11:24 / 19-11-2025
Məcnun Məmmədov 842 minlik layihəni tendersiz həyata keçirib
11:23 / 19-11-2025
Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı plan hazırlayıb
11:14 / 19-11-2025
Milli Məclisdə büdcə müzakirələri başlayıb
10:59 / 19-11-2025
Meyitdən dializ xəstəsinə böyrək köçürülüb
10:57 / 19-11-2025
Gələn il pensiyalar nə qədər artırıla bilər? - Açıqlama
10:52 / 19-11-2025
Orta Dəhlizlə bağlı Birgə Təşəbbüs" sənədi imzalanıb
10:20 / 19-11-2025
Xalq artisti Roza Cəlilova vəfat edib
09:57 / 19-11-2025
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti rayonlara cavabdeh şəxslər təyin edib
09:50 / 19-11-2025
Xarkova hücum: onlarla insan yaralanıb, şəhər viran qalıb
09:12 / 19-11-2025
Quldurluq etməkdə şübhəli şəxslər saxlanılıb
09:06 / 19-11-2025
On iki kənd və bir qəsəbədə elektrik enerjisi kəsiləcək
08:54 / 19-11-2025
ABŞ ordusunun nümayəndə heyəti Kiyevə gəlib
08:45 / 19-11-2025
Dolina mənzil lotereyası ilə bağlı yazısını silib
08:31 / 19-11-2025
Kompüter insidentlərinə qarşı necə mübarizə aparmalı?
08:25 / 19-11-2025
Yaponiyada müdhiş yanğın: 170-dən çox bina məhv olub
08:16 / 19-11-2025
Vaşinqton Ukrayna münaqişəsi üçün gizli plan hazırlayır
01:22 / 19-11-2025
Moskvaya hücum edən PUA-lar vurulub
01:03 / 19-11-2025
Trampın nüfuzu ən aşağı səviyyəyə düşüb
00:46 / 19-11-2025
"Azərbaycan dilini öyrənirik" kitabının təqdimat mərasimi olub - Fotolar
00:24 / 19-11-2025
Robotları müəssisələrdə işləməyə göndəriblər
22:39 / 18-11-2025
Ukrayna ABŞ-nin ATACMS raket sistemləri ilə Rusiyaya zərbə endirib
21:13 / 18-11-2025
Rusiya ordusu Donetsk bölgəsində irəliləyir - Foto
20:50 / 18-11-2025
Finlandiya silah-sursat almaq üçün 1 milyard avro borc götürəcək
20:38 / 18-11-2025
Fidan: Azərbaycan və Ermənistan tarixi fürsətdən istifadə etməlidir
19:33 / 18-11-2025
Hikmət Hacıyev Ağbənd-Kəlalə körpüsü ilə bağlı paylaşım edib
18:46 / 18-11-2025
Çin elektromobil bazarında liderdir
18:42 / 18-11-2025
Gizlədilən xəzinə 400 ildən sonra tapılıb
14:25 / 15-11-2025
İlham Əliyev Özbəkistanda səfərdədir - (Yenilənib) - Fotolar
17:00 / 14-11-2025
Professor: Ermənistanda ən azı üç Ramiz Mehdiyev var
16:01 / 14-11-2025
Azərbaycan Rusiyaya nota verib
14:18 / 15-11-2025
Ağdam və Zəngilana növbəti köç karvanları gedib - (Yenilənib)
16:32 / 14-11-2025
Ekspert: Ermənistan 5-10 il ərzində Azərbaycana qarşı silahlanmanı davam etdirəcək
18:17 / 14-11-2025
Ərəstun Oruclunu həbs etmək istəyirlər
22:57 / 14-11-2025
BMT Baş katibi Kiyevdə Azərbaycan səfirliyinə raket zərbəsini pisləyib
18:00 / 16-11-2025
İlham Əliyev Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının iclasında çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar
18:46 / 15-11-2025
Xalq artisti Yaşar Nurinin qızı dünyasını dəyişib
20:14 / 16-11-2025
Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
13:27 / 14-11-2025
Xocalıya daha iki köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
16:07 / 17-11-2025
Keçmiş baş nazir edam cəzasına məhkum edilib
Ayda dəmir yolu inşa edəcəklər
Tarix: 15-05-2024 06:47 | Bölmə: Cəmiyyət
Yaxın gələcəkdə Ayda dəmir yolu olacaq. Bu layihənin icrasına 2030-cu illərdə başlayacağı təxmin edilir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə NASA-dan bildiriblər.
Alimlərin dediyinə görə, artıq heç kimə sirr deyil ki, Ay planeti Marsa, həmçinin günəş sisteminin ucqar guşələrinə gedən yolda istehsal və daşınma bazası hesab olunur. Bu, Ay səthində malların, həm də peykdə minalanmış materialların: suyun, hidrogen və reqolitin, eləcə də digər mal növlərinin daşınmalarından ötrü nəzərdə tutulan böyük bir nəqliyyat şəbəkəsinin yaradılması üçün planlaşdırılan layihədir. NASA tədqiqatçıları düşünür ki, layihəyə uyğun ideal həll dəmir yoludur, lakin Aya xüsusi yol lazımdır.
Ay üçün nəzərdə tutulan yeni böyük layihə - "Robotic Lunar Surface Operations 2" proqramının bir hissəsi onun səthində işləyərək robotik əməliyyatlar aparacaq, digər hissəsində isə qeyri-adi robot nəqliyyat sistemi yaradılacaq.
Ayın dəmir yolunun texniki anlayışı, qısaca olaraq FLOAT-ın, yəni "Flexible Levitation on a Track" adlanan proqram layihənin sadə yozumu belədir: sərbəst rels üzərində cismə toxunmadan yüngül hərəkət, sərbəst relsdə levitasiya.
Bütövlükdə FLOAT proqramı çərçivəsində həyata keçiriləcək bu elmi konsepsiyaların hazırlanması artıq başa çatıb və iş ikinci mərhələyə keçib. Bu mərhələdə layihənin kritik elementləri işlənməyə başlayacaq.
FLOAT treki və ya marşrutu çevik üçqatlı lent olacaq. Beləliklə, Ayda polad və ya dəmir relslərə, həmçinin əsas yolların çəkilməsinə ehtiyac qalmayacaq. Sadəcə, Ay səthində lenti çarxdan çıxarıb düzgün yerə yaymaq kifayətdir ki, əgər marşrut dəyişərsə, onu yenidən geriyə dolamaqla başqa yerə yerləşdirmək mümkün olsun.
Bir qrafit (Qrafitin elmi mənası karbonun allotropik modifikasiyası, həm də bircinsli elementlər sinfinə aid mineral deməkdir. O, laylı struktura malikdir) lent təbəqəsi Ay səthində malların daşınması üçün arabaların qaldırılmasına cavabdeh olacaq. Bu, diamaqnit levitasiyası deyilən yüngül bir şeyi yenidən yaratmağa imkan verəcəkdir.
Hothardware.com saytı xatırladır ki, bu yaxınlarda Yaponiya alimləri də oxşar texnologiya ilə uğur qazanıb və onların da tətbiq etdiyi praktikada ikinci təbəqə yüngül arabaların hərəkətinə - onların həm sürətinə, həm də istiqamətinə nəzarət edəcək. Məhz bunun üçün də alimlər həmin təbəqədə lazımi sxemlərin həyata keçirilməsini təmin edəcəklər.
Tədqiqatçıların fikrincə, nəhayət ən sonda üçüncü təbəqə tamamilə enerjiyə bağlı olacaq: bütün bunlar isə tam lentə quraşdırılmış çevik günəş batareyaları sayəsində həyata keçiriləcək. Onlar Ayda nəqliyyat şəbəkəsi və kolonistlərin digər ehtiyacları üçün elektrik enerjisi istehsal edəcək.
Yüngül arabalar Ay səthində maneəsiz, həmçinin heç bir güc olmadan fəaliyyət göstərəcək. Bu, diamaqnit levitasiyası üçün mümkündür. Onlar nisbətən kiçik yük daşıyacaq, lakin bir gündə nəqliyyat sistemi hər araba üçün 1,6 km/saat sürətlə bir yerdən digər yerə 100 tona qədər material daşıya biləcək.
FLOAT sisteminin inkişafının ikinci hissəsi hesab edilən mərhələdə NASA mühəndisləri nəqliyyat şəbəkəsinin bir sıra irimiqyaslı prototiplərini, həm də Ayın mənzərəsini simulyasiya edən böyük sınaq stendində nümayiş etdirəcəklər.
Bundan əlavə, prototip xarici mühitin - temperaturun, radiasiyanın, yüklənmə və Ay reqolitinin çirklənməsinin bu sistemin işinə, davamlılığına təsirini qiymətləndirə biləcək.
Qeyd edək ki, NASA əməkdaşları və bu sahədə çalışan aparıcı mütəxəssisləri ilə yanaşı, ABŞ-nın "Hortrop Qrumman" hərbi sənaye şirkəti də son vaxtlar Ayın nəqliyyat şəbəkəsinin problemlərinə cəlb olunub.
2024-cü ilin mart ayında NASA-nın rəsmi açıqlamasından sonra məlum olub ki, Ayda dəmir yolu salmaq üçün ABŞ Müdafiə Nazirliyinin Qabaqcıl Araşdırma Layihələri Agentliyi (DARPA) ilə müqavilə imzalanıb.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 15-05-2024 06:47 | Bölmə: Cəmiyyət
Yaxın gələcəkdə Ayda dəmir yolu olacaq. Bu layihənin icrasına 2030-cu illərdə başlayacağı təxmin edilir.
Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə NASA-dan bildiriblər.
Alimlərin dediyinə görə, artıq heç kimə sirr deyil ki, Ay planeti Marsa, həmçinin günəş sisteminin ucqar guşələrinə gedən yolda istehsal və daşınma bazası hesab olunur. Bu, Ay səthində malların, həm də peykdə minalanmış materialların: suyun, hidrogen və reqolitin, eləcə də digər mal növlərinin daşınmalarından ötrü nəzərdə tutulan böyük bir nəqliyyat şəbəkəsinin yaradılması üçün planlaşdırılan layihədir. NASA tədqiqatçıları düşünür ki, layihəyə uyğun ideal həll dəmir yoludur, lakin Aya xüsusi yol lazımdır.
Ay üçün nəzərdə tutulan yeni böyük layihə - "Robotic Lunar Surface Operations 2" proqramının bir hissəsi onun səthində işləyərək robotik əməliyyatlar aparacaq, digər hissəsində isə qeyri-adi robot nəqliyyat sistemi yaradılacaq.
Ayın dəmir yolunun texniki anlayışı, qısaca olaraq FLOAT-ın, yəni "Flexible Levitation on a Track" adlanan proqram layihənin sadə yozumu belədir: sərbəst rels üzərində cismə toxunmadan yüngül hərəkət, sərbəst relsdə levitasiya.
Bütövlükdə FLOAT proqramı çərçivəsində həyata keçiriləcək bu elmi konsepsiyaların hazırlanması artıq başa çatıb və iş ikinci mərhələyə keçib. Bu mərhələdə layihənin kritik elementləri işlənməyə başlayacaq.
FLOAT treki və ya marşrutu çevik üçqatlı lent olacaq. Beləliklə, Ayda polad və ya dəmir relslərə, həmçinin əsas yolların çəkilməsinə ehtiyac qalmayacaq. Sadəcə, Ay səthində lenti çarxdan çıxarıb düzgün yerə yaymaq kifayətdir ki, əgər marşrut dəyişərsə, onu yenidən geriyə dolamaqla başqa yerə yerləşdirmək mümkün olsun.
Bir qrafit (Qrafitin elmi mənası karbonun allotropik modifikasiyası, həm də bircinsli elementlər sinfinə aid mineral deməkdir. O, laylı struktura malikdir) lent təbəqəsi Ay səthində malların daşınması üçün arabaların qaldırılmasına cavabdeh olacaq. Bu, diamaqnit levitasiyası deyilən yüngül bir şeyi yenidən yaratmağa imkan verəcəkdir.
Hothardware.com saytı xatırladır ki, bu yaxınlarda Yaponiya alimləri də oxşar texnologiya ilə uğur qazanıb və onların da tətbiq etdiyi praktikada ikinci təbəqə yüngül arabaların hərəkətinə - onların həm sürətinə, həm də istiqamətinə nəzarət edəcək. Məhz bunun üçün də alimlər həmin təbəqədə lazımi sxemlərin həyata keçirilməsini təmin edəcəklər.
Tədqiqatçıların fikrincə, nəhayət ən sonda üçüncü təbəqə tamamilə enerjiyə bağlı olacaq: bütün bunlar isə tam lentə quraşdırılmış çevik günəş batareyaları sayəsində həyata keçiriləcək. Onlar Ayda nəqliyyat şəbəkəsi və kolonistlərin digər ehtiyacları üçün elektrik enerjisi istehsal edəcək.
Yüngül arabalar Ay səthində maneəsiz, həmçinin heç bir güc olmadan fəaliyyət göstərəcək. Bu, diamaqnit levitasiyası üçün mümkündür. Onlar nisbətən kiçik yük daşıyacaq, lakin bir gündə nəqliyyat sistemi hər araba üçün 1,6 km/saat sürətlə bir yerdən digər yerə 100 tona qədər material daşıya biləcək.
FLOAT sisteminin inkişafının ikinci hissəsi hesab edilən mərhələdə NASA mühəndisləri nəqliyyat şəbəkəsinin bir sıra irimiqyaslı prototiplərini, həm də Ayın mənzərəsini simulyasiya edən böyük sınaq stendində nümayiş etdirəcəklər.
Bundan əlavə, prototip xarici mühitin - temperaturun, radiasiyanın, yüklənmə və Ay reqolitinin çirklənməsinin bu sistemin işinə, davamlılığına təsirini qiymətləndirə biləcək.
Qeyd edək ki, NASA əməkdaşları və bu sahədə çalışan aparıcı mütəxəssisləri ilə yanaşı, ABŞ-nın "Hortrop Qrumman" hərbi sənaye şirkəti də son vaxtlar Ayın nəqliyyat şəbəkəsinin problemlərinə cəlb olunub.
2024-cü ilin mart ayında NASA-nın rəsmi açıqlamasından sonra məlum olub ki, Ayda dəmir yolu salmaq üçün ABŞ Müdafiə Nazirliyinin Qabaqcıl Araşdırma Layihələri Agentliyi (DARPA) ilə müqavilə imzalanıb.
Oqtay QORÇU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 08:25
Yaponiyada müdhiş yanğın: 170-dən çox bina məhv olub
Bu gün, 00:24
Robotları müəssisələrdə işləməyə göndəriblər
Dünən, 17:01
Yeni kosmik təyyarənin sınağı uğurlu olub
Dünən, 12:17
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
Dünən, 12:00
Dekan müavininin müəllimə qarşı şikayəti rədd olunub
17-11-2025, 18:14
Dünyanın ən bol sulu çayları hansılardır?
17-11-2025, 17:00
Axtarışda olan şəxs Rusiyadan Azərbaycana ekstradisiya edilib
17-11-2025, 15:57
Sosial şəbəkədə yüzlərlə şəxsi aldadan şəxslər ifşa edilib
17-11-2025, 14:50
Ümrə yolunda qəza: Səudiyyə Ərəbistanında 45 nəfər ölüb
17-11-2025, 14:16
Emin Əmrullayev: "Bu, 2027-ci ilin sentyabrından tez müddətdə həyata keçirilməyəcək"
17-11-2025, 13:04
İmişlidə karxanada qəza: sürücü ölüb
17-11-2025, 12:35
İrandan Azərbaycana PUA vasitəsilə narkotik keçirmək istəyiblər
17-11-2025, 12:07
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
17-11-2025, 11:38
Azərbaycan WUF13 çərçivəsində liderlərin sammitinə ev sahibliyi edəcək
17-11-2025, 10:02
Saməddin Əsədov WTDC-25-in sədri seçilib
17-11-2025, 09:28
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətində müşavirə keçirilib
17-11-2025, 06:01
Dünyanın ən nəhəng abidələri
15-11-2025, 22:22
Bakıda yaşayış binasında yanğın olub - Video
15-11-2025, 09:08
Dəyəri 90 milyon dollardan çox olan heroin aşkar edilib - Fotolar
14-11-2025, 15:24
"Bakı Metropoliteni"ndə departament rəisi vəzifəsinə təyinat olub
14-11-2025, 14:42
Bakıda narkotik satışı ilə məşğul olunanlar saxlanılıb
14-11-2025, 14:01
“ARB TV” MMC-nin fəaliyyətinə xitam verilir
14-11-2025, 12:20
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
14-11-2025, 11:19
Xidmətə yararsız gənci əsgərliyə göndərən həkimlər cəzalandırılıb
14-11-2025, 10:35
Faciəli şəkildə həlak olan jurnalist sabiq məmurun oğlu imiş
14-11-2025, 08:35
Təyyarə qəzasında həlak olan hərbçilərin cənazələri Türkiyəyə gətirilib
13-11-2025, 20:26
Bəzi rayonlarda leysan yağacaq - Xəbərdarlıq
13-11-2025, 17:03
Qıjı bitkisindən nadir mineral əldə edilib
13-11-2025, 15:21
Jurnalist Emin İbrahimov Türkiyədə qəzada ölüb
13-11-2025, 15:15
22 minə yaxın şəxs qripə qarşı peyvənd olunub
13-11-2025, 13:12
MEDİA qəzetlərin həftədə yalnız bir nömrəsini maliyyələşdirəcək
13-11-2025, 13:08
Nazir: “Yüksək əməkhaqqı və 18 saat dərs yükü olacaq”
13-11-2025, 12:22
Təyyarə qəzasında həlak olan son şəhidin cəsədi tapılıb - Fotolar
13-11-2025, 12:10
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13-11-2025, 12:08
Onlayn media subyektlərinə dəstək üçün müsabiqə elan edilib
13-11-2025, 11:09
Sabiq deputat: "Həbsxanalarda qanunun aliliyi təmin olunmalıdır"
13-11-2025, 09:09
Mars haqqında yeni elmi məlumatlar əldə edilib - Fotolar
12-11-2025, 17:28
Beyləqanda itkin düşən qadının parçalanmış meyiti aşkarlanıb
12-11-2025, 16:56
Rüfət Hacıyevə hökm oxunub, əmlakı müsadirə olunub
12-11-2025, 16:48
İş adamının bahalı avtomobillərinə həbs qoyulub
12-11-2025, 15:03
"UĞUR 777 estetik mərkəzi"nin rəhbərliyinə cinayət işi açılıb
12-11-2025, 14:42
MN: "Ağdərə və Pirəkəşküldə yararsız döyüş sursatları məhv ediləcək"
12-11-2025, 12:23
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
