə olan təqdirdə, yəni maraqların toqquşması dünyada yeni siyasi gərginliyin artması ilə nəticələnə bilər. Braziliyada keçirilən BRİCS (Braziliya, Rusiya, Hindistan, Çin, Cənubi Afrika Respublikası) zirvə görüşündə təşkilatın üzv ölkələri milli valyutalarla ticarət əlaqələrini genişləndirməyə səy göstərir. Rusiya, Çin və Hindistan SWIFT beynəlxalq ödəniş sisteminə qarşı öz alternativini yaratmaq niyyətindədirlər. Ukrayna-Rusiya gərginliyi ilə bağlı Pentaqonun NATO və Avropa üzrə keçmiş köməkçisi Cim Tounsend fikirləri ilk baxışdan Rusiyaya iqtisadi cəhətdən zərər vurmağa hesablansa da, bu, Ukraynada və onun ətrafında yaranmış gərginlikdən çıxış yolu deyil. Rusiya öz milli təhlükəsizliyini qorumaq üçün yeni sistem qurmaqdadır, bu yolda ona mane olan bütün hədəfləri aşmağı qarşısına məqsəd qoyub”.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}