14:32 / 04-09-2025
23 aptekdə yoxlama aparılıb
14:28 / 04-09-2025
Tbilisi meri: "ABŞ-la dostluq və strateji tərəfdaşlıq bizim üçün son dərəcə önəmlidir"
14:01 / 04-09-2025
Qazaxıstan XİN başçısı saxlanılıb? (Yenilənib)
13:58 / 04-09-2025
ABŞ Səfirliyi köhnə əşyalarını satışa çıxarıb
13:32 / 04-09-2025
Nazir Afaq Bəşirqızına ordenini təqdim edib - Foto
13:15 / 04-09-2025
Yusif Səmədoğlunun 90 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
13:00 / 04-09-2025
Azərbaycan və BƏƏ arasında enerji sahəsində tərəfdaşlıq imkanları müzakirə olunub
12:43 / 04-09-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:38 / 04-09-2025
Azərbaycan Çinlə bank sektorunda əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalayıb
12:22 / 04-09-2025
Nasistlərin oğurladığı rəsm əsəri tapılıb - Foto
12:15 / 04-09-2025
Tramp: Putin və Zelenski sülhə hazır deyillər
12:03 / 04-09-2025
Şərurlu İsfəndiyar yenə hakim qarşısına çıxarılıb
11:55 / 04-09-2025
Kolleclərə qəbul olanların qeydiyyat tarixi açıqlanıb
11:53 / 04-09-2025
100 min əsgər hücuma hazırlaşır
11:50 / 04-09-2025
Bacısı oğluna işgəncə verən qadın tutulub
11:41 / 04-09-2025
Bakıda erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam edir
11:13 / 04-09-2025
ŞƏT-də daxili didişmələr: Azərbaycan hansı tərəfdədir?
11:12 / 04-09-2025
Ermənistanın ABŞ-dakı səfirinin qardaşı saxlanılıb
11:00 / 04-09-2025
Mərkəzi Bank vəzifəli şəxsi cərimələyib
10:42 / 04-09-2025
Telefonda icra başçısını təhqir edən şəxs cərimələnib
10:22 / 04-09-2025
ABŞ nümayəndələri Zəngəzur dəhlizini müzakirə etməyə gəlirlər
10:19 / 04-09-2025
Məhkəmə deputatın şikayətini rədd edib
09:57 / 04-09-2025
Zaxarova: "Azərbaycanda həbsdə olan Rusiya vətəndaşlarının azad edilməsi..."
09:43 / 04-09-2025
İstanbul-Səmərqənd təyyarəsi Bakıya məcburi eniş edib
09:42 / 04-09-2025
20 yaşlı sürücü avtomobillə qadını vuraraq öldürüb
09:37 / 04-09-2025
Çexiya Almaniyadan 44 tank alacaq
09:28 / 04-09-2025
İki yeniyetmə su kanalında boğulub
08:16 / 04-09-2025
Ərdoğan: Fələstinə qarşı cinayətlərə göz yummaq olmaz
08:10 / 04-09-2025
“Asiya-birlik və sülh regionu” oyunları başlayıb
08:01 / 04-09-2025
Asteroid Yer kürəsinin yanından keçib
19:36 / 30-08-2025
Bu gündən Bakının bəzi yollarında hərəkət məhdudlaşdırılacaq
08:49 / 31-08-2025
Prezident İlham Əliyevin Çin lideri Si Cinpin ilə görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Fotolar
18:20 / 31-08-2025
Putin Çində Paşinyanla görüşüb
15:02 / 31-08-2025
İlham Əliyev Çində görüşlər keçirib - (Yenilənib) - Fotolar
08:55 / 01-09-2025
Çində Əliyev-Ərdoğan görüşü keçirilib - (Yenilənib) - Foto
18:08 / 30-08-2025
Prezident İlham Əliyev Çinə səfər edib - Fotolar
18:10 / 01-09-2025
Keçmiş sovet ölkələri sürətlə Rusiyadan uzaqlaşmağa məcburdur
15:49 / 30-08-2025
Ukrayna Ali Radasının deputatı qətlə yetirilib
19:51 / 02-09-2025
Məşhur aktyor aktrisaya cinsi təcavüzə görə həbs oluna bilər
16:05 / 02-09-2025
Cəlaloğlu: Milli Məclis aprel işğalına siyasi qiymət verməlidir
16:45 / 01-09-2025
Çində Azərbaycanla bağlı tarixi qərar verilə bilər
«Azərsun”un bir müəssisəsində 180 milyon dollar itki var - İqtisadçı
Tarix: 01-02-2019 19:44 | Bölmə: İqtisadiyyat
«Azərsun Holdinq»ə məxsus İmişli Şəkər Zavodu 180 milyon dollar həcmində valyuta itkisi yaradıb. Burada istehsal 54 faiz, ixrac isə 59 faiz aşağı düşüb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı Nemət Əliyev bildirib ki, idxalın məhdudlaşdırılması normalda yerli istehsala təkan verməlidir: “Bu, nəzəriyyədə belədir. Praktikada da belə olmalıdır. Lakin ölkəmizdə hökumətin idxala tətbiq elədiyi məhdudiyyətlər yerli istehsalın sıxışdırılması, itkilərin daha da böyüməsi ilə müşayiət olunub. Ölkənin yeganə şəkər zavodu olan İmişli Şəkər Zavodunda baş verənlər bunun bariz nümunəsidir. Bu zavodun gətirdiyi itkilər on milyonları aşıb”.
N. Əliyev qeyd edib ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin yaydığı məlumatlara görə, əvvəlki illə müqayisədə 2017-cı ildə şəkər tozunun idxalı 1 faiz və ya 3 min ton artsa da, 2018-ci ildə bu göstərici 35 faiz və ya 130 min ton azalıb:
“Belə vəziyyət yerli istehsala təkan vermək üçün bir fürsət kimi qiymətləndrilməli idi. Lakin DSK-nın açıqladığı rəsmi məlumatlar göstərir ki, 2016-ci ildə 419 min ton şəkər tozu istehsal edən İmişli Şəkər Zavodu 2017-ci ildə 228 min ton, 2018-ci ildə isə 194 min ton istehsal edib. 2017-ci ildə 45 faiz azalan istehsal 2018-ci ildə daha 15 faiz düşüb. İstehsalın səviyyəsi iki ilə 54 faiz və ya 224 min ton enib.
Deməli, idxalın məhdudlaşması yerli istehsalda tərəqqi ilə deyil, 2 dəfədən çox tənəzzüllə müşayiət olunub. Baş verənlər bu məhsul çeşidinin ixracının 59 faiz (64 min ton) düşməsinə də səbəb olub.
İstehsal və idxalın düşməsi nəticə etibarı ilə şəkər tozuna tələbat göstəricisinin pisləşməsinə gətirib çıxarıb. Tələbat göstəricisi son iki ildə 42 faiz pisləşərək 675 min tondan 389 min tona düşüb. Tələbatın yerli istehsalla təminolunma səviyyəsi isə 62 faizdən 50 faizədək enib”.
N.Əliyev
İqtisadçının fikrincə, ortaya çıxan ümumi mənzərə bundan ibarətdir ki, idxal kəskin azalıb, istehsal və ixrac tənəzzül edib, şəkər tozuna tələbat göstəricisi sıxışdırılıb və yerli istehsalla təminolunma səviyyəsi pisləşib. İstehsalın düşmə tempi idxalın azalma tempi ilə müqayisədə daha sürətli olub və bu da xaricdən asılılıq səviyyəsinin artması ilə nəticələnib.
N. Əliyev pul ifadəsində ümumi itkiləri də dəyərləndirib: “Əvvəla qeyd edək ki, xaricə valyuta axınının qarşısını almaq məqsədi güdən hökumət şəkər tozunun idxalının azalması hesabına, həqiqətən də, 66 milyon dollar məbləğində valyutaya qənaət edə bilib. Lakin ixracdan daxil olan valyutanın 37 milyon dollar azalması həmin qənaətin həcmini 29 milyon dollara düşürüb (66-37=29). Əgər yerli istehsalın 2 dəfədən çox azalması hesabına əmələ gələn itkiləri də burada nəzərə alsaq, o zaman mənzərə tamamilə dəyişər və valyutaya qənaət etmək istiqamətində atılan oxların daşa dəyməsi üzə çıxar.
2017-ci ildə istehsal həcmi 190 min ton, 2018-ci ildə isə 34 min ton azalıb. Həmin illərdə orta illik ixrac satış qiymətlərinin müvafiq olaraq 0,65 dollar/kq və 0,57 dollar/kq olmasını nəzərə alıb hesablasaq, iki ildə istehsalda 143 milyon dollar itki əmələ gəlməsi üzə çıxar (190∙0,65+34∙0,57≈143 mln dollar). Başqa sözlə, əgər yerli istehsala təsirli dəstək verməklə əvvəlki tempi 2017 və 2018-ci illərdə də saxlamaq mümkün olsaydı, ixrac yönlü fəaliyyəti artırmaq hesabına bu illərdə əlavə olaraq 143 milyon dollar valyuta qazana bilərdik. Lakin bu imkan əldən verilib”.
İqtisadçı bildirib ki, idxalda 66 milyon dollar valyuta qənaətinə aludə olduğumuz bir vaxtda istehsal və ixracda 180 milyon (143+37=180) dollarlıq valyuta itkisinə məruz qalmışıq. Ümumi itkilər 114 milyon (180-66=114) dollar hesablanır. Bu, yalnız şəkər tozunun istehsalı, idxalı və ixracından yaranan ikidir.
Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, istehsalın, idxalın və ixracın düşməsi bir qayda olaraq iş yerlərinin itirilməsi ilə müşayiət olunur. İş yerlərini itirmiş işçilərin sonrakı dövrdə yaşadıqları maddi və mənəvi sarsıntılar, fəaliyyətini dayandırmış zavodun istehsal güclərinin məruz qaldığı aşınmalar yuxarıda hesablanmış itkilərin miqyasını daha da böyüdür.
N. Əliyev qeyd edib ki, bütün bunlar şəkər tozunun istehsalı və satışı üzərində şəriksiz inhisara, böyük maliyyə resurslarına və təsir imkanlarına malik olan «Azərsun Holdinq»in patronajlığında olan iri bir müəssisədə baş verənlərdir: “Belə bir fonda maliyyə və digər resurslar baxımından çox məhdud imkanlara malik olan digər yerli istehsalçıların yaşadıqları aqibətin nə dərəcədə acınacaqlı olmasını təsəvvür eləmək elə də çətin olmamalıdır.
Deməli, hökumət yerli istehsalı buxovlayan və ixracı əngəlləyən əsas maneələri aşa bilməyib və bu üzdən də milyonlarla ölçülən ikilərə məruz qalmışıq”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 01-02-2019 19:44 | Bölmə: İqtisadiyyat
«Azərsun Holdinq»ə məxsus İmişli Şəkər Zavodu 180 milyon dollar həcmində valyuta itkisi yaradıb. Burada istehsal 54 faiz, ixrac isə 59 faiz aşağı düşüb.
Reyting.az-ın məlumatına görə, iqtisadçı Nemət Əliyev bildirib ki, idxalın məhdudlaşdırılması normalda yerli istehsala təkan verməlidir: “Bu, nəzəriyyədə belədir. Praktikada da belə olmalıdır. Lakin ölkəmizdə hökumətin idxala tətbiq elədiyi məhdudiyyətlər yerli istehsalın sıxışdırılması, itkilərin daha da böyüməsi ilə müşayiət olunub. Ölkənin yeganə şəkər zavodu olan İmişli Şəkər Zavodunda baş verənlər bunun bariz nümunəsidir. Bu zavodun gətirdiyi itkilər on milyonları aşıb”.
N. Əliyev qeyd edib ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin yaydığı məlumatlara görə, əvvəlki illə müqayisədə 2017-cı ildə şəkər tozunun idxalı 1 faiz və ya 3 min ton artsa da, 2018-ci ildə bu göstərici 35 faiz və ya 130 min ton azalıb:
“Belə vəziyyət yerli istehsala təkan vermək üçün bir fürsət kimi qiymətləndrilməli idi. Lakin DSK-nın açıqladığı rəsmi məlumatlar göstərir ki, 2016-ci ildə 419 min ton şəkər tozu istehsal edən İmişli Şəkər Zavodu 2017-ci ildə 228 min ton, 2018-ci ildə isə 194 min ton istehsal edib. 2017-ci ildə 45 faiz azalan istehsal 2018-ci ildə daha 15 faiz düşüb. İstehsalın səviyyəsi iki ilə 54 faiz və ya 224 min ton enib.
Deməli, idxalın məhdudlaşması yerli istehsalda tərəqqi ilə deyil, 2 dəfədən çox tənəzzüllə müşayiət olunub. Baş verənlər bu məhsul çeşidinin ixracının 59 faiz (64 min ton) düşməsinə də səbəb olub.
İstehsal və idxalın düşməsi nəticə etibarı ilə şəkər tozuna tələbat göstəricisinin pisləşməsinə gətirib çıxarıb. Tələbat göstəricisi son iki ildə 42 faiz pisləşərək 675 min tondan 389 min tona düşüb. Tələbatın yerli istehsalla təminolunma səviyyəsi isə 62 faizdən 50 faizədək enib”.
N.Əliyev
İqtisadçının fikrincə, ortaya çıxan ümumi mənzərə bundan ibarətdir ki, idxal kəskin azalıb, istehsal və ixrac tənəzzül edib, şəkər tozuna tələbat göstəricisi sıxışdırılıb və yerli istehsalla təminolunma səviyyəsi pisləşib. İstehsalın düşmə tempi idxalın azalma tempi ilə müqayisədə daha sürətli olub və bu da xaricdən asılılıq səviyyəsinin artması ilə nəticələnib.
N. Əliyev pul ifadəsində ümumi itkiləri də dəyərləndirib: “Əvvəla qeyd edək ki, xaricə valyuta axınının qarşısını almaq məqsədi güdən hökumət şəkər tozunun idxalının azalması hesabına, həqiqətən də, 66 milyon dollar məbləğində valyutaya qənaət edə bilib. Lakin ixracdan daxil olan valyutanın 37 milyon dollar azalması həmin qənaətin həcmini 29 milyon dollara düşürüb (66-37=29). Əgər yerli istehsalın 2 dəfədən çox azalması hesabına əmələ gələn itkiləri də burada nəzərə alsaq, o zaman mənzərə tamamilə dəyişər və valyutaya qənaət etmək istiqamətində atılan oxların daşa dəyməsi üzə çıxar.
2017-ci ildə istehsal həcmi 190 min ton, 2018-ci ildə isə 34 min ton azalıb. Həmin illərdə orta illik ixrac satış qiymətlərinin müvafiq olaraq 0,65 dollar/kq və 0,57 dollar/kq olmasını nəzərə alıb hesablasaq, iki ildə istehsalda 143 milyon dollar itki əmələ gəlməsi üzə çıxar (190∙0,65+34∙0,57≈143 mln dollar). Başqa sözlə, əgər yerli istehsala təsirli dəstək verməklə əvvəlki tempi 2017 və 2018-ci illərdə də saxlamaq mümkün olsaydı, ixrac yönlü fəaliyyəti artırmaq hesabına bu illərdə əlavə olaraq 143 milyon dollar valyuta qazana bilərdik. Lakin bu imkan əldən verilib”.
İqtisadçı bildirib ki, idxalda 66 milyon dollar valyuta qənaətinə aludə olduğumuz bir vaxtda istehsal və ixracda 180 milyon (143+37=180) dollarlıq valyuta itkisinə məruz qalmışıq. Ümumi itkilər 114 milyon (180-66=114) dollar hesablanır. Bu, yalnız şəkər tozunun istehsalı, idxalı və ixracından yaranan ikidir.
Onu da nəzərə almaq lazımdır ki, istehsalın, idxalın və ixracın düşməsi bir qayda olaraq iş yerlərinin itirilməsi ilə müşayiət olunur. İş yerlərini itirmiş işçilərin sonrakı dövrdə yaşadıqları maddi və mənəvi sarsıntılar, fəaliyyətini dayandırmış zavodun istehsal güclərinin məruz qaldığı aşınmalar yuxarıda hesablanmış itkilərin miqyasını daha da böyüdür.
N. Əliyev qeyd edib ki, bütün bunlar şəkər tozunun istehsalı və satışı üzərində şəriksiz inhisara, böyük maliyyə resurslarına və təsir imkanlarına malik olan «Azərsun Holdinq»in patronajlığında olan iri bir müəssisədə baş verənlərdir: “Belə bir fonda maliyyə və digər resurslar baxımından çox məhdud imkanlara malik olan digər yerli istehsalçıların yaşadıqları aqibətin nə dərəcədə acınacaqlı olmasını təsəvvür eləmək elə də çətin olmamalıdır.
Deməli, hökumət yerli istehsalı buxovlayan və ixracı əngəlləyən əsas maneələri aşa bilməyib və bu üzdən də milyonlarla ölçülən ikilərə məruz qalmışıq”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 14:32
23 aptekdə yoxlama aparılıb
Bu gün, 13:58
ABŞ Səfirliyi köhnə əşyalarını satışa çıxarıb
Bu gün, 11:00
Mərkəzi Bank vəzifəli şəxsi cərimələyib
Dünən, 11:24
Bakıya gizli gətirilən qızıl külçələr aşkarlanıb
Dünən, 08:19
“iPhone 17”-nin qiyməti məlum olub
2-09-2025, 18:00
Bakıda daşınmaz əmlak bahalaşıb
2-09-2025, 11:15
Azərbaycan və Braziliya İşçi qrupunun ilk iclasını keçiriblər - Foto
2-09-2025, 10:05
İcbari Sığorta Bürosunun Himayəçilər Şurasının tərkibi dəyişib
2-09-2025, 09:29
Generalın oğlu İngiltərədə şirkət açıb - Sənədlər
1-09-2025, 13:13
Mərkəzi Bank iki təşkilatın lisenziyasını ləğv edib
1-09-2025, 12:52
Xocavənd, Xocalı və Laçında aqrar torpaqlar icarəyə veriləcək
1-09-2025, 11:35
İlham Əliyev Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankının prezidenti ilə görüşüb - Fotolar
29-08-2025, 16:58
Daha 56 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
28-08-2025, 13:31
Bakıda nəqliyyatda gedişhaqqı artırılacaq? - Açıqlama
28-08-2025, 10:15
Mərkəzi Bank "Delta Capital” və “Zuhur” MMC-nin lisenziyasını "dondurub"
28-08-2025, 08:45
Məşhur şirkət "robotların beyni"-ni satışa çıxarıb
27-08-2025, 16:24
Sənaye metallarının qiyməti artıb
27-08-2025, 16:11
Daha 29 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
27-08-2025, 15:30
Fərhad Əhmədovun böyük vergi borcu yaranıb
27-08-2025, 12:28
ABŞ şirkəti Rusiya nefti ilə bağlı gizli danışıqlar aparır
27-08-2025, 11:56
Şahin Mustafayev: "Körfəz ölkələrini Qara Dənizə bağlayacaq yeni marşrut yaradılacaq"
27-08-2025, 11:33
ABŞ-la iqtisadi müharibə Rusiya üçün pis nəticələnə bilər
27-08-2025, 09:53
Avropanın iki ölkəsi Rusiya aktivlərinin müsadirəsinə qarşıdır
26-08-2025, 13:58
Rusiyanın 14 sərnişin təyyarəsində problem yaranıb
26-08-2025, 12:10
ABŞ və Rusiya enerji sazişlərini müzakirə edir
26-08-2025, 11:02
I Yüksəliş müsabiqəsinin finalçısı mərkəz rəhbəri təyin olunub
25-08-2025, 18:56
"Coca-Cola" nəhəng şəbəkəni satmaq istəyir
25-08-2025, 16:00
Un neçəyədir? - Qiymət açıqlanıb
25-08-2025, 15:01
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
25-08-2025, 10:53
Deputatdan "Sədərək"dəki yanğınla bağlı açıqlama: "Bu, son 8 ildə 10-cu belə hadisədir..."
22-08-2025, 17:57
Rusiya Suriya üçün yeni pul çap edəcək
22-08-2025, 17:33
Əli Əsədov Çinin korporasiya prezidenti ilə görüşüb
22-08-2025, 10:40
QSC-nin Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişib
21-08-2025, 16:09
Aİ və ABŞ birgə bəyanat yayıblar
21-08-2025, 11:48
TANAP ilə nəql edilən Azərbaycan qazının həcmi açıqlanıb
21-08-2025, 11:04
Nazir müavininin adı 3.8 milyon manatlıq "tender oyunu"nda hallanır
20-08-2025, 18:00
QSC-nin Müşahidə Şurasının tərkibi dəyişib
20-08-2025, 13:04
Su Ehtiyatları Agentliyinin 23 milyon manatdan çox vergi borcu var
19-08-2025, 17:35
"Azəriqaz" ləğv edilir? - Hüquqşünasdan müsahibə
19-08-2025, 17:22
Azərbaycan iqtisadi artımla bağlı proqnozunu yeniləyib
19-08-2025, 15:30
SOCAR-ın tabeliyində yeni qurumlar yaradılacaq
19-08-2025, 11:35
“Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-də tender qalmaqalı - Şikayət var
19-08-2025, 11:09
66 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
19-08-2025, 10:44
Dünya bazarında neft ucuzlaşır
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
