23:53 / 17-01-2025
Abşeronda yaşayış evində partlayış: beş nəfər yaralanıb
21:19 / 17-01-2025
Xərçəng xəstəliyindən ölüm nisbəti ikiqat artıb
20:42 / 17-01-2025
Ukraynalı qaçqınların 61 faizi vətənə qayıtmaq istəyir
20:35 / 17-01-2025
Məşhur rejissorun yeni filmi nümayiş olunacaq - Foto
20:24 / 17-01-2025
Azərbaycanda saxlanılan ermənilərin məhkəməsi başlayıb - Fotolar (Yenilənib)
19:59 / 17-01-2025
Almaniyada immiqrasiya nisbəti iki dəfə azalıb
18:38 / 17-01-2025
Rejissor Devid Linç vəfat edib
18:35 / 17-01-2025
Los-Anceles sakinlərinə psixoloji yardım ediləcək
18:28 / 17-01-2025
"Toplum TV" işi üzrə daha iki nəfər saxlanılıb
18:17 / 17-01-2025
Tallin “Atəş!” əmri verəcək
18:14 / 17-01-2025
Məhkəmə prezidenti həbsdə saxlayıb
18:10 / 17-01-2025
Reper aktrisanın çılpaq video-görüntülərini yayıb
18:08 / 17-01-2025
Cahangir Əsgərovun həyat yoldaşı vəfat edib
18:03 / 17-01-2025
300 yaşı olan nəhəng su heyvanı tapılıb
18:00 / 17-01-2025
Netanyahu müharibəni bərpa edəcək?
17:55 / 17-01-2025
Şəki, Şamaxı, Qobustanda yağış, Şahdağda isə qar yağır
17:44 / 17-01-2025
İrakli Kobaxidzenin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:28 / 17-01-2025
İlham Əliyevin Gürcüstanın baş naziri ilə geniş tərkibdə görüşü olub
17:19 / 17-01-2025
İki milyon manata yaxın mənimsəmə işi: məhkəmə istintaqı yekunlaşıb
16:57 / 17-01-2025
“Toplum TV” işi üzrə həbs edilən şəxslərə əlavə ittiham verilib
16:43 / 17-01-2025
"Abzas Media" işi: Fərid İsmayılov saxlanılıb
16:38 / 17-01-2025
Bakıda dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
16:17 / 17-01-2025
Pezeşkian: "Rusiya ilə strateji tərəfdaşlıq müqaviləsi..."
15:47 / 17-01-2025
Həbsdə olan idmançıların şikayəti təmin edilməyib
15:34 / 17-01-2025
Ziya Məmmədovun bacısı təqaüdə göndərilib
15:31 / 17-01-2025
Kür çayına 10 min balıq körpəsi buraxılıb
15:16 / 17-01-2025
Əhalinin sayı açıqlanıb
14:59 / 17-01-2025
Klub prezidentinin iki sayta qarşı məhkəməsi təxirə salınıb
14:38 / 17-01-2025
Kobaxidze İlham Əliyevi Gürcüstana dəvət edib
14:12 / 15-01-2025
Əfsanəvi metalın sirrini açıblar
13:50 / 13-01-2025
Cəbrayıl şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - Yenilənib
00:11 / 16-01-2025
Dünya ərzaq böhranı ilə üzləşir - Xəbərdarlıq
21:56 / 15-01-2025
Fərhad Əhmədovun mühafizəçisi qəzada ölüb
13:29 / 13-01-2025
Vəzifəli şəxslər həbs olunub - Prokurorluq açıqlama yayıb
13:43 / 14-01-2025
Tramp niyə Qrelandiyanı almağa can atır?
16:00 / 15-01-2025
Məşhur alim həyəcan təbili çalır: süni intellekt bəşəriyyəti məhv edəcək!
12:09 / 13-01-2025
Deputat: "Musiqini zina və əxlaqsızlıqla əlaqələndirməyin heç bir dini əsası yoxdur"
19:46 / 15-01-2025
Azərbaycan-Türkiyə hərbi təlimi başlayır - Video
00:23 / 16-01-2025
"Bred Pitt" fransız qadının 830 min avrosunu mənimsəyib
22:52 / 15-01-2025
"Qarabağ" Juninyonun transferi barədə açıqlama yayıb
11:03 / 16-01-2025
Analar inananda - Fotolar
Balkanlarda qanlı toqquşmalar gözlənilir - Foto
Tarix: 09-01-2022 18:19 | Bölmə: Siyasət
I və II Dünya müharibələrinin başladığı Balkanlar payızdan bu yana ən çətin dövrünü yaşayır.
Reyting.az diqqətə çatdırır ki, Balkan ölkəsi Bosniya və Herseqovinda serb əhalisinin lideri Milorad Dodikin hədələyici açıqlamaları həm ölkədə, həm də ətraf coğrafiyada narahatlıq yaradıb.
Görəsən, Dodikin Bosniya və Herseqovinanın ayrılması iddialarının arxasında nə dayanır?
Keçən sentyabr ayında Bosniya və Herseqovinanın əczaçılıq agentliyi ölkənin serblərin nəzarətində olan hissəsindəki xəstəxanalarda müalicə alan COVİD-19 xəstələrinə verilən oksigeni təhlil edərkən inanılmaz bir həqiqət ortaya çıxıb. Məlum olub ki, xüsusi qablardakı oksigen sənayedə maşınların istifadəsi üçündür və insanların müalicəsində istifadə edilə bilməz.
Bölgənin serb millətçi lideri Milorad Dodik bu ağır səhvi düzəltmək əvəzinə tamam başqa yol seçib: son dövrlərin ən qanlı müharibələrindən biri nəticəsində 1995-ci ildə yaradılmış, onsuz da kövrək olan çoxmillətli Bosniya dövlətini dağıtmaq.
Dodik ilk növbədə öz əczaçılıq agentliyini qurduğunu və Bosniya ərazisinin təxminən yarısını təşkil edən bölgəni mərkəzi hökumətin müfəttişlərinin nəzarəti altında bağladığını açıqlayıb. Daha sonra o, bölgənin əsgərlərini Bosniyanın çoxmillətli ordusundan çıxarmaqla və yalnız serb əsgərlərindən ibarət ordu yaratmaqla hədələyib.
Öz vergi idarəsini, kəşfiyyat orqanını və hüquq sistemini qurmağı hədəfləyən Dodik 1995-ci ildə ABŞ-ın Ohayo ştatının Dayton şəhərində qurulan Bosniya dövlətinin “dinc yolla parçalanması” olaraq xarakterizə etdiyi prosesi sürətləndirməyə çalışır.
Bu arada, bosniyalı müstəntiqlərin apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, insan səhhəti üçün yararsız oksigen balonları Dodikin ən yaxın siyasi müttəfiqlərindən birinin nəzarətindəki şirkət tərəfindən verilib. Buna görə də bir çox xarici diplomatlar və rəqib siyasətçilər Dodikin separatçı təhdidlərinin əsas məqsədinin diqqəti korrupsiya şayiələrindən yayındırmaq olduğunu düşünürlər. Lakin hələ 30 il əvvəl müharibənin kölgəsində yaşayan bir çox bosniyalı milli sülhün təhlükə altında olması qorxusu ilə yaşayır.
Müxtəlif millətlərin və dinlərin nümayəndələrinin birgə yaşadığı Bosniyanın tarixi etnik münaqişələrlə doludur. Xüsusilə paytaxt Sarayevo tarixi dəyişdirən bir çox hadisələrə şahidlik edib. Gənc serb millətçisi 1914-cü ilin iyununda Avstriya Şahzadəsi Franz Ferdinandı öldürərək burada Birinci Dünya müharibəsini başladıb. 90-cı illərin ən qanlı üç ilinin əsasını da bu şəgərdə serb psixiatrı Radovan Karadziçin qoyub. Təxminən 140 min insanın həlak olduğu müharibəyə NATO-ya üzv ölkələrin döyüş təyyarələrinin ev əsgərlərinin müdaxiləsi ilə Rusiya ilə Qərb dünyası arasında bu gün də mövcud olan qarşıdurma mühiti yaranıb.
Bu gün Bosniya Avropa Birliyinə (AB) üzvlük istiqamətində addımlar atarkən, Brüssel və Vaşinqton Dodikin danışığı ilə başlayan yeni böhranın münaqişəyə çevrilməsinin qarşısını almağa və ya Rusiyanın bölgədə yeni siyasi qeyri-sabitliyin yaranmasının qarşısını almağa çalışır. Digər tərəfdən, Moskva administrasiyası Bosniyanın Aİ və ya NATO-ya daxil olmasını əngəlləməyə çalışarkən Dodikə dəstəyi də əsirgəmir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Bosniya dövlətinin əsasları ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə 1995-ci ildə imzalanmış Dayton sazişi ilə qoyulub. Müqavilə ilə müharibə bəlkə də başa çatsa da, həddindən artıq mürəkkəb və işlək olmayan bir siyasi sistem qurulub. Mərkəzi hakimiyyətin səlahiyyətləri müxtəlif etnik qruplar arasında bölüşdürülüb. Hazırda Prezident Şurasında serbləri Dodik, bosniyalıları Dzaferoviç, xorvatları isə Zeljko Komşiç təmsil edir.
Dodik 10 ildən çoxdur ki, serblərin Bosniya dövlətindən ayrılması ilə bağlı ara-sıra şərhlər verir. Ancaq indiki kimi qeyri-sabit mühit heç vaxt olmayıb. Keçən ilin oktyabrında BMT-nin Bosniyadakı yüksək səviyyəli nümayəndəsi Alman Kristian Şmidtin hesabatında vəziyyət 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri ölkənin mövcudluğu üçün “ən böyük ekzistensial təhlükə” kimi təsvir edilib.
Dodikin təxribatlarına Avropa ölkələrindən müxtəlif reaksiyalar verilib. İngiltərə və Almaniya sanksiyalarla hədələsə də, Macarıstan lideri Viktor Orban bu yaxınlarda Serbiyanın paytaxtına gələrək Dodiki dəstəklədiyini açıqlayıb.
Ötən ilin oktyabr ayında verdiyi açıqlamada Dodik “Bosniyalı serblər olaraq, lazım gələrsə, güc tətbiq edərək, özümüzü necə qoruyacağımızı bilirik”, - ifadəsini işlədib, NATO-nun mümkün müdaxiləsinə qarşı Rusiya və Serbiyanın onların arxasında olduğunu söyləyib.
Məsələnin digər məqamı onunla bağlıdır ki, Balkanlarda marağı olan və posesləri yaxından izləyən Türkiyə də əsas aktyorlardan biri hesab olunur. Rəsmi Ankara Dayton razılaşmasının qüvvədə olmasını vacib sayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-01-2022 18:19 | Bölmə: Siyasət
I və II Dünya müharibələrinin başladığı Balkanlar payızdan bu yana ən çətin dövrünü yaşayır.
Reyting.az diqqətə çatdırır ki, Balkan ölkəsi Bosniya və Herseqovinda serb əhalisinin lideri Milorad Dodikin hədələyici açıqlamaları həm ölkədə, həm də ətraf coğrafiyada narahatlıq yaradıb.
Görəsən, Dodikin Bosniya və Herseqovinanın ayrılması iddialarının arxasında nə dayanır?
Keçən sentyabr ayında Bosniya və Herseqovinanın əczaçılıq agentliyi ölkənin serblərin nəzarətində olan hissəsindəki xəstəxanalarda müalicə alan COVİD-19 xəstələrinə verilən oksigeni təhlil edərkən inanılmaz bir həqiqət ortaya çıxıb. Məlum olub ki, xüsusi qablardakı oksigen sənayedə maşınların istifadəsi üçündür və insanların müalicəsində istifadə edilə bilməz.
Bölgənin serb millətçi lideri Milorad Dodik bu ağır səhvi düzəltmək əvəzinə tamam başqa yol seçib: son dövrlərin ən qanlı müharibələrindən biri nəticəsində 1995-ci ildə yaradılmış, onsuz da kövrək olan çoxmillətli Bosniya dövlətini dağıtmaq.
Dodik ilk növbədə öz əczaçılıq agentliyini qurduğunu və Bosniya ərazisinin təxminən yarısını təşkil edən bölgəni mərkəzi hökumətin müfəttişlərinin nəzarəti altında bağladığını açıqlayıb. Daha sonra o, bölgənin əsgərlərini Bosniyanın çoxmillətli ordusundan çıxarmaqla və yalnız serb əsgərlərindən ibarət ordu yaratmaqla hədələyib.
Öz vergi idarəsini, kəşfiyyat orqanını və hüquq sistemini qurmağı hədəfləyən Dodik 1995-ci ildə ABŞ-ın Ohayo ştatının Dayton şəhərində qurulan Bosniya dövlətinin “dinc yolla parçalanması” olaraq xarakterizə etdiyi prosesi sürətləndirməyə çalışır.
Bu arada, bosniyalı müstəntiqlərin apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, insan səhhəti üçün yararsız oksigen balonları Dodikin ən yaxın siyasi müttəfiqlərindən birinin nəzarətindəki şirkət tərəfindən verilib. Buna görə də bir çox xarici diplomatlar və rəqib siyasətçilər Dodikin separatçı təhdidlərinin əsas məqsədinin diqqəti korrupsiya şayiələrindən yayındırmaq olduğunu düşünürlər. Lakin hələ 30 il əvvəl müharibənin kölgəsində yaşayan bir çox bosniyalı milli sülhün təhlükə altında olması qorxusu ilə yaşayır.
Müxtəlif millətlərin və dinlərin nümayəndələrinin birgə yaşadığı Bosniyanın tarixi etnik münaqişələrlə doludur. Xüsusilə paytaxt Sarayevo tarixi dəyişdirən bir çox hadisələrə şahidlik edib. Gənc serb millətçisi 1914-cü ilin iyununda Avstriya Şahzadəsi Franz Ferdinandı öldürərək burada Birinci Dünya müharibəsini başladıb. 90-cı illərin ən qanlı üç ilinin əsasını da bu şəgərdə serb psixiatrı Radovan Karadziçin qoyub. Təxminən 140 min insanın həlak olduğu müharibəyə NATO-ya üzv ölkələrin döyüş təyyarələrinin ev əsgərlərinin müdaxiləsi ilə Rusiya ilə Qərb dünyası arasında bu gün də mövcud olan qarşıdurma mühiti yaranıb.
Bu gün Bosniya Avropa Birliyinə (AB) üzvlük istiqamətində addımlar atarkən, Brüssel və Vaşinqton Dodikin danışığı ilə başlayan yeni böhranın münaqişəyə çevrilməsinin qarşısını almağa və ya Rusiyanın bölgədə yeni siyasi qeyri-sabitliyin yaranmasının qarşısını almağa çalışır. Digər tərəfdən, Moskva administrasiyası Bosniyanın Aİ və ya NATO-ya daxil olmasını əngəlləməyə çalışarkən Dodikə dəstəyi də əsirgəmir.
Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Bosniya dövlətinin əsasları ABŞ-ın vasitəçiliyi ilə 1995-ci ildə imzalanmış Dayton sazişi ilə qoyulub. Müqavilə ilə müharibə bəlkə də başa çatsa da, həddindən artıq mürəkkəb və işlək olmayan bir siyasi sistem qurulub. Mərkəzi hakimiyyətin səlahiyyətləri müxtəlif etnik qruplar arasında bölüşdürülüb. Hazırda Prezident Şurasında serbləri Dodik, bosniyalıları Dzaferoviç, xorvatları isə Zeljko Komşiç təmsil edir.
Dodik 10 ildən çoxdur ki, serblərin Bosniya dövlətindən ayrılması ilə bağlı ara-sıra şərhlər verir. Ancaq indiki kimi qeyri-sabit mühit heç vaxt olmayıb. Keçən ilin oktyabrında BMT-nin Bosniyadakı yüksək səviyyəli nümayəndəsi Alman Kristian Şmidtin hesabatında vəziyyət 1990-cı illərin əvvəllərindən bəri ölkənin mövcudluğu üçün “ən böyük ekzistensial təhlükə” kimi təsvir edilib.
Dodikin təxribatlarına Avropa ölkələrindən müxtəlif reaksiyalar verilib. İngiltərə və Almaniya sanksiyalarla hədələsə də, Macarıstan lideri Viktor Orban bu yaxınlarda Serbiyanın paytaxtına gələrək Dodiki dəstəklədiyini açıqlayıb.
Ötən ilin oktyabr ayında verdiyi açıqlamada Dodik “Bosniyalı serblər olaraq, lazım gələrsə, güc tətbiq edərək, özümüzü necə qoruyacağımızı bilirik”, - ifadəsini işlədib, NATO-nun mümkün müdaxiləsinə qarşı Rusiya və Serbiyanın onların arxasında olduğunu söyləyib.
Məsələnin digər məqamı onunla bağlıdır ki, Balkanlarda marağı olan və posesləri yaxından izləyən Türkiyə də əsas aktyorlardan biri hesab olunur. Rəsmi Ankara Dayton razılaşmasının qüvvədə olmasını vacib sayır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 13:04
Baş nazir: "Azərbaycanla strateji tərəfdaşlığımız regionda sabitliyin təminində mühüm rol oynayır"
16-01-2025, 17:58
XİN başçısı: "Azərbaycan və Gürcüstan nail olduqları uğurlardan arxayınlaşa bilməz"
16-01-2025, 16:40
Ramiz Mehdiyevin qızına şikayət etmək icazəsi verilib
16-01-2025, 15:59
Zaxarova: "Qərbin Ermənistana destruktiv təsiri..."
16-01-2025, 15:45
Ceyhun Bayramov Gürcüstan XİN başçısı ilə görüşüb - Foto
16-01-2025, 13:20
Ukrayna desantları Kurskda 27 rus hərbçisini əsir götürüb
16-01-2025, 12:14
Sabiq deputatın məhkəməsi təxirə salınıb
15-01-2025, 18:17
Rusiya ilə sülh ABŞ və Avropaya böyük itkilər gətirəcək - Xəbərdarlıq
15-01-2025, 17:30
Ceyhun Bayramov baş katiblə müzakirə aparıb
15-01-2025, 11:37
Hüseynbala Mirələmov: "Hazırda Türkiyədə xəstəxanadayam"
15-01-2025, 09:00
XİN: "Bəxtiyar Hacıyevə qarşı məhkəmə qərarı..."
14-01-2025, 23:59
ABŞ və Ermənistan strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayıb
14-01-2025, 17:10
MSK sədri: "Seçkiləri 68869 nəfər müşahidə edəcək"
14-01-2025, 16:15
Dairə seçki komissiyalarının tərkibində dəyişikliklər edilib
14-01-2025, 15:10
Lavrov: "Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh müqaviləsi..."
14-01-2025, 14:48
Avropa Məhkəməsi Azərbaycanı cərimələyib
14-01-2025, 14:31
Lavrov: "Rusiya-Ermənistan münasibətləri mürəkkəbdir"
14-01-2025, 13:52
Belarus Azərbaycana yeni səfir göndərir
14-01-2025, 10:20
Bayden: “Rusiya döyüş meydanında uduzub”
13-01-2025, 07:46
Trampın Çini cilovlamaq cəhdləri baş tutmayacaq
11-01-2025, 11:34
Bələdiyyə seçkisi: 16128 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
10-01-2025, 15:21
İcra başçısının qalmaqallı sabiq müavini seçki mübarizəsindən çəkilib
10-01-2025, 13:59
XİN: "Los Ancelesdəki Baş Konsulluq..."
10-01-2025, 13:07
Əhəd Abıyev: "Hazırda elə trenajordayam"
10-01-2025, 08:44
Moskva-İrəvan münasibətləri tarıma çəkilib
9-01-2025, 22:53
Ermənistanda aclıq başlaya bilər
9-01-2025, 17:02
XİN sözçüsü: "Ermənistan sülhdə maraqlıdırsa..."
9-01-2025, 14:26
BMT Azərbaycan Prezidentinin müraciətini rəsmi sənəd kimi yayıb
9-01-2025, 09:10
Zelenski: “Rusiyanı sülhə “məcbur etmək” lazımdır”
8-01-2025, 17:15
İranyönlü silahlılar Suriyanı tərk edib
8-01-2025, 16:31
MSK sədri: "16148 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb"
8-01-2025, 16:00
Bələdiyyə seçkiləri:YAP-ın məşvərətçi səs hüquqlu üzvü təsdiqlənib
8-01-2025, 12:00
Adəm Məmmədov: "Əmimin həbsi barədə açıqlama vermək istəmirəm”
8-01-2025, 10:21
Bələdiyyə seçkiləri: “exit-poll”a sənəd qəbulu müddəti başa çatır
8-01-2025, 08:38
Fələstin BMT Təhlükəsizlik Şurasını ayağa qaldıracaq
8-01-2025, 08:26
ABŞ Qəzzada atəşi niyə dayandırmır?
7-01-2025, 22:37
İranda 901 nəfəri edam ediblər
7-01-2025, 16:21
Lalə Şövkətin oğlu: "Əgər Əvəz bəy partiya istəyirsə..."
7-01-2025, 14:23
Milli Məclisin iclasları gələn həftədən başlayır
6-01-2025, 19:57
Makron: Mask seçkilərə kobud müdaxilələr edir
6-01-2025, 18:44
XİN sözçüsü: "Makronun təxribat dolu açıqlamaları qəbuledilməzdir”
6-01-2025, 18:24
İcra başçısının məktəblini döyən sabiq müavini seçkiyə qatılıb
6-01-2025, 17:10
Yeni hökumət ərəb coğrafiyasında danışıqlar aparır
6-01-2025, 16:26
YAP bələdiyyə seçkilərində ödənişsiz təşviqat hüququndan imtina edib
6-01-2025, 16:17
Bələdiyyə seçkiləri: 16174 nəfərin namizədliyi qeydə alınıb
5-01-2025, 21:52
Polşa XİN başçısı Ceyhun Bayramova zəng edib
1-01-2025, 23:33
Lalə Şövkətin partiyası fəaliyyətini bərpa edib
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
