18:45 / 20-05-2025
Yanacaqsız işləyən mühərrik kəşf ediblər
18:23 / 20-05-2025
Tramp Avropa liderlərini çıxılmaz vəziyyətlə üzləşdirir
18:14 / 20-05-2025
Tofiq Yaqublunun şikayəti rədd olunub
18:12 / 20-05-2025
Ukrayna nümayəndələri İstanbul görüşündə rus dilində danışıblar
18:02 / 20-05-2025
İlham Əliyevlə Viktor Orban görüşüb - Birgə bəyanat - (Yenilənib) - Fotolar
17:54 / 20-05-2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılacaq
17:48 / 20-05-2025
Polis 75 kq narkotik maddəni dövriyyədən çıxarıb - 10 nəfər saxlanılıb
17:24 / 20-05-2025
10 kiloqram qızılı talayan dəstə tutulub - Video
17:12 / 20-05-2025
Prokuror "Abzas işi" ilə bağlı cəza istəyib
16:34 / 20-05-2025
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
16:01 / 20-05-2025
Ər arvadını öldürərək Kür çayına atıb
15:55 / 20-05-2025
Tramp sülh danışıqlarından çıxa bilər: “Bu, mənim müharibəm deyil”
15:43 / 20-05-2025
Xamnəi ABŞ-la danışıqlardan müsbət nəticə gözləmir
14:50 / 20-05-2025
III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - Mətn
14:47 / 20-05-2025
Kral Salman İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
14:30 / 20-05-2025
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
14:29 / 20-05-2025
Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiya paketi təsdiqlənib
14:20 / 20-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:04 / 20-05-2025
İlham Əliyev Macarıstanda işgüzar səfərdədir - Fotolar
14:00 / 20-05-2025
İcra başçısı onları vəzifədən azad edib
13:33 / 20-05-2025
Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir
13:08 / 20-05-2025
Sumqayıtdakı zavodda partlayış olub - (Yenilənib)
13:02 / 20-05-2025
Limana və gəmilərə hücum ola bilər
12:59 / 20-05-2025
İki direktora şiddətli töhmət veriblər
12:51 / 20-05-2025
“Son zəng” iyunun 14-də çalınacaq
12:34 / 20-05-2025
Pakistan və Hindistan razılaşıb
12:22 / 20-05-2025
Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?
12:01 / 20-05-2025
Un neçəyədir? - Açıqlama
11:56 / 20-05-2025
Əleyhdarları lüks təyyarəni Trampdan almaq istəyirlər
11:34 / 20-05-2025
Üç ölkə İsraili sanksiyalarla hədələyir
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
09:51 / 16-05-2025
Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
08:45 / 16-05-2025
Çindən Qazaxıstana turist axını var
01:38 / 16-05-2025
“Avroviziya-2025”-in finalçıları bəlli olub - Siyahı
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
16:30 / 19-05-2025
Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir
12:20 / 16-05-2025
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
08:33 / 16-05-2025
Məşhur müğənni hücuma görə həbs edilib
11:12 / 16-05-2025
Kirayə mənzillər layihəsində dələduzluq: kreditlər necə "fırladılır"? - Açıqlamalar
09:20 / 16-05-2025
Tədris Cərrahiyyə Klinikası deputatın şirkətindən 1.2 milyonluq dərman alır
Ermənini xilas edən sehirli Türk cümləsi - Akif Əli yazır
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
