10:35 / 18-09-2025
Slovakiya və Macarıstan Rusiyadan enerji idxalını azaltmayacaq
10:27 / 18-09-2025
Türkiyəli nazir: "Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə tranzit ticarəti artacaq"
10:17 / 18-09-2025
Gürcüstanda SOCAR-ın avtomobilinə silahlı hücum olub
09:22 / 18-09-2025
Azərbaycanda Milli Musiqi Günü qeyd olunur
09:16 / 18-09-2025
Putinin müharibə əleyhdarı olan silahdaşı istefa verib
09:05 / 18-09-2025
Ərdoğan: Haram əllərin müqəddəs Qüdsü ləkələməsinə izn vermərik!
08:59 / 18-09-2025
“Digital Week 2025” Beynəlxalq Forumu başlayıb
08:52 / 18-09-2025
“Qızıl günbəz” ABŞ-a 175 milyard dollara başa gələcək
08:47 / 18-09-2025
Vens Kirkin qətli ilə bağlı kobud sözlər işlədib
08:41 / 18-09-2025
Kiyev yenə PUA-ların hücumuna məruz qalıb
08:37 / 18-09-2025
Obama Trampın qüsurunu açıqlayıb
23:29 / 17-09-2025
“Qarabağ” UEFA reytinqində irəliləyib
22:16 / 17-09-2025
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
18:00 / 17-09-2025
1, 3 və 5 qəpikliklər dövriyyədən çıxarılacaq? - Açıqlama
17:54 / 17-09-2025
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
17:50 / 17-09-2025
Maşın alverçiləri həbs olunub - Yarım milyonluq dələduzluq işi
17:44 / 17-09-2025
Fətəli xan Xoyskinin 150 illik yubileyi keçiriləcək - Sərəncam
17:26 / 17-09-2025
Aktyorun adı ilə dələduzluq ediblər
16:59 / 17-09-2025
Məşhur aktrisalar yenidən cadugərlik edəcəklər - Fotolar
16:56 / 17-09-2025
Aİ komissarı Azərbaycana gəlir
16:39 / 17-09-2025
Keçmiş səfirin qızına cinayət işi açılıb
16:27 / 17-09-2025
Qarabağ Universitetinin yataqxanası istifadəyə verilib - Fotolar
16:23 / 17-09-2025
Azərbaycanlı deputatın şirkətinə cinayət işi açılıb
16:02 / 17-09-2025
Bakı metrosunda iş rejimi uzadılıb
15:57 / 17-09-2025
Azərbaycan Kubokunun 2025/2026 mövsümünün püşkü atılıb
15:30 / 17-09-2025
Yağışlı hava sentyabrın 21-dək davam edəcək
15:17 / 17-09-2025
Alim Qasımov: "Arvaddır, boşayıram, yenə alacağam..."
15:01 / 17-09-2025
Vəkil Cavidan Osmanlıya cinayət işi açılıb
14:49 / 17-09-2025
Azərbaycanlı diaspor sədrinin vətəndaşlığı ləğv edilib
13:31 / 16-09-2025
Zülfüqarov: Xankəndidə terror törətməklə bir neçə məqsədə çatmaq istəyiblər
20:48 / 13-09-2025
Deputat 120 şagirdə məktəb ləvazimatları verib - Fotolar
18:40 / 14-09-2025
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
15:37 / 14-09-2025
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
13:50 / 14-09-2025
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
13:02 / 15-09-2025
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
13:17 / 14-09-2025
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
15:11 / 15-09-2025
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:27 / 13-09-2025
İlk köç karvanı Xocalının Seyidbəyli kəndinə çatıb - (Yenilənib)
13:39 / 16-09-2025
Prezidentlər Füzulidən sonra Şuşaya gediblər - Fotolar
00:04 / 16-09-2025
Qurban Qurbanov: “Benfika” ilə oyuna yaxşı hazırlaşa bilmədik”
Alimlər Azərbaycan toponimlərini erməni təhriflərindən təmizləyir
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:16
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması prosesi başlayır
Dünən, 17:54
Prezident Dövlət Proqramını təsdiqləyib
Dünən, 13:54
Məhkəmə hüquq müdafiəçisi barəsində qərar verib
16-09-2025, 16:07
Deputat: Şərtimizi yerinə yetirsinlər, sülh sazişinə hazırlaşaq
16-09-2025, 11:57
Yeni qadağa Rusiya-NATO müharibəsinə səbəb ola bilər
16-09-2025, 11:42
İlin ikinci Günəş tutulması baş verəcək
16-09-2025, 09:07
Okeanlarda 14 min ton qızıl var
15-09-2025, 15:11
Kəlbəcərə köç karvanı gedib - (Yenilənib)
15-09-2025, 13:02
Qarabağda ermənilərin gizli silah anbarları var
15-09-2025, 09:39
İlham Əliyev Xocalı rayonunun Seyidbəyli kəndində olub - Fotolar
14-09-2025, 18:40
İlham Əliyev Qırmızı Bazar, Hadrut qəsəbələri və Sos kəndinin sakinləri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14-09-2025, 17:39
İlham Əliyev Xankəndidə açılışlarda iştirak edib - Fotolar
14-09-2025, 15:37
İlham Əliyev Xocavəndin Qırmızı Bazar qəsəbəsində olub - Fotolar
14-09-2025, 14:57
Azərbaycan prezidenti Xocavəndin Sos kəndinə səfər edib - Fotolar
14-09-2025, 13:50
İlham Əliyev Hadrut qəsəbəsində olub - (Yenilənib) - Fotolar
14-09-2025, 13:17
Prezident Füzulidə - Qaraxanbəyli kəndinin təməli qoyulub - Fotolar
14-09-2025, 11:49
Qar və leysan yağır, çaylardan sel keçir
13-09-2025, 18:41
Xocalının Daşbulaq kəndinə ilk köç olub - (Yenilənib)
12-09-2025, 10:50
Zülfüqarov: Regiondankənar qüvvələr Ermənistana təzyiqlər göstərirlər
12-09-2025, 09:10
Güclü maqnit qasırğaları gözlənilir
12-09-2025, 00:10
Zelenski liderləri üçtərəfli sammitə çağırır
11-09-2025, 14:21
Hərbi ekspert: Polşa, Avropa və NATO müharibəyə hazır deyil
11-09-2025, 13:31
Professor: Hər iki ölkədə sülhə qarşı çıxanlar var
11-09-2025, 11:55
Su qıtlığının qarşısını almaq mümkün deyil
11-09-2025, 10:51
Beş dövlət BMT Təhlükəsizlik Şurasının təcili iclasını tələb edir
11-09-2025, 10:33
Sabah daha 4 itkin-şəhidimiz dəfn olunacaq - Siyahı
11-09-2025, 10:28
Putin Avropanı vurmağa davam edəcək
11-09-2025, 10:02
Bakının bəzi küçələrində nəqliyyatın hərəkəti məhdudlaşdırılacaq
11-09-2025, 09:46
Marsda həyat izləri aşkar ediblər
11-09-2025, 06:10
Qarabağa növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
10-09-2025, 14:28
Zülfüqarov: Rusiya ilə münasibətlərimiz əvvəlki səviyyəyə qayıtmayacaq
10-09-2025, 12:48
Zənginlərin ümumi sərvəti 6,6 trilyon dolları keçir - Siyahı
10-09-2025, 10:54
Tramp Avropanı Rusiyaya sanksiyalar tətbiq etməyə çağırır
10-09-2025, 10:19
Putin müharibəni genişləndirir, növbəti hədəf Polşadır
10-09-2025, 09:31
Güclü küləklə bağlı təhlükə xəbərdarlığı edilib
10-09-2025, 09:22
Hikmət Hacıyev ABŞ-da senatorlarla görüşüb - Fotolar
9-09-2025, 11:33
Sualtı silahlanma yarışı sürətlənir
9-09-2025, 09:10
Etibar Məmmədov aktiv siyasətə qayıda bilər
9-09-2025, 08:20
Netanyahu Qəzza əhalisini bölgəni tərk etməyə çağırır
8-09-2025, 23:20
ABŞ düşüncələrə nəzarət etməyə çalışır
8-09-2025, 16:29
Rusiya Qarabağda yaşamış ermənilərdən terrorçu qrup yaratmaq istəyir
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
