18:21 / 21-04-2025
Oman sultanı Rusiyaya rəsmi səfərə gəlib
18:04 / 21-04-2025
Orxan Fikrətoğlu yüksək vəzifəyə təyinat alıb
17:37 / 21-04-2025
Sumqayıtdakı fabrikdə kütləvi zəhərlənmə olub
16:58 / 21-04-2025
Professor: Dünyanı iqtisadi zəlzələ gözləyir
16:51 / 21-04-2025
İkinci Dünya müharibəsi veteranlarına birdəfəlik maddi yardım veriləcək - Sərəncam
16:47 / 21-04-2025
Sənaye Parkının ərazisi genişləndiriləcək
16:24 / 21-04-2025
Putin İranla strateji tərəfdaşlıq sazişini təsdiqləyib
15:51 / 21-04-2025
Narkotik satışına qarşı əməliyyat keçirilib - Foto
15:44 / 21-04-2025
Papaya görə futbol oyunları təxirə salınıb
15:14 / 21-04-2025
Yeni rəng kəşf olunub - Fotolar
14:32 / 21-04-2025
Azərbaycan prezidenti Roma Papasının vəfatı ilə bağlı başsağlığı verib
14:20 / 21-04-2025
Qukasyan: Xankəndidə Xocalıdan gətirilmiş yüzlərlə azərbaycanlı var idi
14:10 / 21-04-2025
Putinin vasitəçiliyi İran və İsrailə sərf edirmi?
14:09 / 21-04-2025
Azərbaycan Özbəkistanın axtardığı şəxsi ekstradisiya edib
13:56 / 21-04-2025
Bakının mərkəzində anbar yanıb - (Yenilənib)
13:22 / 21-04-2025
Xalq yazıçısı Anarın əsəri səhnələşdirilib
13:16 / 21-04-2025
Qarabağa iki köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:07 / 21-04-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
13:04 / 21-04-2025
Leyla Əliyeva Nguyen Dinh Chieu orta məktəbində olub - Fotolar
12:51 / 21-04-2025
Ödəmə terminallarından pul oğurlayan üç nəfər tutulub
12:39 / 21-04-2025
Dünya bazarı: neft niyə ucuzlaşır?
12:31 / 21-04-2025
Rusiya “Pasxa atəşkəsi”nin sona çatdığını bəyan edib
12:29 / 21-04-2025
"Kürd Elnur" ləqəbli şəxsə hökm oxunub
12:22 / 21-04-2025
Tərtərdə bir ailənin 4 üzvü dəm qazından ölüb
12:16 / 21-04-2025
DEM Partiyasının heyəti Öcalanla görüşə gedib
12:11 / 21-04-2025
Ukrayna əhalisi 8 milyon azalıb
12:05 / 21-04-2025
Roma Papası Fransisk dünyasını dəyişib
11:53 / 21-04-2025
Leyla Əliyeva Vyetnama səfər edib - Fotolar
11:46 / 21-04-2025
Rusiya 96 PUA və 3 raketlə zərbə endirib
11:31 / 21-04-2025
İlhamə Elşadqızının həbs müddəti uzadılıb
17:45 / 18-04-2025
Aktyor teatr direktorunu korrupsiyada ittiham edir
14:08 / 17-04-2025
Qeyri-adi planet sistemi kəşf olunub
08:43 / 18-04-2025
Türkiyə və İsrail döyüş meydanında qarşılaşmaq istəmirlər
01:00 / 18-04-2025
İranın nüvə obyektlərinə hücum təxirə salınıb
08:52 / 18-04-2025
Başqa planetdə həyat əlamətləri aşkar edilib
20:35 / 18-04-2025
Rusiyaya qarşı sanksiyaları ləğv etmək istəyirlər
10:28 / 17-04-2025
Azərbaycan boksçusu 48 aylıq diskvalifkasiya olunub
11:27 / 17-04-2025
Məşhur aktyor kino karyerasını bitirmək istəyir
00:45 / 18-04-2025
Başlıbel qətliamından 32 il ötür
00:06 / 19-04-2025
"Qalatasaray" 32-ci turu qələbə ilə başa vurub
23:09 / 17-04-2025
Universitetdəki atışmada 5 nəfər ölüb, 4 nəfər yaralanıb
18:05 / 17-04-2025
Ədalət Şükürov: "Adam düşünür ki, bəlkə gedib təlxəklik edim?"
Viran olmuş Ruandanın iqtisadi inkişaf möcüzəsi
Tarix: 03-01-2020 01:51 | Bölmə: İqtisadiyyat
1994-cü ildə bəşəriyyətin ən dərin utanclarından biri baş verdi: Ruandada yüz gündə bir milyondan çox insanın öldüyü qanlı soyqırımı baş verdi və dünya qüvvələri soyqırımın qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görmədilər.
ABŞ, Ruandanın neft və qaz yataqlarının olmaması səbəbindən İraq, Suriya və Əfqanıstana etdiyi kimi "demokratiyanı qorumaq" üçün Ruandaya əsgərlərini göndərmədi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu hadisəyə yalnız şahidlik etdi və bir milyon insan ölənə qədər hadisələri soyqırımı olaraq tanımadı. Soyqırım zamanı Fransa bir milyon insanın qırğın etdiyi hökuməti dəstəklədi. Ancaq Ruanda Vətənpərvər Cəbhəsi (RVC) adlandırılan və Ruandada demokratiya uğrunda mübarizə aparan üsyançılar soyqırımdan sonra qələbə qazandı və dövlətdə sabit bir hökumət qura bildi.
RVC qüvvələrinin rəhbərlərindən biri Ruandanın hazırkı prezidenti Paul Kagame idi. 2000-ci ildə prezident təyin olunduqdan sonra Paul Kagame, Ruandanı yoxsulluq və sağlamlıq problemlərini azaltmaq və milləti yenidən birləşdirməklə elmə əsaslanan orta gəlirli bir ölkə halına gətirmək üçün “Vision 2020” adlı bir hökumət inkişaf proqramı başlatdı. Təəccüblü fakt budur ki, Ruanda qısa müddətdə gözləniləndən daha çox uğur əldə etdi.
2001-2004-cü illər arasında Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) ildə təxminən 8% artdı. Yoxsulluq həddində yaşayanların nisbəti 2005-ci ildəki 57%-dən 2010-cu ildə 45%-ə düşdü. Ruandada orta ömür uzunluğu 1994-cü ildəki 28-dən 2019-cu ildə 67-yə yüksəldi. Ruanda Korrupsiya İndeksində 48-ci yeri tutdu. Bu rəqəm möhtəşəm bir göstərici olmasa da, soyqırımdan bir neçə il sonra bu sıralamaya daxil olmaq böyük bir nailiyyətdir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan bu sıralamada Ruanda 180 ölkə arasında 152-ci yeri tutub.
Dünya Bankının məlumatına görə, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksinə görə 29-cu oldu.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun məlumatında bildirilir ki, Ruandada adambaşına düşən ÜDM 1994-cü ildəki 146 dollardan 2018-ci ildə 819.652 dollara yüksəlib.
Ruanda İnkişaf Şurasından alınan məlumatlar göstərir ki, qeydə alınmış investisiyaların dəyəri 2 milyard dollardan çoxdur. Bundan əlavə, hökumətdə aparılan islahatlardan sonra savadlılıq, səhiyyə xərcləri və ibtidai məktəbə daxil olmaq səviyyəsi də xeyli yaxşılaşıb. Ancaq qısa müddətdə yuxarıda göstərilən və digər nailiyyətlərin necə əldə edildiyi çox maraqlıdır.
Bir milyondan çox vətəndaşını itirən və yoxsulluqdan əziyyət çəkən Ruanda necə iqtisadi inkişaf möcüzəsinə çevrildi və Prezident Paul Kagame Afrikanın Sinqapuruna çevrilmək məqsədini necə böyük bir inamla izləyir?
Təsvir 1. Çubuq qrafiki ÜDM dəyərlərini və xətt qrafiki proqnozlaşdırılan ÜDM dəyərlərini göstərir. Qlobal makro modellər və Ticarət İqtisadiyyatları təhlilçilərinin gözləntilərinə görə, Ruandada ÜDM-in bu rübün sonuna qədər 9,80 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Ekonometrik modellərə görə uzunmüddətli perspektivdə Ruanda ÜDM-nin 2020-ci ildə 10.60 milyard dollar ətrafında olduğu təxmin edilir.
Əvvəla, iqtisadi və sosial inkişaf üçün siyasi sabitlik ən önəmli şərtlərdən biridir. Şübhəsiz ki, Paul Kagame, Ruandada siyasi sabitliyi təmin etmək üçün ən vacib və harizmatik şəxsiyyət idi. Ruandanın vitse-prezidenti kimi dövlətdə çox nüfuzlu siyasətçi idi. Prezident vəzifəsinə gəldikdən sonra Paul Kagame dərhal heç bir müxalifətin olmadığı və söz azadlığının məhdudlaşdırıldığı bir siyasi məkan yaratdı. 2003, 2010 və 2017-ci illərdə üç prezidentin seçilməsi buna əyani sübut ola bilər.
Əlbəttə ki, bir çoxları Paul Kagamenin ifadə azadlığı kimi təməl insan hüquqlarını pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxacaq. Lakin Ruanda əhalisinin onun haqqındakı düşüncəsini nəzərə almaq lazımdır. Rəsmi olmasa da, Ruanda xalqının çoxu Paul Kagameni yenidən birləşən bir millətin atası hesab edir. Soyqırımdan sonra Kagame bir milyondan çox ruandalı öldürmək məsuliyyətini öz üzərinə götürən hökuməti məğlub etdi. Vətəndaş müharibəsindəki mövqeyi, vitse-prezident və prezident kimi iqtisadiyyatın inkişafına verdiyi töhfə sürətlə onun nüfuzunu artırdı. Bu səbəblərə görə Kagameni amansız diktator kimi qəbul etmək tamamilə səhvdir.
Bu həqiqətlərə əlavə olaraq, insanlar Ruandadakı təməl insan haqlarından narahatdırlarsa, Ruandanın yeni parlamentinin yeni üzvlərinin 67 faizinin qadın olduğunu və Ruanda parlamentinin dünya üzrə ən çox qadın üzvü olan parlamenti olduğunu bilmək lazımdır. Bundan əlavə, bütün şirkətlər həmişə siyasi sabitliyi olan ölkələrə investisiya qoymaq istəyirlər. Siyasi sahədə və qanunlarda tez-tez dəyişikliklər xarici investorlar üçün sərfəli olmadığından, onlar həmişə böyük siyasi sabitliyə malik ölkələrə sərmayə qoyurlar. Nəhayət, siyasətçi Frederik Golooba-Mutebinin dediyi kimi, ölkədə siyasi sabitlik yoxdursa, istehsalın baş verəcəyini, düzgün islahatların aparılacağını və buna görə sürətli iqtisadi böyüməni qətiyyən gözləyə bilməzsiniz.
(Prezident Paul Kagamenin şəkli. O, Prezident Pasteur Bizimungunun istefasından sonra 2000-ci ildən bəri ölkəni idarə edir)
İkincisi, sabit iqtisadi artımın əsas amillərindən biri də Coğrafi Mərkəzçilik ilə əlaqədardır. Afrikanın Sinqapuru olmaq üçün Ruanda Skytrax tərəfindən dörd dəfə dünyanın ən yaxşı hava yolu şirkəti olaraq göstərilən və eyni zamanda aviaşirkətlərin keyfiyyətinə görə ən yüksək səviyyədə yer alan Sinqapur Hava Yolları kimi böyük bir aviaşirkət yaratmalıdır. Keyfiyyətli bir hava yolları sisteminin olmasının əhəmiyyəti şübhə altında olsa da, bu fikrin əsas səbəbi, bir dövlətin dünyanın bir çox bölgəsinə xidmət edən rəqabətçi bir hava yoluna sahib olması, ən böyük şəhərin yeni ticarət və coğrafi mərkəz olaraq çevrilməsində böyük rol oynamasıdır. Sinqapur məşhur bir hava yolu şirkəti yaratmasaydı, dünyanın ən vacib iş mərkəzlərindən biri olmazdı. Eynilə BƏƏ-nin Dubay şəhəri və Qətərin Doha şəhəri hava yolları şirkətlərini yaratmasaydılar, onlar bu dərəcə təsirli ola bilməzdilər. Buna görə Ruanda Afrika, Avropa və bir çox Asiya şəhərlərinə saysız-hesabsız uçuşlar edən öz “RwandAir” aviaşirkətini yaratdı. Bundan əlavə, yaxın gələcək üçün Çin və Şimali Amerika şəhərlərinə uçuşlar nəzərdə tutulur.
RwandAir
Afrikanın ən böyük aviaşirkətlərindən biri olduğu üçün paytaxt Kiqalinin ticarət və coğrafi mərkəzə çevrilməsində böyük rol oynadı. Buna görə də “RwandAir”-in böyüməsi Ruanda iqtisadiyyatının sabit böyüməsi deməkdir.
Nəhayət, iş qurma asanlığı Ruanda iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynadı. Girişdə qeyd olunduğu kimi, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksi üzrə 29-cu yeri tutdu. Bu, Ruandanın inkişaf edən iqtisadiyyatı üçün olduqca əlverişlidir. Siyasi sabitliyin və işin asanlığının birləşməsi dərhal Ruandaya bir çox sərmayəçini cəlb etdi. Məsələn, Ruanda daxili və xarici sərmayələrə 2 milyard dollar cəlb edərək keçən ilki hədəfini 6 milyon dollar səviyyəsindən aşdı. Bu, 2017-ci ildə qeydə alınan 1,675 milyard dollardan 20 faiz artımı əks etdirir.
Digər bir misal, Ruandada 20 milyon dollar sərmayəsi ilə yeni bir böyük bir fabrik açan məşhur Alman şirkəti “Volkswagen”dir. Bu fabrik eyni zamanda dövlətdə yeni iş yerləri açdı və işsizliyin azalmasına öz töhfəsini verdi.
Bununla birlikdə, digər dövlətlər Ruandanın eyni iqtisadi böyümə strategiyasını həyata keçirmək istədikdə, əksər hallarda bunda uğurlu ola bilməz. Bu, Ruanda iqtisadi inkişaf modelinin dövlətin bir çox xüsusi cəhətlərinə yönəldilməsi əsasında yaradılmasına görə belədir. Məsələn, Ruandanın siyasətinə bütün hakimiyyətin birbaşa liderdən ayrıldığı bir idarəetmə forması olan "patrimonializm" böyük təsir göstərir. Bu səbəbdən hər bir dövlətə millətin bütün cəhətlərinin dərin araşdırıldığı bir iqtisadi böyümə modelinin yaradılması tövsiyə olunur.
Nəticədə, Ruanda xalqının başqa bir dövlət tərəfindən dəstəklənmədiyi Ruandadakı soyqırımından sonra yeni Ruanda milləti öz dövlətlərini yenidən qurmağa və iqtisadiyyatlarını məntiqli şəkildə inkişaf etdirməyə müvəffəq oldu. Ruanda indi müvafiq olaraq 2035 və 2050-ci ilə Orta Gəlir və Yüksək Gəlir əldə etməyi hədəfləyir. Son olaraq, gələcəkdə iqtisadi artım sabit olacaqsa, Ruanda Afrikanın Sinqapuru olacaq və bir çox uğurlara imza atacaqdır.
Hüseyn ƏLİLİ
Mənbələr:
https://www.trtworld.com/magazine/what-makes-rwanda-one-of-africa-s-fastest-growing-economies-23410 •
https://www.weforum.org/agenda/2016/04/5-things-to-know-about-rwanda-s-economy/ •
https://www.theguardian.com/global-development/2014/apr/03/rwanda-20-years-on-how-a-country-is-rebuilding-itself • https://theconversation.com/why-rwandas-development-model-wouldnt-work-elsewhere-in-africa-89699 •
https://www.worldbank.org/en/country/rwanda/overview •
https://data.worldbank.org/country/rwanda •
https://www.youtube.com/watch?v=xX0ozxrZlEQ&t=314s •
https://tradingeconomics.com/rwanda/gdp •
https://www.newtimes.co.rw/news/top-investments-rwanda-2018
https://www.youtube.com/watch?v=xQ64MKoQEdQ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-01-2020 01:51 | Bölmə: İqtisadiyyat
1994-cü ildə bəşəriyyətin ən dərin utanclarından biri baş verdi: Ruandada yüz gündə bir milyondan çox insanın öldüyü qanlı soyqırımı baş verdi və dünya qüvvələri soyqırımın qarşısını almaq üçün heç bir tədbir görmədilər.
ABŞ, Ruandanın neft və qaz yataqlarının olmaması səbəbindən İraq, Suriya və Əfqanıstana etdiyi kimi "demokratiyanı qorumaq" üçün Ruandaya əsgərlərini göndərmədi. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı bu hadisəyə yalnız şahidlik etdi və bir milyon insan ölənə qədər hadisələri soyqırımı olaraq tanımadı. Soyqırım zamanı Fransa bir milyon insanın qırğın etdiyi hökuməti dəstəklədi. Ancaq Ruanda Vətənpərvər Cəbhəsi (RVC) adlandırılan və Ruandada demokratiya uğrunda mübarizə aparan üsyançılar soyqırımdan sonra qələbə qazandı və dövlətdə sabit bir hökumət qura bildi.
RVC qüvvələrinin rəhbərlərindən biri Ruandanın hazırkı prezidenti Paul Kagame idi. 2000-ci ildə prezident təyin olunduqdan sonra Paul Kagame, Ruandanı yoxsulluq və sağlamlıq problemlərini azaltmaq və milləti yenidən birləşdirməklə elmə əsaslanan orta gəlirli bir ölkə halına gətirmək üçün “Vision 2020” adlı bir hökumət inkişaf proqramı başlatdı. Təəccüblü fakt budur ki, Ruanda qısa müddətdə gözləniləndən daha çox uğur əldə etdi.
2001-2004-cü illər arasında Ümumi Daxili Məhsul (ÜDM) ildə təxminən 8% artdı. Yoxsulluq həddində yaşayanların nisbəti 2005-ci ildəki 57%-dən 2010-cu ildə 45%-ə düşdü. Ruandada orta ömür uzunluğu 1994-cü ildəki 28-dən 2019-cu ildə 67-yə yüksəldi. Ruanda Korrupsiya İndeksində 48-ci yeri tutdu. Bu rəqəm möhtəşəm bir göstərici olmasa da, soyqırımdan bir neçə il sonra bu sıralamaya daxil olmaq böyük bir nailiyyətdir.
Qeyd edək ki, Azərbaycan bu sıralamada Ruanda 180 ölkə arasında 152-ci yeri tutub.
Dünya Bankının məlumatına görə, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksinə görə 29-cu oldu.
Beynəlxalq Valyuta Fondunun məlumatında bildirilir ki, Ruandada adambaşına düşən ÜDM 1994-cü ildəki 146 dollardan 2018-ci ildə 819.652 dollara yüksəlib.
Ruanda İnkişaf Şurasından alınan məlumatlar göstərir ki, qeydə alınmış investisiyaların dəyəri 2 milyard dollardan çoxdur. Bundan əlavə, hökumətdə aparılan islahatlardan sonra savadlılıq, səhiyyə xərcləri və ibtidai məktəbə daxil olmaq səviyyəsi də xeyli yaxşılaşıb. Ancaq qısa müddətdə yuxarıda göstərilən və digər nailiyyətlərin necə əldə edildiyi çox maraqlıdır.
Bir milyondan çox vətəndaşını itirən və yoxsulluqdan əziyyət çəkən Ruanda necə iqtisadi inkişaf möcüzəsinə çevrildi və Prezident Paul Kagame Afrikanın Sinqapuruna çevrilmək məqsədini necə böyük bir inamla izləyir?
Təsvir 1. Çubuq qrafiki ÜDM dəyərlərini və xətt qrafiki proqnozlaşdırılan ÜDM dəyərlərini göstərir. Qlobal makro modellər və Ticarət İqtisadiyyatları təhlilçilərinin gözləntilərinə görə, Ruandada ÜDM-in bu rübün sonuna qədər 9,80 milyard dollara çatacağı gözlənilir. Ekonometrik modellərə görə uzunmüddətli perspektivdə Ruanda ÜDM-nin 2020-ci ildə 10.60 milyard dollar ətrafında olduğu təxmin edilir.
Əvvəla, iqtisadi və sosial inkişaf üçün siyasi sabitlik ən önəmli şərtlərdən biridir. Şübhəsiz ki, Paul Kagame, Ruandada siyasi sabitliyi təmin etmək üçün ən vacib və harizmatik şəxsiyyət idi. Ruandanın vitse-prezidenti kimi dövlətdə çox nüfuzlu siyasətçi idi. Prezident vəzifəsinə gəldikdən sonra Paul Kagame dərhal heç bir müxalifətin olmadığı və söz azadlığının məhdudlaşdırıldığı bir siyasi məkan yaratdı. 2003, 2010 və 2017-ci illərdə üç prezidentin seçilməsi buna əyani sübut ola bilər.
Əlbəttə ki, bir çoxları Paul Kagamenin ifadə azadlığı kimi təməl insan hüquqlarını pozan fəaliyyətlərinə qarşı çıxacaq. Lakin Ruanda əhalisinin onun haqqındakı düşüncəsini nəzərə almaq lazımdır. Rəsmi olmasa da, Ruanda xalqının çoxu Paul Kagameni yenidən birləşən bir millətin atası hesab edir. Soyqırımdan sonra Kagame bir milyondan çox ruandalı öldürmək məsuliyyətini öz üzərinə götürən hökuməti məğlub etdi. Vətəndaş müharibəsindəki mövqeyi, vitse-prezident və prezident kimi iqtisadiyyatın inkişafına verdiyi töhfə sürətlə onun nüfuzunu artırdı. Bu səbəblərə görə Kagameni amansız diktator kimi qəbul etmək tamamilə səhvdir.
Bu həqiqətlərə əlavə olaraq, insanlar Ruandadakı təməl insan haqlarından narahatdırlarsa, Ruandanın yeni parlamentinin yeni üzvlərinin 67 faizinin qadın olduğunu və Ruanda parlamentinin dünya üzrə ən çox qadın üzvü olan parlamenti olduğunu bilmək lazımdır. Bundan əlavə, bütün şirkətlər həmişə siyasi sabitliyi olan ölkələrə investisiya qoymaq istəyirlər. Siyasi sahədə və qanunlarda tez-tez dəyişikliklər xarici investorlar üçün sərfəli olmadığından, onlar həmişə böyük siyasi sabitliyə malik ölkələrə sərmayə qoyurlar. Nəhayət, siyasətçi Frederik Golooba-Mutebinin dediyi kimi, ölkədə siyasi sabitlik yoxdursa, istehsalın baş verəcəyini, düzgün islahatların aparılacağını və buna görə sürətli iqtisadi böyüməni qətiyyən gözləyə bilməzsiniz.
(Prezident Paul Kagamenin şəkli. O, Prezident Pasteur Bizimungunun istefasından sonra 2000-ci ildən bəri ölkəni idarə edir)
İkincisi, sabit iqtisadi artımın əsas amillərindən biri də Coğrafi Mərkəzçilik ilə əlaqədardır. Afrikanın Sinqapuru olmaq üçün Ruanda Skytrax tərəfindən dörd dəfə dünyanın ən yaxşı hava yolu şirkəti olaraq göstərilən və eyni zamanda aviaşirkətlərin keyfiyyətinə görə ən yüksək səviyyədə yer alan Sinqapur Hava Yolları kimi böyük bir aviaşirkət yaratmalıdır. Keyfiyyətli bir hava yolları sisteminin olmasının əhəmiyyəti şübhə altında olsa da, bu fikrin əsas səbəbi, bir dövlətin dünyanın bir çox bölgəsinə xidmət edən rəqabətçi bir hava yoluna sahib olması, ən böyük şəhərin yeni ticarət və coğrafi mərkəz olaraq çevrilməsində böyük rol oynamasıdır. Sinqapur məşhur bir hava yolu şirkəti yaratmasaydı, dünyanın ən vacib iş mərkəzlərindən biri olmazdı. Eynilə BƏƏ-nin Dubay şəhəri və Qətərin Doha şəhəri hava yolları şirkətlərini yaratmasaydılar, onlar bu dərəcə təsirli ola bilməzdilər. Buna görə Ruanda Afrika, Avropa və bir çox Asiya şəhərlərinə saysız-hesabsız uçuşlar edən öz “RwandAir” aviaşirkətini yaratdı. Bundan əlavə, yaxın gələcək üçün Çin və Şimali Amerika şəhərlərinə uçuşlar nəzərdə tutulur.
RwandAir
Afrikanın ən böyük aviaşirkətlərindən biri olduğu üçün paytaxt Kiqalinin ticarət və coğrafi mərkəzə çevrilməsində böyük rol oynadı. Buna görə də “RwandAir”-in böyüməsi Ruanda iqtisadiyyatının sabit böyüməsi deməkdir.
Nəhayət, iş qurma asanlığı Ruanda iqtisadiyyatının inkişafında mühüm rol oynadı. Girişdə qeyd olunduğu kimi, Ruanda 2019-cu ildə İş Qurma Asanlığı İndeksi üzrə 29-cu yeri tutdu. Bu, Ruandanın inkişaf edən iqtisadiyyatı üçün olduqca əlverişlidir. Siyasi sabitliyin və işin asanlığının birləşməsi dərhal Ruandaya bir çox sərmayəçini cəlb etdi. Məsələn, Ruanda daxili və xarici sərmayələrə 2 milyard dollar cəlb edərək keçən ilki hədəfini 6 milyon dollar səviyyəsindən aşdı. Bu, 2017-ci ildə qeydə alınan 1,675 milyard dollardan 20 faiz artımı əks etdirir.
Digər bir misal, Ruandada 20 milyon dollar sərmayəsi ilə yeni bir böyük bir fabrik açan məşhur Alman şirkəti “Volkswagen”dir. Bu fabrik eyni zamanda dövlətdə yeni iş yerləri açdı və işsizliyin azalmasına öz töhfəsini verdi.
Bununla birlikdə, digər dövlətlər Ruandanın eyni iqtisadi böyümə strategiyasını həyata keçirmək istədikdə, əksər hallarda bunda uğurlu ola bilməz. Bu, Ruanda iqtisadi inkişaf modelinin dövlətin bir çox xüsusi cəhətlərinə yönəldilməsi əsasında yaradılmasına görə belədir. Məsələn, Ruandanın siyasətinə bütün hakimiyyətin birbaşa liderdən ayrıldığı bir idarəetmə forması olan "patrimonializm" böyük təsir göstərir. Bu səbəbdən hər bir dövlətə millətin bütün cəhətlərinin dərin araşdırıldığı bir iqtisadi böyümə modelinin yaradılması tövsiyə olunur.
Nəticədə, Ruanda xalqının başqa bir dövlət tərəfindən dəstəklənmədiyi Ruandadakı soyqırımından sonra yeni Ruanda milləti öz dövlətlərini yenidən qurmağa və iqtisadiyyatlarını məntiqli şəkildə inkişaf etdirməyə müvəffəq oldu. Ruanda indi müvafiq olaraq 2035 və 2050-ci ilə Orta Gəlir və Yüksək Gəlir əldə etməyi hədəfləyir. Son olaraq, gələcəkdə iqtisadi artım sabit olacaqsa, Ruanda Afrikanın Sinqapuru olacaq və bir çox uğurlara imza atacaqdır.
Hüseyn ƏLİLİ
Mənbələr:
https://www.trtworld.com/magazine/what-makes-rwanda-one-of-africa-s-fastest-growing-economies-23410 •
https://www.weforum.org/agenda/2016/04/5-things-to-know-about-rwanda-s-economy/ •
https://www.theguardian.com/global-development/2014/apr/03/rwanda-20-years-on-how-a-country-is-rebuilding-itself • https://theconversation.com/why-rwandas-development-model-wouldnt-work-elsewhere-in-africa-89699 •
https://www.worldbank.org/en/country/rwanda/overview •
https://data.worldbank.org/country/rwanda •
https://www.youtube.com/watch?v=xX0ozxrZlEQ&t=314s •
https://tradingeconomics.com/rwanda/gdp •
https://www.newtimes.co.rw/news/top-investments-rwanda-2018
https://www.youtube.com/watch?v=xQ64MKoQEdQ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:39
Dünya bazarı: neft niyə ucuzlaşır?
Bu gün, 11:16
Məmməd Abbasbəyli müşavir təyin olunub
19-04-2025, 12:21
“Kredit büroları haqqında” qanun dəyişib
18-04-2025, 18:45
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti 105 milyonluq tender elan edib
18-04-2025, 17:57
ƏƏSMN: "Müavinət və təqaüdlər artırılacaq"
18-04-2025, 17:33
Azərbaycanın dövlət borcu nə qədərdir? - Açıqlama
18-04-2025, 16:35
"Sevimli dad"ın kolbasası zay çıxıb - Foto
18-04-2025, 16:06
Azərbaycanda yeni fırıldaq növü yayılıb: "Kabus toxunuşu"
18-04-2025, 15:14
Marketdə saxta spirtli içkilər aşkarlanıb
18-04-2025, 13:23
İcra Hakimiyyəti 150 min manatlıq ağac və kol alır
18-04-2025, 11:15
Bağlanmış bankların əmlakları hərraca çıxarılıb
18-04-2025, 09:45
Su Ehtiyatları Agentliyində ciddi nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 17:28
İşsizlikdən Sığorta Fondunda qanunsuzluq üzə çıxarılıb
17-04-2025, 16:05
Kliniki Tibbi Mərkəzdə nöqsanlar aşkarlanıb
17-04-2025, 15:03
ARDNF-in aktivləri artıb
17-04-2025, 14:52
Azərbaycan daha 3 ölkədən qızıl almağa başlayıb
17-04-2025, 09:04
Avropa İttifaqı Rusiya qazına sanksiya məsələsində tərəddüd edir
16-04-2025, 15:35
Ukrayna və ABŞ bu həftə saziş imzalaya bilər
15-04-2025, 18:02
Çin “Boeing” təyyarələrinin alışını dayandırır
15-04-2025, 16:18
Sahil Babayev Məmməd Musayevi yola salıb
15-04-2025, 16:13
Bakıda ekoloji pozuntulara yol verən şirkət rəhbərləri cəzalandırılıb
15-04-2025, 12:12
Dövlət qurumlarında qanun pozuntuları aşkar edilib
14-04-2025, 11:33
Avtomobil yolunun təmiri üçün vəsait ayrılıb
14-04-2025, 10:13
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluqlar davam edir
14-04-2025, 08:43
Qazaxıstan-Çin yeni əməkdaşlıq rejimi işə düşüb
11-04-2025, 19:24
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracı keçirib
11-04-2025, 16:24
Məşhur moda şirkətini 1,375 milyard dollara satıblar
11-04-2025, 12:59
ABŞ və Çin dünya bazarlarında şok yaradıb
11-04-2025, 12:27
Bir qrup sahibkar axtarışa verilib
11-04-2025, 00:06
Avropa İttifaqı və Çin ABŞ-a qarşı birləşir
11-04-2025, 00:05
UNEC-də 54 mühafizəçinin hər birinə günlük 100 manat veriləcək
10-04-2025, 13:29
Tokayev: Dünya ən ağır böhranlardan birinin astanasındadır
10-04-2025, 12:59
Mərkəzi Bnak kiberdələduzluqla bağlı banklara göstəriş verib
10-04-2025, 10:12
Daha bir qazdoldurma məntəqəsinin fəaliyyəti dayandırılıb
10-04-2025, 09:46
Vətəndaşların bank kartlarından oğurluq halları artıb
9-04-2025, 22:01
ABŞ Çinə gömrük tarifini rekord həddə qaldırıb
9-04-2025, 17:19
Bağlanmış 4 bankın əmanətçilərinin pullarını alma müddəti başa çatır
9-04-2025, 17:01
Trampın qərarı özünə yarım milyard dollar ziyan vurub
9-04-2025, 15:49
Çin ABŞ məhsullarına 84 faiz rüsum tətbiq edir
8-04-2025, 17:24
Sumqayıtda şadlıq evinin fəaliyyəti dayandırılıb - Video
8-04-2025, 16:51
Daha 32 nəqliyyat vasitəsi özəlləşdirilib
8-04-2025, 15:45
Trampın qərarı zənginləri 500 milyard dollar zərərlə üzləşdirib
8-04-2025, 13:33
Cəbrayılda smart televizorlar istehsal olunacaq
8-04-2025, 12:25
“SOCAR Trading”in baş icraçı direktoru vəzifəsinə təyinat olub
8-04-2025, 11:53
Çin ABŞ-a meydan oxuyur
8-04-2025, 08:50
Mask Trampdan tariflərə yenidən baxmağı xahiş edib
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
