00:00 / 26-11-2024
Qazaxıstanda 5,3 bal gücündə zəlzələ olub
23:03 / 25-11-2024
Papa ilə Netanyahunun münasibətləri daha da gərginləşib
22:55 / 25-11-2024
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
22:45 / 25-11-2024
İlham Əliyevlə Donald Tramp arasında telefon danışığı olub
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
21:44 / 25-11-2024
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
21:19 / 25-11-2024
İlon Mask Avstraliyanın daxili işinə qarışır
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
20:35 / 25-11-2024
NATO-nun baş katibi Türkiyə prezidenti ilə görüşə gəlib - Yenilənib
20:34 / 25-11-2024
Bakıda NATO nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib
19:04 / 25-11-2024
Nazirlər Kabineti Səhiyyə Nazirliyi barədə qərar verib
18:48 / 25-11-2024
Ətir - Akif Abbasov yazır
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
17:45 / 25-11-2024
AFFA rəsmisi Danimarka klubunun oyununa təyinat alıb
17:41 / 25-11-2024
Deputat əmisi qızını işdən çıxarıb, yerinə öz xanımını təyin edib
17:38 / 25-11-2024
Pakistanda tayfalararası qarşıdurma: 85 nəfər ölüb, 156 yaralı var - Foto
17:27 / 25-11-2024
"Sabah"a yeni baş məşqçi təyin olunub
17:26 / 25-11-2024
Paşinyan qonşu ölkələrlə münasibətləri yaxşılaşdırmaq istəyir
16:42 / 25-11-2024
Şərur MTK məhkəməyə verilib
16:18 / 25-11-2024
Vüqar Bayramov: "Büdcə zərfində fiskal risklərin qeyd edilməsi məqsədəuyğun olardı"
16:03 / 25-11-2024
Papuaşvili yenidən spiker seçilib
15:56 / 25-11-2024
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
15:53 / 25-11-2024
Azərbaycan Ordusunun qırıcıları şərti hava kəşfiyyatı aparıblar - Video
15:51 / 25-11-2024
COP29: sui-istifadəyə cəhdlər olsa da, müsbət nəticə əldə edilib
15:50 / 25-11-2024
Sabiq xidmət rəisinə 10,5 il həbs cəzası verilib
15:39 / 25-11-2024
Ukraynaya qoşun göndərilməsi ilə bağlı müzakirələr başlayıb
15:17 / 25-11-2024
“Sabah” baş məşqçini istefaya göndərib
15:12 / 25-11-2024
İsrail səfirliyi yaxınlığında silahlı qarşıdurma olub
15:08 / 25-11-2024
Perinatal Mərkəzdə 7 uşağın ölümü... - Məhkəmə prosesi təxirə düşüb
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
21:06 / 25-11-2024
Direktor və dəstəsi oğurluğa cəhd edərkən yaxalanıb - Fotolar
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
14:10 / 25-11-2024
Azərbaycanda yeni bələdiyyələr yaradılıb - Siyahı
22:10 / 25-11-2024
70 kq qızılla tutulan diplomat haqqında həbs qərarı verilib - (Yenilənib)
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
18:00 / 25-11-2024
Hərbi ekspert Ədalət Verdiyev həbs edilib
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
15:30 / 22-11-2024
Nüvə müharibəsi ssenarisi - Təhlükədən qorunmaq üçün bunker sifariş edənlərin sayı artır
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
Təbabətdən cəhalətə…
Tarix: 01-09-2019 10:59 | Bölmə: Cəmiyyət
Əlbəttə, təkcə müsbət əməllərin, yaxşı vərdişlərin tarixi olmur. Tarixə ekskurs etsək, görərik ki, narkomaniya sadəcə müasir dövrün və ya bir neçə əsrin bəlası deyil.
Təəssüf ki, narkomaniyanın tarixi çox qədimdir. Hələ eramızdan əvvəl narkotik tərkibli vasitələr haqqında məlumatlara yunan, Roma, ərəb alim və həkimlərinin əsərlərində rast gəlinir.
Avropa və Asiya qitələrində məskunlaşmış xalqların mifologiyasında yağlı xaşxaş insanların ağrı və əzablarını azaldan vasitə kimi qəbul olunurdu.
Xaşxaş qozasından alınan cirə - yəni tiryək tibbi məqsədlər üçün istifadə olunub. Ümumiyyətlə, tiryəkli preaparatlar Orta əsrlərdə təbabətdə geniş yayılmışdı. Tiryəkdən hazırlanan dərmanlardan ruhi xəstələri sakitləşdirmək, əzabları azaltmaq, spazm və sarsıntıları götürmək, pozulmuş əsəb-sinir sistemini bərpa etmək kimi müalicə işlərində də istifadə olunurdu.
Şərq ölkələrinə səyahətə çıxanlar tiryək istehsalçılarının acınacaqlı vəziyyətini görən zaman bunu yanlış olaraq həmin xalqın ənənələri ilə bağlayır, hətta Hindistanı gəzən bir alim tiryəkdən asılılığı belə şərh edir: “Kim tiryəkə vərdiş edibsə, onu hər gün qəbul etməlidir”.
XIX əsrdə Fransada “Həşişçilər məclisinin” üzvü, şair Şarl Bodler “Süni cənnət” əsərində asılı olduğu “ağ sərxoşluq” mərhələsini şəxsi təcrübəsinə əsaslanaraq belə təsvir edir: “Bilmirəm, həşişdən ölümcül zəhərlənmənin nəticələri ilə on illik təcrübədən keçmiş tiryəkçilərin süqutu arasında bərabərlik işarəsi qoymaq olar, ya yox, lakin mən təsdiq edirəm ki, onların biri sakitcə tovlayan həşiş, digəri isə əndazə bilməyən iblisdir”.
Lev Tolstoy isə əsərlərinin birində yazır: “Mən dünyada iki böyük bədbəxtlik tanıyıram: bunlardan biri vicdan əzabı, o biri də sağalmaz xəstəlik olan narkomaniyadır”.
Narkotik asılılığın elmi anlayışı isə ilk dəfə XVIII əsrin əvvəllərində verilib. XX yüzilliyin sonunda artıq narkomaniya ümumbəşəri bəlaya çevrilərək müxtəlif xalqların genofonduna sarsıdıcı zərbələr vuran, qarşısıalınmaz bir təhlükəyə çevrildi. Digər bir tərəfdən isə narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsi, gəlir əldə etmək üçün başlıca vasitə oldu.
Azərbaycanda da narkomaniyaya qarşı ciddi tədbirlərin görülməsinə baxmayaraq çox təəssüf ki, ölkədə narkotik istifadəçilərinin sayı artmaqdadır. Yeniyetmə və gənclər isə narkomaniyaya daha çox meyl edənlər sırasındadır.
Narkotiklərə Qarşı Milli Təbliğat Ofisinin sədr müavini Leyla Yolçiyeva mətbuata açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda rəsmi olaraq narkotik istifadəçilərinin sayı 30 min nəfərdən çoxdur: “Azərbaycanda narkotik vasitələrdən daha çox kişilər istifadə edir. Amma qadınlar arasında da narkomaniyaya meyl edənlərin sayında artım qeydə alınır. Məhz bu səbəbdəndir ki, ölkədə qadın narkotik istifadəçilərinin sayı 1000-ə çatıb”.
Göründüyü kimi, qadınlarla yanaşı, məktəbli qızlar arasında da narkotik istifadəçilərin sayının artması narahatlıq doğuran hallardandır. Narkotacirlər artıq uşaqlar və qadınları da cəlb edir. Şirnikləndirmək məqsədi ilə narkotik maddələr sadə insanlara əvvəlcə pulsuz paylanır. Araşdırmalara görə, tora düşənlər daha çox subay xanımlardır. Amma belə insanlar arasında ailəli qadınların da sayı az deyil. Elə olur ki, qadınları bu yola narkoman ərlər vadar edir.
Digər mühim məqam isə narkomaniyanın cavanlaşmasırı. Tələbələr, məktəblilər arasında narkotik istifadəçilərinin sayı artır. Çünki onları təsir altına salmaq daha asandır. Xüsusən də yuxarı sinif şagirdləri ailədə olan maddi problemlər, özünə inamsızlıq, stress, depressiya halları insanların yolunu azdırır və bu zaman onlar çıxış yolun bihuşedici maddələrdən istifadədə görürlər.
Məktəblilər arasında narkotik istifadəçilərin sayı artmasına ailədə onlara qarşı diqqətin azalması səbəb olur. Bundan başqa, ailədə problemlərin, zorakılığın olması onları pis vərdişlərə yönəldir. Narkotik vasitələrdən asılı olanlar deyir ki, onlar müxtəlif problemə görə depressiyaya düşdüklərindən çıxış yolunu narkotik vasitədən istifadədə görür. Narkotik maddələrə meyl edənlərin sağalması üçün ailənin üzərinə böyük məsuliyyət və vəzifə düşür.
Ailələr ictimai qınaqdan qorxduğuna görə bəzən həqiqəti qəbul etmir və övladını qeydiyyata salmaq istəmir. Ancaq valideyn bilməlidir ki, övladını narkoloji mərkəzə aparmamaqla onun gələcəyinə zərər vurur. İlkin vaxtlarda onu sağaltmaq olar. Bu problemi hiss edən valideyn ilk növbədə Narkoloji Mərkəzə müraciət etməlidir. Bəzi həkimlər belə şəxsləri sağalda biləcəyini deyir, amma mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır. Narkoloji Mərkəzdə anonim şəkildə də qeydiyyata düşmək mümkündür. Burada müalicə təkcə dərmanlarla deyil, psixoloji söhbətlərlə də aparılır. Vaxtında müalicə olunmayan şəxslərdə qaraciyər tamamilə sıradan çıxır, orqanizm öz fəaliyyətini dayandırır.
Göründüyü kimi tarixin lap qədim dövürlərində təbabətdə istifadə olunan bəzi narkotika tərkibli bitkilər – maddələr indi öz istifadəçilərini cəhalətə sürkləyir. Sadəcə diqqətli olmalı, müaicə üçün olsa belə bu bitkilərə yaxın durmamalı, inkişaf etməkdə olan müasir tibbin imkanlarından yararlanmalıyıq.
L.HÜSEYN
Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-09-2019 10:59 | Bölmə: Cəmiyyət
Əlbəttə, təkcə müsbət əməllərin, yaxşı vərdişlərin tarixi olmur. Tarixə ekskurs etsək, görərik ki, narkomaniya sadəcə müasir dövrün və ya bir neçə əsrin bəlası deyil.
Təəssüf ki, narkomaniyanın tarixi çox qədimdir. Hələ eramızdan əvvəl narkotik tərkibli vasitələr haqqında məlumatlara yunan, Roma, ərəb alim və həkimlərinin əsərlərində rast gəlinir.
Avropa və Asiya qitələrində məskunlaşmış xalqların mifologiyasında yağlı xaşxaş insanların ağrı və əzablarını azaldan vasitə kimi qəbul olunurdu.
Xaşxaş qozasından alınan cirə - yəni tiryək tibbi məqsədlər üçün istifadə olunub. Ümumiyyətlə, tiryəkli preaparatlar Orta əsrlərdə təbabətdə geniş yayılmışdı. Tiryəkdən hazırlanan dərmanlardan ruhi xəstələri sakitləşdirmək, əzabları azaltmaq, spazm və sarsıntıları götürmək, pozulmuş əsəb-sinir sistemini bərpa etmək kimi müalicə işlərində də istifadə olunurdu.
Şərq ölkələrinə səyahətə çıxanlar tiryək istehsalçılarının acınacaqlı vəziyyətini görən zaman bunu yanlış olaraq həmin xalqın ənənələri ilə bağlayır, hətta Hindistanı gəzən bir alim tiryəkdən asılılığı belə şərh edir: “Kim tiryəkə vərdiş edibsə, onu hər gün qəbul etməlidir”.
XIX əsrdə Fransada “Həşişçilər məclisinin” üzvü, şair Şarl Bodler “Süni cənnət” əsərində asılı olduğu “ağ sərxoşluq” mərhələsini şəxsi təcrübəsinə əsaslanaraq belə təsvir edir: “Bilmirəm, həşişdən ölümcül zəhərlənmənin nəticələri ilə on illik təcrübədən keçmiş tiryəkçilərin süqutu arasında bərabərlik işarəsi qoymaq olar, ya yox, lakin mən təsdiq edirəm ki, onların biri sakitcə tovlayan həşiş, digəri isə əndazə bilməyən iblisdir”.
Lev Tolstoy isə əsərlərinin birində yazır: “Mən dünyada iki böyük bədbəxtlik tanıyıram: bunlardan biri vicdan əzabı, o biri də sağalmaz xəstəlik olan narkomaniyadır”.
Narkotik asılılığın elmi anlayışı isə ilk dəfə XVIII əsrin əvvəllərində verilib. XX yüzilliyin sonunda artıq narkomaniya ümumbəşəri bəlaya çevrilərək müxtəlif xalqların genofonduna sarsıdıcı zərbələr vuran, qarşısıalınmaz bir təhlükəyə çevrildi. Digər bir tərəfdən isə narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsi, gəlir əldə etmək üçün başlıca vasitə oldu.
Azərbaycanda da narkomaniyaya qarşı ciddi tədbirlərin görülməsinə baxmayaraq çox təəssüf ki, ölkədə narkotik istifadəçilərinin sayı artmaqdadır. Yeniyetmə və gənclər isə narkomaniyaya daha çox meyl edənlər sırasındadır.
Narkotiklərə Qarşı Milli Təbliğat Ofisinin sədr müavini Leyla Yolçiyeva mətbuata açıqlamasında bildirib ki, Azərbaycanda rəsmi olaraq narkotik istifadəçilərinin sayı 30 min nəfərdən çoxdur: “Azərbaycanda narkotik vasitələrdən daha çox kişilər istifadə edir. Amma qadınlar arasında da narkomaniyaya meyl edənlərin sayında artım qeydə alınır. Məhz bu səbəbdəndir ki, ölkədə qadın narkotik istifadəçilərinin sayı 1000-ə çatıb”.
Göründüyü kimi, qadınlarla yanaşı, məktəbli qızlar arasında da narkotik istifadəçilərin sayının artması narahatlıq doğuran hallardandır. Narkotacirlər artıq uşaqlar və qadınları da cəlb edir. Şirnikləndirmək məqsədi ilə narkotik maddələr sadə insanlara əvvəlcə pulsuz paylanır. Araşdırmalara görə, tora düşənlər daha çox subay xanımlardır. Amma belə insanlar arasında ailəli qadınların da sayı az deyil. Elə olur ki, qadınları bu yola narkoman ərlər vadar edir.
Digər mühim məqam isə narkomaniyanın cavanlaşmasırı. Tələbələr, məktəblilər arasında narkotik istifadəçilərinin sayı artır. Çünki onları təsir altına salmaq daha asandır. Xüsusən də yuxarı sinif şagirdləri ailədə olan maddi problemlər, özünə inamsızlıq, stress, depressiya halları insanların yolunu azdırır və bu zaman onlar çıxış yolun bihuşedici maddələrdən istifadədə görürlər.
Məktəblilər arasında narkotik istifadəçilərin sayı artmasına ailədə onlara qarşı diqqətin azalması səbəb olur. Bundan başqa, ailədə problemlərin, zorakılığın olması onları pis vərdişlərə yönəldir. Narkotik vasitələrdən asılı olanlar deyir ki, onlar müxtəlif problemə görə depressiyaya düşdüklərindən çıxış yolunu narkotik vasitədən istifadədə görür. Narkotik maddələrə meyl edənlərin sağalması üçün ailənin üzərinə böyük məsuliyyət və vəzifə düşür.
Ailələr ictimai qınaqdan qorxduğuna görə bəzən həqiqəti qəbul etmir və övladını qeydiyyata salmaq istəmir. Ancaq valideyn bilməlidir ki, övladını narkoloji mərkəzə aparmamaqla onun gələcəyinə zərər vurur. İlkin vaxtlarda onu sağaltmaq olar. Bu problemi hiss edən valideyn ilk növbədə Narkoloji Mərkəzə müraciət etməlidir. Bəzi həkimlər belə şəxsləri sağalda biləcəyini deyir, amma mütəxəssislərə müraciət etmək lazımdır. Narkoloji Mərkəzdə anonim şəkildə də qeydiyyata düşmək mümkündür. Burada müalicə təkcə dərmanlarla deyil, psixoloji söhbətlərlə də aparılır. Vaxtında müalicə olunmayan şəxslərdə qaraciyər tamamilə sıradan çıxır, orqanizm öz fəaliyyətini dayandırır.
Göründüyü kimi tarixin lap qədim dövürlərində təbabətdə istifadə olunan bəzi narkotika tərkibli bitkilər – maddələr indi öz istifadəçilərini cəhalətə sürkləyir. Sadəcə diqqətli olmalı, müaicə üçün olsa belə bu bitkilərə yaxın durmamalı, inkişaf etməkdə olan müasir tibbin imkanlarından yararlanmalıyıq.
L.HÜSEYN
Bu yazı “Azərbaycan Milli İnkişaf layihəsi” İctimai Birliyinin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə həyata keçirdiyi “Narkotik vasitələrdən və psixotrop maddələrdən istifadə edən şəxslərin sağlam həyat tərzinə qaytarılması üçün təbliğat və maarifləndirmə işinin təşkili” layihə çərçivəsində çap olunur.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:55
Tədqiqatın nəticəsi: güclü insanlar daha çox aldadır
Dünən, 21:44
Sumqayıtda “Bəy hamamı” yanıb
Dünən, 16:42
Şərur MTK məhkəməyə verilib
Dünən, 15:56
31 il əvvəl törədilmiş ağır cinayətin üstü açılıb
Dünən, 14:55
“İnteraz” rəhbərinin məhkəməsi keçirilib
Dünən, 14:43
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinə müdir axtarılır
Dünən, 14:00
Nazirlik Boradigah sakinlərinə müsbət cavab verib
Dünən, 13:01
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Dünən, 09:00
Məktəblərdə dərslər başlayıb
23-11-2024, 17:04
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
23-11-2024, 16:47
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
23-11-2024, 16:39
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
23-11-2024, 15:08
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
23-11-2024, 13:28
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
23-11-2024, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 18:58
"Apple" "iPhone 16 Pro"-nu kosmosa göndərib - Fotolar
22-11-2024, 18:23
Ölmüş şəxsin gözü oğurlanıb
22-11-2024, 14:59
Arvadını öldürən vəzifəli şəxsə bir il cəza verilib
22-11-2024, 12:47
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
22-11-2024, 11:45
Polkovnikin oğlu ev dustaqlığına buraxılıb
22-11-2024, 11:01
Dünyanın ən hündür və ən balaca qadını bir araya gəlib - Foto
22-11-2024, 09:46
İcra başçısının birinci müavini məhkəmədə uduzub
22-11-2024, 08:01
Hindistandan Almaniyaya uçan təyyarə Bakıya təcili eniş edib
21-11-2024, 16:00
Gömrük orqanlarına qəbul imtahanı keçiriləcək
21-11-2024, 12:24
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
21-11-2024, 11:15
Bakıda daha 46 marşrutun fəaliyyəti bərpa olunur
21-11-2024, 09:26
Mask Trampın dəstəyi ilə almanlara meydan oxuyur
20-11-2024, 23:46
"Nazir məni kasıblara kömək üçün göndərib" deyən şəxsə hökm oxunub
20-11-2024, 21:34
Səudiyyə Ərəbistanında 100-dən çox əcnəbini edam ediblər
20-11-2024, 18:00
İTV-yə xəbərdarlıq olunub
20-11-2024, 17:34
Daha 20 min müəllim sertifikatlaşdırmaya cəlb olunacaq
20-11-2024, 15:26
Deputat Elm və Təhsil fondlarının birləşdirilməsini təklif edib
20-11-2024, 15:23
Xəzəryanı ölkələrin ekoloji təşkilatları memorandum imzalayıb
20-11-2024, 13:02
Biləsuvar sakini dəm qazından boğularaq ölüb
20-11-2024, 12:19
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
20-11-2024, 11:57
PA rəmisi: "COP29-da iştirak etmək böyük şərəfdir, çünki..."
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
