00:16 / 13-11-2024
COP29-a qatılan dövlət və hökumət başçılarının şərəfinə ziyafət verilib - Fotolar
19:56 / 12-11-2024
İlham Əliyev Böyük Britaniyanın Baş naziri ilə görüşüb - Fotolar (Yenilənib)
19:04 / 12-11-2024
Prezident COP29-un Liderlər Sammitində çıxış edib - Tam mətn - Yenilənib
18:16 / 12-11-2024
Prezident İlham Əliyev Müqəddəs Taxt-Tacın Dövlət katibi ilə görüşüb
17:04 / 12-11-2024
İlham Əliyevlə Ərdoğan görüşüb - Fotolar
14:46 / 12-11-2024
Ərdoğan Britaniya baş naziri ilə ikitərəfli münasibətlərin inkişafını müzakirə edib
14:12 / 12-11-2024
İlham Əliyev FIFA prezidenti ilə görüşüb - Fotolar
12:52 / 12-11-2024
İlham Əliyev: "Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi..."
12:17 / 12-11-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
11:37 / 12-11-2024
"Veteran pulu" artırılacaq
11:09 / 12-11-2024
“Şaman”ın mətbuat katibi sabah dəfn ediləcək
10:59 / 12-11-2024
Fırtına kruiz gəmisini 45 dərəcə əyib
10:55 / 12-11-2024
Avropa İttifaqına 400 milyard avro ayrılacaq
10:48 / 12-11-2024
Baş nazir Trampla telefon danışığından məmnun qalıb
10:41 / 12-11-2024
İki lider Ukraynadakı müharibəni dayandıra bilər
10:21 / 12-11-2024
Hikmət Hacıyev: "Nəticəyönlü müzakirələrə töhfə vermək lazımdır"
00:39 / 12-11-2024
Fazil Mustafa vətəndaş qəbulu keçirib - Fotolar
00:12 / 12-11-2024
Ərdoğan Azərbaycana səfərə gəlib - Fotolar
00:07 / 12-11-2024
Bu gün Azərbaycanda Konstitusiya Günüdür
23:08 / 11-11-2024
Şahbaz Şərif Azərbaycana gəlib
22:20 / 11-11-2024
Daha üç ölkənin prezidenti Azərbaycana gəlib
18:00 / 11-11-2024
Belarus prezidenti Azərbaycanda səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
17:52 / 11-11-2024
Aleksandar Vuçiç Azərbaycana gəlib - Yenilənib
17:45 / 11-11-2024
İlham Əliyev Slovakiya prezidenti ilə görüşüb - Yenilənib
17:37 / 11-11-2024
Ağciyər xərçəngini aşkar edən sensor hazırlanıb
17:19 / 11-11-2024
Fransa "Netflix"-i ittiham edir
17:18 / 11-11-2024
Prezident İlham Əliyev Belçikanın baş naziri ilə görüşüb
17:14 / 11-11-2024
Prezident Gürcüstanın baş nazirini qəbul edib
16:07 / 11-11-2024
İlham Əliyev Şarl Mişel ilə görüşüb - Yenilənib
15:11 / 11-11-2024
Azərbaycan və Finlandiya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib)
11:45 / 09-11-2024
Ay Yer planetindən uzaqlaşır
19:04 / 12-11-2024
Prezident COP29-un Liderlər Sammitində çıxış edib - Tam mətn - Yenilənib
17:37 / 08-11-2024
Prezident və ailə üzvləri Dövlət Bayrağı Meydanında - Bayrağımız ucaldılıb - (Fotolar)
18:00 / 11-11-2024
Belarus prezidenti Azərbaycanda səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
10:55 / 09-11-2024
İlham Əliyevdən paylaşım - Foto
11:20 / 11-11-2024
Azərbaycanda COP29-a start verilib - (Yenilənib) - Video
12:20 / 08-11-2024
İlham Əliyev və ailə üzvləri Zəfər parkının açılışında - Prezident xalqa müraciət edib - (Yenilənib)
12:27 / 08-11-2024
Bakıda Zəfər yürüşü keçirilib - Yenilənib
14:01 / 08-11-2024
COP29 məlumat mərkəzləri fəaliyyətə başlayıb
11:37 / 12-11-2024
"Veteran pulu" artırılacaq
11:52 / 09-11-2024
"Qladiator-3" filmi çəkilir - Foto
22:20 / 11-11-2024
Daha üç ölkənin prezidenti Azərbaycana gəlib
Ay Yer planetindən uzaqlaşır
Tarix: 09-11-2024 11:45 | Bölmə: Slayd
Yerin peyki olan Ay, cazibə qüvvəsinin qarşılıqlı təsiri ilə tədricən planetimizdən uzaqlaşır. Günəş qırmızı nəhəngə çevrilərək hər ikisini tamam məhv edənə qədər Yer planetinin yeganə peykindən necə tuta biləcəyi tədqiqat mövzusudur və alimlərin bu məsələni gündəmə gətirməsi maraq doğurur.
Reyting.az-ın məlumatına görə, "Apollon" missiyalarından qalan müxtəlif panellərdən istifadə edən elm adamları yarım əsrdən artıqdır ki, Aya qədər olan məsafəni ölçürlər. Məlum olur ki, peyk hər il 3,8 sm uzaqlaşır. Bu isə Yer ilə Ay arasındakı mürəkkəb cazibə sistemi səbəbindən baş verir: Ayın gelgiti yerdə okean gelgitlərinə səbəb olur. Baş verən bu proseslər nəticəsində də planet yavaş fırlanmağa başlayır. Belə gelgitlər, qarşılıqlı təsirlər Yer planetinin tədricən Aydan məsafəcə uzaqlaşmasına səbəb olur.
"Science" saytı yazır ki, astrofizik Madelin Brumun izahına görə, Yer planeti və Ay cazibə qüvvəsi ilə bağlı sistemdə olduqları üçün hər ikisinin bucaq momentumunun ümumi miqdarı sabit qalır. Yerin fırlanması yavaşladıqca, onun bucaq impulsu azalır və bunun da nəticəsində prosesi kompensasiya etmək üçün Ay öz bucaq impulsunu artırmaqla planetimizdən uzaqlaşır.
Bütün bu qarşılıqlı əlaqə və Yerin planet olaraq Mars ölçüsündə böyük bir cisimlə toqquşması nəticəsində peyki meydana gətirən materialların atıldığı sahədə ayın meydana gəlməsinə təsadüf edir. Zaman keçdikcə, uzaqlaşma məsafəsi də dəyişib. Yerin peyki olan Ayın indiki orta məsafəsi 384.400 kilometrə çatıb.
Məhz elm aləmində "Gelgit" adlı effektlər və dinamik proseslərin nəticəsində daim Ay Yerlə üz-üzə qalıb, həmçinin də onun fırlanmasını yavaşlatmasına, həm də bu planetlə "gəlmə əlaqəsini" saxlamasına əsas səbəb olub.
Eyni zamanda, Yerin belə fırlanmasının yavaşlaması son nəticədə planetimizinin peykə həmişə eyni istiqaməti göstərəcəyi zaman bizim planetimizlə Ay arasında sinxronizasiyaya gətirib çıxaracaq. Lakin elm adamlarının fikrincə, bu uzun çəkən proseslər təxminən 50 milyard il ərzində tamamlanacaq, daha sonra isə Ay uzaqlaşmasını dayandıracaq.
Ancaq bundan daha əvvəl, yəni 5 milyard ildən sonra Günəşin qırmızı nəhəngə çevrilib daha da genişlənəcəyi gözlənilir. Astronom Devid Trillinqin fikrincə, bu, Yer-Ay sisteminin məhvinə səbəb olacaq.
Alimlər ehtimal edirlər ki, Ayın belə tənəzzülünün indiki sürəti bu cür davam edərsə, 5 milyard ildən sonra Yerin peyki Yer planetindən 189 min kilometrə qədər uzaqlaşacaq.
Alimlər Ayın Yerdən uzaqlaşdığına şübhə etmirlər, ancaq təsəlli üçün vurğulayırlar ki, bütün situasiyalarda Ay da, Yer də genişlənən Günəş tərəfindən udulana qədər daim bir yerdə qalacaqlar.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-11-2024 11:45 | Bölmə: Slayd
Yerin peyki olan Ay, cazibə qüvvəsinin qarşılıqlı təsiri ilə tədricən planetimizdən uzaqlaşır. Günəş qırmızı nəhəngə çevrilərək hər ikisini tamam məhv edənə qədər Yer planetinin yeganə peykindən necə tuta biləcəyi tədqiqat mövzusudur və alimlərin bu məsələni gündəmə gətirməsi maraq doğurur.
Reyting.az-ın məlumatına görə, "Apollon" missiyalarından qalan müxtəlif panellərdən istifadə edən elm adamları yarım əsrdən artıqdır ki, Aya qədər olan məsafəni ölçürlər. Məlum olur ki, peyk hər il 3,8 sm uzaqlaşır. Bu isə Yer ilə Ay arasındakı mürəkkəb cazibə sistemi səbəbindən baş verir: Ayın gelgiti yerdə okean gelgitlərinə səbəb olur. Baş verən bu proseslər nəticəsində də planet yavaş fırlanmağa başlayır. Belə gelgitlər, qarşılıqlı təsirlər Yer planetinin tədricən Aydan məsafəcə uzaqlaşmasına səbəb olur.
"Science" saytı yazır ki, astrofizik Madelin Brumun izahına görə, Yer planeti və Ay cazibə qüvvəsi ilə bağlı sistemdə olduqları üçün hər ikisinin bucaq momentumunun ümumi miqdarı sabit qalır. Yerin fırlanması yavaşladıqca, onun bucaq impulsu azalır və bunun da nəticəsində prosesi kompensasiya etmək üçün Ay öz bucaq impulsunu artırmaqla planetimizdən uzaqlaşır.
Bütün bu qarşılıqlı əlaqə və Yerin planet olaraq Mars ölçüsündə böyük bir cisimlə toqquşması nəticəsində peyki meydana gətirən materialların atıldığı sahədə ayın meydana gəlməsinə təsadüf edir. Zaman keçdikcə, uzaqlaşma məsafəsi də dəyişib. Yerin peyki olan Ayın indiki orta məsafəsi 384.400 kilometrə çatıb.
Məhz elm aləmində "Gelgit" adlı effektlər və dinamik proseslərin nəticəsində daim Ay Yerlə üz-üzə qalıb, həmçinin də onun fırlanmasını yavaşlatmasına, həm də bu planetlə "gəlmə əlaqəsini" saxlamasına əsas səbəb olub.
Eyni zamanda, Yerin belə fırlanmasının yavaşlaması son nəticədə planetimizinin peykə həmişə eyni istiqaməti göstərəcəyi zaman bizim planetimizlə Ay arasında sinxronizasiyaya gətirib çıxaracaq. Lakin elm adamlarının fikrincə, bu uzun çəkən proseslər təxminən 50 milyard il ərzində tamamlanacaq, daha sonra isə Ay uzaqlaşmasını dayandıracaq.
Ancaq bundan daha əvvəl, yəni 5 milyard ildən sonra Günəşin qırmızı nəhəngə çevrilib daha da genişlənəcəyi gözlənilir. Astronom Devid Trillinqin fikrincə, bu, Yer-Ay sisteminin məhvinə səbəb olacaq.
Alimlər ehtimal edirlər ki, Ayın belə tənəzzülünün indiki sürəti bu cür davam edərsə, 5 milyard ildən sonra Yerin peyki Yer planetindən 189 min kilometrə qədər uzaqlaşacaq.
Alimlər Ayın Yerdən uzaqlaşdığına şübhə etmirlər, ancaq təsəlli üçün vurğulayırlar ki, bütün situasiyalarda Ay da, Yer də genişlənən Günəş tərəfindən udulana qədər daim bir yerdə qalacaqlar.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 17:04
İlham Əliyevlə Ərdoğan görüşüb - Fotolar
Dünən, 10:41
İki lider Ukraynadakı müharibəni dayandıra bilər
Dünən, 00:12
Ərdoğan Azərbaycana səfərə gəlib - Fotolar
11-11-2024, 22:20
Daha üç ölkənin prezidenti Azərbaycana gəlib
11-11-2024, 18:00
Belarus prezidenti Azərbaycanda səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
11-11-2024, 17:37
Ağciyər xərçəngini aşkar edən sensor hazırlanıb
11-11-2024, 17:18
Prezident İlham Əliyev Belçikanın baş naziri ilə görüşüb
11-11-2024, 15:11
Azərbaycan və Finlandiya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib)
11-11-2024, 13:30
BMT Baş katibi Azərbaycana gəlib - Foto
11-11-2024, 12:05
Kursk vilayətinə böyük hücum gözlənilir
11-11-2024, 11:20
Azərbaycanda COP29-a start verilib - (Yenilənib) - Video
10-11-2024, 22:12
Hərbçimiz minaya düşüb
9-11-2024, 11:45
Ay Yer planetindən uzaqlaşır
8-11-2024, 17:37
Prezident və ailə üzvləri Dövlət Bayrağı Meydanında - Bayrağımız ucaldılıb - (Fotolar)
8-11-2024, 12:20
İlham Əliyev və ailə üzvləri Zəfər parkının açılışında - Prezident xalqa müraciət edib - (Yenilənib)
7-11-2024, 19:49
Xərçəng hüceyrələrini öldürən molekul kəşf edilib
7-11-2024, 18:13
Azərbaycan Nəqliyyat və Kommunikasiya Holdinqi yaradılıb - Fərman
7-11-2024, 17:14
Prezident ali hərbi rütbələr verib - (Siyahı)
7-11-2024, 14:29
Sülh planı müzakirəyə çıxarılır
7-11-2024, 13:55
Cəbrayıla növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
7-11-2024, 13:09
Prezident yeni avtomobil yolunun və Mərkəzi Parkın açılışlarında iştirak edib - (Yenilənib) - Fotolar
7-11-2024, 13:05
Hakimlərin seçimi barədə yeni qanun qəbul edilib - Detallar
7-11-2024, 11:33
Azərbaycan Trampın qələbəsinə niyə sevinir?
6-11-2024, 23:58
Tramp keçmiş prezidentləri, sabiq dövlət katibini və bir neçə məşhur şəxsi həbs etdirə bilər
6-11-2024, 16:11
MSK sədri: "Bələdiyyə seçkiləri yanvarın 25-dən sonra keçiriləcək"
6-11-2024, 13:31
İsraildə qalmaqal: məxfi materialları kim sızdırıb?
6-11-2024, 12:25
İlham Əliyev TDT-nin Zirvə Görüşündə iştirak edir - (Yenilənib)
6-11-2024, 09:00
ABŞ-da seçki: Trampın qalib gəlmək şansı 88 faizdir - (Yenilənib)
5-11-2024, 17:17
“Ağ ev bizim regionda da aktiv iş aparacaq” - Azad İsazadə
5-11-2024, 16:50
Cəlaloğlu: “ABŞ-da Azərbaycana qarşı ciddi addımların atılması gündəmdə ola bilməz”
5-11-2024, 15:18
İranın nüvə obyektləri bombalansa, nə baş verəcək?
5-11-2024, 13:29
Dünyanın ən böyük şirin su ehtiyatı tapılıb - Fotolar
5-11-2024, 11:02
Xaricdə təhsil alan daha 125 nəfərin diplomu tanınmayıb - Fotolar
5-11-2024, 09:47
Ruslar daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
5-11-2024, 09:24
MİDA güzəştli qiymətlərə olan mənzilləri satışa çıxarıb
5-11-2024, 09:19
ABŞ-da seçki başlayır
4-11-2024, 19:47
Sabiq şöbə rəisi Nəcməddin Sadıkovu ittiham edir
4-11-2024, 14:18
Noyabrın sonunadək ölkəmizdə bələdiyyə seçkiləri elan ediləcək
4-11-2024, 13:52
İran İsrailə daha güclü hücum planlaşdırır
4-11-2024, 13:11
Prezident universitetə rektor təyin edib
4-11-2024, 13:07
Naxçıvan şəhərinə icra başçısı təyin olunub
4-11-2024, 13:00
Üç milyard dollarlıq mərc: qalib Tramp yoxsa Harris? - Foto
4-11-2024, 11:51
Kurskda Şimali Koreya və Ukrayna ordusu arasında döyüşlər başlayıb
4-11-2024, 11:34
İranı nüvə bombası yaratmağa sövq edirlər
4-11-2024, 10:41
Başqa planetdən mesaj gəlib: alimlər yadplanetlilərin nə demək istədiyini araşdırır
4-11-2024, 09:18
Avropa anti-Tramp strategiyası hazırlayır
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
Zamanla özünü kəşf edən Aygün Fətullayeva hər premyeradan sonra suallara cavab axtarır
