18:34 / 01-07-2025
Baş naziri vəzifədən uzaqlaşdırıblar
18:26 / 01-07-2025
Nəhəng ekzoplanetin görüntüsünü əldə ediblər - Fotolar
18:10 / 01-07-2025
İsrailin gizli planı üzə çıxıb - Foto
18:04 / 01-07-2025
“Sputnik Azərbaycan” işi üzrə 7 nəfər saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:45 / 01-07-2025
İşğal Azərbaycana 150 milyard dollar zərər vurub
17:39 / 01-07-2025
XİN Rusiyanı Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmamağa çağırır
17:31 / 01-07-2025
Moskva ilə münasibətlər niyə pisləşir?
17:23 / 01-07-2025
Vəzifəli şəxslərin cinayət işini məhkəməyə göndəriblər
17:04 / 01-07-2025
Rusiya Azərbaycana nota verib
16:50 / 01-07-2025
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
16:26 / 01-07-2025
Beş şagirdimiz Azərbaycanı Yunanıstanda təmsil edəcək - Fotolar
16:16 / 01-07-2025
Rusiya NATO ölkələrinə təhdidlərini davam etdirir
15:47 / 01-07-2025
Professor zəlzələ ilə bağlı xəbərdarlıq edir - Foto
15:26 / 01-07-2025
Rusiyanın müdafiə sistemləri istehsal edən zavodu vurulub
15:10 / 01-07-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanının nəticələri açıqlanıb
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
14:08 / 01-07-2025
Fransada istilər səbəbindən məktəblər bağlanıb
13:59 / 01-07-2025
Rusiya iqtisadiyyatı tənəzzül həddinə çatır, sənaye böyük itki ilə üzləşir
13:34 / 01-07-2025
Baş prokuror Səfərovların öldürülməsi faktı ilə bağlı cinayət işi başladıb
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
12:39 / 01-07-2025
Azərbaycan Dünya Bankı ilə 173,5 milyon dollarlıq kredit sazişi imzalayıb
12:33 / 01-07-2025
Almaniya Rusiyaya qarşı hərbi gəmilər göndərəcək
12:16 / 01-07-2025
Avropa İttifaqına sədrlik Danimarkaya keçib
12:10 / 01-07-2025
İran nüvə danışıqları üçün şərtlər irəli sürür
11:56 / 01-07-2025
Deputat azərbaycanlılara qarşı törədilmiş cinayəti pisləyir
11:44 / 01-07-2025
Yekaterinburqda öldürülən qadaşlarla bağlı ekspertiza rəyi açıqlanıb
11:39 / 01-07-2025
Slovakiya Elçin Qasımovu Azərbaycana səfir təyin edib
11:35 / 01-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlir
10:45 / 01-07-2025
Rusiya yeni ərazilərin işğalına hazırlaşır
10:33 / 01-07-2025
Ağdamda İƏT-in Forumu keçirilir - Fotolar
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
11:12 / 28-06-2025
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
00:25 / 27-06-2025
"Azərbaycanfilm"in ərazisindəki yanğın söndürülüb - (Yenilənib)
13:20 / 29-06-2025
Rezidenturaya qəbul imtahanı keçirilib - (Yenilənib)
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
11:32 / 27-06-2025
Nazirlik və dövlət komitəsi vətəndaşlara müraciət edib
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
Tarix: 01-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 2014-cü ildə İrana səfər edəndə çox yüksək əhval-ruhiyyədə idi. O vaxtkı vitse-prezident Eshaq Cahangiri ilə görüş zamanı Ərdoğan potensial ticarət sövdələşmələrini, enerji və sənaye əlaqələrini dərinləşdirməyin yollarını müzakirə edərək kameralara gülümsədi.
O, ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılmasına dair qısa nitq söylədi və ev sahiblərinə təşəkkür etməzdən əvvəl "İran bizim ikinci vətənimizdir",- dedi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Böyük Britaniya nəşrinin yazdığına görə, artıq 11 ildir ki, Türkiyədə İrana rəğbət ən aşağı səviyyədədir:
Türkiyə ictimaiyyəti İsrailin İrana qarşı əsassız hücumunu böyük ölçüdə pisləsə də, siyasətçilərin İslam Respublikasına sevgisi azdır.
Bəziləri bu gərginliyi Osmanlı dövründən bəri davam edən rəqabətlə əlaqələndirir, lakin Ərdoğan və onun sələflərinin rəhbərlik etdiyi İslam mühafizəkar hərəkatı həmişə İrandan o qədər də uzaqda deyildi.
Türk siyasi islamçı hərəkatı 1960-cı illərdən başlayaraq bir neçə onilliklər ərzində Necmettin Erbakan tərəfindən formalaşdırılıb.
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı baş verəndə türk islamçılar sevinirdilər. Onların bir çoxu inqilabın ideoloqu Əli Şəriətinin əsərlərini oxuyur və hətta 1990-cı illərdə də müəyyən mənada İrana nümunə kimi baxırdılar.
İslam dünyasının qalan hissəsini - xüsusən də Yaxın Şərqdə - sünni-şiə parçalanmasına baxmayaraq, türk dini mühafizəkarları bu cür ikilikləri rədd etdilər. Onlar bölgəyə o obyektivlə baxmadılar. Məsələn, Ərbakan 1997-ci ildə D-8 iqtisadi əməkdaşlıq təşkilatı bayrağı altında müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələri birləşdirməyə çalışaraq Banqladeş, Misir, İndoneziya, İran, Malayziya, Nigeriya və Pakistanı üzv olmağa inandırdı.
Türkiyədən kənarda insanların çoxunun bilmədiyi odur ki, 1997-ci ilin yanvarında ordunun Ərbakan hökumətini devirməsinə səbəb olan hadisələrdən biri onun Rifah Partiyasının Ankaranın Sincan rayonunda İran səfirinin də iştirak etdiyi Əl-Qüds Gecəsi olub.
Salonda “Hizbullah” və HƏMAS bayraqları nümayiş etdirilərək Fələstin məsələsini işıqlandıran tamaşa nümayiş etdirilib. İran səfiri Türkiyə hökumətinin dünyəvi mahiyyətini tənqid edən alovlu çıxış edib. Bu, nəticədə hərbçilər tərəfindən Ərbakanın hökumətinə qarşı hərəkət etmək, onu güc tətbiq etmədən devirmək üçün bir bəhanə kimi istifadə olundu.
Ərdoğan və müttəfiqləri 2002-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) təsis edəndə liberal və Avropa İttifaqı (Aİ) tərəfdarı çıxışlarına baxmayaraq, İranyönlü mövqeyini qoruyub saxlamışdı. Onun ən diqqətəlayiq hərəkətlərindən biri İran və Qərb arasında nüvə danışıqlarında əsas darboğazın həllinə kömək etmək üçün Braziliya ilə əməkdaşlıq etmək idi. Bu mübadilə razılaşmasına əsasən, İran tibbi tədqiqat reaktoru üçün nüvə yanacaq çubuqları müqabilində Türkiyəyə 1200 kq aşağı zənginləşdirilmiş uranı (LEU) göndərməyi qəbul etdi.
2010-cu ildə Ərdoğan “Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullaha da zəng edərək “Hizbullah”ın ruhani lideri Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Fədlallahın vəfatından sonra başsağlığı verib.
2011-ci ildə Ərdoğan Nəcəfdə Hz. Əlinin məqbərəsini ziyarət edən ilk sünni lider oldu, daha sonra Ayətullah Əli Sistani ilə də görüşdü.
Türkiyənin İranla əlaqələri o qədər yaxın idi ki, ABŞ-nın 2012-ci ildəki hesabatlarında Ərdoğanı Türkiyədən kənarda fəaliyyət göstərən İsrail casuslarının adlarını Tehrana sızdırmaqda ittiham etdilər - Türkiyə rəsmiləri bu günədək bu ittihamı qəti şəkildə rədd edirlər.
Lakin 2011-ci ildən başlayaraq İranın Suriyada Bəşər Əsəd rejiminə dəstəyindən sonra Ankaranın İrana baxışı tədricən və kəskin şəkildə dəyişdi.
Ərdoğan əvvəlcə Əsədi islahatlar aparmağa və üsyanı sülh yolu ilə həll etməyə inandırmağa çalışsa da, Əsəd Tehranı əsas himayədarı seçdi və dinc etirazlara güc göstərişi ilə cavab verdi.
Ankara üçün dönüş nöqtəsi - 2013-cü ildə Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi, ardınca 2014-cü ildə Hələb kimi şəhərləri mühasirəyə alması, kütləvi aclığa, qətllərə və köçkünlüyə məcbur etməsi - oldu.
İranın bu cinayətlərə birbaşa dəstəyi, “Hizbullah”ın iştirakı ilə Suriya münaqişəsinə ekzistensial təhlükə kimi baxan Ankaranı dərindən narahat etdi.
Tehranın 2013-cü ildə Türkiyə ilə PKK arasında sülh prosesini pozmaq cəhdləri də diqqətdən yayınmayıb. O vaxtdan bəri əlaqələr getdikcə daha çox əməliyyat xarakteri daşıyır. Ankara ticarət əlaqələrini qoruyub saxlayıb və İranla, xüsusən də Suriya ilə bağlı ümumi dil tapmağa çalışır, lakin Türkiyə rəsmiləri artıq iranlı həmkarlarına qarşı xoşməramlı davranmırlar.
Bu gün İsrailin İran hədəflərinə endirdiyi son zərbələrdən sonra Ərdoğanın İranı dəstəkləyən açıqlamalarına baxmayaraq, münasibətlər gərgin olaraq qalır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-07-2025 13:01 | Bölmə: Slayd
Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan 2014-cü ildə İrana səfər edəndə çox yüksək əhval-ruhiyyədə idi. O vaxtkı vitse-prezident Eshaq Cahangiri ilə görüş zamanı Ərdoğan potensial ticarət sövdələşmələrini, enerji və sənaye əlaqələrini dərinləşdirməyin yollarını müzakirə edərək kameralara gülümsədi.
O, ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılmasına dair qısa nitq söylədi və ev sahiblərinə təşəkkür etməzdən əvvəl "İran bizim ikinci vətənimizdir",- dedi.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Middle East Eye” yazıb.
Böyük Britaniya nəşrinin yazdığına görə, artıq 11 ildir ki, Türkiyədə İrana rəğbət ən aşağı səviyyədədir:
Türkiyə ictimaiyyəti İsrailin İrana qarşı əsassız hücumunu böyük ölçüdə pisləsə də, siyasətçilərin İslam Respublikasına sevgisi azdır.
Bəziləri bu gərginliyi Osmanlı dövründən bəri davam edən rəqabətlə əlaqələndirir, lakin Ərdoğan və onun sələflərinin rəhbərlik etdiyi İslam mühafizəkar hərəkatı həmişə İrandan o qədər də uzaqda deyildi.
Türk siyasi islamçı hərəkatı 1960-cı illərdən başlayaraq bir neçə onilliklər ərzində Necmettin Erbakan tərəfindən formalaşdırılıb.
1979-cu ildə İranda İslam inqilabı baş verəndə türk islamçılar sevinirdilər. Onların bir çoxu inqilabın ideoloqu Əli Şəriətinin əsərlərini oxuyur və hətta 1990-cı illərdə də müəyyən mənada İrana nümunə kimi baxırdılar.
İslam dünyasının qalan hissəsini - xüsusən də Yaxın Şərqdə - sünni-şiə parçalanmasına baxmayaraq, türk dini mühafizəkarları bu cür ikilikləri rədd etdilər. Onlar bölgəyə o obyektivlə baxmadılar. Məsələn, Ərbakan 1997-ci ildə D-8 iqtisadi əməkdaşlıq təşkilatı bayrağı altında müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi ölkələri birləşdirməyə çalışaraq Banqladeş, Misir, İndoneziya, İran, Malayziya, Nigeriya və Pakistanı üzv olmağa inandırdı.
Türkiyədən kənarda insanların çoxunun bilmədiyi odur ki, 1997-ci ilin yanvarında ordunun Ərbakan hökumətini devirməsinə səbəb olan hadisələrdən biri onun Rifah Partiyasının Ankaranın Sincan rayonunda İran səfirinin də iştirak etdiyi Əl-Qüds Gecəsi olub.
Salonda “Hizbullah” və HƏMAS bayraqları nümayiş etdirilərək Fələstin məsələsini işıqlandıran tamaşa nümayiş etdirilib. İran səfiri Türkiyə hökumətinin dünyəvi mahiyyətini tənqid edən alovlu çıxış edib. Bu, nəticədə hərbçilər tərəfindən Ərbakanın hökumətinə qarşı hərəkət etmək, onu güc tətbiq etmədən devirmək üçün bir bəhanə kimi istifadə olundu.
Ərdoğan və müttəfiqləri 2002-ci ildə Ədalət və İnkişaf Partiyasını (AKP) təsis edəndə liberal və Avropa İttifaqı (Aİ) tərəfdarı çıxışlarına baxmayaraq, İranyönlü mövqeyini qoruyub saxlamışdı. Onun ən diqqətəlayiq hərəkətlərindən biri İran və Qərb arasında nüvə danışıqlarında əsas darboğazın həllinə kömək etmək üçün Braziliya ilə əməkdaşlıq etmək idi. Bu mübadilə razılaşmasına əsasən, İran tibbi tədqiqat reaktoru üçün nüvə yanacaq çubuqları müqabilində Türkiyəyə 1200 kq aşağı zənginləşdirilmiş uranı (LEU) göndərməyi qəbul etdi.
2010-cu ildə Ərdoğan “Hizbullah” lideri Həsən Nəsrullaha da zəng edərək “Hizbullah”ın ruhani lideri Ayətullah Məhəmməd Hüseyn Fədlallahın vəfatından sonra başsağlığı verib.
2011-ci ildə Ərdoğan Nəcəfdə Hz. Əlinin məqbərəsini ziyarət edən ilk sünni lider oldu, daha sonra Ayətullah Əli Sistani ilə də görüşdü.
Türkiyənin İranla əlaqələri o qədər yaxın idi ki, ABŞ-nın 2012-ci ildəki hesabatlarında Ərdoğanı Türkiyədən kənarda fəaliyyət göstərən İsrail casuslarının adlarını Tehrana sızdırmaqda ittiham etdilər - Türkiyə rəsmiləri bu günədək bu ittihamı qəti şəkildə rədd edirlər.
Lakin 2011-ci ildən başlayaraq İranın Suriyada Bəşər Əsəd rejiminə dəstəyindən sonra Ankaranın İrana baxışı tədricən və kəskin şəkildə dəyişdi.
Ərdoğan əvvəlcə Əsədi islahatlar aparmağa və üsyanı sülh yolu ilə həll etməyə inandırmağa çalışsa da, Əsəd Tehranı əsas himayədarı seçdi və dinc etirazlara güc göstərişi ilə cavab verdi.
Ankara üçün dönüş nöqtəsi - 2013-cü ildə Əsəd rejiminin kimyəvi silahdan istifadə etməsi, ardınca 2014-cü ildə Hələb kimi şəhərləri mühasirəyə alması, kütləvi aclığa, qətllərə və köçkünlüyə məcbur etməsi - oldu.
İranın bu cinayətlərə birbaşa dəstəyi, “Hizbullah”ın iştirakı ilə Suriya münaqişəsinə ekzistensial təhlükə kimi baxan Ankaranı dərindən narahat etdi.
Tehranın 2013-cü ildə Türkiyə ilə PKK arasında sülh prosesini pozmaq cəhdləri də diqqətdən yayınmayıb. O vaxtdan bəri əlaqələr getdikcə daha çox əməliyyat xarakteri daşıyır. Ankara ticarət əlaqələrini qoruyub saxlayıb və İranla, xüsusən də Suriya ilə bağlı ümumi dil tapmağa çalışır, lakin Türkiyə rəsmiləri artıq iranlı həmkarlarına qarşı xoşməramlı davranmırlar.
Bu gün İsrailin İran hədəflərinə endirdiyi son zərbələrdən sonra Ərdoğanın İranı dəstəkləyən açıqlamalarına baxmayaraq, münasibətlər gərgin olaraq qalır.
Y. QACAR
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 16:50
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
Bu gün, 13:01
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
Bu gün, 11:35
İran prezidenti Qarabağa gəlir
Bu gün, 10:45
Rusiya yeni ərazilərin işğalına hazırlaşır
Bu gün, 09:39
DTX dövlətə xəyanətdə ittiham olunan şəxsi saxlayıb
Bu gün, 09:03
Süni intellekt dünyanı ələ keçirir - Foto
Dünən, 15:08
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
Dünən, 11:03
Rusiya ilə bağlı dəhşətli statistika açıqlanıb
Dünən, 10:57
Ağdamda polis minaya düşüb - (Yenilənib)
Dünən, 08:19
Sedna planetinin sirri açılacaq
29-06-2025, 13:16
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
29-06-2025, 11:16
Yekaterinburqda saxlanılan azərbaycanlılar hakim qarşısına çıxarılıb - (Yenilənib) - Fotolar
29-06-2025, 10:35
Deputat: Rusiyanın təzyiqləri həm də Azərbaycanın xarici siyasəti ilə əlaqədar ola bilər
28-06-2025, 11:12
Rəsmi Bakı Rusiyada azərbaycanlılara hücumlarla bağlı bəyanat yayıb
28-06-2025, 08:55
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
28-06-2025, 00:01
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
26-06-2025, 08:51
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
25-06-2025, 13:50
Nüvə müharibəsi... - Böyük fəlakətdən iki ölkə qurtulacaq
25-06-2025, 13:03
İsrail-İran müharibəsi Zəngəzur yolunu aça bilər
25-06-2025, 11:20
Beş hərbçiyə general-mayor rütbəsi verilib
25-06-2025, 10:56
Ermənistanda dövlət çevrilişi etmək istəyiblər
24-06-2025, 14:42
Beş ölkə Rusiyanın işğalından qorunmaq üçün milyonlarla mina basdıracaq
24-06-2025, 12:51
“Qiyamət planı” üzə çıxıb - Fotolar
23-06-2025, 19:12
Cəlaloğlu: "İranı əvvəlki məcrasına qaytarmaq istəyirlərsə, onda hakimiyyətdə Qacarlar oturmalıdır” - Müsahibə
23-06-2025, 18:53
Yeni dünya düzəni Yaxın Şərqin simasını dəyişir
23-06-2025, 15:14
İran MAQATE ilə əməkdaşlığı dayandırmaq istəyir
23-06-2025, 14:49
Neftin qiyməti son beş ayda ən yüksək həddə çatıb
23-06-2025, 14:23
İlham Əliyev Goranboyda müəssisənin açılışını edib - (Yenilənib)
23-06-2025, 13:56
Prezident Yevlaxa gedib - (Yenilənib) - Fotolar
23-06-2025, 11:57
Xüsusi karantin rejiminin müddəti uzadılıb
22-06-2025, 08:55
Tehran geri çəkilmək istəmir
21-06-2025, 19:32
DTX-nın saxladığı sabiq icra başçısı həbs edilib
21-06-2025, 18:12
“Real Ermənistan” erməniləri niyə qorxudur?
21-06-2025, 16:45
Dövlət qulluqçuları təltif edilib - (Siyahı)
21-06-2025, 15:58
Prezident icra başçısını vəzifədən azad edib
21-06-2025, 13:08
İranın ən böyük nüvə mərkəzinə zərbə endiriblər
21-06-2025, 12:54
Naxçıvanın Konstitusiyası dəyişir
21-06-2025, 11:50
NATO-nun mövcudluğu sual altına düşüb
20-06-2025, 16:26
Professor: İraq ssenarisi İranda təkrar olunur
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
