ABŞ kəşfiyyatı İsrailə hücumda İranın izini axtarır
Tarix: 11-10-2023 13:23 | Bölmə: Dünya
ABŞ kəşfiyyatı İsrailə hücumda İranın izini axtarır

ABŞ kəşfiyyatı HƏMAS-ın İsrailə hücumunda İranın iştirakına dair sübutlar tapmağa çalışır.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə CNN məlumat yayıb.

ABŞ HƏMAS-a onilliklər ərzində verdiyi dəstəyi nəzərə alaraq İranın hücumda “şərti” olduğuna inansa da, milli təhlükəsizlik müşaviri Cek Sallivan deyib ki, administrasiyanın hələ də Tehranı hücumun planlaşdırılması və icrası ilə əlaqələndirən birbaşa sübutu yoxdur. “Biz əlavə məlumat axtarırıq”, - Sallivan deyib.

Amma özəl olaraq, məxfi kəşfiyyat məlumatlarına çıxışı olan çoxsaylı kəşfiyyat, hərbi və konqres rəsmiləri CNN-ə Sallivanın açıq şəkildə dediklərini deyirlər: İranın hücumda birbaşa iştirakına dair sübut yoxdur!

Yüksək rütbəli İsrail rəsmisi CNN-ə bildirib ki, İsrail kəşfiyyatı da əvvəlki sübutları nəzərdən keçirir. “İranın ümumiyyətlə, nəsə bildiyinə şübhə edirəm”, - İsrail rəsmisi deyib və əlavə edib ki, onlar arasında sıx koordinasiya olub.

Keçmiş təhlükəsizlik rəsmiləri və digər regional analitiklərin fikrincə, Tehranın blokada altındakı Qəzzada yerlərdə heç bir məsləhətçisi yoxdur və qrupun fəaliyyətinə rəhbərlik etmir. Lakin həftəsonu hücumun görünməmiş miqyası və analitiklər arasında İranın hücumu regiondakı maraqları üçün müsbət hal kimi qiymətləndirdiyinə dair geniş yayılmış inamla yanaşı, İranın birbaşa köməyi olmadan HƏMAS belə bir mürəkkəb əməliyyat həyata keçirə biləcəyinə dair suallar yaradıb.

Dövlət Departamentinin rəsmisi deyib:

“Biz İranın nə etdiyi və etdiklərinə necə qarşı çıxacağımız barədə narahat olmağa çox vaxt və resurslar sərf edirik. Bu, şübhəsiz ki, müzakirədə yeni bir fəsil açır”.

Xatirladaq ki, HƏMAS lideri İsmayıl Haniyə 2022-ci ildə açıq şəkildə bildirmişdi ki, qrup həmin il İrandan təxminən 70 milyon dollar alıb və bu pulu raketlərin istehsalına sərf edib. Dövlət Departamentinin 2020-ci il hesabatında deyilir ki, İran HƏMAS da daxil olmaqla Fələstinin “terrorçu qruplarına” hər il təxminən 100 milyon dollar yardım edir.

Keçmiş ABŞ rəsmiləri deyirlər ki, şənbə günü hücumda istifadə edilən böyük silah ehtiyatı İranın köməyi ilə alınıb. ABŞ Mərkəzi Komandanlığının keçmiş komandiri, təqaüdçü general Frank Mkenze deyir ki, HƏMAS Qəzzada hədəfləmə sistemini və bu raketləri yaratmayıb, onları haradansa alıblar. Və onun yaradılması üçün texnoloji yardım, şübhəsiz ki, İrandan gəlib.

Bununla belə, Bayden administrasiyası bir neçə gündür ki, hücumun taktiki planlaşdırılması və həyata keçirilməsində Tehrana rol bağlamaqdan çəkinir. CNN-ə danışan ABŞ kəşfiyyatının hazırkı və keçmiş analitikləri xəbərdarlıq ediblər ki, İranın qrupa keçmiş dəstəyi onun hücumunun kifayət qədər sübutu deyil. Tehran açıq şəkildə bunu dəstəkləsə də, hücumda hər hansı əli olduğunu inkar edir. İsrail də açıq şəkildə ehtiyatlı olduğunu bildirib. İsrail Müdafiə Qüvvələrinin sözçüsü Nir Dinar bazar ertəsi “Politico” nəşrinə deyib ki, hücumun arxasında İran olduğuna dair “heç bir sübutumuz yoxdur”.

ABŞ-ın bəzi rəsmiləri isə İranın hücumun planlaşdırılmasında müəyyən qədər əlinin olduğuna inanırlar. Lakin bu şəxsi qiymətləndirmələr əsasən İranın Səudiyyə Ərəbistanı ilə İsrail arasında münasibətləri normallaşdırmaq üçün kövrək danışıqları pozmaq üçün hər hansı fürsət axtaracağına inanır. Çoxları hücumun bu danışıqları təhlükə altına atdığını düşünür.

Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin (MKİ) İran üzrə keçmiş kəşfiyyat direktoru Norm Ravle bildirib ki, daha çox birbaşa iştirak İranın maraqlarına uyğun deyil: “İran regional etibarlı şəxsləri müəyyənləşdirir və sonra onlara öz coğrafiyalarında hökmranlıq etmək üçün siyasi, maliyyə və təhlükəsizlik dəstəyi verir. İran hərbi əməliyyatları təşviq edir, lakin bu hərəkətlər onun etibarlı qüvvələri tərəfindən idarə olunur”.

Amma Suriya münaqişəsində İran və HƏMAS fərqli mövqelərdə olub. Onların illərdir iki fərqli islamçı ideologiyası: Sünni HƏMAS və Şiə İranı tərəfindən idarə olunan gərgin münasibətləri var.

İsrail ordusunun kəşfiyyat agentliyinin Fələstin məsələləri şöbəsinin keçmiş rəhbəri Maykl Milşteyn bildirib ki, HƏMAS regionda İranın təsirinin genişləndiyini görüB, xüsusən də Amerikanın Yaxın Şərqdəki rolunun azalması Tehranın istifadə edə biləcəyi bir güc boşluğu yaradıb.

Qərbin keçmiş müdafiə rəsmisinin sözlərinə görə, son vaxtlar Tehran İran daxilində HƏMAS-a verdiyi təlim yardımını artırıb: “İran bu insanların maddi-texniki təchizatı və təlimində çox fəal olub. Onlar son bir neçə ildə fəal olublar”.

E. KAMAL




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}