00:05 / 29-11-2024
Zurabişvili iqtidara qarşı aksiyaçılara qoşulub
23:39 / 28-11-2024
Avropa Liqası: "Qarabağ" "Lion"a böyük hesabla uduzub
22:59 / 28-11-2024
Bayden: "ABŞ və Çin arasında münasibətlərdə status-kvo əldə olunub"
20:39 / 28-11-2024
Əfqan Sadıqovun Azərbaycana ekstradisiyasına qərar verilib
20:30 / 28-11-2024
Xəzər dənizində yeni adalar yaranıb
20:13 / 28-11-2024
Dörd vəkilə töhmət verilib
18:44 / 28-11-2024
Gürcüstan Avropa İttifaqına üzvlük prosesini dayandırıb
18:07 / 28-11-2024
Milli Konservatoriyanın yeni rektoru kollektivə təqdim olunub
17:56 / 28-11-2024
Putin: "KTMT Qarabağda Ermənistanın tərəfində döyüşməməli idi"
17:45 / 28-11-2024
"Qarabağ"-"Lion" oyununa 22000 bilet satılıb
17:37 / 28-11-2024
Avropa Komissiyasının yeni tərkibi təsdiqlənib
17:26 / 28-11-2024
Millimiz FIFA reytinqində irəliləyib
17:23 / 28-11-2024
Dicey qızın Putinin övladı olduğu iddia edilir - Fotolar
16:46 / 28-11-2024
Xəzər dənizində zəlzələ olub
16:43 / 28-11-2024
Daha bir xidmət rəisinin məhkəməsi başlayıb
16:39 / 28-11-2024
Sabah qar yağacaq
16:18 / 28-11-2024
Kuryerlərə qarşı dələduzluq edən şəxs saxlanılıb - Video
16:09 / 28-11-2024
Azərbaycan və İran hərbçilərinin birgə təlimi başa çatıb - Fotolar
15:58 / 28-11-2024
"Kartdan karta" üsulu ilə işləyən 314 sahibkar cərimələnib
15:48 / 28-11-2024
Avropa Parlamenti Gürcüstanla bağlı qətnamə qəbul edib
15:43 / 28-11-2024
Rusiyanın ATACMS-la vurulması nüvə təhlükəsini artırıb?
15:34 / 28-11-2024
Ağadadaş Ağayevin cinayət işi üzrə növbəti məhkəmə prosesi keçirilib
15:21 / 28-11-2024
Kobaxidze baş nazir vəzifəsinə təsdiqlənib
15:13 / 28-11-2024
Dörd baş redaktor həbs olunub
15:10 / 28-11-2024
Kəmaləddin Heydərov rəisi vəzifədən azad edib
14:52 / 28-11-2024
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
14:08 / 28-11-2024
Prezident Mərkəzi Nəbatat Bağının açılışında iştirak edib
13:53 / 28-11-2024
Rusiyanın nüvə silahı həm də KTMT ölkələrini qoruyur
13:44 / 28-11-2024
Cozef Borrell sabah postunu Kaya Kallasa təhvil verəcək
13:35 / 28-11-2024
Premyer Liqanın XV turunun hakim təyinatları bəlli olub
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
15:13 / 28-11-2024
Dörd baş redaktor həbs olunub
22:45 / 27-11-2024
Tovuzda ağır qəza: 5 hərbçi həyatını itirib - (Yenilənib)
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
13:56 / 27-11-2024
Partiya sədri, deputat qızı və ailənin digər üzvləri məhkəməyə verilib
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
08:28 / 25-11-2024
COP29 - Dünyanı sevindirən 13 gün: nəticələr və perspektivlər
12:23 / 26-11-2024
Vəzifəli şəxslər həbs olunub
11:14 / 26-11-2024
Tramp üç ölkəyə xəbərdarlıq edib
14:00 / 25-11-2024
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
“Wi-Fi” təhlükəsizliyi ilə bağlı insidentlər artır - Xəbərdarlıq
Tarix: 14-08-2020 11:03 | Bölmə: Cəmiyyət
Son günlər ölkədə “Wi-Fi” təhlükəsizliyi ilə bağlı insidentlərin sayında kəskin artımın olması, əsasən istifadəçilərin şəbəkə qurğularının (router və modemlər) ələ keçirilərək “Wi-Fi” şəbəkə adlarının arzuolunmaz şəkildə dəyişdirildiyi halları müşahidə edilir. Reyting.az-ın xəbərinə görə, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyindən bildiriblər ki, insidentlər Elektron Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən araşdırılır.
Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, hücumların baş verməsinin əsas səbəbi şəbəkə qurğularının təhlükəsizliyi üçün sadə təhlükəsizlik tənzimləmələrinin tətbiq edilməməsidir. Belə ki, qurğular üçün standart və zəif parollardan (admin, password, 12345 və s.), şəbəkə adlarında müəyyənləşdirici məlumatlardan (ad, soyad, telefon nömrəsi, ünvan və s.) istifadə olunub, eləcə də proqram təminatı yeniləmələri aparılmayıb.
Bildiyimiz kimi, evlərdə olan bütün qurğular (telefon, kompüter, smart qurğular və s.) internetə router cihazı vasitəsilə qoşulur. Router düzgün konfiqurasiya olunmadığı, təhlükəsizliklə bağlı vacib sazlamalar aparılmadığı, eləcə də zəif və standart parollardan istifadə olunduğu zaman asanlıqla bədniyyətlilər tərəfindən ələ keçirilə bilər.
Router yoluxduqda, bədniyyətlilər tərəfindən istifadəçilərin trafiki izlənilməklə fərdi məlumatları ələ keçirilə, routeri sıradan çıxarıla, şəbəkələrində olan digər cihazlara hücumlar oluna bilər. Məhz bu səbəbdən routerin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kompüterin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi qədər vacib hesab olunur.
Elektron Təhlükəsizlik Xidməti vətəndaşlara vaxt itirmədən aşağıdakı sazlamaları aparmalarını tövsiyə edir:
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün kompüteriniz routerə qoşulu olduqda, veb-brauzerdə routerin IP ünvanını (adətən routerin arxa hissəsində göstərilir) daxil etməklə idarəetmə panelinə daxil olmalısınız. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar routerin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
- Öncə routerin susmaya görə təyin edilən standart istifadəçi adı və parolunu dəyişin. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routeriniz üçün uzun və mürəkkəb parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçin və onu başqa şəxslərlə paylaşmayın.
- Routerin proqram təminatını (firmware) mütəmadi olaraq yeniləyin. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
- “Uzaqdan idarəetmə/Remote administration” funksiyasını söndürün və router parametrlərini tənzimləmək üçün routerinizə fiziki olaraq qoşulmadan – kabeldən istifadə edin.
- “Wi-Fi” şəbəkənizi ən son şifrləmə standartlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə etməklə şifrləyin. “WPA2” seçimi olmadığı təqdirdə router dəyişdirilməlidir. “Wi-Fi” üçün parol seçərkən ardıcıl rəqəm və düymələrdən, fərdi məlumatlarınızdan istifadə etməyin. Böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda mürəkkəb parol seçilməlidir.
- “Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni “SSID”) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi, fiziki ünvanlar və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların hakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
- Router və modemdə təhlükəsizlik divarının (“firewall”) aktiv edilməsi, “UPnP” və “WPS” funksiyasının söndürülməsi tövsiyə edilir.
- “Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
- “Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Bütün istifadəçilərdən bu məsələyə ciddi yanaşmaları və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparmaları xahiş olunur. Hər hansı çətinlik yaranarsa, routeri konfiqurasiya edən internet xidməti provayderlərinə müraciət edə bilərlər.
İstifadəçilərdən “Wi-Fi” şəbəkəsinin adı xəbərləri olmadan dəyişdirildiyi və ya routerlərinin yoluxduğuna dair hər hansı şübhələri olduğu hallarda “www.cert.az” rəsmi saytı və ya [email protected] e-poçtu, həmçinin sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət etmələri xahiş olunur.(APA-Economics)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 14-08-2020 11:03 | Bölmə: Cəmiyyət
Son günlər ölkədə “Wi-Fi” təhlükəsizliyi ilə bağlı insidentlərin sayında kəskin artımın olması, əsasən istifadəçilərin şəbəkə qurğularının (router və modemlər) ələ keçirilərək “Wi-Fi” şəbəkə adlarının arzuolunmaz şəkildə dəyişdirildiyi halları müşahidə edilir. Reyting.az-ın xəbərinə görə, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyindən bildiriblər ki, insidentlər Elektron Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən araşdırılır.
Araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, hücumların baş verməsinin əsas səbəbi şəbəkə qurğularının təhlükəsizliyi üçün sadə təhlükəsizlik tənzimləmələrinin tətbiq edilməməsidir. Belə ki, qurğular üçün standart və zəif parollardan (admin, password, 12345 və s.), şəbəkə adlarında müəyyənləşdirici məlumatlardan (ad, soyad, telefon nömrəsi, ünvan və s.) istifadə olunub, eləcə də proqram təminatı yeniləmələri aparılmayıb.
Bildiyimiz kimi, evlərdə olan bütün qurğular (telefon, kompüter, smart qurğular və s.) internetə router cihazı vasitəsilə qoşulur. Router düzgün konfiqurasiya olunmadığı, təhlükəsizliklə bağlı vacib sazlamalar aparılmadığı, eləcə də zəif və standart parollardan istifadə olunduğu zaman asanlıqla bədniyyətlilər tərəfindən ələ keçirilə bilər.
Router yoluxduqda, bədniyyətlilər tərəfindən istifadəçilərin trafiki izlənilməklə fərdi məlumatları ələ keçirilə, routeri sıradan çıxarıla, şəbəkələrində olan digər cihazlara hücumlar oluna bilər. Məhz bu səbəbdən routerin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kompüterin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi qədər vacib hesab olunur.
Elektron Təhlükəsizlik Xidməti vətəndaşlara vaxt itirmədən aşağıdakı sazlamaları aparmalarını tövsiyə edir:
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün kompüteriniz routerə qoşulu olduqda, veb-brauzerdə routerin IP ünvanını (adətən routerin arxa hissəsində göstərilir) daxil etməklə idarəetmə panelinə daxil olmalısınız. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar routerin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
- Öncə routerin susmaya görə təyin edilən standart istifadəçi adı və parolunu dəyişin. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routeriniz üçün uzun və mürəkkəb parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçin və onu başqa şəxslərlə paylaşmayın.
- Routerin proqram təminatını (firmware) mütəmadi olaraq yeniləyin. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
- “Uzaqdan idarəetmə/Remote administration” funksiyasını söndürün və router parametrlərini tənzimləmək üçün routerinizə fiziki olaraq qoşulmadan – kabeldən istifadə edin.
- “Wi-Fi” şəbəkənizi ən son şifrləmə standartlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə etməklə şifrləyin. “WPA2” seçimi olmadığı təqdirdə router dəyişdirilməlidir. “Wi-Fi” üçün parol seçərkən ardıcıl rəqəm və düymələrdən, fərdi məlumatlarınızdan istifadə etməyin. Böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda mürəkkəb parol seçilməlidir.
- “Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni “SSID”) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi, fiziki ünvanlar və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların hakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
- Router və modemdə təhlükəsizlik divarının (“firewall”) aktiv edilməsi, “UPnP” və “WPS” funksiyasının söndürülməsi tövsiyə edilir.
- “Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
- “Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Bütün istifadəçilərdən bu məsələyə ciddi yanaşmaları və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparmaları xahiş olunur. Hər hansı çətinlik yaranarsa, routeri konfiqurasiya edən internet xidməti provayderlərinə müraciət edə bilərlər.
İstifadəçilərdən “Wi-Fi” şəbəkəsinin adı xəbərləri olmadan dəyişdirildiyi və ya routerlərinin yoluxduğuna dair hər hansı şübhələri olduğu hallarda “www.cert.az” rəsmi saytı və ya [email protected] e-poçtu, həmçinin sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət etmələri xahiş olunur.(APA-Economics)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:13
Dörd vəkilə töhmət verilib
Dünən, 16:39
Sabah qar yağacaq
Dünən, 15:10
Kəmaləddin Heydərov rəisi vəzifədən azad edib
Dünən, 12:08
Sabah yağış yağacaq
Dünən, 08:48
Ən böyük kərtənkələnin qalıqları tapılıb
27-11-2024, 20:58
Səkkiz vəkil hakim təyin olunub
27-11-2024, 18:20
Azərbaycanın 37 vətəndaşı Almaniyadan geri qaytarılıb
27-11-2024, 17:50
Nazirlikdə 24 milyonluq mənimsəmə: nələr açılır? - Məhkəmə prosesi
27-11-2024, 16:05
Canavar hücumları kəndin boşalmasına səbəb olub - Foto
27-11-2024, 15:51
Ən çox axtarılan cinayətkar 21 ildən sonra saxlanılıb
27-11-2024, 15:01
Növbəti iki gündə yağış yağacaq - Xəbərdarlıq
27-11-2024, 12:39
Sabah yağış yağacaq
27-11-2024, 11:13
"Qurtuluş 93”ün rəhbərinə 12 il 8 ay həbs cəzası kəsilib
27-11-2024, 08:11
Güclü dalğa 45 nəfərin olduğu yaxtanı batırıb
26-11-2024, 18:49
Məhkəmə Quranı yandırmış şəxs barəsində hökm verib
26-11-2024, 18:24
Öldüyü elan edilən şəxs dəfn zamanı dirilib
26-11-2024, 17:26
Rayonlara qar yağır - Siyahı
26-11-2024, 16:28
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
26-11-2024, 16:27
Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrinə şagird qəbulu başlayır
26-11-2024, 15:22
Bakı metrosunun iş rejimində bir günlük dəyişiklik olacaq
26-11-2024, 13:31
Hərbi məhkəmənin hakimi təqaüdə göndərilib
26-11-2024, 12:38
Sabah dağlıq ərazilərə qar yağacaq
26-11-2024, 11:52
70 min manatı “TikTok”a xərcləyən şəxsə 6 il həbs cəzası verilib
26-11-2024, 11:19
Təhsil müəssisələrində istilik təminatı ilə bağlı operativ işçi qrupları yaradılıb
26-11-2024, 10:55
Bakıya diş məcunu adı ilə nakrotik gətirən hindistanlı tutulub
26-11-2024, 10:39
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində 4 yüksək vəzifəyə təyinat niyə aparılmayıb? - Müəmma
26-11-2024, 09:54
Dönərdən üç nəfər zəhərlənib
26-11-2024, 09:39
Qaxda 3 yaşlı uşaq dərmandan zəhərlənib
26-11-2024, 08:27
Təyyarə qəzasında 3 sərnişin möcüzə nəticəsində sağ qalıb
25-11-2024, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
25-11-2024, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
25-11-2024, 21:06
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
25-11-2024, 17:41
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
25-11-2024, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
25-11-2024, 16:18
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
25-11-2024, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
25-11-2024, 15:08
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
25-11-2024, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
25-11-2024, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
25-11-2024, 14:29
Qarabağ zonasında daha 1457,4 hektar ərazi minalardan təmizlənib
25-11-2024, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
