16:45 / 19-03-2024
3 saylı Uşaq Evində qanun pozuntuları aşkarlanıb
16:44 / 19-03-2024
Çin lideri Fransaya səfərə hazırlaşır
16:11 / 19-03-2024
Bu rayonlara qar yağır - Siyahı
15:45 / 19-03-2024
Cahit Bağçı Azərbaycan xalqını təbrik edib
15:39 / 19-03-2024
Tətildən sonra dərslər nə vaxt başlayır? - Açıqlama
15:05 / 19-03-2024
Peskov: "Kreml NATO-nun Cənubi Qafqazdakı fəaliyyətini izləyir"
14:59 / 19-03-2024
7 yaşlı uşağı öldürən məşqçiyə 19 il həbs cəzası verilib
14:20 / 19-03-2024
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
14:14 / 19-03-2024
ABŞ-ın iki şirkəti Rusiyaya Ukrayna ilə bağlı gizli peyk görüntüləri ötürür
14:05 / 19-03-2024
Yeni idman kanalına lisenziya verilib
14:03 / 19-03-2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Çinlə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verir"
13:34 / 19-03-2024
Lənkəran sakini 30 kq narkotiklə qandallanıb
13:15 / 19-03-2024
ABŞ Putini təbrik etməyəcək
13:08 / 19-03-2024
“Ulduz”un yanvar sayı çap olunub - Foto
12:56 / 19-03-2024
Qazaxıstan və Türkiyə Xəzər dənizi ilə bağlı mühüm müzakirə aparıb
12:50 / 19-03-2024
Türkiyə kəşfiyyatı İraqda daha bir PKK liderini zərərsizləşdirib
12:42 / 19-03-2024
Moldovada Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı referendum keçiriləcək
12:26 / 19-03-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:24 / 19-03-2024
İsrail və HƏMAS Dohada atəşkəsi müzakirə edir
12:14 / 19-03-2024
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
12:14 / 19-03-2024
Jurnalistin anasının ölüm faktı araşdırılır
12:07 / 19-03-2024
Mingəçevirdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
11:43 / 19-03-2024
Rusiya Sumıdan yeni hücuma başlaya bilər
11:19 / 19-03-2024
Güclü maqnit qasırğası olacaq
11:13 / 19-03-2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
11:08 / 19-03-2024
Mask yenə Baydeni tənqid edib
11:06 / 19-03-2024
Mehriban Əliyeva xalqı təbrik edib - Foto
11:04 / 19-03-2024
Tramp: “Ramasvamidən vitse-prezident də olmaz”
11:00 / 19-03-2024
"AFFA prezidentliyinə namizədliyini irəli sürən yoxdur"
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
16:16 / 15-03-2024
Məhkəmə “Toplum TV”-nin həbsdəki əməkdaşları ilə bağlı qərar verib
Azərbaycan qlobal qida terroruna məruz qalır - Ekspertlər
Tarix: 07-03-2018 07:58 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Son illər digər ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da sağlam qida məsələsi gündəmdədir. Onkoloji xəstəliklərin artması, hormonal pozğunluqlar, sonsuzluğun çoxalması insanlarda ciddi narahatlıq yaratmağa başlayıb. Xüsusən də geni dəyişdirilmiş məhsulların (GMO) bazarlarda artması, insanların bu zərərli məhsullardan daha çox istifadə etmələri böyük problemlərə yol açır.
İnkişaf etmiş ölkələrdə müstəqil ekspertlərin, qida mühəndislərinin, eləcə də həkimlərin apardığı araşdırmalar zamanı broyler fabriklərinin istehsal etdiyi toyuqlarla bağlı da tükürpədici faktlar ortaya çıxıb. Belə ki, həmin toyuqların, eləcə də onların yumurtalarının insan orqanizminə mənfi təsir göstərdiyi, hətta təhlükəli xəstəliklər yaratdığı məlum olub.
“Reytinq” qəzetinin apardığı araşdırma zamanı məlum olub ki, əksər inkişaf etmiş ölkələrdə bu məhsullardan istifadə etmirlər, hətta bəzilərində bunun istehsalı qadağandır.
Maraqlıdır, broyler toyuları həqiqətənmi insan orqanizminə zərərlidir? Azərbaycanda istehsal olunan bu toyuqlarla bağlı vəziyyət necədir?
Bu və ya digər suallarımızı cavablandıran eskpertlər vəziyyətin kritik olduğunu bildiriblər.
Broylerlərin təhlükəsi
“Sağlam Cəmiyyət” İctimai Birliyinin sədri, araşdırmaçı jurnalist Elçin Bayramlı “Reytinq”ə deyib ki, broyler toyuğu və onun yumurtaları insan orqanizminə zərərlidir. Onun sözlərinə görə, broyler toyuğu və yumurtası ucuz olduğundan əhalinin aztəminatlı hissəsi üçün əlverişlidir:
“Bu məhsulları çox istehlak edənlər pula qənaət etdiklərini düşünürlər. Lakin sağlamlıq hər şeydən də üstündür. Bu gün qənaət edilən pullar tezliklə min dəfələrlə daha çox geri qayıdacaq - sağlamlığın bərpası üçün. Bir çox hallarda isə bu, pul müqabilində mümkün olmur”.
Toyuq yemlərinə insan üçün zərərli maddə qatılır
E. Bayramlı deyib ki, broyler toyuqları dəhşətli şəraitdə saxlanır, Günəş, işıq görmür, hərəkət etmir, dar qəfəsdə, sanki badımcan yetişdirilir:
“Gündə iki dəfə süni işıqlandırmanı tədricən artırıb azaldır və toyuqları aldadırlar ki, elə bilsinlər 2 gün keçib 2 dəfə yumurtlasınlar. Bu toyuqlar kimyəvi dərmanlar və hormonal tərkibli süni yemlərlə böyüdülür və artıq onun ətində, yumurtasında təbii heç nə qalmır. Əksinə, sağlamlığa zərər verir.
Bu toyuqlara verilən yemlər genetik modifikasiya olunub və həmin yemə də insan orqanizmi üçün olduqca zərərli kimyəvi maddə - Dioksin də vurulur ki, bu da kəsildikdən uzun müddət sonra xarab olmamasını təmin edir”.
E. Bayramlının sözlərinə görə, daha bir fakt ondan ibarətdir ki, bütün dünyada broyler fabrikləri 1 ton yemə Avropadan alınan 1 kq Premix hormonu qarışdırırlar. Bunun tərkibində antibiotiklər var ki, toyuqlar xəstəliklərə tutulmasınlar. Bu antibiotiklər verilən quşlarda bağırsaq florası inkişaf etmir, toyuqda sürətli və saxta kütlə yaradır. Buraya əlavə Ostrogen hormonu qarışdırılır ki, gündə 2 dəfə yumurta versin.
Təhlükəli qidalar oğlanlarda qadın hormonlarını artırır
Ekspert bildirib ki, Ostrogen çox təhlükəlidir, hətta ana bətnindəki oğlan uşağının cinsi orqanlarını inkişafdan saxlayacaq, gələcəkdə qadın xüsusiyyətlərinə sahib olmasına səbəb olacaq qədər dəhşətli təsir göstərir. Onun qənaətincə, xüsusən də, qadın hormonlarının sayını artırması təhlükəlidir:
“Məlum olduğu kimi, kişilərdə kişi hormonları ilə yanaşı qadın hormonları da var. Bu hormonların nisbəti dəyişəndə, yəni kişilərdə qadın hormonları süni olaraq çoxalanda nəticəsinin necə olduğunu deməyə ehtiyac da yoxdur, hamıya aydındır. Son dövrlərdə cinsi azlıqların sayının artmasında hormonal qidaların payı çox yüksəkdir. Qadınlarda da hormon balansı korlandıqda ciddi fəsadlar verir.
Yumurtalar da insan üçün təhlükəlidir
Bundan başqa, Premiksə Lifekorotin adlı maddə qatılır ki, yumurtanın sarısı daha sarı olsun, təbii yumurtaya oxşasın. Hətta yumurta özü tünd rəngdə olur və təbiilik təəssüratı yaradır.
Bu quşlara öz peyinlərini yedirdirlər ki, tez kökəlsinlər. Həmçinin, antobiotiklər qəbul etdirilir ki, xəstəliklərə davamlı olsunlar. Bir sözlə, bu toyuq və onun yumurtasında təbii olan heç nə yoxdur. Tam süni kimyəvi məhsuldur”.
Müsahibimiz başqa məqama da toxunub. O bildirib ki, xərçəng xəstəliyi hüceyrə səviyyəsində ciddi dəyişilik, daha doğrusu, hüceyrələrin öz funksiyasını yerinə yetirə bilməməsi nəticəsində yaranır: “Bu və ya bu kimi süni kimyəvi qidalar isə heceyrə səviyyəsində dəyişilik aparır. Orqanizm qida olaraq yalnız təbii məhsul qəbul etməlidir. Hər hansı bir süni məhsul zərərlidir.
Satışdakı toyuqların çoxu şişmiş olur. Bu, hormonal dərmanların birbaşa göstəricisidir. Arıq toyuqlar isə ölmüş toyuqlardır ki, dərhal paketlənib satışa göndərilir və kənd toyuğu adı ilə satılır. Hətta bunların ayağına sarı rəngli dərman da vururlar ki, guya yağlı kənd toyuğudur. Artıq istehsalçılar əhalini lap axmaq yerinə qoyub. Mağazalarda broyler toyuğunun üstünə “kənd toyuğu”, yumurtasının üstünə isə “kənd yumurtası” yazıb satışa qoyurlar. Özü də bu toyuq 2-3 manata, yumurta da 15 qəpiyə satılır. Halbuki, bazarda əsil kənd toyuğu 10 manat civarında, kənd yumurtası isə 30 qəpikdir.
Dəhşət orasıdır ki, Quşçuluq Cəmiyyətinin sədri Aydın Vəliyev utanmadan iddia edir ki, broyler fabrikləri keyfiyyətli kənd toyuğu və yumurtası istehsal edirlər.
Broyler toyuğunun yumurtası prostat xərçəngi yaradır
Hətta ən inkişaf etmiş ölkələrdə belə, elmi təcrübələr dəfələrlə göstərib ki, broyler məhsulları sağlamlıq üçün təhlükəlidir. Dünyadakı müxtəlif alimlər, səhiyyə təşkilatları bu məhsullara qarşı kampaniya aparır. ABŞ-da aparılan axırıncı elmi tədqiqatla sübut olunub ki, gündə 2 və daha çox broyler yumurtası yeyənlərdə yeməyən və ya çox az yeyənlərə nisbətən 2 dəfə çox prostat xərçəngi yaranır.
Rusiyada aparılan araşdırmalarda isə, broyler məhsullarının artıq çəki yaratması, onkoloji xəstəliklərə səbəb olması təsdiqlənib. Azərbaycanda da broyler texnologiyası bütün dünyadakı kimidir. Deməli, bu təhlükə bizə də aiddir”.
Bəs çıxış yolu varmı? Varsa nədir?
E.Bayramlı deyir ki, bunun sadə və asan yolu yalnız həqiqi kənd toyuğu və onun yumurtasını istehlak etməkdir:
“Gözünüzün qabağında kəsilmiş rəngli toyuqlar... Sümukləri bərk olur, gec bişir, qazana az yağ atsan belə sousu çox yağlı olur, yeyəndə şirəsi adamın əlinə, ağzına yapışır, çətin yuyulur. Bəli, broyler toyuğundan 2 dəfə bahadır. Amma hər neçəyədirsə, təbii qidadır. Ucuzdur deyə, zərərli qidanı yemək olmaz. Tutaq ki, un 50 qəpikdir, pulunuz yoxdursa 25 qəpiyə əhəng alıb yeməli deyilsiniz ki? Pulunuz yoxdursa yeməyin, yarpaq yeyin, ot yeyin, amma zəhərli məhsulları heç olmasa uşaqlara verməyin. Ya da 2 tikə təhlükəli qida yeməkdənsə 1 tikə təmiz qida qəbul eləmək yaxşıdır. 2 broyler toyuğunun yerinə 1 ədəd kənd toyuğu alın. Az yeyin, təmiz yeyin.
Amma kənd yumurtası da deyib, hər üstü palçıqlanan və tük yapışdırılan, 15 qəpik civarında satılan broyler yumurtalarını da almayın.
Deməliyəm ki, bir çox kənd yumurtaları belə broyler yumurtasından fərqli deyil. Hətta, artıq kəndlərdə də bir çoxları toyuqları süni yemlərlə böyüdür, bu yemlərin tərkibində Betakorotindən , Ostrogendən tutmuş hər cür təhlükəli kimyəvi maddə var”.
Transmilli şirkətlər qlobal qida terorru aparır
Əhalinin sağlamlığının, ərzaq təhlükəsizliyinin son dərəcə vacib olduğunu vurğulayan ekspert hesab edir ki, bu istiqamətdə ciddi addımlar atılmalıdır: “Bu, konkret milli təhlükəsizlik məsələsidir. Çox yaxşı ki, bu məsələlərə çox mühüm diqqət ayıran cənab Prezidentin sərəncamı ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi yaradıldı. Ümid edirəm ki, bu qurum belə hallarla mübarizə aparacaq, ərzaq məhsullarını müvafiq laboratoriyalarda yoxlayacaq”.
Ekspertimiz qeyd edib ki, transmilli şirkətlər qlobal qida terorru aparır:
“Quş qripi”ni nəyə görə törətdilər? Ölkələrdə kənd quşlarını kütləvi məhv etdilər. Broyler sistemi isə bunların əlindədir. Bu vəziyyət təkcə quşçuluqda deyil, əksər sahələrdədir.
Son illərdə Prezidentin sərəncamları əsasında toxumçuluq təsərrüfatları yaradılıb, yerli toxum növləri qorunur, çoxaldılır. Bunu heyvandarlıqda da, quşçuluqda da etməliyik. Yerli sort heyvan və quşların kəndlərdə artmasını təşviq edə bilərik. Yerli kənd məhsulları ilə əhalini tam təmin etmək, broyler məhsullarını isə ixrac etmək olar. Nəticədə kəndlərdə məşğulluq və bazarlarda təbii məhsulların bolluğu yaranar.
Dediyim problemlər bütün ölkələrə aiddir. Bir çox ölkələr artıq müəyyən tədbirlər görürlər. Biz də özümüzü, xalqımızın genefondunu qorumalıyıq və sağlam cəmiyyət formalaşdırmalıyıq. Qlobal təzyiq güclü olsa da, hələ ki müqavimət və müdafiə imkanları tükənməyib”.
Bu qidanı azyaşlı uşaqlara vermək olmaz
ADP sədrinin müavini, həkim-ekspert Həsrət Rüstəmov isə bildirib ki, broyler toyuqlarının qida kimi istifadəsi birmənalı olaraq dünyada qəbul edilmir. Daha doğrusu, bu, sağlam qida seyil.
Müsahibimizin sözlərinə görə, broyler toyuqları 40-50 günə 1,5-2 kq arasında bir çəkiyə gəlib çatır ki, bunu normalda, dərmanlar və xüsusi hormonlar qatılmış qidalar olmadan etmək qeyri-mümkündür:
“Xüsusilə bu qidadan mütəmadi istifadə etmək zərərli nəticələrə səbəb ola bilər. Eyni zamanda azyaşlı uşaqlara, xəstələrə bu qidanı qətiyyən vermək olmaz. Xüsusilə də üzərində saxlanma müddəti 5-7 gündən artıq qeyd edilmiş toyuq məhsullarını qəti yemək olmaz. Çünki, onlara əlavə olaraq konservant vurulur ki, uzun müddət xarab olmasın. Bu konservantlar isə orqanizmə olduqca ziyanlı maddələrdən hazırlanır.
Sual oluna bilər ki, broyler toyuqlarının nisbətən yaxşısını necə ayırd etmək olar? Bunun üçün təbii yetişdirilmiş toyuq ətinin xüsusiyyətlərini bilmək lazımdır. Təbii yetişdirilmiş toyuq əti cəhrayıya çalan rəngə malik olmalı, quru olmalı, üzərində selik olmamalıdır. Eyni zamanda ətdən xoşagəlməz qoxu gəlməməli, müəyyən sərtlikdə olmalıdır. Həmçinin, bişəndən sonra dadından toyuq ətinin keyfiyyətini bilmək mümkündür”.
H. Rüstəmov deyib ki, təbii yetişdirilən toyuq əti insan üçün olduqca mühüm, əvəzedilməz qidadır:
“ABŞ alimləri toyuq bulyonunda karnozin adlı maddə tapıblar ki, bu, bədənin xəstəliklərə qarşı müdafiə gücünü artıran vasitədir. Yəni broyler toyuğundan nə qədər qaçmaq lazımdırsa, bir o qədər də kənddə təbii yetişdirilən toyuqdan qida kimi çox istifadə etmək vacibdir”.
Broyler toyuqlarının və yumurtalarının insan orqanizminə zərərinə, hoprmonal pozğunluğa və sonsuzluğa gətirib çıxarmasına gəlincə, mütəxəssis deyib ki, hələlik dünyada dəqiq olaraq belə tədqiqatlar aparılmayıb ki, broyler quş əti hansısa sonsuzluğa və ya bədxassəli şiş xəstəliklərinə səbəb olduğunu araşdırıb, qəti nəticələr ortalığa qoysun. “Amma son zamanlar qida rasionumuzda və bütün dünyada artan bu tip xəstəliklərin əmələ gəlməsində süni yetişdirilmiş qidaların mühüm rolu olmasını tədqiqat aparmadan da demək mümkündür.
Onu da qeyd edim ki, orqanik qida məhsulları ilə qidalanma artıq bütün inkişaf etmiş ölkələrdə əsas məsələlərdən biri hesab edilir. Və o ölkələr bu qənaətə təsadüfən gəlməyiblər”, – deyə H.Rüstəmov fikrini tamamlayıb.
Zərərli qida silahdan da təhlükəlidir
Qeyd edək ki, yeni yaradılan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə təhlükəli qidaların yayılmasına qarşı ciddi tədbilər görməyi planlaşdırır. Əslində, bu sahədə vəziyyətin kritik olduğu nəzərə alınaraq bu qurumun yaradılması ilə bağlı qərar verilib. Agentliyin Kommunikasiya və informasiya texnologiyaları şöbəsinin müdiri Aynur Kərimova deyib ki, qida ilə bilərəkdən və ya bilməyərəkdən yaranan və yayılan xəstəliklər xalqın gələcəyini, hətta mövcudluğunu təhlükəyə atır. Onun sözlərinə görə, qida təhlükəsizliyi ölkənin milli təhlükəsizliyinin bir hissəsidir:
“Əgər ərzaq təhlükəsizliyi ölkə əhalisinin qida ilə təminatı deməkdirsə, qida təhlükəsizliyi bu qidanın sağlam olmasıdır. Ölkə əhalisinin səhhət və sağlığı, gələcək nəslin sağlam yetişməsi qida təhlükəsizliyindən birbaşa asılıdır. Zərərli qida hətta silahlı hücumlardan daha təhlükəlidir. Əhalimizin, xalqımızın sağlamlığı üçün qida təhlükəsizliyinin təmini bu gün qarşımızda dayanan əsas vəzifələrdəndir”.
Dövlət agentliyi araşdırmalara başlayıb
A.Kərimova bildirib ki, hazırda ölkədə qida zəncirində mövcud vəziyyət, ölkədəki hüquqi baza və onun icra vəziyyəti, qida istehsalçıları və idxalçıları ilə tanış olmaqla yanaşı, müxtəlif sahələrdə ciddi bazar araşdırmaları ilə məşğuldurlar. Bundan əlavə, qida təhlükəsizliyi sahəsində mövcud beynəlxalq təcrübəni, bir sıra ölkələrdəki analoji qurumların iş mexanizmini öyrənirlər.
Şöbə müdiri əlavə edib ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə qida zəncirinin bütün mərhələlərində qida təhlükəsizliyinə nəzarət edəcək və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olacaq: “Bizim vəzifəmiz qida zəncirinin bütün tərəfləri ilə sıx əməkdaşlıq etməkdir. Bu sahədə çalışan fermer, qablaşdırma və ya hazır məhsul idxalçısı, qida emalçısı, satıcı və ya tədarükçü – hər kəs anlamalıdır ki, onun işi insanları sağlam, təhlükəsiz qida ilə təmin etməkdir. İstəyimiz odur ki, quracağımız nəzarət mexanizmi yerli istehsalçılara dəstək funksiyası daşısın. Standartların tətbiqi və qida təhlükəsizliyinə tələblərin yerinə yetirilməsi yerli istehsalçıların məhsullarının ölkə daxilində satışlarını artırmağa və bazar payını genişləndirməyə, ixrac üçün rəqabət qabiliyyətini yüksətməyə xidmət etməlidir”.
Yəqin ki, sözügedən qurum strukturlarını tam formalaşdırdıqdan sonra broyler toyuqları ilə bağlı da ciddi tədbirlərə başlayacaq.
Z.MƏMMƏDLİ
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-03-2018 07:58 | Bölmə: Araşdırma / Slayd
Son illər digər ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da sağlam qida məsələsi gündəmdədir. Onkoloji xəstəliklərin artması, hormonal pozğunluqlar, sonsuzluğun çoxalması insanlarda ciddi narahatlıq yaratmağa başlayıb. Xüsusən də geni dəyişdirilmiş məhsulların (GMO) bazarlarda artması, insanların bu zərərli məhsullardan daha çox istifadə etmələri böyük problemlərə yol açır.
İnkişaf etmiş ölkələrdə müstəqil ekspertlərin, qida mühəndislərinin, eləcə də həkimlərin apardığı araşdırmalar zamanı broyler fabriklərinin istehsal etdiyi toyuqlarla bağlı da tükürpədici faktlar ortaya çıxıb. Belə ki, həmin toyuqların, eləcə də onların yumurtalarının insan orqanizminə mənfi təsir göstərdiyi, hətta təhlükəli xəstəliklər yaratdığı məlum olub.
“Reytinq” qəzetinin apardığı araşdırma zamanı məlum olub ki, əksər inkişaf etmiş ölkələrdə bu məhsullardan istifadə etmirlər, hətta bəzilərində bunun istehsalı qadağandır.
Maraqlıdır, broyler toyuları həqiqətənmi insan orqanizminə zərərlidir? Azərbaycanda istehsal olunan bu toyuqlarla bağlı vəziyyət necədir?
Bu və ya digər suallarımızı cavablandıran eskpertlər vəziyyətin kritik olduğunu bildiriblər.
Broylerlərin təhlükəsi
“Sağlam Cəmiyyət” İctimai Birliyinin sədri, araşdırmaçı jurnalist Elçin Bayramlı “Reytinq”ə deyib ki, broyler toyuğu və onun yumurtaları insan orqanizminə zərərlidir. Onun sözlərinə görə, broyler toyuğu və yumurtası ucuz olduğundan əhalinin aztəminatlı hissəsi üçün əlverişlidir:
“Bu məhsulları çox istehlak edənlər pula qənaət etdiklərini düşünürlər. Lakin sağlamlıq hər şeydən də üstündür. Bu gün qənaət edilən pullar tezliklə min dəfələrlə daha çox geri qayıdacaq - sağlamlığın bərpası üçün. Bir çox hallarda isə bu, pul müqabilində mümkün olmur”.
Toyuq yemlərinə insan üçün zərərli maddə qatılır
E. Bayramlı deyib ki, broyler toyuqları dəhşətli şəraitdə saxlanır, Günəş, işıq görmür, hərəkət etmir, dar qəfəsdə, sanki badımcan yetişdirilir:
“Gündə iki dəfə süni işıqlandırmanı tədricən artırıb azaldır və toyuqları aldadırlar ki, elə bilsinlər 2 gün keçib 2 dəfə yumurtlasınlar. Bu toyuqlar kimyəvi dərmanlar və hormonal tərkibli süni yemlərlə böyüdülür və artıq onun ətində, yumurtasında təbii heç nə qalmır. Əksinə, sağlamlığa zərər verir.
Bu toyuqlara verilən yemlər genetik modifikasiya olunub və həmin yemə də insan orqanizmi üçün olduqca zərərli kimyəvi maddə - Dioksin də vurulur ki, bu da kəsildikdən uzun müddət sonra xarab olmamasını təmin edir”.
E. Bayramlının sözlərinə görə, daha bir fakt ondan ibarətdir ki, bütün dünyada broyler fabrikləri 1 ton yemə Avropadan alınan 1 kq Premix hormonu qarışdırırlar. Bunun tərkibində antibiotiklər var ki, toyuqlar xəstəliklərə tutulmasınlar. Bu antibiotiklər verilən quşlarda bağırsaq florası inkişaf etmir, toyuqda sürətli və saxta kütlə yaradır. Buraya əlavə Ostrogen hormonu qarışdırılır ki, gündə 2 dəfə yumurta versin.
Təhlükəli qidalar oğlanlarda qadın hormonlarını artırır
Ekspert bildirib ki, Ostrogen çox təhlükəlidir, hətta ana bətnindəki oğlan uşağının cinsi orqanlarını inkişafdan saxlayacaq, gələcəkdə qadın xüsusiyyətlərinə sahib olmasına səbəb olacaq qədər dəhşətli təsir göstərir. Onun qənaətincə, xüsusən də, qadın hormonlarının sayını artırması təhlükəlidir:
“Məlum olduğu kimi, kişilərdə kişi hormonları ilə yanaşı qadın hormonları da var. Bu hormonların nisbəti dəyişəndə, yəni kişilərdə qadın hormonları süni olaraq çoxalanda nəticəsinin necə olduğunu deməyə ehtiyac da yoxdur, hamıya aydındır. Son dövrlərdə cinsi azlıqların sayının artmasında hormonal qidaların payı çox yüksəkdir. Qadınlarda da hormon balansı korlandıqda ciddi fəsadlar verir.
Yumurtalar da insan üçün təhlükəlidir
Bundan başqa, Premiksə Lifekorotin adlı maddə qatılır ki, yumurtanın sarısı daha sarı olsun, təbii yumurtaya oxşasın. Hətta yumurta özü tünd rəngdə olur və təbiilik təəssüratı yaradır.
Bu quşlara öz peyinlərini yedirdirlər ki, tez kökəlsinlər. Həmçinin, antobiotiklər qəbul etdirilir ki, xəstəliklərə davamlı olsunlar. Bir sözlə, bu toyuq və onun yumurtasında təbii olan heç nə yoxdur. Tam süni kimyəvi məhsuldur”.
Müsahibimiz başqa məqama da toxunub. O bildirib ki, xərçəng xəstəliyi hüceyrə səviyyəsində ciddi dəyişilik, daha doğrusu, hüceyrələrin öz funksiyasını yerinə yetirə bilməməsi nəticəsində yaranır: “Bu və ya bu kimi süni kimyəvi qidalar isə heceyrə səviyyəsində dəyişilik aparır. Orqanizm qida olaraq yalnız təbii məhsul qəbul etməlidir. Hər hansı bir süni məhsul zərərlidir.
Satışdakı toyuqların çoxu şişmiş olur. Bu, hormonal dərmanların birbaşa göstəricisidir. Arıq toyuqlar isə ölmüş toyuqlardır ki, dərhal paketlənib satışa göndərilir və kənd toyuğu adı ilə satılır. Hətta bunların ayağına sarı rəngli dərman da vururlar ki, guya yağlı kənd toyuğudur. Artıq istehsalçılar əhalini lap axmaq yerinə qoyub. Mağazalarda broyler toyuğunun üstünə “kənd toyuğu”, yumurtasının üstünə isə “kənd yumurtası” yazıb satışa qoyurlar. Özü də bu toyuq 2-3 manata, yumurta da 15 qəpiyə satılır. Halbuki, bazarda əsil kənd toyuğu 10 manat civarında, kənd yumurtası isə 30 qəpikdir.
Dəhşət orasıdır ki, Quşçuluq Cəmiyyətinin sədri Aydın Vəliyev utanmadan iddia edir ki, broyler fabrikləri keyfiyyətli kənd toyuğu və yumurtası istehsal edirlər.
Broyler toyuğunun yumurtası prostat xərçəngi yaradır
Hətta ən inkişaf etmiş ölkələrdə belə, elmi təcrübələr dəfələrlə göstərib ki, broyler məhsulları sağlamlıq üçün təhlükəlidir. Dünyadakı müxtəlif alimlər, səhiyyə təşkilatları bu məhsullara qarşı kampaniya aparır. ABŞ-da aparılan axırıncı elmi tədqiqatla sübut olunub ki, gündə 2 və daha çox broyler yumurtası yeyənlərdə yeməyən və ya çox az yeyənlərə nisbətən 2 dəfə çox prostat xərçəngi yaranır.
Rusiyada aparılan araşdırmalarda isə, broyler məhsullarının artıq çəki yaratması, onkoloji xəstəliklərə səbəb olması təsdiqlənib. Azərbaycanda da broyler texnologiyası bütün dünyadakı kimidir. Deməli, bu təhlükə bizə də aiddir”.
Bəs çıxış yolu varmı? Varsa nədir?
E.Bayramlı deyir ki, bunun sadə və asan yolu yalnız həqiqi kənd toyuğu və onun yumurtasını istehlak etməkdir:
“Gözünüzün qabağında kəsilmiş rəngli toyuqlar... Sümukləri bərk olur, gec bişir, qazana az yağ atsan belə sousu çox yağlı olur, yeyəndə şirəsi adamın əlinə, ağzına yapışır, çətin yuyulur. Bəli, broyler toyuğundan 2 dəfə bahadır. Amma hər neçəyədirsə, təbii qidadır. Ucuzdur deyə, zərərli qidanı yemək olmaz. Tutaq ki, un 50 qəpikdir, pulunuz yoxdursa 25 qəpiyə əhəng alıb yeməli deyilsiniz ki? Pulunuz yoxdursa yeməyin, yarpaq yeyin, ot yeyin, amma zəhərli məhsulları heç olmasa uşaqlara verməyin. Ya da 2 tikə təhlükəli qida yeməkdənsə 1 tikə təmiz qida qəbul eləmək yaxşıdır. 2 broyler toyuğunun yerinə 1 ədəd kənd toyuğu alın. Az yeyin, təmiz yeyin.
Amma kənd yumurtası da deyib, hər üstü palçıqlanan və tük yapışdırılan, 15 qəpik civarında satılan broyler yumurtalarını da almayın.
Deməliyəm ki, bir çox kənd yumurtaları belə broyler yumurtasından fərqli deyil. Hətta, artıq kəndlərdə də bir çoxları toyuqları süni yemlərlə böyüdür, bu yemlərin tərkibində Betakorotindən , Ostrogendən tutmuş hər cür təhlükəli kimyəvi maddə var”.
Transmilli şirkətlər qlobal qida terorru aparır
Əhalinin sağlamlığının, ərzaq təhlükəsizliyinin son dərəcə vacib olduğunu vurğulayan ekspert hesab edir ki, bu istiqamətdə ciddi addımlar atılmalıdır: “Bu, konkret milli təhlükəsizlik məsələsidir. Çox yaxşı ki, bu məsələlərə çox mühüm diqqət ayıran cənab Prezidentin sərəncamı ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi yaradıldı. Ümid edirəm ki, bu qurum belə hallarla mübarizə aparacaq, ərzaq məhsullarını müvafiq laboratoriyalarda yoxlayacaq”.
Ekspertimiz qeyd edib ki, transmilli şirkətlər qlobal qida terorru aparır:
“Quş qripi”ni nəyə görə törətdilər? Ölkələrdə kənd quşlarını kütləvi məhv etdilər. Broyler sistemi isə bunların əlindədir. Bu vəziyyət təkcə quşçuluqda deyil, əksər sahələrdədir.
Son illərdə Prezidentin sərəncamları əsasında toxumçuluq təsərrüfatları yaradılıb, yerli toxum növləri qorunur, çoxaldılır. Bunu heyvandarlıqda da, quşçuluqda da etməliyik. Yerli sort heyvan və quşların kəndlərdə artmasını təşviq edə bilərik. Yerli kənd məhsulları ilə əhalini tam təmin etmək, broyler məhsullarını isə ixrac etmək olar. Nəticədə kəndlərdə məşğulluq və bazarlarda təbii məhsulların bolluğu yaranar.
Dediyim problemlər bütün ölkələrə aiddir. Bir çox ölkələr artıq müəyyən tədbirlər görürlər. Biz də özümüzü, xalqımızın genefondunu qorumalıyıq və sağlam cəmiyyət formalaşdırmalıyıq. Qlobal təzyiq güclü olsa da, hələ ki müqavimət və müdafiə imkanları tükənməyib”.
Bu qidanı azyaşlı uşaqlara vermək olmaz
ADP sədrinin müavini, həkim-ekspert Həsrət Rüstəmov isə bildirib ki, broyler toyuqlarının qida kimi istifadəsi birmənalı olaraq dünyada qəbul edilmir. Daha doğrusu, bu, sağlam qida seyil.
Müsahibimizin sözlərinə görə, broyler toyuqları 40-50 günə 1,5-2 kq arasında bir çəkiyə gəlib çatır ki, bunu normalda, dərmanlar və xüsusi hormonlar qatılmış qidalar olmadan etmək qeyri-mümkündür:
“Xüsusilə bu qidadan mütəmadi istifadə etmək zərərli nəticələrə səbəb ola bilər. Eyni zamanda azyaşlı uşaqlara, xəstələrə bu qidanı qətiyyən vermək olmaz. Xüsusilə də üzərində saxlanma müddəti 5-7 gündən artıq qeyd edilmiş toyuq məhsullarını qəti yemək olmaz. Çünki, onlara əlavə olaraq konservant vurulur ki, uzun müddət xarab olmasın. Bu konservantlar isə orqanizmə olduqca ziyanlı maddələrdən hazırlanır.
Sual oluna bilər ki, broyler toyuqlarının nisbətən yaxşısını necə ayırd etmək olar? Bunun üçün təbii yetişdirilmiş toyuq ətinin xüsusiyyətlərini bilmək lazımdır. Təbii yetişdirilmiş toyuq əti cəhrayıya çalan rəngə malik olmalı, quru olmalı, üzərində selik olmamalıdır. Eyni zamanda ətdən xoşagəlməz qoxu gəlməməli, müəyyən sərtlikdə olmalıdır. Həmçinin, bişəndən sonra dadından toyuq ətinin keyfiyyətini bilmək mümkündür”.
H. Rüstəmov deyib ki, təbii yetişdirilən toyuq əti insan üçün olduqca mühüm, əvəzedilməz qidadır:
“ABŞ alimləri toyuq bulyonunda karnozin adlı maddə tapıblar ki, bu, bədənin xəstəliklərə qarşı müdafiə gücünü artıran vasitədir. Yəni broyler toyuğundan nə qədər qaçmaq lazımdırsa, bir o qədər də kənddə təbii yetişdirilən toyuqdan qida kimi çox istifadə etmək vacibdir”.
Broyler toyuqlarının və yumurtalarının insan orqanizminə zərərinə, hoprmonal pozğunluğa və sonsuzluğa gətirib çıxarmasına gəlincə, mütəxəssis deyib ki, hələlik dünyada dəqiq olaraq belə tədqiqatlar aparılmayıb ki, broyler quş əti hansısa sonsuzluğa və ya bədxassəli şiş xəstəliklərinə səbəb olduğunu araşdırıb, qəti nəticələr ortalığa qoysun. “Amma son zamanlar qida rasionumuzda və bütün dünyada artan bu tip xəstəliklərin əmələ gəlməsində süni yetişdirilmiş qidaların mühüm rolu olmasını tədqiqat aparmadan da demək mümkündür.
Onu da qeyd edim ki, orqanik qida məhsulları ilə qidalanma artıq bütün inkişaf etmiş ölkələrdə əsas məsələlərdən biri hesab edilir. Və o ölkələr bu qənaətə təsadüfən gəlməyiblər”, – deyə H.Rüstəmov fikrini tamamlayıb.
Zərərli qida silahdan da təhlükəlidir
Qeyd edək ki, yeni yaradılan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə təhlükəli qidaların yayılmasına qarşı ciddi tədbilər görməyi planlaşdırır. Əslində, bu sahədə vəziyyətin kritik olduğu nəzərə alınaraq bu qurumun yaradılması ilə bağlı qərar verilib. Agentliyin Kommunikasiya və informasiya texnologiyaları şöbəsinin müdiri Aynur Kərimova deyib ki, qida ilə bilərəkdən və ya bilməyərəkdən yaranan və yayılan xəstəliklər xalqın gələcəyini, hətta mövcudluğunu təhlükəyə atır. Onun sözlərinə görə, qida təhlükəsizliyi ölkənin milli təhlükəsizliyinin bir hissəsidir:
“Əgər ərzaq təhlükəsizliyi ölkə əhalisinin qida ilə təminatı deməkdirsə, qida təhlükəsizliyi bu qidanın sağlam olmasıdır. Ölkə əhalisinin səhhət və sağlığı, gələcək nəslin sağlam yetişməsi qida təhlükəsizliyindən birbaşa asılıdır. Zərərli qida hətta silahlı hücumlardan daha təhlükəlidir. Əhalimizin, xalqımızın sağlamlığı üçün qida təhlükəsizliyinin təmini bu gün qarşımızda dayanan əsas vəzifələrdəndir”.
Dövlət agentliyi araşdırmalara başlayıb
A.Kərimova bildirib ki, hazırda ölkədə qida zəncirində mövcud vəziyyət, ölkədəki hüquqi baza və onun icra vəziyyəti, qida istehsalçıları və idxalçıları ilə tanış olmaqla yanaşı, müxtəlif sahələrdə ciddi bazar araşdırmaları ilə məşğuldurlar. Bundan əlavə, qida təhlükəsizliyi sahəsində mövcud beynəlxalq təcrübəni, bir sıra ölkələrdəki analoji qurumların iş mexanizmini öyrənirlər.
Şöbə müdiri əlavə edib ki, Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə qida zəncirinin bütün mərhələlərində qida təhlükəsizliyinə nəzarət edəcək və istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olacaq: “Bizim vəzifəmiz qida zəncirinin bütün tərəfləri ilə sıx əməkdaşlıq etməkdir. Bu sahədə çalışan fermer, qablaşdırma və ya hazır məhsul idxalçısı, qida emalçısı, satıcı və ya tədarükçü – hər kəs anlamalıdır ki, onun işi insanları sağlam, təhlükəsiz qida ilə təmin etməkdir. İstəyimiz odur ki, quracağımız nəzarət mexanizmi yerli istehsalçılara dəstək funksiyası daşısın. Standartların tətbiqi və qida təhlükəsizliyinə tələblərin yerinə yetirilməsi yerli istehsalçıların məhsullarının ölkə daxilində satışlarını artırmağa və bazar payını genişləndirməyə, ixrac üçün rəqabət qabiliyyətini yüksətməyə xidmət etməlidir”.
Yəqin ki, sözügedən qurum strukturlarını tam formalaşdırdıqdan sonra broyler toyuqları ilə bağlı da ciddi tədbirlərə başlayacaq.
Z.MƏMMƏDLİ
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
5-08-2023, 16:30
Məzar təpikləyənlərin xələfləri - fransızlar
12-04-2023, 09:12
Dünyada cinayət nisbəti: bəzi ölkələr cəhənnəm vadisi, bəziləri yer üzünün cənnətidir
10-04-2023, 16:34
Ən təhlükəli, ən zəgin və ən ucuz şəhərlərin adı açıqlanıb - Siyahı
10-04-2023, 06:58
Böyük təhlükə xəbərdarlığı - Professor dövlət başçısına müraciət edib
31-03-2023, 21:54
Demokratiyanın qətli... - Araşdırma
24-03-2023, 22:33
Azərbaycanın xarici borcu nə qədərdir? - Araşdırma
16-12-2022, 10:33
Ermənilərin statistik yalanı - Qarabağda nə qədər erməni yaşayır?
23-08-2022, 11:06
Professor Azərbaycan prezidentinə müraciət edib: “Elmimizi xilas edin!”
22-03-2022, 13:10
Dünya ticarətinin 80 faizini təşkil edən gəmiçilik məhv edilib
11-03-2022, 16:09
Taxıl qıtlığı: dünya gözünü Avropa istehsalçılarına zilləyib
11-03-2022, 14:33
Böyük güclər Ukrayna səmasını niyə qapatmaq istəmir?
17-02-2022, 15:45
Kürdə su azalır: "Vəziyyət yaxın illərdə düzəlməyəcək" - Araşdırma
11-11-2021, 16:47
Pandemiyanın daha bir fəsadı - Alimlər həyəcan təbili çalır
11-11-2021, 13:51
Ermənilərin törətdiyi ekoloji fəlakət beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılıb - Araşdırma
31-10-2021, 09:46
Baş tutmayan 12-ci abortun “fəsadı”: bioloji ana məşhur qızdan üzr istəyəcək - Fotolar
24-10-2021, 15:13
Naqafil güllə xanım-operatorun həyatına son qoyub - Fotolar
27-08-2021, 15:45
Azərbaycandakı əcnəbilərə vaksin vurulmur: pasportu necə alsınlar?
3-03-2021, 15:15
Koronavirusdan sağalanların səhhətində başqa problemlər yaranır
8-02-2021, 13:53
Azərbaycanın bir neçə universitetində dərslər bərpa olunmayacaq
6-11-2020, 12:21
Qarabağda ermənilərin yandırdığı və ya donuz tövləsinə çevrilən məbədlər - Araşdırma
7-08-2020, 14:27
Yeni idarəetmə sistemi gəlir: dövlət şirkətləri büdcənin “pulsoran”ı rolundan çıxarılacaq
19-06-2020, 15:03
Sosial Tədqiqatlar Mərkəzi Azərbaycan insanının qorxu indeksini öyrənmək üçün sorğu keçirib
12-06-2020, 14:15
Qarabağ üsyanı - 100 il: Mübarizə tariximizin şanlı səhifəsi
30-04-2020, 18:51
“8-ci kilometr bazarı”nın sahibi ilə bağlı müəmmalı hadisə: onu gecəyarısı kim və ya kimlər soyub?
2-04-2020, 13:39
Koronavirusdan sonra... - Dünyada böyük dəyişiklik gözlənilir
9-10-2019, 19:10
Ölkə təhsilində ciddi problemlər aşkarlanıb - Araşdırma
18-09-2019, 12:29
“Leş mafiyası”nı kimlər himayə edir? - Yeni detallar
2-09-2019, 08:06
Uşaqsız ailələrdə boşanma artıb - Statistika
27-08-2019, 22:16
Agentlik sədrinin biznes ortağı haqda yeni məlumatlar yayıldı - Fotolar
26-08-2019, 14:55
Komitə və ASC sədrlərinin keçirdiyi tenderlərin qalibi olan şirkət rəhbəri haqda sənədlər yayıldı - Siyahı
23-08-2019, 17:07
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
26-06-2019, 12:20
Kimə hesabdan “2” yazaq? DSK sədri Tahir Budaqova, yoxsa MSK sədri Məzahir Pənahova... – Araşdırma
22-06-2019, 15:58
"Azəriqaz"dakı yoxlama niyə dayandırılıb? - Palatadan şübhəli qərar
10-05-2019, 13:38
İcra Hakimiyyəti heç bir səbəb göstərmədən bir ailəni evsiz qoydu
20-02-2019, 08:49
Dəmirqapı Dərbəndim: Rus işğalı, yoxsa... farsların əlindən nicat?
26-01-2019, 20:20
“Ən böyük Niyazi, ondan böyük yox” - Fazil Rəhmanzadə
19-01-2019, 20:14
Qarabağla bağlı növbəti təhlükəli plan işə düşüb - Ekspertlər
11-01-2019, 13:48
“O olmasın, bu olsun” əsəri farslar tərəfindən oğurlanıb? - Araşdırma
30-11-2018, 23:34
Təhsilə ayrılan büdcə vəsaitlərini mənimsəyirlər: İnvestisiya xərcləri artırılsa da, şəffaflıq təmin edilmir
14-10-2018, 00:06
Ali məktəblərə qəbul imtahanlarının yeni qaydaları narazılıq yaradıb
23-09-2018, 10:35
Minlərlə məzunun ali təhsil diplomu tanınmaya bilər - Xəbərdarlıq
26-05-2018, 21:11
On ikinci imza - Hacı Mirzə Səlim Axundzadə
Bu gün, 12:14
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
Bu gün, 11:19
Güclü maqnit qasırğası olacaq
Bu gün, 00:07
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
Dünən, 23:11
Ukrayna ordusu geri çəkilir
Dünən, 23:00
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
Dünən, 21:30
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
Dünən, 20:16
Borrell ikibaşlı danışır
Dünən, 19:44
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
Dünən, 16:28
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
Dünən, 12:35
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb, xalqı təbrik edib - Fotolar (Yenilənib)
Dünən, 11:57
Füzuliyə daha 34 ailə yola salınıb - Yenilənib
16-03-2024, 15:07
Odessaya ballistik raket hücumu... - Nəticə dəhşətli olub
16-03-2024, 01:18
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16-03-2024, 00:41
Milyarderlər TikTok-u almağa hazırlaşır
15-03-2024, 17:51
Putinin əlavə olaraq 2 min qeyri-strateji nüvə silahı var
15-03-2024, 12:11
İran öz sərhəddində “ikinci İsrail” istəyirmi?
14-03-2024, 23:57
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
14-03-2024, 23:47
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
14-03-2024, 18:00
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
14-03-2024, 17:07
Vəzifəli şəxs cinayət başında yaxalanıb
14-03-2024, 12:11
Paşinyanın sülh qovşağı....
13-03-2024, 16:53
Vahid Hacıyev Prezidentin xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
13-03-2024, 12:58
Paşinyan KTMT-yə mesaj göndərdi - İrəvan kimi müttəfiq sayır?
13-03-2024, 09:56
Putin: “Rusiya nüvə müharibəsinə hazırdır”
13-03-2024, 09:38
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək - Bu tarixdə
12-03-2024, 16:32
Azərbaycana qarşı daha bir təhlükəli plan hazırlanır
12-03-2024, 16:12
Rusiyada kütləvi həbslər başlayıb
12-03-2024, 13:21
Türkiyə ABŞ-a lazımdırmı? Lazımdırsa, hansı statusda?
12-03-2024, 12:53
Rusiya od içində: şəhər və kəndlər kütləvi hücuma məruz qalıb - Fotolar
12-03-2024, 10:55
ABŞ müttəfiqlərinə milyardlar xərcləmək istəyir
11-03-2024, 22:33
Avropa silah ticarətini artırır
11-03-2024, 19:08
Qazaxıstan prezidenti Azərbaycana gəlib, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib+) - Fotolar
11-03-2024, 16:53
Sabiq baş nazir: “Azərbaycan Ermənistanı blokadaya sala bilər”
11-03-2024, 12:07
Ermənistanın qaytaracağı 4 kənd və sovet xəritələri - Təhlil
11-03-2024, 11:00
Məhkəmə deputat Cavanşir Feyziyevin mülkləri üzərindəki həbs qərarını qüvvədə saxlayıb
11-03-2024, 00:02
Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb
10-03-2024, 23:40
Boris Conson Venesuelaya gizli səfər edib
9-03-2024, 19:18
Rəsmi Bakı Ermənistandan işğal altındakı kəndləri tələb edir
9-03-2024, 10:48
Paşinyanın böyük müharibəyə doğru 4 addımı
8-03-2024, 21:13
“Toplum TV”-nin beş əməkdaşı həbs edilib - Siyahı
7-03-2024, 20:06
Hollivud ulduzları böyük təhlükəyə qarşı səfərbər olunub - Çağırış
7-03-2024, 14:37
Erkən ölümlərdən necə qorunmaq olar?