00:07 / 19-03-2024
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
23:26 / 18-03-2024
Doğru seçim - Hikmət Sabiroğlu yazır
23:11 / 18-03-2024
Ukrayna ordusu geri çəkilir
23:00 / 18-03-2024
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
22:45 / 18-03-2024
Ramazanın 9-cü günü: imsak və iftar vaxtları
21:30 / 18-03-2024
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
20:16 / 18-03-2024
Borrell ikibaşlı danışır
19:50 / 18-03-2024
Generalın cinayət işi üzrə növbəti məhkəmə prosesi keçirilib - Foto
19:44 / 18-03-2024
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
18:48 / 18-03-2024
Müğənni Rəvan Polşada klip çəkdirib - Video
18:13 / 18-03-2024
Sərhəddə buraxılış məntəqələrinin sayı artırılıb
18:02 / 18-03-2024
Nazirlər Kabineti Təhlil Mərkəzinin işçilərinin sayı barədə qərar verib
17:50 / 18-03-2024
"Qarabağ"ın 8 futbolçusu milli komandaların heyətinə çağırılıb
16:56 / 18-03-2024
YAP İdarə Heyəti iclas keçirib
16:47 / 18-03-2024
Məşhur aktyor pərəstişkarlarını məyus edib - Fotolar
16:35 / 18-03-2024
Aprelin 14-də dövlət qulluğuna qəbul imtahanı keçiriləcək
16:28 / 18-03-2024
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
16:14 / 18-03-2024
Qarabağ zonasında daha 1394.5 hektar ərazi minalardan təmizlənib
16:12 / 18-03-2024
Avropa ölkələri Putini təbrik etməyəcək
16:08 / 18-03-2024
Yunanıstana qaçmağa çalışan FETÖ üzvləri tutulublar
15:57 / 18-03-2024
Xankəndinin mərkəzi meydanına “Zəfər meydanı” adı verilib
15:41 / 18-03-2024
XİN başçısı ABŞ rəsmisi ilə görüşüb
15:38 / 18-03-2024
İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik edib
15:11 / 18-03-2024
Dövlət qulluğuna imtahanın nəticələri açıqlanıb
14:29 / 18-03-2024
Ceyhun Bayramov NATO-nun Baş katibi ilə görüşüb - Fotolar
14:23 / 18-03-2024
Belqorodda ölənlərin və yaralanların sayı açıqlanıb
13:56 / 18-03-2024
Zakir Həsənov NATO-nun Baş katibi ilə regional təhlükəsizliyi müzakirə edib - Video - Fotolar
13:42 / 18-03-2024
İlham Əliyev Vladimir Putinə zəng edib - Yenilənib
13:34 / 18-03-2024
Rusiyada seçki: 87,1 milyondan çox vətəndaş səsvermədə iştirak edib
16:40 / 14-03-2024
XI Qlobal Bakı Forumu işə başlayıb - İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib (Tam mətn) - Fotolar (Yenilənib)
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
09:47 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Qarabağ" səfərdə "Bayer 04" komandası ilə "döyüşəcək"
16:00 / 14-03-2024
Vergi işçilərinin aylıq əməkhaqları nə qədər artırılıb? - Açıqlama
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
Ermənini xilas edən sehirli Türk cümləsi - Akif Əli yazır
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-07-2022 14:34 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
yazıçı-publisist
Türkiyədə nəşr edilən “Posta” qəzetində köşə yazarı Sadıq Gültəkinin qələmə aldığı maraqlı bir əhvalatla tanış oldum. “Reytinq”in oxucuları üçün də maraqlı ola biləcəyini düşünərək, yazını Azərbaycan türkcəsinə uyğunlaşdırmağı qərara aldım.
Əhvalat belədir ki, II Dünya Müharibəsindən əvvəl Bakırköylü ermənilərdən olan Peştemalçıyanlar ailəsi Türkiyədən Almaniyaya köçür. Berlində xalça, kilim mağazası açırlar. Müharibəyə qədər işlər yaxşı gedirmiş. Hətta o qədər yaxşı ki, ailə mağazanın idarəçiliyini oğlanları Arama etibar edib firavan yaşayırmış.
Ancaq müharibənin ayaq səsləri artdıqca hər ötən gün əvvəlkinə şükür oxutdurur. 1944-cü ildə Sovet ordusu Berlini mühasirəyə alır. Tezliklə qoşun Berlinə girib şəhərin hər nöqtəsini işğal edir. Qarət, qırğın, ölüm-itim, təcavüz, oğurluq, zorakılıq Almaniyada həyatın ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Bu ağır şəraitin hökm sürdüyü günlərdə Rus-Sovet Komandanlığı əhaliyə xəbərdarlıq yayır: “Hər tərəf rus əskərləri üçün açıq olmalıdır!”
Təbii, müharibənin amansız üzünü çılpaqlığı ilə görən Peştemalçıyan ailəsi də əmrə müntəzir çalışır.
Bir gün mağazadan içəriyə çığır-bağırla iki Sovet əskəri girir. Əskərlərdən biri xalça-palaza baxmağa başlayır. O birisi isə hadisələri donuq vəziyyətdə yerindən tərpənmədən izləyən Peştemalçıyanlar ailəsinə tərəf yeriyir. Onların gənc qızına yaxınlaşıb əl atmaq istəyəndə, qardaşı Aram ani hərəkətlə əskərin əlini kənara itələyir. Bu gözlənilməz hərəkətdən qeyzlənən badamı gözlü əskər silahını çəkib Aramın təpəsinə dirəyir.
Aram Peştemalçıyan qorxusundan titrəyən arvadına tərəf dönüb: “Biz indi nə p...x yedik!” deyir. Bu sözü eşidən əskər anidən silahı endirib - “Sən nə dedin?” soruşur. Yaşadığı olayın şokundan ayıla bilməyən Aram istər-istəməz sözü təkrarlayır: “Biz indi p...x yedik!”
O anda bir möcüzə baş verir. Tapançasını qaytarıb qoburuna qoyan əskər uzun illər görmədiyi dostu ilə rastlaşıbmış kimi, Peştemalçıyanın boynuna sarılır. Şok üstünə şok yaşayan Aram nə baş verdiyini anlamağa çalışırkən, əskərin ucadan - “Biz qan qardaşıyıq, mən də sənin qardaşınam!” deməsini, sevincdən çılğına dönməsini heyrətlə seyr edir.
Məlum olur ki, mağazaya girənlər Rus deyil, Sovet ordusunda xidmət edən Qırğız əskərləri imiş. Onlar qarşılarındakı adamların Türkcə danışdığını eşidib Türk olduqlarını zənn edir, sevinirlər. Ermənilər isə məsələni açıb-ağartmırlar. Türkcə danışmaqda davam edirlər. Yalnız Qırğızlar çıxıb gedəndən və təhlükə sovuşandan sonra, Peştemalçıyanlar rahat nəfəs alırlar.
...Müharibə başa çatır, ağır günlər arxada qalır. Peştemalçıyan ailəsi çox sonralar Berlində çalışan bir Türk jurnalistə bu əhvalatı danışır və həyatlarını qurtaran o sehirli cümləni lövhəyə yazdırıb evin ən gözəl guşəsindən asmaq istədiklərini deyirlər.
Türk jurnalisti onlara yardımçı ola biləcəyini söyləyir, Türkiyəyə döndükdə verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün Çəmbərlidaşda yerləşən tanınmış xəttat və cildçi Emin Barının sexinə gedir. Yazılmasını istədiyi həmin cümləni eşidincə Emin Barın da çaşıb qalır. Sən demə, o dövrlər Almaniyada təcrübədə olan vaxt eyni sıxıntılı hallar yaşayıbmış.
Emin Barın bir həftədən sonra lövhəni hazır edib jurnalistə təhvil verir. Jurnalist zəhmət haqqını ödəyib lövhəni götürür və Almaniyaya gedəndə Arama çatdırır.
Və bər-bəzəkli lövhədə gözəl xəttlə Türk dilində “Biz indi p...x yedik!” yazılmış xilasedici cümlə erməni Peştemalçıyanlar ailəsinin evinin divarını bəzəyir.
(Bu hadisə ilk dəfə Türkiyədə 1966-cı ildə “Bir ailəni xilas edən arqo cümlə” başlığı altında “Yeni Qazete”-də dərc edilmişdir.)
***
3 iyul 2022
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər