10:08 / 13-07-2025
MEDİA: "Nazirlərin adından yayılan xəbərlər “deep fake”dir"
06:20 / 13-07-2025
Bu gün ali təhsil müəssisələrinə növbəti qəbul imtahanıdır
06:13 / 13-07-2025
Qum və toz fırtınaları hər il 7 milyon insanın ölümünə səbəb olur
23:03 / 12-07-2025
Əliyev Ərdoğana zəng edib
18:10 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraanın Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:59 / 12-07-2025
Əhməd Əl Şaraa Fəxri xiyabanı ziyarət edib
15:19 / 12-07-2025
Suriya prezidenti Azərbaycana gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
12:27 / 12-07-2025
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
12:18 / 12-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
11:24 / 12-07-2025
Ali Məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib - Foto
11:11 / 12-07-2025
Sumqayıtda kürəkən qayınatasını öldürüb
10:21 / 12-07-2025
Şəkidə 87 yaşlı kişini elektrik cərəyanı vuraraq öldürüb
09:46 / 12-07-2025
Polis Beyləqanda 9 nəfəri saxlayıb - Fotolar
09:21 / 12-07-2025
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
21:16 / 11-07-2025
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
19:05 / 11-07-2025
"Qarabağ" klubu növbəti yoxlama oyununda qalib gəlib
18:06 / 11-07-2025
İqtisadi Şuranın iclası keçirilib
18:02 / 11-07-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracları keçirib
17:59 / 11-07-2025
Yerə düşən Mars parçası satışa çıxarılır
17:47 / 11-07-2025
Könül İbrahimlinin ölümü ilə bağlı cinayət işi açılıb
17:45 / 11-07-2025
Fransada üç deputatın mandatı ləğv edilib
17:37 / 11-07-2025
Kim Çen In Putinə nə qədər sursat verir?
17:32 / 11-07-2025
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
17:24 / 11-07-2025
Bakı və daha üç bölgədə yaşıllıqlar məhv edilib
17:08 / 11-07-2025
Böyük şəhərlərdə pensiyalar verilir
17:01 / 11-07-2025
Miqrasiya Xidməti əməkdaşlarının geyim forması dəyişib - Fərman
16:57 / 11-07-2025
Prorektor vəzifədən azad olunub
16:56 / 11-07-2025
Rusiya Polşanın Baş Konsulluğunu bağlayır
16:32 / 11-07-2025
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
12:16 / 08-07-2025
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
14:53 / 10-07-2025
Əliyev-Paşinyan görüşü başa çatıb - (Yenilənib) - Fotolar
13:25 / 08-07-2025
Zahid Oruc: İndi İrəvanın taleyi Bakıda həll olunur
00:11 / 11-07-2025
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
17:07 / 08-07-2025
Prezident dörd nəfərə diplomatik rütbə verib - Siyahı
14:27 / 09-07-2025
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
16:28 / 10-07-2025
DTX-nın saxladığı "Vaqner"çi azərbaycanlılar həbs edilib
13:38 / 11-07-2025
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
22:13 / 08-07-2025
Aşıq Əhliman iki dəfə insult keçirib
12:53 / 08-07-2025
DTX daha bir əməliyyat keçirib
13:42 / 10-07-2025
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
14:09 / 11-07-2025
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
Alimlər Azərbaycan toponimlərini erməni təhriflərindən təmizləyir
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-11-2020 15:32 | Bölmə: Slayd
Ermənistanın Azərbaycana qarşı düşmənçilik hərəkətləri müddətində, 1991-ci ildən ölkəmizin hüdudlarından kənarda nəşr edilmiş coğrafi, inzibati xəritələrə ermənilər tərəfindən Azərbaycanın coğrafi obyektlərinin adlarını təhrif edən və ya tamamilə dəyişdirən qanunsuz toponimlər daxil edilib. Rusiya və digər ölkələrin KİV-lərində Kəlbəcər - Karvaçar, Qubadlı - Sanasar, Laçın - Berdzor, Zəngilan - Korvasar, Füzuli - Maranda, Ağdam - Akna və s. adlandırılır. Sovet dövründə qanuniləşdirilmiş Azərbaycan toponimləri ermənilərin və ermənipərəstlərin təzyiqi altında digər ölkələrdə xəritələrdən yox olur, yaxşı ki, yeni erməni adlarının yanında mötərizədə qanuni Azərbaycan toponimləri göstərilir.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) alimləri Azərbaycan yaşayış məntəqələrinin adlarının erməniləşdirilməsinə qarşı mübarizə aparırlar. Coğrafiyaçı alimlər ermənilərin uydurduqları toponimləri toplayır, onların tarixçi həmkarları Azərbaycan orijinal adlarını tapırlar, onların tərtib etdikləri siyahılar AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutuna göndərilir. Orada toponimika sektorunun müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Qara Məşədiyev toponimlərin azərbaycanca düzgün yazılışı qaydalarını dəqiqləşdirir. Reyting.az-ın məlumatına görə, elmlər doktoru Qara Məşədiyev “Turan”-a bildirib ki, dəqiqləşdirilmiş və düzəldilmiş Azərbaycan toponimləri daha sonra AMEA-dan dünya kartoqrafiya resurslarına - Google və digərlərinə göndərilir.
Q. Məşədiyev deyib ki, hər gün Coğrafiya İnstitutundakı həmkarlarından erməni yalanlarından təmizlənməyə ehtiyacı olan 10-100 toponim alır. Bu işin sonu görünmür, təhrif edilmiş nə qədər adı düzəltməyin lazım olduğu məlum deyil. Söhbət 2-10 min toponimdən gedə bilər.
"Təxminən iki həftə əvvəl Azərbaycan prezidentinin sərəncamı ilə Dilçilik İnstitutunda toponimika sektoru açılıb. Bizim vəzifəmiz ordumuzun azad etdiyi yaşayış məntəqələrinin əvvəlki, Azərbaycan tarixi adlarını bərpa etməkdir. İş çoxdur, ermənilər bütün adları dəyişdiriblər. Bəzilərini tamamilə dəyişiblər (Xocalı-İvanyan, Günəşli - Konoşlu), digərlərini bir-iki hərfi dəyişərək erməniləşdiriblər. Sonuncu halda onlar orijinalda adın mənasını bilmədən toponimin kökünü saxlayıblar, buna görə də niyə erməni dilində mənasını itirib (Çıldıran — Çldran). Tarixi Azərbaycan məntəqələrinin bərpası ilə yaradılmış və Milli Məclisin qərarı ilə qanuniləşdirilmiş yeni adlar var: Ağdərə-Mardakert, Xocavənd - Martuni, Suqovuşan – Madagiz. Milli Məclisdə adları müzakirə edərkən deputatlar AMEA mütəxəssisləri ilə birlikdə çalışırlar”, - Q. Məşədiyev deyib.
Azərbaycanda ictimaiyyət xarici KİV-lərdə və xəritələrdə Azərbaycanın yaşayış məntəqələrinin ermənilər tərəfindən qəsdən dəyişdirilmiş, yalnış adlarını görərək narazılığını bildirir. Bununla əlaqədar AMEA-ya müraciətlər daxil olur, adlarla bağlı yaranmış eybəcər vəziyyətin düzəldilməsi tələb olunur.
Q. Məşədiyev deyir ki, bütün Qarabağ erməni işğalından tamamilə azad olunandan sonra, erməni əhalinin yaşamaq üçün qaldığı yaşayış məntəqələri Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılanda dünya birliyində Qarabağda şəhər və kəndlər qanuni - Azərbaycan adlarına qayıdacaqlar.
Professor Məşədiyev başqa bir problemin qalması barədə fikirlərlə razılaşıb. Bu, Azərbaycan toponimlərinin rus dilində düzgün yazılmaması və tələffüz edilməməsidir. Rus tələffüzünə xas olaraq rus dilindən Azərbaycan adları ingilis və digər dillərə keçir. Belə ki, Azərbaycanın Bakı şəhəri bütün dünyada Baku kimi adlanmağa başlayıb.
"Zaman-zaman AMEA xarici toponimik mərkəzlərə Azərbaycan dilində orijinalın səslənməsinə maksimum yaxın adların istifadəsinin zəruriliyi barədə məlumat verir. Hələlik biz hesab edirik ki, toponimin kökü dəyişməyibsə kifayət edər, toponimin sonluğu və digər qeyri-əsas tərkib hissələri dəyişə bilər”, - AMEA Dilçilik İnstitutunun professoru Qara Məşədiyev əlavə edib.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 23:03
Əliyev Ərdoğana zəng edib
Dünən, 12:27
Rusiya qonşu ölkələrdə gərginlik yaratmağa çalışır
Dünən, 09:21
İsmayıllı rayonunda zəlzələ olub
11-07-2025, 17:32
Aİ Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib: sülh sazişini tezləşdirin!
11-07-2025, 14:09
Mollazadə: “Danışıqlardan müsbət nəticə gözləyirik”
11-07-2025, 13:51
Cəlaloğlu: Vasitəçilər olmadan belə bir görüşün baş tutması böyük əhəmiyyətə malikdir
11-07-2025, 13:38
Ukrayna üçün final faciəli olacaq
11-07-2025, 12:34
Əliyev və Paşinyanın Əbu-Dabi görüşü yeni mərhələnin başlanğıcıdır
11-07-2025, 00:11
Ərdoğan kürd məsələsində ən riskli addımını atır
10-07-2025, 16:28
DTX-nın saxladığı "Vaqner"çi azərbaycanlılar həbs edilib
10-07-2025, 15:55
Azərbaycan ilə Ermənistan delimitasiya prosesini sürətləndirir
10-07-2025, 13:42
Ağdərədə mina partlayıb, yaralı var - (Yenilənib)
10-07-2025, 12:11
Rusiyaya və müttəfiqlərinə qarşı ölümcül sanksiya hazırlanır
10-07-2025, 10:20
Ukrayna daha bir şəhərini itirmək üzrədir
10-07-2025, 08:43
Transxəzər marşrutu işə düşür
9-07-2025, 17:21
Kremlin planı Rusiyanı xilas edə bilməyəcək
9-07-2025, 14:27
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində təxribatlar ola bilər - Ekspert
9-07-2025, 10:14
İsrailin Türkiyə qorxusu artır
8-07-2025, 14:39
Tramp Ukrayna ilə bağlı inadından əl çəkir
8-07-2025, 13:58
Cəlaloğlu: Tehran-Bakı münasibətlərini pozmağa çalışırlar
8-07-2025, 12:16
Azad edilmiş ərazilərə səfər üçün icazənin müddəti artırılıb
8-07-2025, 11:06
İsrailin növbəti hədəfi Türkiyə ola bilər
8-07-2025, 10:58
Rusiya Cənubi Qafqazda nüfuzunu itirir
8-07-2025, 09:34
Hikmət Hacıyev: "Sülh var, Ermənistan-Azərbaycan sərhədi sabitdir"
7-07-2025, 18:33
Bu il sülh sazişi imzalana bilər
7-07-2025, 17:43
Türkiyə hərbi büdcəni böyüdür
7-07-2025, 12:36
Dağıdıcı fəlakətlər artır - Xəbərdarlıq
7-07-2025, 11:15
Rusiya daha iki yaşayış məntəqəsini ələ keçirib - Foto
7-07-2025, 11:01
Paşinyanın əleyhdarları ona yumruq silkələyir
7-07-2025, 08:53
Tramp indi də BRİKS-i dəstəkləyən ölkələri “cəzalandırır”
3-07-2025, 13:08
Ermənistan Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdırmağa çalışır
2-07-2025, 16:55
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
2-07-2025, 15:56
Azərbaycan Rusiyadan tam uzaqlaşır?
2-07-2025, 15:33
Rusiya daha da aqressivləşir
2-07-2025, 14:37
Avropa müharibəyə hazırlaşır - Foto
2-07-2025, 11:25
İran ABŞ və İsraildən kiberqisas alır?
1-07-2025, 16:50
Məhkəmələrə hakim təyinatları olub - Siyahı
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
