17:07 / 19-07-2025
3-cü Şuşa Qlobal Media Forumu - İlham Əliyev çıxış edir - (Canlı yayım)
14:39 / 19-07-2025
“Seçilmiş pedaqoji əsərlər” kitabı işıq üzü görüb - Foto
13:28 / 19-07-2025
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - Proqnoz
09:36 / 19-07-2025
Süni intellekt köhnə şahmat proqramı ilə oynamaqdan qorxub
08:34 / 19-07-2025
Tramp: Ermənistan və Azərbaycan sülh sazişi bağlamağa yaxındır
06:52 / 19-07-2025
Azərbaycan, Hindistan, Çin, BƏƏ və Sinqapurdan olan 18 şirkətə sanksiya tətbiq edilib
05:48 / 19-07-2025
Rusiya əleyhinə 18-ci sanksiyalar paketi qüvvəyə minib
19:18 / 18-07-2025
Ali Məhkəmə “Meydan” TV ilə bağlı qərarı qüvvədə saxlayıb
19:10 / 18-07-2025
Ukraynada daha bir azərbaycanlı hərbçi həlak olub
18:00 / 18-07-2025
Oleq Bakinski: "Mənə bəraət verin"
17:55 / 18-07-2025
Ramiz Məmmədov "Şamaxı"dan ayrılıb
17:51 / 18-07-2025
Alimlər yeni planet kəşf ediblər
17:42 / 18-07-2025
Bakı və rayonlarda ağaclar qanunsuz kəsilib
17:21 / 18-07-2025
İyulun 23-dək isti hava davam edəcək
17:17 / 18-07-2025
"Qarabağ" hücumçu ilə vidalaşıb
17:08 / 18-07-2025
Britaniya Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndirib
16:48 / 18-07-2025
Prezident Xocalıda sakinlərlə görüşüb - Maraqlı dialoq
16:40 / 18-07-2025
Professor: Rusiya və İran Azərbaycanla Ermənistanın sülh sazişi bağlamasını istəmirlər
16:20 / 18-07-2025
XİN: "Azərbaycan Suriyada baş verən prosesləri yaxından izləyir"
16:14 / 18-07-2025
Maştağada xüsusi əməliyyat: istixanada 881 kq narkotik vasitə aşkarlanıb
16:10 / 18-07-2025
Azad İsazadə: Yaxın Şərqin təhlükəsizliyini yalnız iki qüvvə təmin edə bilər
16:10 / 18-07-2025
Həbsdəki oğluna narkotik gətirən ata tutulub
16:06 / 18-07-2025
“Xəzər TV”-yə xəbərdarlıq edilib
15:57 / 18-07-2025
Premyer Liqa: 2025/2026 mövsümünün püşkatması olub
15:38 / 18-07-2025
Ermənistanın rəhbər şəxsləri terrorçuların hədəfindədir
15:34 / 18-07-2025
Səbailin bir hissəsində işıq olmayacaq
15:23 / 18-07-2025
“AzSığorta” ASC-yə icrası məcburi sərəncam verilib
14:49 / 18-07-2025
Vaxtilə Ermənistanda işgəncələrə məruz qalmış şəxs məhkəmədə ifadə verib
07:40 / 16-07-2025
Şahin Şıxlinskinin oğlu saxlanılıb, özünə cinayət işi açıblar - (Yenilənib)
10:54 / 16-07-2025
Moskva daha bir milyarder ermənini Paşinyanla üz-üzə qoyub - Foto
11:19 / 17-07-2025
Berdiməhəmmədov Füzuli rayonuna gəlib - (Yenilənib) - Fotolar
14:56 / 16-07-2025
Şakdam doğrudan da casusdur? - İranda yeni qalmaqal
12:18 / 16-07-2025
İlham Əliyev Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşüb - Fotolar
11:57 / 16-07-2025
Zəngəzur dəhlizi məsələsi müzakirəyə çıxarılıb
14:04 / 17-07-2025
Növbəti köç karvanı Ağdama çatıb - (Yenilənib)
12:30 / 16-07-2025
Dağlıq ərazidə güclü yanğın başlayıb - (Yenilənib)
12:02 / 17-07-2025
Ermənistan yol ayrıcında: sağa getsə, ŞƏT, sola getsə...
08:08 / 15-07-2025
Qazaxıstanda Abay Günü keçiriləcək - Foto
15:19 / 16-07-2025
Konsertdə söyüş söyən reper saxlanılıb
Balkanlarda qanlı toqquşmalar gözlənilir - Foto
Tarix: 09-01-2022 18:19 | Bölmə: Siyasət
I və II Dünya müharibələrinin başladığı Balkanlar payızdan bu yana ən çətin dövrünü yaşayır.
Reyting.az diqqətə çatdırır ki, Balkan ölkəsi Bosniya və Herseqovinda serb əhalisinin lideri Milorad Dodikin hədələyici açıqlamaları həm ölkədə, həm də ətraf coğrafiyada narahatlıq yaradıb.
Görəsən, Dodikin Bosniya və Herseqovinanın ayrılması iddialarının arxasında nə dayanır?
Keçən sentyabr ayında Bosniya və Herseqovinanın əczaçılıq agentliyi ölkənin serblərin nəzarətində olan hissəsindəki xəstəxanalarda müalicə alan COVİD-19 xəstələrinə verilən oksigeni təhlil edərkən inanılmaz bir həqiqət ortaya çıxıb. Məlum olub ki, xüsusi qablardakı oksigen sənayedə maşınların istifadəsi üçündür və insanların müalicəsində istifadə edilə bilməz.
Bölgənin serb millətçi lideri Milorad Dodik bu ağır səhvi düzəltmək əvəzinə tamam başqa yol seçib: son dövrlərin ən qanlı müharibələrindən biri nəticəsində 1995-ci ildə yaradılmış, onsuz da kövrək olan çoxmillətli Bosniya dövlətini dağıtmaq.
Dodik ilk növbədə öz əczaçılıq agentliyini qurduğunu və Bosniya ərazisinin təxminən yarısını təşkil edən bölgəni mərkəzi hökumətin müfəttişlərinin nəzarəti altında bağladığını açıqlayıb. Daha sonra o, bölgənin əsgərlərini Bosniyanın çoxmillətli ordusundan çıxarmaqla və yalnız serb əsgərlərindən ibarət ordu yaratmaqla hədələyib.
Öz vergi idarəsini, kəşfiyyat orqanını və hüquq sistemini qurmağı hədəfləyən Dodik 1995-ci ildə ABŞ-ın Ohayo ştatının Dayton şəhərində qurulan Bosniya dövlətinin “dinc yolla parçalanması” olaraq xarakterizə etdiyi prosesi sürətləndirməyə çalışır.
Bu arada, bosniyalı müstəntiqlərin apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, insan səhhəti üçün yararsız oksigen balonları Dodikin ən yaxın siyasi müttəfiqlərindən birinin nəzarətindəki şirkət tərəfindən verilib. Buna görə də bir çox xarici diplomatlar və rəqib siyasətçilər Dodikin separatçı təhdidlərinin əsas məqsədinin diqqəti korrupsiya şayiələrindən yayındırmaq olduğunu düşünürlər. Lakin hələ 30 il əvvəl müharibənin kölgəsində yaşayan bir çox bosniyalı milli sülhün təhlükə altında olması qorxusu ilə yaşayır.
Müxtəlif millətlərin və dinlərin nümayəndələrinin birgə yaşadığı Bosniyanın tarixi etnik münaqişələrlə doludur. Xüsusilə paytaxt Sarayevo tarixi dəyişdirən bir çox hadisələrə şahidlik edib. Gənc serb millətçisi 1914-cü ilin iyununda Avstriya Şahzadəsi Franz Ferdinandı öldürərək burada Birinci Dünya müharibəsini başladıb. 90-cı illərin ən qanlı üç ilinin əsasını da bu şəgərdə serb psixiatrı Radovan Karadziçin qoyub. Təxminən 140 min insanın həlak olduğu müharibəyə NATO-ya üzv ölkələrin döyüş təyyarələrinin ev əsgərlərinin müdaxiləsi ilə Rusiya ilə Qərb dünyası arasında bu gün də mövcud olan qarşıdurma mühiti yaranıb.
Bu gün Bosniya Avropa Birliyinə (AB) üzvlük istiqamətində addımlar atarkən, Brüssel və Vaşinqton Dodikin danışığı ilə başlayan yeni böhranın münaqişəyə çevrilməsinin qarşısını almağa və ya Rusiyanın bölgədə yeni siyasi qeyri-sabitliyin yaranmasının qarşısını almağa çalışır. Digər tərəfdən, Moskva administrasiyası Bosniyanın Aİ və ya NATO-ya daxil olmasını əngəlləməyə çalışarkən Dodikə dəstəyi də əsirgəmir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Bosniya dövlətinin əsasları ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə 1995-ci ildə imzalanmış Dayton sazişi ilə qoyulub. Müqavilə ilə müharibə bəlkə də başa çatsa da, həddindən artıq mürəkkəb və işlək olmayan bir siyasi sistem qurulub. Mərkəzi hakimiyyətin səlahiyyətləri müxtəlif etnik qruplar arasında bölüşdürülüb. Hazırda Prezident Şurasında serbləri Dodik, bosniyalıları Dzaferoviç, xorvatları isə Zeljko Komşiç təmsil edir.
Dodik 10 ildən çoxdur ki, serblərin Bosniya dövlətindən ayrılması ilə bağlı ara-sıra şərhlər verir. Ancaq indiki kimi qeyri-sabit mühit heç vaxt olmayıb. Keçən ilin oktyabrında BMT-nin Bosniyadakı yüksək səviyyəli nümayəndəsi Alman Kristian Şmidtin hesabatında vəziyyət 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri ölkənin mövcudluğu üçün “ən böyük ekzistensial təhlükə” kimi təsvir edilib.
Dodikin təxribatlarına Avropa ölkələrindən müxtəlif reaksiyalar verilib. İngiltərə və Almaniya sanksiyalarla hədələsə də, Macarıstan lideri Viktor Orban bu yaxınlarda Serbiyanın paytaxtına gələrək Dodiki dəstəklədiyini açıqlayıb.
Ötən ilin oktyabr ayında verdiyi açıqlamada Dodik “Bosniyalı serblər olaraq, lazım gələrsə, güc tətbiq edərək, özümüzü necə qoruyacağımızı bilirik”, - ifadəsini işlədib, NATO-nun mümkün müdaxiləsinə qarşı Rusiya və Serbiyanın onların arxasında olduğunu söyləyib.
Məsələnin digər məqamı onunla bağlıdır ki, Balkanlarda marağı olan və posesləri yaxından izləyən Türkiyə də əsas aktyorlardan biri hesab olunur. Rəsmi Ankara Dayton razılaşmasının qüvvədə olmasını vacib sayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-01-2022 18:19 | Bölmə: Siyasət
I və II Dünya müharibələrinin başladığı Balkanlar payızdan bu yana ən çətin dövrünü yaşayır.
Reyting.az diqqətə çatdırır ki, Balkan ölkəsi Bosniya və Herseqovinda serb əhalisinin lideri Milorad Dodikin hədələyici açıqlamaları həm ölkədə, həm də ətraf coğrafiyada narahatlıq yaradıb.
Görəsən, Dodikin Bosniya və Herseqovinanın ayrılması iddialarının arxasında nə dayanır?
Keçən sentyabr ayında Bosniya və Herseqovinanın əczaçılıq agentliyi ölkənin serblərin nəzarətində olan hissəsindəki xəstəxanalarda müalicə alan COVİD-19 xəstələrinə verilən oksigeni təhlil edərkən inanılmaz bir həqiqət ortaya çıxıb. Məlum olub ki, xüsusi qablardakı oksigen sənayedə maşınların istifadəsi üçündür və insanların müalicəsində istifadə edilə bilməz.
Bölgənin serb millətçi lideri Milorad Dodik bu ağır səhvi düzəltmək əvəzinə tamam başqa yol seçib: son dövrlərin ən qanlı müharibələrindən biri nəticəsində 1995-ci ildə yaradılmış, onsuz da kövrək olan çoxmillətli Bosniya dövlətini dağıtmaq.
Dodik ilk növbədə öz əczaçılıq agentliyini qurduğunu və Bosniya ərazisinin təxminən yarısını təşkil edən bölgəni mərkəzi hökumətin müfəttişlərinin nəzarəti altında bağladığını açıqlayıb. Daha sonra o, bölgənin əsgərlərini Bosniyanın çoxmillətli ordusundan çıxarmaqla və yalnız serb əsgərlərindən ibarət ordu yaratmaqla hədələyib.
Öz vergi idarəsini, kəşfiyyat orqanını və hüquq sistemini qurmağı hədəfləyən Dodik 1995-ci ildə ABŞ-ın Ohayo ştatının Dayton şəhərində qurulan Bosniya dövlətinin “dinc yolla parçalanması” olaraq xarakterizə etdiyi prosesi sürətləndirməyə çalışır.
Bu arada, bosniyalı müstəntiqlərin apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, insan səhhəti üçün yararsız oksigen balonları Dodikin ən yaxın siyasi müttəfiqlərindən birinin nəzarətindəki şirkət tərəfindən verilib. Buna görə də bir çox xarici diplomatlar və rəqib siyasətçilər Dodikin separatçı təhdidlərinin əsas məqsədinin diqqəti korrupsiya şayiələrindən yayındırmaq olduğunu düşünürlər. Lakin hələ 30 il əvvəl müharibənin kölgəsində yaşayan bir çox bosniyalı milli sülhün təhlükə altında olması qorxusu ilə yaşayır.
Müxtəlif millətlərin və dinlərin nümayəndələrinin birgə yaşadığı Bosniyanın tarixi etnik münaqişələrlə doludur. Xüsusilə paytaxt Sarayevo tarixi dəyişdirən bir çox hadisələrə şahidlik edib. Gənc serb millətçisi 1914-cü ilin iyununda Avstriya Şahzadəsi Franz Ferdinandı öldürərək burada Birinci Dünya müharibəsini başladıb. 90-cı illərin ən qanlı üç ilinin əsasını da bu şəgərdə serb psixiatrı Radovan Karadziçin qoyub. Təxminən 140 min insanın həlak olduğu müharibəyə NATO-ya üzv ölkələrin döyüş təyyarələrinin ev əsgərlərinin müdaxiləsi ilə Rusiya ilə Qərb dünyası arasında bu gün də mövcud olan qarşıdurma mühiti yaranıb.
Bu gün Bosniya Avropa Birliyinə (AB) üzvlük istiqamətində addımlar atarkən, Brüssel və Vaşinqton Dodikin danışığı ilə başlayan yeni böhranın münaqişəyə çevrilməsinin qarşısını almağa və ya Rusiyanın bölgədə yeni siyasi qeyri-sabitliyin yaranmasının qarşısını almağa çalışır. Digər tərəfdən, Moskva administrasiyası Bosniyanın Aİ və ya NATO-ya daxil olmasını əngəlləməyə çalışarkən Dodikə dəstəyi də əsirgəmir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Bosniya dövlətinin əsasları ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə 1995-ci ildə imzalanmış Dayton sazişi ilə qoyulub. Müqavilə ilə müharibə bəlkə də başa çatsa da, həddindən artıq mürəkkəb və işlək olmayan bir siyasi sistem qurulub. Mərkəzi hakimiyyətin səlahiyyətləri müxtəlif etnik qruplar arasında bölüşdürülüb. Hazırda Prezident Şurasında serbləri Dodik, bosniyalıları Dzaferoviç, xorvatları isə Zeljko Komşiç təmsil edir.
Dodik 10 ildən çoxdur ki, serblərin Bosniya dövlətindən ayrılması ilə bağlı ara-sıra şərhlər verir. Ancaq indiki kimi qeyri-sabit mühit heç vaxt olmayıb. Keçən ilin oktyabrında BMT-nin Bosniyadakı yüksək səviyyəli nümayəndəsi Alman Kristian Şmidtin hesabatında vəziyyət 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri ölkənin mövcudluğu üçün “ən böyük ekzistensial təhlükə” kimi təsvir edilib.
Dodikin təxribatlarına Avropa ölkələrindən müxtəlif reaksiyalar verilib. İngiltərə və Almaniya sanksiyalarla hədələsə də, Macarıstan lideri Viktor Orban bu yaxınlarda Serbiyanın paytaxtına gələrək Dodiki dəstəklədiyini açıqlayıb.
Ötən ilin oktyabr ayında verdiyi açıqlamada Dodik “Bosniyalı serblər olaraq, lazım gələrsə, güc tətbiq edərək, özümüzü necə qoruyacağımızı bilirik”, - ifadəsini işlədib, NATO-nun mümkün müdaxiləsinə qarşı Rusiya və Serbiyanın onların arxasında olduğunu söyləyib.
Məsələnin digər məqamı onunla bağlıdır ki, Balkanlarda marağı olan və posesləri yaxından izləyən Türkiyə də əsas aktyorlardan biri hesab olunur. Rəsmi Ankara Dayton razılaşmasının qüvvədə olmasını vacib sayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 11:20
Erməni diasporuna qadağa qoyulub
Dünən, 08:21
Kreml Suriyaya zərbələrə görə Təl-Əvivi ittiham edir
17-07-2025, 17:53
Ali Rada yeni hökumətin tərkibini təsdiqləyib - Siyahı
17-07-2025, 16:49
Mirədalət Talışxanov məhkəmə qarşısına çıxarılıb
17-07-2025, 10:51
Azərbaycan XİN İraqa başsağlığı verib
17-07-2025, 10:29
Sabiq nazir müavininə yeni vəzifə verilib? - Nazirlik susur
17-07-2025, 08:19
İranın Ali rəhbəri: Amerikaya güclü zərbə endirmişik
17-07-2025, 07:54
Hərbi ekspert: Kiyev ən ağır şərtlərlə sülhə gəlməlidir
16-07-2025, 13:19
Həbsdəki sabiq icra başçısı: "4 ildən artıqdır ki..."
16-07-2025, 12:17
Qarabağ separatçılarının İrəvandakı binası əllərindən alınır
16-07-2025, 10:17
Rusiyaya qarşı sanksiyaları genişləndiriblər
16-07-2025, 08:20
Donald Tramp 50 gün səbr edəcəkmi?
15-07-2025, 12:29
Slovakiya Azərbaycanda fəxri konsulluq açacaq
15-07-2025, 11:40
Nazir müavini: "Türkiyə və Azərbaycan həmişə bir-birinin yanında olacaq"
15-07-2025, 09:00
Türkiyədən ABŞ-nın Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı təklifinə - Reaksiya
15-07-2025, 07:42
Rusiya ABŞ şirkətini müsadirə edib
14-07-2025, 20:41
Tramp: Azərbaycan-Ermənistan danışıqları uğurlu nəticə verəcək
14-07-2025, 18:19
Rüfət Səfərovun məhkəməsində ittiham aktı elan olunub
14-07-2025, 14:48
AK sədri: "Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi..."
14-07-2025, 11:34
İrəvanda Qarabağ ermənilərindən hakimiyyətə qarşı istifadə edirlər
14-07-2025, 10:24
Deputat: "Bu, yalnız mənim şəxsimlə bağlı deyil"
14-07-2025, 07:55
Makron: Rusiya bizim üçün əbədi təhlükədir
14-07-2025, 07:50
Zelenski Nazirlər Kabinetini yeniləyir
13-07-2025, 16:36
Suriya və İsrail rəsmiləri Bakıda görüşüblər
13-07-2025, 10:08
MEDİA: "Nazirlərin adından yayılan xəbərlər “deep fake”dir"
11-07-2025, 21:16
Xocalı soyqırımı zamanı girov götürülmüş qadın: "Yaşyarımlıq oğlum..." - Yenilənib
11-07-2025, 16:32
Ağsaqqallar Şurasının sədr müavini mıəhkəmədə dindiriləcək
11-07-2025, 12:55
Putin uzunmüddətli müharibəyə hazırlaşır
11-07-2025, 08:16
Ryabkov: BRİCS anti-Amerika birliyi deyil
10-07-2025, 23:33
Temmi Bryus: "ABŞ Azərbaycan və Ermənistanın sülh istəyini dəstəkləyir"
10-07-2025, 12:36
Rusiya ordusuna yeni bombardmançılar veriblər
10-07-2025, 11:38
Azərbaycan məktəblərində rus bölmələrinin bağlanması gündəmdə deyil
10-07-2025, 08:35
NATO ilə Rusiya arasında münaqişə riski artır
9-07-2025, 13:20
XİN: "İranın Ermənistandakı səfirinin iddiaları qəbuledilməzdir"
9-07-2025, 13:01
Mərkəz rəhbəri barədə daha bir qərar qəbul edilib
9-07-2025, 12:31
Məhkəmə Bəşir Süleymanlı barədə qərar verib
9-07-2025, 11:23
ABŞ səfirliyi Azərbaycan diplomatlarını təbrik edib
9-07-2025, 09:45
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qəbul edilib
9-07-2025, 08:33
Tramp: Putindən çoxlu cəfəngiyyat eşidirəm
9-07-2025, 08:27
Lavrov: Fransa və Almaniya liderləri ağıllarını itirib
8-07-2025, 22:41
Ceyhun Bayramov Pakistan XİN başçısı ilə telefonla danışıb
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
