23:24 / 30-06-2025
Rus İcmasının Mədəniyyət Mərkəzi bağlanıb?
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
18:51 / 30-06-2025
İran liderinin müşavirini öldürmək istəyiblər
18:44 / 30-06-2025
Aİ rəsmisi: "Rusiyada azərbaycanlılara qarşı törədilən zorakılıq..."
18:38 / 30-06-2025
Tramp mütəffiqlərin təklifinə əhəmiyyət vermir
18:03 / 30-06-2025
Daha 17 qanuna dəyişiklik edəcəklər
17:57 / 30-06-2025
Bakıda əməliyyat: FTX-nın iki əməkdaşı saxlanılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:51 / 30-06-2025
Azərbaycanın Rusiyadakı səfiri XİN-ə çağırılıb
17:45 / 30-06-2025
Bəylər Eyyubov yeni vəzifəyə təyin olunub
17:34 / 30-06-2025
Şuşada biznes forum keçiriləcək
17:18 / 30-06-2025
Ukraynalı nazir slovakiyalı həmkarının təklifini qəbul etmir
17:11 / 30-06-2025
İşçi qrupun ştat və xidməti maşınlarının sayı artırılıb
17:03 / 30-06-2025
Beş ölkədən Azərbayacana quş əti idxalına məhdudiyyət qoyulub
16:51 / 30-06-2025
Ersin Tatar Azərbaycana gəlir
16:46 / 30-06-2025
Ərdoğan Azərbaycana səfər edəcək
16:27 / 30-06-2025
Şahın atom bombası istəyi: ABŞ bunun qarşısını necə alıb?
16:10 / 30-06-2025
İyul ayının hava proqnozu açıqlanıb
16:02 / 30-06-2025
Azərbaycan və Bolqarıstan XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr aparılıb
15:20 / 30-06-2025
Dərmanların qiyməti yenidən tənzimlənib
15:08 / 30-06-2025
Professor: Şovinizm Rusiyanı uçuruma aparır
14:52 / 30-06-2025
Mənsum İbrahimov: Teatrımızın səhnəsinə yeni Məcnunlar gəlir - Foto
14:26 / 30-06-2025
Sabiq nazir təltif edilib
14:15 / 30-06-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:53 / 30-06-2025
Tramp İranın iddiaları ilə razılaşmır
13:45 / 30-06-2025
Qarabağa səfərlər müvəqqəti dayandırılıb
13:43 / 30-06-2025
Çin Azərbaycan vasitəsilə Avropaya yeni yük marşrutu istifadəyə verib
13:24 / 30-06-2025
"Azərbaycanfilm"dəki partlayışla bağlı cinayət işi açılıb
13:15 / 30-06-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:13 / 30-06-2025
Mirzoyan Lavrova xəbərdarlıq edib
13:01 / 30-06-2025
Xarici İşlər Nazirliyində yeni idarə yaradılıb
09:25 / 26-06-2025
Tarixi yanlışlıq - İbrahim Əliyev yazır
08:51 / 26-06-2025
Cənubi Qafqazın ən güclüsü...
16:17 / 26-06-2025
Azərbaycanı gülüstana çevirənlər! - Zahid Oruc yazır
13:16 / 29-06-2025
Putin Rusiyada şovinizmi qızışdırır
18:04 / 26-06-2025
Narkotik satan ata və oğlu tutulub
00:00 / 26-06-2025
Bu gün Silahlı Qüvvələri Günüdür
12:57 / 27-06-2025
Prokurorluq Bakıdakı partlayış hadisəsini araşdırır
00:02 / 27-06-2025
Emil Mehtiyev idarə rəisi təyin olunub
08:55 / 28-06-2025
İsrail-İran müharibəsi Orta Asiyanın yolunu bağlayıb?
00:01 / 28-06-2025
Jurnalist Seyfəddin Hüseynlinin qardaşları öldürülüb - (Yenilənib)
16:30 / 26-06-2025
Azərbaycandakı dinlərarası harmoniya Tolerantlıq Evində müzakirə olunub
12:14 / 26-06-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında telefon danışığı olub
Şişirdilmişlərdənsinizmi? - Akif Əli yazır
Tarix: 09-10-2022 18:50 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist
Köhnə dünyanın zehniyyətini yeni dünyaya daşıyan əski qələmçalanların sevimli arqumenti var: “Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü hələ bundan yaxşısını yazsın görək...”. Özünümüdafiə məqsədi güdən bu iddia – xəstə eqoizmi sağlam məntiqdən üstün tutmağın göstəricisidir. Açıq polemikadan qaçıb xəlvəti şantaj arxasına girmək deməkdir.
Təbii, yaradıcı insan tənqidi qəbul edə də bilər, etməyə də bilər. Ona etiraz edə də bilər, etməyə də bilər. Buna söz yox. Amma əsil sənətkar qafası bu sayaq sönük işartı saçmaz. Heç bir həqiqi ədəbi nəhəng tənqidə belə səfeh irad bildirməz.
Örnək çoxdur: bizim ədəbiyyatda da, xarici ədəbiyyatda da. Tarixdə nə qədər istedadlı adam olub ki, yaradıcılığa şeirlə başlayıb və sonra zəif şair olduğunu anlayıb, bu məşğuliyyətin başını buraxıb və keçib nəzəri sahəyə.
Ancaq heç bir ciddi yazar həmin ədəbiyyat bilicisinin tənqidi mülahizələrini, nəzəri baxışlarını qınamayıb; niyə əsərimizi tənqid edir, amma özü şeir, poema, hekayə yaza bilmir - deyə günahlandırmayıb; əvvəlcə getsin bir roman yazsın, sonra gəlsin mənim romanmı tənqid etsin... və s. deməyib.
Çünki ağıllı adamlar bilir - cin ayrı, şeytan ayrı. Yəni: tarixən əxlaqsızlığı, eybəcərliyi, acgözlüyü, dələduzluğu, fırıldaqçılığı, vicdansızlığı tənqid edənlər bunu ona görə etməyiblər ki, özləri həmin təcrübəyə malik olublar.
Yaxud estetik olana, gözəl olana, ülvi olana qiymət verən filosoflar özləri gözəllik yarışının qalibi olmayıblar.
Fəhmlə, biliklə istintaq aparıb caninin cinayətini ifşa edən bacarıqlı hüquqşünas heç də şəxsi cinayətkarlıq təcrübəsindən çıxış etmir.
Elmi laboratoriyada atomun elektron, neytron, proton və daha kiçik zərrəciklərə bölündüyünü kəşf edən nəzəriyyəçi fizikin özünün əvvəlcə həmin zərrəciklərdən yaratmasına heç də ehtiyac yoxdur.
Lap sadəsi, bir binanın yaxşı, ya pis olduğuna qiymət vermək səlahiyyəti ancaq mahir malakeşlərin ixtiyarında deyil.
Nəhayət, bir ağıllı adamın kobud misalı, - fahişəyə fahişə demək üçün mütləq fahişəlik təcrübəsinə malik olmağa ehtiyac yoxdur. Həqiqətən də: məgər küçə qadınına qiymət vermək üçün küçədə o qadından daha üstün fəaliyyət göstərməkmi lazımmış?
Xülaseyi-kəlam, örnək çoxdur və hər sahədə var: nəyəsə qiymət vermək, nəyisə bəyənib-bəyənməmək üçün mütləq həmin nədənsə daha yaxşısını yaratmaqla səlahiyyət qazana bilərsən deyə bir anlayış yoxdur. Əgər bu cür anlayış daşıyıcısı varsa, demək adam anlaqsız və əhəmiyyətsizdir.
Tarixən cəmiyyət - söz, fikir, düşüncə azadlığının məcmusu olan sağlam tənqidlə inkişaf edir. Gözüyumulu ifrat mədhlə yox. Toxunulmazlıq durğunluq yaradar.
Ədəbiyyatda da eynən, dar düşüncəli geri zəkalılar ədəbi tənqidin yolunu daraltmasın gərək. Ədəbiyyatın inkişafını istəyən adam, söz, fikir, düşüncə azadlığının məcmusu olan sağlam tənqidin önünə daş itələməz.
Dolayısı ilə, “Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...”, - iradı düşüncə naqisliyidir. Çünki problemsiz düşüncə tənqidə dözümlü olur və kibirlənmədən tənqiddən nəticə çıxarır.
“Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...”, – demək, həm də mənəviyyatın naqisliyidir. Çünki qısır və eqoist olmayan mənəviyyatda ürək daha geniş və səmimidir.
“Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...” – hikkəsini ancaq o kəs yeridə bilər ki, onun məşhurluğu sağlam yaradıcılıq axarı ilə yox, köhnə dünyanın zehniyyətini yeni dünyaya daşıyan əski qələmlər sayağı - tapşırıqla şişirdilmişlərdəndir.
Ancaq şair də yaxşı deyib:
“Naəhl olana mətləbi andırmaq olurmu?!
Söz qanmayana zor ilə qandırmaq olurmu?!”
9.10.2022
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-10-2022 18:50 | Bölmə: Akif Əli
(pamflet)
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist
Köhnə dünyanın zehniyyətini yeni dünyaya daşıyan əski qələmçalanların sevimli arqumenti var: “Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü hələ bundan yaxşısını yazsın görək...”. Özünümüdafiə məqsədi güdən bu iddia – xəstə eqoizmi sağlam məntiqdən üstün tutmağın göstəricisidir. Açıq polemikadan qaçıb xəlvəti şantaj arxasına girmək deməkdir.
Təbii, yaradıcı insan tənqidi qəbul edə də bilər, etməyə də bilər. Ona etiraz edə də bilər, etməyə də bilər. Buna söz yox. Amma əsil sənətkar qafası bu sayaq sönük işartı saçmaz. Heç bir həqiqi ədəbi nəhəng tənqidə belə səfeh irad bildirməz.
Örnək çoxdur: bizim ədəbiyyatda da, xarici ədəbiyyatda da. Tarixdə nə qədər istedadlı adam olub ki, yaradıcılığa şeirlə başlayıb və sonra zəif şair olduğunu anlayıb, bu məşğuliyyətin başını buraxıb və keçib nəzəri sahəyə.
Ancaq heç bir ciddi yazar həmin ədəbiyyat bilicisinin tənqidi mülahizələrini, nəzəri baxışlarını qınamayıb; niyə əsərimizi tənqid edir, amma özü şeir, poema, hekayə yaza bilmir - deyə günahlandırmayıb; əvvəlcə getsin bir roman yazsın, sonra gəlsin mənim romanmı tənqid etsin... və s. deməyib.
Çünki ağıllı adamlar bilir - cin ayrı, şeytan ayrı. Yəni: tarixən əxlaqsızlığı, eybəcərliyi, acgözlüyü, dələduzluğu, fırıldaqçılığı, vicdansızlığı tənqid edənlər bunu ona görə etməyiblər ki, özləri həmin təcrübəyə malik olublar.
Yaxud estetik olana, gözəl olana, ülvi olana qiymət verən filosoflar özləri gözəllik yarışının qalibi olmayıblar.
Fəhmlə, biliklə istintaq aparıb caninin cinayətini ifşa edən bacarıqlı hüquqşünas heç də şəxsi cinayətkarlıq təcrübəsindən çıxış etmir.
Elmi laboratoriyada atomun elektron, neytron, proton və daha kiçik zərrəciklərə bölündüyünü kəşf edən nəzəriyyəçi fizikin özünün əvvəlcə həmin zərrəciklərdən yaratmasına heç də ehtiyac yoxdur.
Lap sadəsi, bir binanın yaxşı, ya pis olduğuna qiymət vermək səlahiyyəti ancaq mahir malakeşlərin ixtiyarında deyil.
Nəhayət, bir ağıllı adamın kobud misalı, - fahişəyə fahişə demək üçün mütləq fahişəlik təcrübəsinə malik olmağa ehtiyac yoxdur. Həqiqətən də: məgər küçə qadınına qiymət vermək üçün küçədə o qadından daha üstün fəaliyyət göstərməkmi lazımmış?
Xülaseyi-kəlam, örnək çoxdur və hər sahədə var: nəyəsə qiymət vermək, nəyisə bəyənib-bəyənməmək üçün mütləq həmin nədənsə daha yaxşısını yaratmaqla səlahiyyət qazana bilərsən deyə bir anlayış yoxdur. Əgər bu cür anlayış daşıyıcısı varsa, demək adam anlaqsız və əhəmiyyətsizdir.
Tarixən cəmiyyət - söz, fikir, düşüncə azadlığının məcmusu olan sağlam tənqidlə inkişaf edir. Gözüyumulu ifrat mədhlə yox. Toxunulmazlıq durğunluq yaradar.
Ədəbiyyatda da eynən, dar düşüncəli geri zəkalılar ədəbi tənqidin yolunu daraltmasın gərək. Ədəbiyyatın inkişafını istəyən adam, söz, fikir, düşüncə azadlığının məcmusu olan sağlam tənqidin önünə daş itələməz.
Dolayısı ilə, “Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...”, - iradı düşüncə naqisliyidir. Çünki problemsiz düşüncə tənqidə dözümlü olur və kibirlənmədən tənqiddən nəticə çıxarır.
“Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...”, – demək, həm də mənəviyyatın naqisliyidir. Çünki qısır və eqoist olmayan mənəviyyatda ürək daha geniş və səmimidir.
“Mənim yazdığım əsəri bəyənməyən, qoy özü bundan yaxşısını yazsın görək...” – hikkəsini ancaq o kəs yeridə bilər ki, onun məşhurluğu sağlam yaradıcılıq axarı ilə yox, köhnə dünyanın zehniyyətini yeni dünyaya daşıyan əski qələmlər sayağı - tapşırıqla şişirdilmişlərdəndir.
Ancaq şair də yaxşı deyib:
“Naəhl olana mətləbi andırmaq olurmu?!
Söz qanmayana zor ilə qandırmaq olurmu?!”
9.10.2022
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
