18:07 / 24-11-2024
Prezident İlham Əliyev: “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!”
10:57 / 24-11-2024
Hikmət Hacıyev: “COP29 uğurla başa çatdı”
10:42 / 24-11-2024
Kursk vilayətinin 40 faizdən çoxuna ruslar nəzarət edir
08:40 / 24-11-2024
Bakıda COP29-un bağlanış plenar sessiyası keçirilib - (Yenilənib+Video)
00:03 / 24-11-2024
Qurban Qurbanov: "Mənə bir də bu barədə sual verməyin"
22:18 / 23-11-2024
Daşkəsəndə 4 nəfər qazdan zəhərlənib
20:11 / 23-11-2024
Kiyevə nüvə silahının verilməsi müzakirə olunur
20:08 / 23-11-2024
"Qarabağ" qalib gəlib
19:22 / 23-11-2024
Məşhur idmançı 250 min avro cərimələnib - Foto
18:55 / 23-11-2024
Qəzzaya son hücumlarda 120 fələstinli öldürülüb
18:48 / 23-11-2024
NATO-nun baş katibi Trampla danışıqlar aparıb
18:40 / 23-11-2024
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
18:08 / 23-11-2024
Novella Cəfəroğlu: "İndi normal pensiya alıram, məbləği açıqlamaq istəmirəm"
17:57 / 23-11-2024
Prezident Su Təchizatı Xidmətinin fəaliyyət sahəsini genişləndirib
17:50 / 23-11-2024
“Azərenerji” və “Azərişıq”a yeni səlahiyyət verilib - Fərman
17:25 / 23-11-2024
Müğənni Nadir Qafarzadə: "Torpaq alıb neyləyəcəm ki?!"
17:04 / 23-11-2024
1-ci siniflərin yerdəyişmə prosesinə start verilir
16:47 / 23-11-2024
Keçmiş icra başçısı vəfat edib
16:39 / 23-11-2024
Agentlik sədrinin birinci müavini təyin olunan Xəyyam Məmmədov kimdir?
16:11 / 23-11-2024
Prezident hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzalayıb
16:05 / 23-11-2024
Prezident bir qrup şəxsi təltif edib - Siyahı
16:02 / 23-11-2024
Milli Müdafiə Universiteti ilə bağlı daha bir qərar imzalanıb
15:57 / 23-11-2024
Türkiyədə 3 ton saxta spirtli içki ələ keçirilib
15:45 / 23-11-2024
Nazirlər Kabineti daha bir qərar verib
15:28 / 23-11-2024
Agentlik sədrinə yeni müavinlər təyin olunub - Sərəncam
15:08 / 23-11-2024
Temperatur düşəcək, leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
14:31 / 23-11-2024
Müdafiə Nazirliyində xidməti müşavirə keçirilib
13:28 / 23-11-2024
COP29 zolaqlarında yol nişanları sökülür
13:32 / 21-11-2024
Dünyanın ən güclü donanmaları... - Qardaş Türkiyə siyahıda neçəncidir?
19:50 / 19-11-2024
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
16:45 / 20-11-2024
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
16:22 / 20-11-2024
“Real Betis” klubunun nümayəndəsi Bakıda nəyə təəccüblənib? - Foto
16:45 / 21-11-2024
Prezident iki Mərkəzi ləğv edib - Sərəncam
00:07 / 22-11-2024
Hikmət Hacıyev: “Politico”nun üzr istəməsini tələb edirik!”
09:37 / 21-11-2024
Naxçıvan səhiyyəsində həbslər başlayıb
11:03 / 23-11-2024
Türkiyədə 70 kq qızılla tutulan azərbaycanlı diplomatdır? - (Yenilənib)
10:03 / 20-11-2024
Azərbaycan və Türkiyənin bələdiyyə təşkilatları arasında görüş keçirilib - Fotolar
00:45 / 22-11-2024
Məşhur yazıçının yeni romanı nəşr edilib - Foto
15:55 / 20-11-2024
Deputatın "Zəngimcell" oyunu: "Balansınız bitmişdir..."
13:04 / 21-11-2024
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
Viran olmuş Ruandanın iqtisadi inkişaf möcüzəsi
Tarix: 03-01-2020 01:51 | Bölmə: İqtisadiyyat
1994-cü ildə bəşəriyyətin ən dərin utanclarından biri baş verdi: Ruandada yüz gündə bir milyondan çox insanın öldüyü qanlı soyqırımı baş verdi və dünya qüvvələri soyqırımın qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görmədilər.
ABŞ, Ruandanın neft və qaz yataqlarının olmaması səbəbindən İraq, Suriya və Əfqanıstana etdiyi kimi "demokratiyanı qorumaq" üçün Ruandaya əsgərlərini göndərmədi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu hadisəyə yalnız şahidlik etdi və bir milyon insan ölənə qədər hadisələri soyqırımı olaraq tanımadı. Soyqırım zamanı Fransa bir milyon insanın qırğın etdiyi hökuməti dəstəklədi. Ancaq Ruanda Vətənpərvər Cəbhəsi (RVC) adlandırılan və Ruandada demokratiya uğrunda mübarizə aparan üsyançılar soyqırımdan sonra qələbə qazandı və dövlətdə sabit bir hökumət qura bildi.
RVC qüvvələrinin rəhbərlərindən biri Ruandanın hazırkı prezidenti Paul Kagame idi. 2000-ci ildə prezident təyin olunduqdan sonra Paul Kagame, Ruandanı yoxsulluq və sağlamlıq problemlərini azaltmaq və milləti yenidən birləşdirməklə elmə əsaslanan orta gəlirli bir ölkə halına gətirmək üçün “Vision 2020” adlı bir hökumət inkişaf proqramı başlatdı. Təəccüblü fakt budur ki, Ruanda qısa müddətdə gözləniləndən daha çox uğur əldə etdi.
2001-2004-cü illər arasında Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) ildə təxminən 8% artdı. Yoxsulluq həddində yaşayanların nisbəti 2005-ci ildəki 57%-dən 2010-cu ildə 45%-ə düşdü. Ruandada orta ömür uzunluğu 1994-cü ildəki 28-dən 2019-cu ildə 67-yə yüksəldi. Ruanda Korrupsiya İndeksində 48-ci yeri tutdu. Bu rəqəm möhtəşəm bir göstərici olmasa da, soyqırımdan bir neçə il sonra bu sıralamaya daxil olmaq böyük bir nailiyyətdir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan bu sıralamada Ruanda 180 ölkə arasında 152-ci yeri tutub.
Dünya Bankının məlumatına görə, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksinə görə 29-cu oldu.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun məlumatında bildirilir ki, Ruandada adambaşına düşən ÜDM 1994-cü ildəki 146 dollardan 2018-ci ildə 819.652 dollara yüksəlib.
Ruanda İnkişaf Şurasından alınan məlumatlar göstərir ki, qeydə alınmış investisiyaların dəyəri 2 milyard dollardan çoxdur. Bundan əlavə, hökumətdə aparılan islahatlardan sonra savadlılıq, səhiyyə xərcləri və ibtidai məktəbə daxil olmaq səviyyəsi də xeyli yaxşılaşıb. Ancaq qısa müddətdə yuxarıda göstərilən və digər nailiyyətlərin necə əldə edildiyi çox maraqlıdır.
Bir milyondan çox vətəndaşını itirən və yoxsulluqdan əziyyət çəkən Ruanda necə iqtisadi inkişaf möcüzəsinə çevrildi və Prezident Paul Kagame Afrikanın Sinqapuruna çevrilmək məqsədini necə böyük bir inamla izləyir?
Təsvir 1. Çubuq qrafiki ÜDM dəyərlərini və xətt qrafiki proqnozlaşdırılan ÜDM dəyərlərini göstərir. Qlobal makro modellər və Ticarət İqtisadiyyatları təhlilçilərinin gözləntilərinə görə, Ruandada ÜDM-in bu rübün sonuna qədər 9,80 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Ekonometrik modellərə görə uzunmüddətli perspektivdə Ruanda ÜDM-nin 2020-ci ildə 10.60 milyard dollar ətrafında olduğu təxmin edilir.
Əvvəla, iqtisadi və sosial inkişaf üçün siyasi sabitlik ən önəmli şərtlərdən biridir. Şübhəsiz ki, Paul Kagame, Ruandada siyasi sabitliyi təmin etmək üçün ən vacib və harizmatik şəxsiyyət idi. Ruandanın vitse-prezidenti kimi dövlətdə çox nüfuzlu siyasətçi idi. Prezident vəzifəsinə gəldikdən sonra Paul Kagame dərhal heç bir müxalifətin olmadığı və söz azadlığının məhdudlaşdırıldığı bir siyasi məkan yaratdı. 2003, 2010 və 2017-ci illərdə üç prezidentin seçilməsi buna əyani sübut ola bilər.
Əlbəttə ki, bir çoxları Paul Kagamenin ifadə azadlığı kimi təməl insan hüquqlarını pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxacaq. Lakin Ruanda əhalisinin onun haqqındakı düşüncəsini nəzərə almaq lazımdır. Rəsmi olmasa da, Ruanda xalqının çoxu Paul Kagameni yenidən birləşən bir millətin atası hesab edir. Soyqırımdan sonra Kagame bir milyondan çox ruandalı öldürmək məsuliyyətini öz üzərinə götürən hökuməti məğlub etdi. Vətəndaş müharibəsindəki mövqeyi, vitse-prezident və prezident kimi iqtisadiyyatın inkişafına verdiyi töhfə sürətlə onun nüfuzunu artırdı. Bu səbəblərə görə Kagameni amansız diktator kimi qəbul etmək tamamilə səhvdir.
Bu həqiqətlərə əlavə olaraq, insanlar Ruandadakı təməl insan haqlarından narahatdırlarsa, Ruandanın yeni parlamentinin yeni üzvlərinin 67 faizinin qadın olduğunu və Ruanda parlamentinin dünya üzrə ən çox qadın üzvü olan parlamenti olduğunu bilmək lazımdır. Bundan əlavə, bütün şirkətlər həmişə siyasi sabitliyi olan ölkələrə investisiya qoymaq istəyirlər. Siyasi sahədə və qanunlarda tez-tez dəyişikliklər xarici investorlar üçün sərfəli olmadığından, onlar həmişə böyük siyasi sabitliyə malik ölkələrə sərmayə qoyurlar. Nəhayət, siyasətçi Frederik Golooba-Mutebinin dediyi kimi, ölkədə siyasi sabitlik yoxdursa, istehsalın baş verəcəyini, düzgün islahatların aparılacağını və buna görə sürətli iqtisadi böyüməni qətiyyən gözləyə bilməzsiniz.
(Prezident Paul Kagamenin şəkli. O, Prezident Pasteur Bizimungunun istefasından sonra 2000-ci ildən bəri ölkəni idarə edir)
İkincisi, sabit iqtisadi artımın əsas amillərindən biri də Coğrafi Mərkəzçilik ilə əlaqədardır. Afrikanın Sinqapuru olmaq üçün Ruanda Skytrax tərəfindən dörd dəfə dünyanın ən yaxşı hava yolu şirkəti olaraq göstərilən və eyni zamanda aviaşirkətlərin keyfiyyətinə görə ən yüksək səviyyədə yer alan Sinqapur Hava Yolları kimi böyük bir aviaşirkət yaratmalıdır. Keyfiyyətli bir hava yolları sisteminin olmasının əhəmiyyəti şübhə altında olsa da, bu fikrin əsas səbəbi, bir dövlətin dünyanın bir çox bölgəsinə xidmət edən rəqabətçi bir hava yoluna sahib olması, ən böyük şəhərin yeni ticarət və coğrafi mərkəz olaraq çevrilməsində böyük rol oynamasıdır. Sinqapur məşhur bir hava yolu şirkəti yaratmasaydı, dünyanın ən vacib iş mərkəzlərindən biri olmazdı. Eynilə BƏƏ-nin Dubay şəhəri və Qətərin Doha şəhəri hava yolları şirkətlərini yaratmasaydılar, onlar bu dərəcə təsirli ola bilməzdilər. Buna görə Ruanda Afrika, Avropa və bir çox Asiya şəhərlərinə saysız-hesabsız uçuşlar edən öz “RwandAir” aviaşirkətini yaratdı. Bundan əlavə, yaxın gələcək üçün Çin və Şimali Amerika şəhərlərinə uçuşlar nəzərdə tutulur.
RwandAir
Afrikanın ən böyük aviaşirkətlərindən biri olduğu üçün paytaxt Kiqalinin ticarət və coğrafi mərkəzə çevrilməsində böyük rol oynadı. Buna görə də “RwandAir”-in böyüməsi Ruanda iqtisadiyyatının sabit böyüməsi deməkdir.
Nəhayət, iş qurma asanlığı Ruanda iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynadı. Girişdə qeyd olunduğu kimi, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksi üzrə 29-cu yeri tutdu. Bu, Ruandanın inkişaf edən iqtisadiyyatı üçün olduqca əlverişlidir. Siyasi sabitliyin və işin asanlığının birləşməsi dərhal Ruandaya bir çox sərmayəçini cəlb etdi. Məsələn, Ruanda daxili və xarici sərmayələrə 2 milyard dollar cəlb edərək keçən ilki hədəfini 6 milyon dollar səviyyəsindən aşdı. Bu, 2017-ci ildə qeydə alınan 1,675 milyard dollardan 20 faiz artımı əks etdirir.
Digər bir misal, Ruandada 20 milyon dollar sərmayəsi ilə yeni bir böyük bir fabrik açan məşhur Alman şirkəti “Volkswagen”dir. Bu fabrik eyni zamanda dövlətdə yeni iş yerləri açdı və işsizliyin azalmasına öz töhfəsini verdi.
Bununla birlikdə, digər dövlətlər Ruandanın eyni iqtisadi böyümə strategiyasını həyata keçirmək istədikdə, əksər hallarda bunda uğurlu ola bilməz. Bu, Ruanda iqtisadi inkişaf modelinin dövlətin bir çox xüsusi cəhətlərinə yönəldilməsi əsasında yaradılmasına görə belədir. Məsələn, Ruandanın siyasətinə bütün hakimiyyətin birbaşa liderdən ayrıldığı bir idarəetmə forması olan "patrimonializm" böyük təsir göstərir. Bu səbəbdən hər bir dövlətə millətin bütün cəhətlərinin dərin araşdırıldığı bir iqtisadi böyümə modelinin yaradılması tövsiyə olunur.
Nəticədə, Ruanda xalqının başqa bir dövlət tərəfindən dəstəklənmədiyi Ruandadakı soyqırımından sonra yeni Ruanda milləti öz dövlətlərini yenidən qurmağa və iqtisadiyyatlarını məntiqli şəkildə inkişaf etdirməyə müvəffəq oldu. Ruanda indi müvafiq olaraq 2035 və 2050-ci ilə Orta Gəlir və Yüksək Gəlir əldə etməyi hədəfləyir. Son olaraq, gələcəkdə iqtisadi artım sabit olacaqsa, Ruanda Afrikanın Sinqapuru olacaq və bir çox uğurlara imza atacaqdır.
Hüseyn ƏLİLİ
Mənbələr:
https://www.trtworld.com/magazine/what-makes-rwanda-one-of-africa-s-fastest-growing-economies-23410 •
https://www.weforum.org/agenda/2016/04/5-things-to-know-about-rwanda-s-economy/ •
https://www.theguardian.com/global-development/2014/apr/03/rwanda-20-years-on-how-a-country-is-rebuilding-itself • https://theconversation.com/why-rwandas-development-model-wouldnt-work-elsewhere-in-africa-89699 •
https://www.worldbank.org/en/country/rwanda/overview •
https://data.worldbank.org/country/rwanda •
https://www.youtube.com/watch?v=xX0ozxrZlEQ&t=314s •
https://tradingeconomics.com/rwanda/gdp •
https://www.newtimes.co.rw/news/top-investments-rwanda-2018
https://www.youtube.com/watch?v=xQ64MKoQEdQ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-01-2020 01:51 | Bölmə: İqtisadiyyat
1994-cü ildə bəşəriyyətin ən dərin utanclarından biri baş verdi: Ruandada yüz gündə bir milyondan çox insanın öldüyü qanlı soyqırımı baş verdi və dünya qüvvələri soyqırımın qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görmədilər.
ABŞ, Ruandanın neft və qaz yataqlarının olmaması səbəbindən İraq, Suriya və Əfqanıstana etdiyi kimi "demokratiyanı qorumaq" üçün Ruandaya əsgərlərini göndərmədi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu hadisəyə yalnız şahidlik etdi və bir milyon insan ölənə qədər hadisələri soyqırımı olaraq tanımadı. Soyqırım zamanı Fransa bir milyon insanın qırğın etdiyi hökuməti dəstəklədi. Ancaq Ruanda Vətənpərvər Cəbhəsi (RVC) adlandırılan və Ruandada demokratiya uğrunda mübarizə aparan üsyançılar soyqırımdan sonra qələbə qazandı və dövlətdə sabit bir hökumət qura bildi.
RVC qüvvələrinin rəhbərlərindən biri Ruandanın hazırkı prezidenti Paul Kagame idi. 2000-ci ildə prezident təyin olunduqdan sonra Paul Kagame, Ruandanı yoxsulluq və sağlamlıq problemlərini azaltmaq və milləti yenidən birləşdirməklə elmə əsaslanan orta gəlirli bir ölkə halına gətirmək üçün “Vision 2020” adlı bir hökumət inkişaf proqramı başlatdı. Təəccüblü fakt budur ki, Ruanda qısa müddətdə gözləniləndən daha çox uğur əldə etdi.
2001-2004-cü illər arasında Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) ildə təxminən 8% artdı. Yoxsulluq həddində yaşayanların nisbəti 2005-ci ildəki 57%-dən 2010-cu ildə 45%-ə düşdü. Ruandada orta ömür uzunluğu 1994-cü ildəki 28-dən 2019-cu ildə 67-yə yüksəldi. Ruanda Korrupsiya İndeksində 48-ci yeri tutdu. Bu rəqəm möhtəşəm bir göstərici olmasa da, soyqırımdan bir neçə il sonra bu sıralamaya daxil olmaq böyük bir nailiyyətdir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan bu sıralamada Ruanda 180 ölkə arasında 152-ci yeri tutub.
Dünya Bankının məlumatına görə, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksinə görə 29-cu oldu.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun məlumatında bildirilir ki, Ruandada adambaşına düşən ÜDM 1994-cü ildəki 146 dollardan 2018-ci ildə 819.652 dollara yüksəlib.
Ruanda İnkişaf Şurasından alınan məlumatlar göstərir ki, qeydə alınmış investisiyaların dəyəri 2 milyard dollardan çoxdur. Bundan əlavə, hökumətdə aparılan islahatlardan sonra savadlılıq, səhiyyə xərcləri və ibtidai məktəbə daxil olmaq səviyyəsi də xeyli yaxşılaşıb. Ancaq qısa müddətdə yuxarıda göstərilən və digər nailiyyətlərin necə əldə edildiyi çox maraqlıdır.
Bir milyondan çox vətəndaşını itirən və yoxsulluqdan əziyyət çəkən Ruanda necə iqtisadi inkişaf möcüzəsinə çevrildi və Prezident Paul Kagame Afrikanın Sinqapuruna çevrilmək məqsədini necə böyük bir inamla izləyir?
Təsvir 1. Çubuq qrafiki ÜDM dəyərlərini və xətt qrafiki proqnozlaşdırılan ÜDM dəyərlərini göstərir. Qlobal makro modellər və Ticarət İqtisadiyyatları təhlilçilərinin gözləntilərinə görə, Ruandada ÜDM-in bu rübün sonuna qədər 9,80 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Ekonometrik modellərə görə uzunmüddətli perspektivdə Ruanda ÜDM-nin 2020-ci ildə 10.60 milyard dollar ətrafında olduğu təxmin edilir.
Əvvəla, iqtisadi və sosial inkişaf üçün siyasi sabitlik ən önəmli şərtlərdən biridir. Şübhəsiz ki, Paul Kagame, Ruandada siyasi sabitliyi təmin etmək üçün ən vacib və harizmatik şəxsiyyət idi. Ruandanın vitse-prezidenti kimi dövlətdə çox nüfuzlu siyasətçi idi. Prezident vəzifəsinə gəldikdən sonra Paul Kagame dərhal heç bir müxalifətin olmadığı və söz azadlığının məhdudlaşdırıldığı bir siyasi məkan yaratdı. 2003, 2010 və 2017-ci illərdə üç prezidentin seçilməsi buna əyani sübut ola bilər.
Əlbəttə ki, bir çoxları Paul Kagamenin ifadə azadlığı kimi təməl insan hüquqlarını pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxacaq. Lakin Ruanda əhalisinin onun haqqındakı düşüncəsini nəzərə almaq lazımdır. Rəsmi olmasa da, Ruanda xalqının çoxu Paul Kagameni yenidən birləşən bir millətin atası hesab edir. Soyqırımdan sonra Kagame bir milyondan çox ruandalı öldürmək məsuliyyətini öz üzərinə götürən hökuməti məğlub etdi. Vətəndaş müharibəsindəki mövqeyi, vitse-prezident və prezident kimi iqtisadiyyatın inkişafına verdiyi töhfə sürətlə onun nüfuzunu artırdı. Bu səbəblərə görə Kagameni amansız diktator kimi qəbul etmək tamamilə səhvdir.
Bu həqiqətlərə əlavə olaraq, insanlar Ruandadakı təməl insan haqlarından narahatdırlarsa, Ruandanın yeni parlamentinin yeni üzvlərinin 67 faizinin qadın olduğunu və Ruanda parlamentinin dünya üzrə ən çox qadın üzvü olan parlamenti olduğunu bilmək lazımdır. Bundan əlavə, bütün şirkətlər həmişə siyasi sabitliyi olan ölkələrə investisiya qoymaq istəyirlər. Siyasi sahədə və qanunlarda tez-tez dəyişikliklər xarici investorlar üçün sərfəli olmadığından, onlar həmişə böyük siyasi sabitliyə malik ölkələrə sərmayə qoyurlar. Nəhayət, siyasətçi Frederik Golooba-Mutebinin dediyi kimi, ölkədə siyasi sabitlik yoxdursa, istehsalın baş verəcəyini, düzgün islahatların aparılacağını və buna görə sürətli iqtisadi böyüməni qətiyyən gözləyə bilməzsiniz.
(Prezident Paul Kagamenin şəkli. O, Prezident Pasteur Bizimungunun istefasından sonra 2000-ci ildən bəri ölkəni idarə edir)
İkincisi, sabit iqtisadi artımın əsas amillərindən biri də Coğrafi Mərkəzçilik ilə əlaqədardır. Afrikanın Sinqapuru olmaq üçün Ruanda Skytrax tərəfindən dörd dəfə dünyanın ən yaxşı hava yolu şirkəti olaraq göstərilən və eyni zamanda aviaşirkətlərin keyfiyyətinə görə ən yüksək səviyyədə yer alan Sinqapur Hava Yolları kimi böyük bir aviaşirkət yaratmalıdır. Keyfiyyətli bir hava yolları sisteminin olmasının əhəmiyyəti şübhə altında olsa da, bu fikrin əsas səbəbi, bir dövlətin dünyanın bir çox bölgəsinə xidmət edən rəqabətçi bir hava yoluna sahib olması, ən böyük şəhərin yeni ticarət və coğrafi mərkəz olaraq çevrilməsində böyük rol oynamasıdır. Sinqapur məşhur bir hava yolu şirkəti yaratmasaydı, dünyanın ən vacib iş mərkəzlərindən biri olmazdı. Eynilə BƏƏ-nin Dubay şəhəri və Qətərin Doha şəhəri hava yolları şirkətlərini yaratmasaydılar, onlar bu dərəcə təsirli ola bilməzdilər. Buna görə Ruanda Afrika, Avropa və bir çox Asiya şəhərlərinə saysız-hesabsız uçuşlar edən öz “RwandAir” aviaşirkətini yaratdı. Bundan əlavə, yaxın gələcək üçün Çin və Şimali Amerika şəhərlərinə uçuşlar nəzərdə tutulur.
RwandAir
Afrikanın ən böyük aviaşirkətlərindən biri olduğu üçün paytaxt Kiqalinin ticarət və coğrafi mərkəzə çevrilməsində böyük rol oynadı. Buna görə də “RwandAir”-in böyüməsi Ruanda iqtisadiyyatının sabit böyüməsi deməkdir.
Nəhayət, iş qurma asanlığı Ruanda iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynadı. Girişdə qeyd olunduğu kimi, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksi üzrə 29-cu yeri tutdu. Bu, Ruandanın inkişaf edən iqtisadiyyatı üçün olduqca əlverişlidir. Siyasi sabitliyin və işin asanlığının birləşməsi dərhal Ruandaya bir çox sərmayəçini cəlb etdi. Məsələn, Ruanda daxili və xarici sərmayələrə 2 milyard dollar cəlb edərək keçən ilki hədəfini 6 milyon dollar səviyyəsindən aşdı. Bu, 2017-ci ildə qeydə alınan 1,675 milyard dollardan 20 faiz artımı əks etdirir.
Digər bir misal, Ruandada 20 milyon dollar sərmayəsi ilə yeni bir böyük bir fabrik açan məşhur Alman şirkəti “Volkswagen”dir. Bu fabrik eyni zamanda dövlətdə yeni iş yerləri açdı və işsizliyin azalmasına öz töhfəsini verdi.
Bununla birlikdə, digər dövlətlər Ruandanın eyni iqtisadi böyümə strategiyasını həyata keçirmək istədikdə, əksər hallarda bunda uğurlu ola bilməz. Bu, Ruanda iqtisadi inkişaf modelinin dövlətin bir çox xüsusi cəhətlərinə yönəldilməsi əsasında yaradılmasına görə belədir. Məsələn, Ruandanın siyasətinə bütün hakimiyyətin birbaşa liderdən ayrıldığı bir idarəetmə forması olan "patrimonializm" böyük təsir göstərir. Bu səbəbdən hər bir dövlətə millətin bütün cəhətlərinin dərin araşdırıldığı bir iqtisadi böyümə modelinin yaradılması tövsiyə olunur.
Nəticədə, Ruanda xalqının başqa bir dövlət tərəfindən dəstəklənmədiyi Ruandadakı soyqırımından sonra yeni Ruanda milləti öz dövlətlərini yenidən qurmağa və iqtisadiyyatlarını məntiqli şəkildə inkişaf etdirməyə müvəffəq oldu. Ruanda indi müvafiq olaraq 2035 və 2050-ci ilə Orta Gəlir və Yüksək Gəlir əldə etməyi hədəfləyir. Son olaraq, gələcəkdə iqtisadi artım sabit olacaqsa, Ruanda Afrikanın Sinqapuru olacaq və bir çox uğurlara imza atacaqdır.
Hüseyn ƏLİLİ
Mənbələr:
https://www.trtworld.com/magazine/what-makes-rwanda-one-of-africa-s-fastest-growing-economies-23410 •
https://www.weforum.org/agenda/2016/04/5-things-to-know-about-rwanda-s-economy/ •
https://www.theguardian.com/global-development/2014/apr/03/rwanda-20-years-on-how-a-country-is-rebuilding-itself • https://theconversation.com/why-rwandas-development-model-wouldnt-work-elsewhere-in-africa-89699 •
https://www.worldbank.org/en/country/rwanda/overview •
https://data.worldbank.org/country/rwanda •
https://www.youtube.com/watch?v=xX0ozxrZlEQ&t=314s •
https://tradingeconomics.com/rwanda/gdp •
https://www.newtimes.co.rw/news/top-investments-rwanda-2018
https://www.youtube.com/watch?v=xQ64MKoQEdQ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:40
Avropa yeni enerji böhranı ilə üz-üzədir
Dünən, 10:15
Sanksiyalar “Qazprombank”ı çökdürə bilər
Dünən, 00:05
Sumqayıt-75: keçmişə baxış və inkişaf impulsları
22-11-2024, 16:02
Azərbaycan və Macarıstan İşçi Qrupunun növbəti iclası keçiriləcək
22-11-2024, 14:06
Pərviz Şahbazov türkiyəli nazirlə müzakirə aparıb
22-11-2024, 13:23
Dövlət Xidməti daha 12 maşını satışa çıxarıb - Siyahı
22-11-2024, 13:02
Keçmiş mərkəz direktoru vəzifəyə təyin olunub
22-11-2024, 12:23
Dövlətə məxsus 35 su nəqliyyatı vasitəsi hərraca çıxarılıb - Siyahı
21-11-2024, 18:08
SPECA İqlim Ağıllı Şəhərlər Forumu üzrə Bakı Bəyannaməsi imzalanıb
21-11-2024, 17:49
Pərviz Şahbazov İstanbula gedir
21-11-2024, 17:25
Əli Əsədov “Elektron hökumət” portalı ilə bağlı qərar imzalayıb
21-11-2024, 17:08
Nazirlər Kabineti riskli vergi ödəyiciləri haqqında qərar imzalayıb
21-11-2024, 13:49
Yaşayış minimumu 285 manat olacaq
21-11-2024, 13:04
Kino şirkəti Batmobil avtomobili istehsal edir
21-11-2024, 12:00
Sahil Babayev: "Bu paket 3 milyon insanı əhatə edəcək"
21-11-2024, 11:39
Nazir pensiyalarda proqnozlaşdırılan artımları açıqlayıb
21-11-2024, 10:54
Pivə istehsalçıları cərimələnib
20-11-2024, 16:45
Nazir: "Regionlardakı bəzi poçt şöbələrinin bağlanması araşdırılacaq"
20-11-2024, 13:50
Nazir: "Əgər neftin qiyməti enərsə..."
20-11-2024, 12:42
Qanunu pozanlara sanksiya tətbiq ediləcək
20-11-2024, 12:29
Vergi Məcəlləsinə dəyişikliklər olunacaq
20-11-2024, 11:32
Bu sahədə güzəştlər ləğv olunur - Detallar
20-11-2024, 11:15
Jurnalistlərin gəlirinin 75 faizi vergidən azad olunacaq
20-11-2024, 10:43
"Uber-Azərbaycan" məhkəməyə verilib
20-11-2024, 09:21
Dövlət agentliyinə sədr müavini təyin edilib
19-11-2024, 19:50
Beynəlxalq Bank 272 min manat cərimələnib
19-11-2024, 16:15
Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşlarının maaşı artırılır
19-11-2024, 16:03
Vergi Xidməti "Kartdan karta" ödəniş edənlərə daha bir xəbərdarlıq edib
19-11-2024, 15:13
Azərbaycandan turist səfərlərinə gedənlərin sayı artıb
19-11-2024, 14:41
Bələdiyyələrə 13,5 milyon manat veriləcək
19-11-2024, 14:04
COP29 çərçivəsində Bəyannamə imzalanıb
19-11-2024, 12:20
Çin Rusiyaya tətbiq edilən sanksiya şərtlərini pozmayacaq
19-11-2024, 10:58
“Aİ-95” markalı benzinin qiyməti dövlət tərəfindən tənzimlənəcək
18-11-2024, 12:06
Sosial Müdafiə Fondunun gəlirləri və xərcləri artırılır
18-11-2024, 11:57
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı da artırılacaq
18-11-2024, 11:15
Dövlət büdcəsi: sosialyönlü xərclərə 17 milyard manat ayrılacaq
18-11-2024, 11:10
Hərbi qulluqçuların mənzil təminatına 35 milyon manat xərclənəcək
18-11-2024, 09:13
Etiraz aksiyası: Parisdə fermerlər yolu bağlayıb
17-11-2024, 18:19
Daha beş göydələn rəqabət aparacaq - Fotolar
16-11-2024, 17:53
Bu məhsullar bahalaşıb - Siyahı
16-11-2024, 11:52
Daha üç qurumun vəzifəli şəxsləri cərimələnib
16-11-2024, 10:23
“Azər-Türk Bank"ın vəzifəli şəxsi cərimələnib
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
Mirəli Sarızadə: “Gənc yaşımda arzum həyata keçdi, inşallah, yeni mövsümdə teatrımızın səhnəsində də Məcnun obrazı ilə tamaşaçılar qarşısına çıxacam”
