18:49 / 23-09-2023
Elşad Hacıyev: “Ermənilər Azərbaycan vətəndaşlığı almaq istəyir”
18:01 / 23-09-2023
Baş nazir və nazirlər büdcəni müzakirə ediblər
17:55 / 23-09-2023
İlham Əliyev Toivo Klaarı qəbul edib - Yenilənib
16:36 / 23-09-2023
Azərbaycan Qarabağın erməni sakinləri üçün yanacaq göndərib - Fotolar
16:25 / 23-09-2023
Xocalıda silah-sursat anbarı aşkarlanıb - Fotolar
16:15 / 23-09-2023
Britaniya Rusiya ilə gizli danışıqlar aparır: nüvə təhlükəsizliyi və digər məsələlər müzakirə olunur
15:43 / 23-09-2023
Magistraturaya qəbul imtahanında hansı yeniliklər ediləcək? - Detallar
15:23 / 23-09-2023
Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki qurumların siyahısı təsdiq edilib - Siyahı
15:07 / 23-09-2023
Prezident İlham Əliyev İtaliya xalqına başsağlığı verib
14:06 / 23-09-2023
Əmirbəyov: “Həm Ağdam, həm də Laçın yolu açıqdır”
13:26 / 23-09-2023
Qar yağacaq, bəzi çaylardan sel keçəcək
13:19 / 23-09-2023
Qarabağdakı məsələlərin həlli üçün İşçi Qrup yaradılıb
11:15 / 23-09-2023
Azərbaycan prezidenti Səudiyyə Ərəbistanının kralına məktub göndərib
11:10 / 23-09-2023
Blinken Fidanla Qarabağdakı son vəziyyəti müzakirə edib
10:54 / 23-09-2023
Azərbaycanda payız fəsli başlayıb
10:48 / 23-09-2023
Ətin sümüyü - Akif Abbasov yazır
10:22 / 23-09-2023
Ermənilərin tərk erdiyi döyüş mövqeyi... - Video - Fotolar
23:45 / 22-09-2023
Azərbaycan və Rusiya XİN başçıları Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparıblar
21:13 / 22-09-2023
Koronavirusun yeni variantına yoluxanların sayı artır
20:52 / 22-09-2023
İrəvanda aksiya: dörd istiqamətdə yürüş başlayıb - Foto
20:42 / 22-09-2023
ABŞ Ukraynaya ATACMS raketləri verəcək
20:20 / 22-09-2023
Ermənilər Xankəndi şəhərində qəsdən yanğınlar törədir
20:13 / 22-09-2023
Qarabağdakı separatçılar silah-sursatlarını təhvil verir - Video
18:59 / 22-09-2023
Borrell: “Putin Avropada miqrasiya problemini kəskinləşdirəcək”
18:28 / 22-09-2023
Sülhməramlıların karvanı Ermənistandan Qarabağa doğru hərəkət edir
18:11 / 22-09-2023
Avropa İttifaqının xüsusi nümayəndəsi Paşinyanla görüşüb
18:05 / 22-09-2023
Nyu-Yorkda TDT XİN başçılarının görüşü keçirilib
18:04 / 22-09-2023
İrəvanda aksiya: polis 98 nəfəri saxlayıb
18:03 / 22-09-2023
Yaşar Nəcəfov Böyük Dəbilqə turnirinin qalibi olub
14:13 / 22-09-2023
Tofiq Zülfüqarov: “Ağdərə-Kəlbəcər yolu açılıb, Xocavənd, Ağdərə və Xankəndini...”
20:55 / 20-09-2023
Prezident İlham Əliyev xalqa müraciət edib - Tam mətn (Video)
01:31 / 22-09-2023
Bayramov BMT Təhlükəsizlik Şurasında: “Ermənistanın qarayaxma kampaniyası iflasa uğrayıb”
22:34 / 20-09-2023
Qarabağda Rusiya hərbçiləri öldürülüb - (Yenilənib)
13:09 / 20-09-2023
Qarabağdakı Ermənistan silahlıları təslim olub
23:43 / 20-09-2023
Ərdoğan Əliyevlə antiterror əməliyyatını müzakirə edib
21:37 / 21-09-2023
ABŞ Çinə qarşı casusluq proqramını canlandıracaq
21:13 / 22-09-2023
Koronavirusun yeni variantına yoluxanların sayı artır
23:49 / 21-09-2023
Rəsmi Bakı Cozep Borelin bəyanatına cavab verib
23:45 / 22-09-2023
Azərbaycan və Rusiya XİN başçıları Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparıblar
00:17 / 20-09-2023
Ermənistanın Qarabağdakı hərbi karvanına dağıdıcı zərbələr endirilib - Video
22:54 / 19-09-2023
Ceyhun Bayramovla Hakan Fidan ABŞ-da görüşüblər
Ermənini xilas edən sehirli Türk cümləsi - Akif Əli yazır
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Pavlo Narojnı deyir ki, Rusiyada hərbi obyektlər çoxdur və ruslar bunları hücumlardan qoruya bilməyəcəklər
Valeri Kondratyuk deyir ki, ya Rusiya elitasının, ya da silahlı qüvvələrin sui-qəsdi Putini hakimiyyətdən uzaqlaşdıra bilər
Taras Jovtenko deyir ki, Rusiyanın hərbi-siyasi rəhbərliyi uzunmüddətli qarşıdurmanı özünün geosiyasi planlarına daxil edib
Avropa Kino Akademiyasının üzvü deyir ki, Azərbaycan kinosunun problemləri çoxdur: “Azərbaycanfilm” kimi unikal sənət ocağına 6-7 aydır ki, dövlətdən maliyyə ayrılmırsa milli kinodakı vəziyyətdən necə rahat olmaq olar?”
Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələrinin ehtiyatda olan zabiti: “Hərbi əməliyyatlar başlayandan bəri rusların 18 gəmi və katerini zədələmiş və məhv etmişik”
