14:06 / 03-05-2024
Kəlbəcərdə qəza olub
ABŞ silah istehsalında Çinə uduzur
Tarix: 02-04-2024 13:26 | Bölmə: Dünya
ABŞ silah istehsalında Çinə uduzur

Çinin hərbi sahədə sürətli inkişafı Amerika Birləşmiş Ştatlarında ciddi narahatlıqla qarşılanır.

Reyting.az
-ın məlumatına görə, Çinin hərbi eksperti Şao Yonqlinq CNR-in əməkdaşı ilə söhbətində deyib ki, ABŞ ümidsizlikdən qurtulmaq üçün başqa çıxış yolu axtarır.

Hərbi ekspertin fikrincə, Amerikanın tələskənliyi sübut edir ki, ABŞ səsdən sürətli müasir təyyarənin hazırlanmasına çarəsizlikdən qərar verib.

Şao Yonqlinq bildirib ki ABŞ-ı belə bir addım atmağa məcbur edən əsas amil Çindir və çarəsizlikdən belə bir təyyarənin yaradılmasına başlayıblar.

Şao Yonqlinqin sözlərinə görə, hipersəsli silahlar artıq bir çox dövlətlərin ordusunun xidmətindədir, amma Amerika ordusununda yoxdur: “Məhz buna görə Vaşinqton liderliyə başqa yolla nail olmaq qərarına gəlib. Bununla belə, onlarda heç nə alınmayacaq”.

Şərhçinin xatırlatmasına görə, bir müddət əvvəl ABŞ Nümayəndələr Palatasının Silahlı Qüvvələr Komitəsinin iclasında Hərbi Hava Qüvvələrinin satınalmalar üzrə rəis müavini general-leytenant Deyl Uayt deyib ki, Amerikanın Hərbi Hava Qüvvələrinin Tədqiqat Laboratoriyası yeni növ səsdən sürətli silahlar üzərində aparılan işlərin diqqətini mövcud raketlərdən digər bir istiqamətə yönəltməklə təkrar istifadə edilə bilən kəşfiyyat təyyarələrini öyrənir.

Qeyd olunur ki, əvvəllər səsdən sürətli raketlərin inkişafına dair proqramları həyata keçirəndə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri bir çox maneələrlə üzləşib. Buna səbəb sınaq buraxılışlarının dəfələrlə uğursuz olmasıdır. Qarşıya qoyulan əsas məqsəd isə bir sualdan ibarət olub: heç bir problem olmadan Amerika hərbi istehsalçıları Çinin casus təyyarələrini ötüb keçə biləcəklərmi?

Şao Yonqlinqə görə, bütün bunları uğurla reallaşdırmaq üçün bu sahədə üç əsas üstünlüyə malik olmaq gərəkdir.

Yonqlinq deyib ki, 2021-ci ildə ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri 60 milyon dollar dəyərində səs sürətindən altı dəfə yüksək sürətə çata biləcək reaktiv təyyarə hazırlamaq üçün "Hermes" şirkəti ilə böyük müqavilə imzalayıb. 2022-ci ildə isə bu şirkət təyyarənin mühərrikinin sınaqları ilə bağlı bir video da yayımlayıb. Lakin ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin maraq dairəsində digər bir yeni gəmi, yəni səsdən sürətli kəşfiyyat təyyarəsi də var. Öz hərbi nailiyyətləri ilə öyünən ABŞ-ın "Lockheed Martin" şirkətinin istehsalı olan, həm də “Blackbird"-in varisi hesab edilən "SR-72" kəşfiyyat təyyarəsinə böyük maraq göstərirdi. Bu müasir model əslində, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin çoxdan arzu etdiyi "təkrar istifadə edilə biləcək hipersəs platforması" ilə bağlı istənilən tələblərə çox uyğun gəlirdi.

Şao Yonqlinq hərbi cəhətdən inkişaf edən ABŞ və Çin arasında müqayisə aparır. O, bu mövzu barədə konkret nəticələrə gəlməzdən öncə sürətli kəşfiyyat təyyarəsinin üstünlüyü üçün əsas əhəmiyyətli xüsusiyyətləri təhlil edir.

Mütəxəssisin fikrincə, ilk növbədə bu təyyarə ucuz qiymətə, təkrar istifadə imkanına malikdir: “Bu, üstünlükdür. Sonra isə ikinci üstünlük çoxfunksiyalılıqdır. "SR-72" pilotsuz idarəetmə modelinə malik olub əsasən analitik, müşahidə, həmçinin kəşfiyyat tapşırıqlarını yerinə yetirir, eləcə də "Lockheed Martin"-in hazırladığı bütün raketləri daşımaq, döyüş zamanı hədəflərə onlarla zərbə endirmək. Üçüncü üstünlük isə yüksək effektivlikdir. Yəni səsdən sürətli kəşfiyyat təyyarələri qısa müddət ərzində bütün dünyada mühüm hədəfləri tamamilə dəqiq müşahidə etməklə strateji kəşfiyyat aparmağa qadirdir. Bundan əlavə, onları ələ keçirib tutmaq elə asan məsələ deyil. Belə ki, təyyarələr izlənəcəyi təqdirdə hipersəs raketlər buraxacaq, o zaman sonuncunun sürəti 10 "Mach"-ı da keçə bilər və beləliklə, döyüş effektivliyi daha da yüksək olacaq. Ələkeçməz döyüşçü kimi”.

Rusiya hərbi qüvvələri Ukraynada pilotsuz uçan aparatlarla mübarizə aparmaqdan ötrü hipersəs raketdən müdafiə sistemləri yerləşdirir. Ancaq burada da vacib sayılan iki maneə var, - deyən ekspertin sözlərinə görə, artıq uzun müddətdir ki, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri öz bazasında təsnif edilmiş bu möcüzəli gələcəyə, yəni "SR-72" layihəsinə çox böyük ümidlər bəsləyir. Yəni bu təyyarənin Amerikanın ən böyük bir uğuru kimi "tarixin ən sürətlisi" olacağına inanırlar. Şao Yonqlinqə görə, bununla belə hesabatlarda göstərilir ki, bu təyyarənin inkişafı ilə bağlı çətinliklər əsasən gəminin hərəkət sistemi ilə bağlı problemlərdir. Çinli ekspert qeyd edib ki, mühərrikdə texniki problemlər və müvafiq komponentlərin çatışmazlığı səbəbindən bu təyyarənin inkişafı rəvan getməyəcək.

"Təyyarənin səsdən yüksək sürətə çatması üçün ona yeni mühərrik növü, mükəmməl birləşmiş dövrəli hipersəs turbin qurğusu lazımdır. Bundan əlavə, onu da nəzərə alaq ki, ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrində müvafiq sınaq avadanlığı yoxdur", - deyə Yonqlinq əlavə edib.

Ekspert bildirib ki, indi ABŞ-nin əsas hədəfi hava və quru qüvvələrinin ilkin olaraq 2022 və 2023-cü illərdə hipersəs silahlarını tez, müəyyən bir zaman ərzində yerbəyer edib, bu sahədə Çindən önə keçməkdir. Lakin sınaq mərhələsində ABŞ-da dəfələrlə baş verən uğursuzluqlar səbəbindən bu ölkənin HHQ-i digər silah növlərinin tədqiqi və təkmilləşdirilməsinə keçib. Beləliklə, ABŞ-da keçirilən sınaq prosesləri məlum olan səbəblərdən müvəqqəti dayandırılıb. Şao Yonqlinqin iddiasına görə, Amerika hərbçiləri bu qərarı çarəsizlikdən verib.

Yonqlinq deyib: "Ola bilsin, nöqsanların nə olduğunu hələ də tam dərk etməyiblər. Onlar hipersonik inkişaflar sahəsində özləri üçün yeni yol açmaq və orada liderliyə nail olmaq cəhdlərinin səbəbini praktiki, nəzəri cəhətdən tam açıqlaya bilməyiblər" .

Hərbi müşahidəçi daha sonra deyib ki, bu sahədə başqa ölkələr artıq inkişaf edir və onlar hipersəs silahlarına malikdirlər, lakin ABŞ hələ bu sahədə geri qalır:

"Amerika Birləşmiş Ştatları bunun üzərində sürünür. Belə bir ümidsiz vəziyyətdə ancaq onların edə biləcəyi yeganə nəsnə səsdən sürətli təyyarələrin inkişafına müraciət etməkdir".

Oqtay QORÇU




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}