09:41 / 17-08-2025
İsrail hökumətinin rəhbər şəxsi ABŞ-da saxlanılıb
08:54 / 17-08-2025
Sərhəd Xidməti Aparatının inzibati binasında yanğın olub
20:53 / 16-08-2025
Cəlilabadda 62 yaşlı qadın öldürülüb - Yenilənib
18:21 / 16-08-2025
Müğənni Rəqsanə həbs edilib - 520 min dollarlıq ittiham
17:40 / 16-08-2025
“Şamaxı” klubunda təyinatlar olub
17:27 / 16-08-2025
Zelenski: "Cəbhə xətti boyunca çətin istiqamətlərdə uğurlar əldə edirik"
16:46 / 16-08-2025
Yazıçı Vidadi Babanlı vəfat edib
15:30 / 16-08-2025
Ceyhun Bayramovla Ukrayna XİN başçısı arasında telefon danışığı olub
13:58 / 16-08-2025
Əziz Ələkbərli: İcma qərbi azərbaycanlıların öz yurdlarına dönməsi üçün fəaliyyətini davam etdirəcək
13:46 / 16-08-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:48 / 16-08-2025
Üç hərbçiyə ali rütbə verilib
12:40 / 16-08-2025
Prezident hərbi qulluqçuları təltif edib - Siyahı
11:51 / 16-08-2025
Xəzər dənizində zəlzələ olub
11:30 / 16-08-2025
Lökbatanda yaşayış binasında partlayış: bir nəfər xəsarət alıb
09:27 / 16-08-2025
Tovuz rayonunda zəlzələ baş verib
08:20 / 16-08-2025
Qərbi Azərbaycanla bağlı yeni kitab nəşr olunub - Foto
07:50 / 16-08-2025
Premyer Liqa: ilk turun daha 2 oyunu keçiriləcək
07:12 / 16-08-2025
Prezidentlərin ikinci görüşü sülhlə nəticələnə bilər
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
22:20 / 15-08-2025
Rusiya-ABŞ görüşü Putin üçün uğurdur
22:05 / 15-08-2025
Putin və Tramp qlobal strateji təhlükəsizliyi də müzakirə edəcəklər
20:42 / 15-08-2025
Zelenski Putin-Tramp görüşündən gözləntilərini açıqlayıb
19:12 / 15-08-2025
Aya astronavt göndərəcəklər - Foto
18:03 / 15-08-2025
Bakı, Qubadlı və İmişidə ağaclar qanunsuz kəsilib
17:31 / 15-08-2025
İsfəndiyar Axundovun milyonluq avtomobillərinə həbs qoyulub
17:24 / 15-08-2025
Lisey və gimnaziyalara qəbul imtahanı keçiriləcək
16:41 / 15-08-2025
Hərbi xidmətə çağırışdan kimlərə möhlət verilir? - Siyahı
16:03 / 15-08-2025
Nəzakət Teymurova: “Deyirlər ki, Xalq artisti ləhcə ilə danışır, ürəyim belə istəyir...”
15:55 / 15-08-2025
Azərbaycan əhalisinin sayı açıqlanıb
15:54 / 15-08-2025
Sem Altman İlon Maska meydan oxuyur
16:10 / 13-08-2025
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkovla bağlı sensasiyalı fakt açıqlayıb
03:20 / 16-08-2025
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
11:40 / 13-08-2025
Deputat: Vaşinqton razılaşması regionumuzda sülhə yol açır
13:17 / 14-08-2025
“Nikol Ermənistanı xilas etdi” - Ermənistanda hamı bu rəydədir?
11:10 / 12-08-2025
Professor: Proses tərəfləri yekun sülhə aparır
12:07 / 12-08-2025
Bakı və İrəvan qarşılıqlı güzəştlərə gedib
14:59 / 15-08-2025
Tramp 907-ci düzəlişi rəsmən dayandırıb
08:07 / 15-08-2025
ABŞ və Rusiya dünyanı yenidən bölüşdürür
15:51 / 14-08-2025
Xəzərdə yeni ada kəşf ediblər
00:22 / 13-08-2025
Departament sözçüsü: "Azərbaycan və Ermənistan arasındakı razılaşmalar..."
12:11 / 15-08-2025
Sabiq səfirlərdən çağırış: ABŞ ermənilərə və azərbaycanlılara real kömək etməlidir
18:03 / 12-08-2025
İş adamı Süleyman Babayev həbs edilib - Vergidən yayınma ittihamı ilə
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
Tarix: 01-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 2014-cü ildə İrana səfər edəndə çox yüksək əhval-ruhiyyədə idi. O vaxtkı vitse-prezident Eshaq Cahangiri ilə görüş zamanı Ərdoğan potensial ticarət sövdələşmələrini, enerji və sənaye əlaqələrini dərinləşdirməyin yollarını müzakirə edərək kameralara gülümsədi.
O, ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılmasına dair qısa nitq söylədi və ev sahiblərinə təşəkkür etməzdən əvvəl "İran bizim ikinci vətənimizdir",- dedi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Böyük Britaniya nəşrinin yazdığına görə, artıq 11 ildir ki, Türkiyədə İrana rəğbət ən aşağı səviyyədədir:
Türkiyə ictimaiyyəti İsrailin İrana qarşı əsassız hücumunu böyük ölçüdə pisləsə də, siyasətçilərin İslam Respublikasına sevgisi azdır.
Bəziləri bu gərginliyi Osmanlı dövründən bəri davam edən rəqabətlə əlaqələndirir, lakin Ərdoğan və onun sələflərinin rəhbərlik etdiyi İslam mühafizəkar hərəkatı həmişə İrandan o qədər də uzaqda deyildi.
Türk siyasi islamçı hərəkatı 1960-cı illərdən başlayaraq bir neçə onilliklər ərzində Necmettin Erbakan tərəfindən formalaşdırılıb.
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı baş verəndə türk islamçılar sevinirdilər. Onların bir çoxu inqilabın ideoloqu Əli Şəriətinin əsərlərini oxuyur və hətta 1990-cı illərdə də müəyyən mənada İrana nümunə kimi baxırdılar.
İslam dünyasının qalan hissəsini - xüsusən də Yaxın Şərqdə - sünni-şiə parçalanmasına baxmayaraq, türk dini mühafizəkarları bu cür ikilikləri rədd etdilər. Onlar bölgəyə o obyektivlə baxmadılar. Məsələn, Ərbakan 1997-ci ildə D-8 iqtisadi əməkdaşlıq təşkilatı bayrağı altında müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələri birləşdirməyə çalışaraq Banqladeş, Misir, İndoneziya, İran, Malayziya, Nigeriya və Pakistanı üzv olmağa inandırdı.
Türkiyədən kənarda insanların çoxunun bilmədiyi odur ki, 1997-ci ilin yanvarında ordunun Ərbakan hökumətini devirməsinə səbəb olan hadisələrdən biri onun Rifah Partiyasının Ankaranın Sincan rayonunda İran səfirinin də iştirak etdiyi Əl-Qüds Gecəsi olub.
Salonda “Hizbullah” və HƏMAS bayraqları nümayiş etdirilərək Fələstin məsələsini işıqlandıran tamaşa nümayiş etdirilib. İran səfiri Türkiyə hökumətinin dünyəvi mahiyyətini tənqid edən alovlu çıxış edib. Bu, nəticədə hərbçilər tərəfindən Ərbakanın hökumətinə qarşı hərəkət etmək, onu güc tətbiq etmədən devirmək üçün bir bəhanə kimi istifadə olundu.
Ərdoğan və müttəfiqləri 2002-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) təsis edəndə liberal və Avropa İttifaqı (Aİ) tərəfdarı çıxışlarına baxmayaraq, İranyönlü mövqeyini qoruyub saxlamışdı. Onun ən diqqətəlayiq hərəkətlərindən biri İran və Qərb arasında nüvə danışıqlarında əsas darboğazın həllinə kömək etmək üçün Braziliya ilə əməkdaşlıq etmək idi. Bu mübadilə razılaşmasına əsasən, İran tibbi tədqiqat reaktoru üçün nüvə yanacaq çubuqları müqabilində Türkiyəyə 1200 kq aşağı zənginləşdirilmiş uranı (LEU) göndərməyi qəbul etdi.
2010-cu ildə Ərdoğan “Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullaha da zəng edərək “Hizbullah”ın ruhani lideri Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Fədlallahın vəfatından sonra başsağlığı verib.
2011-ci ildə Ərdoğan Nəcəfdə Hz. Əlinin məqbərəsini ziyarət edən ilk sünni lider oldu, daha sonra Ayətullah Əli Sistani ilə də görüşdü.
Türkiyənin İranla əlaqələri o qədər yaxın idi ki, ABŞ-nın 2012-ci ildəki hesabatlarında Ərdoğanı Türkiyədən kənarda fəaliyyət göstərən İsrail casuslarının adlarını Tehrana sızdırmaqda ittiham etdilər - Türkiyə rəsmiləri bu günədək bu ittihamı qəti şəkildə rədd edirlər.
Lakin 2011-ci ildən başlayaraq İranın Suriyada Bəşər Əsəd rejiminə dəstəyindən sonra Ankaranın İrana baxışı tədricən və kəskin şəkildə dəyişdi.
Ərdoğan əvvəlcə Əsədi islahatlar aparmağa və üsyanı sülh yolu ilə həll etməyə inandırmağa çalışsa da, Əsəd Tehranı əsas himayədarı seçdi və dinc etirazlara güc göstərişi ilə cavab verdi.
Ankara üçün dönüş nöqtəsi - 2013-cü ildə Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi, ardınca 2014-cü ildə Hələb kimi şəhərləri mühasirəyə alması, kütləvi aclığa, qətllərə və köçkünlüyə məcbur etməsi - oldu.
İranın bu cinayətlərə birbaşa dəstəyi, “Hizbullah”ın iştirakı ilə Suriya münaqişəsinə ekzistensial təhlükə kimi baxan Ankaranı dərindən narahat etdi.
Tehranın 2013-cü ildə Türkiyə ilə PKK arasında sülh prosesini pozmaq cəhdləri də diqqətdən yayınmayıb. O vaxtdan bəri əlaqələr getdikcə daha çox əməliyyat xarakteri daşıyır. Ankara ticarət əlaqələrini qoruyub saxlayıb və İranla, xüsusən də Suriya ilə bağlı ümumi dil tapmağa çalışır, lakin Türkiyə rəsmiləri artıq iranlı həmkarlarına qarşı xoşməramlı davranmırlar.
Bu gün İsrailin İran hədəflərinə endirdiyi son zərbələrdən sonra Ərdoğanın İranı dəstəkləyən açıqlamalarına baxmayaraq, münasibətlər gərgin olaraq qalır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 2014-cü ildə İrana səfər edəndə çox yüksək əhval-ruhiyyədə idi. O vaxtkı vitse-prezident Eshaq Cahangiri ilə görüş zamanı Ərdoğan potensial ticarət sövdələşmələrini, enerji və sənaye əlaqələrini dərinləşdirməyin yollarını müzakirə edərək kameralara gülümsədi.
O, ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılmasına dair qısa nitq söylədi və ev sahiblərinə təşəkkür etməzdən əvvəl "İran bizim ikinci vətənimizdir",- dedi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Böyük Britaniya nəşrinin yazdığına görə, artıq 11 ildir ki, Türkiyədə İrana rəğbət ən aşağı səviyyədədir:
Türkiyə ictimaiyyəti İsrailin İrana qarşı əsassız hücumunu böyük ölçüdə pisləsə də, siyasətçilərin İslam Respublikasına sevgisi azdır.
Bəziləri bu gərginliyi Osmanlı dövründən bəri davam edən rəqabətlə əlaqələndirir, lakin Ərdoğan və onun sələflərinin rəhbərlik etdiyi İslam mühafizəkar hərəkatı həmişə İrandan o qədər də uzaqda deyildi.
Türk siyasi islamçı hərəkatı 1960-cı illərdən başlayaraq bir neçə onilliklər ərzində Necmettin Erbakan tərəfindən formalaşdırılıb.
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı baş verəndə türk islamçılar sevinirdilər. Onların bir çoxu inqilabın ideoloqu Əli Şəriətinin əsərlərini oxuyur və hətta 1990-cı illərdə də müəyyən mənada İrana nümunə kimi baxırdılar.
İslam dünyasının qalan hissəsini - xüsusən də Yaxın Şərqdə - sünni-şiə parçalanmasına baxmayaraq, türk dini mühafizəkarları bu cür ikilikləri rədd etdilər. Onlar bölgəyə o obyektivlə baxmadılar. Məsələn, Ərbakan 1997-ci ildə D-8 iqtisadi əməkdaşlıq təşkilatı bayrağı altında müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələri birləşdirməyə çalışaraq Banqladeş, Misir, İndoneziya, İran, Malayziya, Nigeriya və Pakistanı üzv olmağa inandırdı.
Türkiyədən kənarda insanların çoxunun bilmədiyi odur ki, 1997-ci ilin yanvarında ordunun Ərbakan hökumətini devirməsinə səbəb olan hadisələrdən biri onun Rifah Partiyasının Ankaranın Sincan rayonunda İran səfirinin də iştirak etdiyi Əl-Qüds Gecəsi olub.
Salonda “Hizbullah” və HƏMAS bayraqları nümayiş etdirilərək Fələstin məsələsini işıqlandıran tamaşa nümayiş etdirilib. İran səfiri Türkiyə hökumətinin dünyəvi mahiyyətini tənqid edən alovlu çıxış edib. Bu, nəticədə hərbçilər tərəfindən Ərbakanın hökumətinə qarşı hərəkət etmək, onu güc tətbiq etmədən devirmək üçün bir bəhanə kimi istifadə olundu.
Ərdoğan və müttəfiqləri 2002-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) təsis edəndə liberal və Avropa İttifaqı (Aİ) tərəfdarı çıxışlarına baxmayaraq, İranyönlü mövqeyini qoruyub saxlamışdı. Onun ən diqqətəlayiq hərəkətlərindən biri İran və Qərb arasında nüvə danışıqlarında əsas darboğazın həllinə kömək etmək üçün Braziliya ilə əməkdaşlıq etmək idi. Bu mübadilə razılaşmasına əsasən, İran tibbi tədqiqat reaktoru üçün nüvə yanacaq çubuqları müqabilində Türkiyəyə 1200 kq aşağı zənginləşdirilmiş uranı (LEU) göndərməyi qəbul etdi.
2010-cu ildə Ərdoğan “Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullaha da zəng edərək “Hizbullah”ın ruhani lideri Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Fədlallahın vəfatından sonra başsağlığı verib.
2011-ci ildə Ərdoğan Nəcəfdə Hz. Əlinin məqbərəsini ziyarət edən ilk sünni lider oldu, daha sonra Ayətullah Əli Sistani ilə də görüşdü.
Türkiyənin İranla əlaqələri o qədər yaxın idi ki, ABŞ-nın 2012-ci ildəki hesabatlarında Ərdoğanı Türkiyədən kənarda fəaliyyət göstərən İsrail casuslarının adlarını Tehrana sızdırmaqda ittiham etdilər - Türkiyə rəsmiləri bu günədək bu ittihamı qəti şəkildə rədd edirlər.
Lakin 2011-ci ildən başlayaraq İranın Suriyada Bəşər Əsəd rejiminə dəstəyindən sonra Ankaranın İrana baxışı tədricən və kəskin şəkildə dəyişdi.
Ərdoğan əvvəlcə Əsədi islahatlar aparmağa və üsyanı sülh yolu ilə həll etməyə inandırmağa çalışsa da, Əsəd Tehranı əsas himayədarı seçdi və dinc etirazlara güc göstərişi ilə cavab verdi.
Ankara üçün dönüş nöqtəsi - 2013-cü ildə Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi, ardınca 2014-cü ildə Hələb kimi şəhərləri mühasirəyə alması, kütləvi aclığa, qətllərə və köçkünlüyə məcbur etməsi - oldu.
İranın bu cinayətlərə birbaşa dəstəyi, “Hizbullah”ın iştirakı ilə Suriya münaqişəsinə ekzistensial təhlükə kimi baxan Ankaranı dərindən narahat etdi.
Tehranın 2013-cü ildə Türkiyə ilə PKK arasında sülh prosesini pozmaq cəhdləri də diqqətdən yayınmayıb. O vaxtdan bəri əlaqələr getdikcə daha çox əməliyyat xarakteri daşıyır. Ankara ticarət əlaqələrini qoruyub saxlayıb və İranla, xüsusən də Suriya ilə bağlı ümumi dil tapmağa çalışır, lakin Türkiyə rəsmiləri artıq iranlı həmkarlarına qarşı xoşməramlı davranmırlar.
Bu gün İsrailin İran hədəflərinə endirdiyi son zərbələrdən sonra Ərdoğanın İranı dəstəkləyən açıqlamalarına baxmayaraq, münasibətlər gərgin olaraq qalır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 12:48
Üç hərbçiyə ali rütbə verilib
Dünən, 12:40
Prezident hərbi qulluqçuları təltif edib - Siyahı
Dünən, 03:20
Putin və Tramp Ukrayna ilə bağlı bir çox məqamları razılaşdırıblar - (Yenilənib+) - Video - Fotolar
15-08-2025, 19:12
Aya astronavt göndərəcəklər - Foto
15-08-2025, 14:59
Tramp 907-ci düzəlişi rəsmən dayandırıb
15-08-2025, 12:11
Sabiq səfirlərdən çağırış: ABŞ ermənilərə və azərbaycanlılara real kömək etməlidir
15-08-2025, 09:05
Turistlərə gözlənilməz qadağalar tətbiq olunub - Siyahı
15-08-2025, 08:07
ABŞ və Rusiya dünyanı yenidən bölüşdürür
14-08-2025, 15:51
Xəzərdə yeni ada kəşf ediblər
14-08-2025, 14:21
Sülh prosesi geridönməz mərhələyə daxil olub
14-08-2025, 13:17
“Nikol Ermənistanı xilas etdi” - Ermənistanda hamı bu rəydədir?
14-08-2025, 10:49
Normadan artıq istilər Avropada insanları öldürür
13-08-2025, 23:43
Tramp-Putin-Zelenski görüşü baş tutmaya bilər
13-08-2025, 16:10
Vahid Əhmədov Nəcməddin Sadıkovla bağlı sensasiyalı fakt açıqlayıb
13-08-2025, 12:04
Moskva Azərbaycan-Ermənistan sülh sazişinə mane ola bilərmi?
13-08-2025, 11:40
Deputat: Vaşinqton razılaşması regionumuzda sülhə yol açır
13-08-2025, 10:17
Magistraturaların boş qalan plan yerlərinə qəbul başlayır
13-08-2025, 10:03
Ruslar cəbhədə yenidən irəliləyib
12-08-2025, 12:07
Bakı və İrəvan qarşılıqlı güzəştlərə gedib
12-08-2025, 11:10
Professor: Proses tərəfləri yekun sülhə aparır
12-08-2025, 10:54
İnsanın təbiətlə əlaqəsi 60 faiz azalıb
11-08-2025, 15:52
Xocavənd, Ağdərə və Zəngilanda yanğın: helikopterlər cəlb olunub - Video
11-08-2025, 14:29
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib
11-08-2025, 14:00
Professor: Azərbaycan diplomatik sahədə də güclü tərəfdir
11-08-2025, 13:13
Yeni binalarla bağlı qərar verilib - Nələr olacaq?
11-08-2025, 12:20
Tehran şimal sərhədində “Tramp marşrutu”na müqavimət göstərə biləcəkmi?
11-08-2025, 11:40
Azərbaycan Ukraynaya 2 milyon dollarlıq yardım göndərəcək - Sərəncam
11-08-2025, 09:48
Tramp-Putin görüşü necə hazırlanır?
11-08-2025, 09:33
Bu gün ali məktəblərə ixtisas seçimi başlayır
11-08-2025, 08:51
Rusiya və ABŞ ərazi mübadiləsini müzakirə edir
10-08-2025, 16:47
Zelenski Əliyevə zəng edib
10-08-2025, 16:02
Tokayev Azərbaycan prezidentinə zəng edib
10-08-2025, 14:17
Əliyev Berdiməhəmmədovla fikir mübadiləsi aparıb
10-08-2025, 13:21
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
10-08-2025, 08:27
İsrail prezidenti ilə baş naziri Azərbaycan xalqını təbrik edib
10-08-2025, 08:07
Beynəlxalq təşkilatlar Vaşinqton görüşünü alqışlayır
9-08-2025, 19:07
İlham Əliyev Şavkat Mirziyoyevlə müzakirə aparıb
9-08-2025, 18:01
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana zəng edib
9-08-2025, 14:28
İlham Əliyev ABŞ səfərinin nəticələri ilə bağlı müsahibə verib - (Yenilənib) - Video
9-08-2025, 14:17
Mehriban Əliyeva: "Sülh sazişi istiqamətində mühüm addım atılıb"
9-08-2025, 00:50
Əliyev-Paşinyan görüşünə dair Birgə Bəyannamə imzalanıb
9-08-2025, 00:42
Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişinin mətni paraflanıb
9-08-2025, 00:24
Əliyev “907-ci düzəliş”in ləğvinə görə Trampa təşəkkür edib - Foto
9-08-2025, 00:06
Tramp-Əliyev-Paşinyan görüşü keçirilir - Video - (Yenilənir)
9-08-2025, 00:01
ABŞ-Azərbaycan Strateji İşçi Qrupu yaradılıb
8-08-2025, 23:38
İlham Əliyev-Donald Tramp görüşü başlayıb - (Yenilənib)
8-08-2025, 17:40
Azərbaycan və Ermənistan sülh razılaşması imzalayacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
