00:05 / 27-01-2021
Millimiz Slovakiya və Yunanıstanla oyuna itkilərlə çıxacaq
23:57 / 26-01-2021
Putinlə Bayden arasında telefon danışığı olub
23:50 / 26-01-2021
Bayden NATO-nun baş katibi ilə üç ölkənin məsələsini müzakirə edib
23:43 / 26-01-2021
Ən çox qazanan modellərin adları açıqlanıb
23:23 / 26-01-2021
Ermənistanın AŞPA-nın qətnaməsinə düzəlişləri rədd edilib
20:10 / 26-01-2021
Ermənilər Natəvanın məzarını dağıdıb, sümüklərini aparıblar - Video
19:50 / 26-01-2021
AMEA-da struktur dəyişiklikləri edilib
19:45 / 26-01-2021
Rusiyalı deputat Azərbaycan-Rusiya münasibətlərinə xələl gətirir
19:39 / 26-01-2021
AŞPA-ya yeni baş katib seçilib
18:44 / 26-01-2021
Prokurorluq orqanlarına işə qəbul imtahanının vaxtı açıqlanıb
17:56 / 26-01-2021
Nazirlik Qubadlıdan yeni görüntülər yayıb - Video
17:49 / 26-01-2021
Tofiq Bakıxanov “Şərəf” ordeni ilə təltif edilib
17:40 / 26-01-2021
Şuşada Muğam Festivalı keçiriləcək
17:30 / 26-01-2021
Azərbaycan kubokunda oyunların vaxtı açıqlanıb - Siyahı
17:24 / 26-01-2021
Keçmiş fond rəhbəri ev dustaqlığına buraxılmayıb
17:21 / 26-01-2021
Azərbaycanda vaxtı keçmiş kreditlərin həcmi azalıb
17:04 / 26-01-2021
Dünya ölkələri müdafiə xərclərini artırır
16:58 / 26-01-2021
Lavrov: “Biz Dağlıq Qarabağdakı vəziyyətə diqqətimizi dayandırmağa hazırlaşmırıq”
16:43 / 26-01-2021
Azərbaycanda daha 326 nəfər koronavirusa yoluxub, 7 nəfər vəfat edib
16:34 / 26-01-2021
Politoloq: “Rusiya sülhməramlıları Qarabağ mövzusu ilə məşğul olmalıdır, bizim sərhəd məsələmizlə yox”
16:11 / 26-01-2021
Regional idarələrə yeni təyinatlar olub - Fotolar
16:01 / 26-01-2021
Ramin Quluzadə yeni vəzifəyə təyin edilib
15:53 / 26-01-2021
Qacar şahının Bakıya səfəri - Fəhlənin intiharı və İran təbəəsi - Fotolar - Video
15:35 / 26-01-2021
Xırdalanda partlayış baş verən evin dağıntıları altından azyaşlının meyiti tapılıb
15:07 / 26-01-2021
“Premyera” verilişi yenidən ekranlara qayıdır - Foto
14:53 / 26-01-2021
Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya baş nazirlərinin müavinləri yaxın günlərdə görüşəcək
14:45 / 26-01-2021
İlham Əliyev dövlət katibini qəbul edib
14:39 / 26-01-2021
Rusiya general-polkovniki Yerevana göndərib
14:31 / 26-01-2021
Prezident yeni təyin etdiyi naziri videoformatda qəbul edib
21:26 / 23-01-2021
Vahid Əhmədov: “Laçın dəhlizində bizim hərbçilərimiz durmalıdır” - Müsahibə
17:09 / 22-01-2021
MN Füzulidən növbəti görüntülər yayıb
15:21 / 23-01-2021
Toyda bəyi və qardaşını qətlə yetiriblər - Fotolar
15:06 / 22-01-2021
Kəmaləddin Heydərov ölkədən 28 milyard manat çıxarıb - Fotolar
12:07 / 22-01-2021
Azərbaycanda fevralın 1-dən məktəblər açılır - Hökumətdən qərar
22:49 / 22-01-2021
Üç vəzifəli şəxs saxlanılıb - Əməliyyat
23:37 / 23-01-2021
Novruz çərşənbələrinin vaxtı məlum olub
01:30 / 24-01-2021
Ceyhun Bayramov hücum edilən Türkiyə gəmisinin kapitanı ilə danışıb
17:39 / 22-01-2021
Keçmiş xüsusi təyinatlının 3 medallı övladı - Fotolar
23:01 / 23-01-2021
İlham Əliyev Xalq artistinə təbrik məktubu yazıb
15:57 / 22-01-2021
Bir qrup ömürlük məhbusun əfv olunması istənilir - Müraciət
19:52 / 22-01-2021
AMEA-da kadr dəyişikliyi: vəzifədən azad edilənlər və yeni təyinatlar var
Alimlər Azərbaycan toponimlərini erməni təhriflərindən təmizləyir
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:04
Dünya ölkələri müdafiə xərclərini artırır
Dünən, 16:34
Politoloq: “Rusiya sülhməramlıları Qarabağ mövzusu ilə məşğul olmalıdır, bizim sərhəd məsələmizlə yox”
Dünən, 16:01
Ramin Quluzadə yeni vəzifəyə təyin edilib
Dünən, 14:18
Yunanıstanı Türkiyəyə qarşı silahlandırırlar: 18 ədəd qırıcı və hərbi gəmi Türkiyə sərhədlərinə yaxınlaşacaq
Dünən, 13:14
Prezident Rəşad Nəbiyevi nazir təyin edib - Sərəncam
Dünən, 13:08
Ramin Quluzadə nazir vəzifəsindən azad edilib
25-01-2021, 16:20
Komanda üzvüləri Putinə qarşı çıxır - Professor
25-01-2021, 15:27
Politoloq: “Nemət Pənahlı SSRİ təhlükəsizlik orqanlarının agenti olub”
25-01-2021, 11:56
İnkişafın Qarabağ modeli qurulacaq
23-01-2021, 16:25
Mikayıl Cabbarova SOCAR-da mühüm vəzifə verilib - Sərəncam
22-01-2021, 22:49
Üç vəzifəli şəxs saxlanılıb - Əməliyyat
22-01-2021, 15:57
Bir qrup ömürlük məhbusun əfv olunması istənilir - Müraciət
22-01-2021, 15:06
Kəmaləddin Heydərov ölkədən 28 milyard manat çıxarıb - Fotolar
22-01-2021, 14:04
Azərbaycanda İqtisadi Zonaların İnkişafı Agentliyi yaradılıb - Fərman
22-01-2021, 12:24
Təhsil naziri: “Əyani tədris mərhələli şəkildə bərpa olunacaq”
22-01-2021, 12:07
Azərbaycanda fevralın 1-dən məktəblər açılır - Hökumətdən qərar
21-01-2021, 21:46
ABŞ-ın Cənubi Qafqazla bağlı təhlükəli planı var - Foto
21-01-2021, 13:05
Mehman Əliyev: “Türkiyə-Ermənistan sərhədləri açılacaq”
21-01-2021, 10:29
Prokurorluq komada olan hüquq müdafiəçisi ilə bağlı müraciətə cavab vermək istəmir
20-01-2021, 17:29
Türkiyə hərbi əməliyyatlara başlayacaq
19-01-2021, 15:29
Lavrov Qarabağ məsələsində oyundankənar vəziyyətdə saxlanılıb - Deputat
19-01-2021, 14:20
Konqresdən oğurlanan kompüter rus kəşfiyyatına satıla bilər: ABŞ kəşfiyyatı hərəkətə keçib - Yenilənib
19-01-2021, 14:03
Kəmaləddin Heydərovun ailə biznesinə təhlükə yaranıb
19-01-2021, 13:07
Ermənistanda “Qarabağ klanı”na qarşı yeni birlik yaradılır - Ölkədə siyasi qarşıdurma böyüyür
19-01-2021, 12:20
Ermənistanda rusların idarə etdiyi dəmir yollarına hücumlar başlayır
19-01-2021, 12:15
Prezident Qarabağla bağlı fərman verib
19-01-2021, 11:30
İşğaldan azad olunmuş ərazilərdə yeni inkişaf modeli qurulacaq - Deputat
18-01-2021, 17:33
Müdafiə Nazirliyi şəhidlərin siyahısına daha 50 nəfərin ad və fotolarını əlavə edib - Siyahı
18-01-2021, 15:31
Qarabağdakı sülhməramlılara status verilməməlidir - Foto
18-01-2021, 13:00
Erməni alim uzunmüddətli və böyük müharibə xəbərdarlığı edir
18-01-2021, 12:31
Çovğun və güclü külək gözlənilir - Xəbərdarlıq
18-01-2021, 12:17
Şuşaya 2 hərəkət zolağı enində xidməti yol istifadəyə verilib
18-01-2021, 10:56
DİN Ümumxalq Hüzn Günü ilə bağlı məlumat yayıb
18-01-2021, 00:01
Xüsusi karantin rejimi yumşaldılıb: SMS icazə ləğv olunub - Qərar
17-01-2021, 14:24
“Pfizer” və “Moderna” peyvəndlərindən ölənlərin sayı açıqlanıb
15-01-2021, 17:15
ABŞ sülhməramlıların Qarabağdan çıxmasına çalışacaq - Politoloq
15-01-2021, 13:25
Deputat: “Azərbaycan və Ermənistan rəhbərlərinin növbəti görüşü Yerevandakı proseslərdən asılıdır”
Neft Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri deyir ki, “Dostluq” yatağı ilə bağlı tarixi anlaşma iki ölkənin digər istiqamətlərdə də əməkdaşlığına fürsət yaradacaq
Oqtay Qasımov: “Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya birmənalı olaraq Mehri dəhlizinin açılmasında maraqlıdır”
Prezidentin köməkçisi deyir ki, Ermənistan işğal olunmuş ərazilərdə 927 kitabxana, 60-dan çox məscid, 44 məbəd, 473 tarixi abidə, saray və muzeylər dağıdıb, eləcə də 40.000 muzey eksponatı qanunsuz olaraq daşınıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Qarabağın bərpası üçün ora investisiya qoyuluşunu stimulllaşdırmalı, investorlar ən azı on il bütün növ vergilərdən tam azad olunmalı, növbəti on ildə isə 50% həcmində vergi ödəməlidır”
