Rusiyada çörəkpulu qazananlar: onlar Tacikistana qayıtsa, hakimiyyət laxlayacaq
Tarix: 15-08-2023 16:15 | Bölmə: Slayd
Rusiyada çörəkpulu qazananlar: onlar Tacikistana qayıtsa, hakimiyyət laxlayacaq

Tacikistan hökuməti Rusiyadakı tacik əmək miqrantlarının həyatının qayğısına qalıb. Nazirlər Kabinetinin sərəncamı ilə Tacikistanın Əmək, Miqrasiya və Məşğulluq Nazirliyinin işçi qrupları yaradılıb və onlar Rusiyanın 5 şəhərinə gediblər. Onlardan biri artıq Tacikistan vətəndaşlarını işə götürən Moskva logistika şirkətinə baş çəkib.

Prezident Emomali Rahmon vəziyyəti nəzarətdə saxlayır. Ekspertlər hesab edirlər ki, həmvətənlərin müdafiəsi ilə bağlı qərar hakimiyyətin uzanan tranziti ilə üst-üstə düşən möhtəşəm PR kampaniyasına uyğundur.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşri bildirir ki, Tacikistan hakimiyyətinin Rusiya Federasiyasında işləyən həmvətənlərə diqqətinin rəsmi səbəbi qeyri-adekvat iş, yaşayış şəraiti və təhlükəsizlik qüvvələrinin təqibləridir:

Rusiyaya əmək miqrasiyası məsələsi Tacikistan üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir, ölkənin ÜDM-nin demək olar ki, 40 faizi (Dünya Bankına görə, bu, 2022-ci ilin sonunda təqribən 32 faiz təşkil edirdi - “NG”) xaricdən gələn pul köçürmələri hesabına formalaşır. Tacikistan vətəndaşları, Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin (Sərhəd Xidməti) məlumatına görə, 2022-ci ilin sonunda Rusiyadakı əcnəbi işçilər arasında Özbəkistan vətəndaşlarından sonra ikinci yerdədir.

Eyni zamanda, hüquq müdafiəçilərinin fikrincə, digər əcnəbilərdən daha çox immiqrasiya qanunlarını pozmaqda ittiham olunan taciklərdir.

“Qeyri-qanuni” əməliyyat vaxtaşırı Moskvada və Rusiya Federasiyasının digər şəhərlərində həyata keçirilir, bu zaman yüzlərlə işçi saxlanılır, lakin onların arasında digərlərindən daha çox taciklər var. Ola bilsin ki, Tacikistan vətəndaşları üçün Rusiyada qalma şərtləri əlavə tələblərlə yüklənir. Amma sənədləri qaydasında olanlar da tez-tez “səbəbsiz” saxlanılmalarından, istintaq təcridxanasındakı dəhşətli şəraitdən, hətta döyülmələrdən şikayətlənirlər.

Tacikistanlı tələbələr son vaxtlar asayiş keşikçilərinin “isti əlinə” keçiblər. Düşənbə buna reaksiya vermək məcburiyyətində qalıb. O cümlədən, Tacikistanın baş prokuroru Rəhmon Yusuf Əhmədzod Rusiya Federasiyasının Baş Prokurorluğundan tələbələri döyən Rusiya hüquq-mühafizə orqanlarının “ayrı-ayrı əməkdaşlarının hərəkətlərini” yoxlamağı və onlara hüquqi qiymət verməyi tələb edib.

Yəqin ki, bu hadisədən sonra prezident Emoməli Rəhmon hökumətə müvafiq komissiya yaratmağı tapşırıb və məsələni şəxsi nəzarətinə götürüb. Tacikistanın Əmək, Miqrasiya və Əhalinin Məşğulluğu Nazirliyi Moskva, Sankt-Peterburq, Yekaterinburq, Novosibirsk və Ufaya çeklərlə getmiş beş qrup yaradıb.

Əmək, miqrasiya və əhalinin məşğulluğu naziri Gülnora Xasanzoda da Rusiya paytaxtına səfər edib və o, Rusiya Federasiyasının əmək və məşğulluq nazirinin müavini Yelena Muxtiyarova ilə əmək miqrasiyası məsələsinə dair imzalanmış yol xəritəsinin icrasını müzakirə edib. İclasda Rusiya Federasiyası və Tacikistanın İqtisadi Əməkdaşlıq üzrə Hökumətlərarası Komissiyasının həmsədrləri, Rusiya baş nazirinin müavini Marat Xusnullin və Tacikistanın baş naziri Koxir Rəsulzoda da iştirak edib.

Tacikistanda xatırladıblar ki, 2019-cu ildən iki ölkə arasında respublika vətəndaşlarının Rusiyada müvəqqəti əmək fəaliyyətinə mütəşəkkil cəlb edilməsi haqqında saziş qüvvədədir.

Politoloq və postsovet məkanı üzrə ekspert Arkadi Dubnov “NG”-yə deyib ki, tacik əmək miqrantlarının Rusiyada yaşaması və işləməsi ilə bağlı dramatik vəziyyət hamıya məlumdur. Hətta belə rəqəmlər var ki, hər il 200-ə yaxın tacik Rusiya şəhərlərində kriminal çəkişmələr, iş şəraiti və digər səbəblər nəticəsində ölür:

“Məncə, rəsmi Düşənbənin Rusiyadakı həmvətənlərinin iş şəraitini yoxlamaq üçün hökumət komissiyası göndərməyə hazır olması ən azı üç vəziyyətdən xəbər verir. Bir tərəfdən bu, hakimiyyətin öz həmvətənlərini qorumaq istəyidir. Digər tərəfdən, öz ləyaqətini qorumaq, bu da Tacikistan rəhbərliyinə ölkə daxilində öz reytinqini yüksəltməyə imkan verəcək. Deməli, müəyyən dərəcədə bu, həm də Düşənbənin möhtəşəm piar aksiyasıdır ki, bunu indiki vəziyyətdə ancaq alqışlamaq olar”, - deyə Dubnov hesab edir.

Məsələ burasındadır ki, Rusiyada taciklərin başına gələnlərdən Tacikistan daxilində narazılıq artır. Üstəlik, Dövlət Duması qanuna düzəlişlər hazırlayır, ona görə miqrantlar üçün patentin qiyməti 4 dəfə artacaq.

Patentin qiyməti bölgəyə görə dəyişir. Rusiya paytaxtında bu, 26 min rubldan çox olacaq. Belə bir məbləği hər miqrant ödəyə bilməz. Bu isə o deməkdir ki, onların çoxu “yerin altına” düşəcək, digərləri öz vətənlərinə qayıdacaqlar.

Dubnovun fikrincə, “Tacikistan hakimiyyəti nəinki öz reputasiyasını qorumalı, həm də ölkə daxilində narazılığın artmasının qarşısını almalıdır. Rusiya Federasiyasında yoxlamaları qızışdırmaq hakimiyyəti sabitləşdirməyin üsullarından biridir, vətəndaşlar xalq liderinin qayğısından razı qalacaqlar".

Göründüyü kimi, prezident Emomali Rahmon hələ 2019-cu ildə başlayan hakimiyyətin keçidini başa çatdırmaq qərarına gəlib.

Politoloq hesab edir ki, Tacikistan hakimiyyətinin bu hərəkəti həm də “Orta Asiyadan, xüsusən də Tacikistandan olan əmək miqrantlarını üçüncü dərəcəli insanlara çevirməkdən çəkinməyən” rus şovinistlərinə və ksenofoblarına bir növ cavabdır.

“Biz Tacikistan hökumətinin bu niyyətinin necə həyata keçiriləcəyini görməliyik. Onların tam rahatlığa nail ola biləcəklərinə əmin deyiləm, çünki Tacikistan Avrasiya İqtisadi İttifaqının üzvü deyil, amma cəhd etmək lazımdır”, - deyə Dubnov vurğulayıb.

Tacikistan eksperti Andrey Zaxvatov da hesab edir ki, Emomali Rahmon hakimiyyəti oğlu Rüstəmə verməyə hazırdır, hakimiyyətin keçidi uzun müddətdir müzakirə olunur, amma uyğun fon yoxdur. Tacikistana siyasi sükut lazımdır. “Əmək miqrasiyası Düşənbəyə təzyiq alətidir. Son zamanlar Tacikistana səfər edən Rusiya rəsmiləri Avrasiya İttifaqındakı imtiyazları xatırladır və ölkəni regional assosiasiyaya qoşulmağa təhrik edirlər”.

Amma bu gün rublun məzənnəsi aşağı düşüb və tacik miqrantlarının Rusiyada qalması sərfəli deyil. “Yüz minlərlə yoxsul evə qayıdırsa, o zaman ölkədə siyasi təlatümlər və köklü dəyişikliklər istisna edilmir. Bu, Rusiya üçün sərfəli deyil və əgər Kreml bunu başa düşərsə, o zaman yoxlamalar dayandırılmalıdır”, - deyə Zaxvatov bildirib.

Y. QACAR
Reyting.az





Bölməyə aid digər xəbərlər