18:45 / 20-05-2025
Yanacaqsız işləyən mühərrik kəşf ediblər
18:23 / 20-05-2025
Tramp Avropa liderlərini çıxılmaz vəziyyətlə üzləşdirir
18:14 / 20-05-2025
Tofiq Yaqublunun şikayəti rədd olunub
18:12 / 20-05-2025
Ukrayna nümayəndələri İstanbul görüşündə rus dilində danışıblar
18:02 / 20-05-2025
İlham Əliyevlə Viktor Orban görüşüb - Birgə bəyanat - (Yenilənib) - Fotolar
17:54 / 20-05-2025
Bələdiyyələrin vahid informasiya sistemi yaradılacaq
17:48 / 20-05-2025
Polis 75 kq narkotik maddəni dövriyyədən çıxarıb - 10 nəfər saxlanılıb
17:24 / 20-05-2025
10 kiloqram qızılı talayan dəstə tutulub - Video
17:12 / 20-05-2025
Prokuror "Abzas işi" ilə bağlı cəza istəyib
16:34 / 20-05-2025
Tanınmış musiqiçi xeyriyyəçilik edib - Fotolar
16:01 / 20-05-2025
Ər arvadını öldürərək Kür çayına atıb
15:55 / 20-05-2025
Tramp sülh danışıqlarından çıxa bilər: “Bu, mənim müharibəm deyil”
15:43 / 20-05-2025
Xamnəi ABŞ-la danışıqlardan müsbət nəticə gözləmir
14:50 / 20-05-2025
III Çarlz Azərbaycan prezidentinə məktub göndərib - Mətn
14:47 / 20-05-2025
Kral Salman İlham Əliyevə məktub ünvanlayıb
14:30 / 20-05-2025
Sabah güclü külək əsəcək - Xəbərdarlıq
14:29 / 20-05-2025
Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiya paketi təsdiqlənib
14:20 / 20-05-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:04 / 20-05-2025
İlham Əliyev Macarıstanda işgüzar səfərdədir - Fotolar
14:00 / 20-05-2025
İcra başçısı onları vəzifədən azad edib
13:33 / 20-05-2025
Hindistan Ermənistanın silah bazarında Rusiyanı əvəz edir
13:08 / 20-05-2025
Sumqayıtdakı zavodda partlayış olub - (Yenilənib)
13:02 / 20-05-2025
Limana və gəmilərə hücum ola bilər
12:59 / 20-05-2025
İki direktora şiddətli töhmət veriblər
12:51 / 20-05-2025
“Son zəng” iyunun 14-də çalınacaq
12:34 / 20-05-2025
Pakistan və Hindistan razılaşıb
12:22 / 20-05-2025
Ərdoğan vasitəçilikdən nə qazanır?
12:01 / 20-05-2025
Un neçəyədir? - Açıqlama
11:56 / 20-05-2025
Əleyhdarları lüks təyyarəni Trampdan almaq istəyirlər
11:34 / 20-05-2025
Üç ölkə İsraili sanksiyalarla hədələyir
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
09:51 / 16-05-2025
Professor: Əsas şüar “Vahid vətən, vahid dövlət, vahid bayraq!” ola bilər
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
08:45 / 16-05-2025
Çindən Qazaxıstana turist axını var
01:38 / 16-05-2025
“Avroviziya-2025”-in finalçıları bəlli olub - Siyahı
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
16:30 / 19-05-2025
Zülfüqarov: Şərtlər Avropadan Azərbaycanla sağlam münasibətlər qurmağı tələb edir
12:20 / 16-05-2025
“Əmək pensiyaları haqqında” qanun dəyişib
08:33 / 16-05-2025
Məşhur müğənni hücuma görə həbs edilib
11:12 / 16-05-2025
Kirayə mənzillər layihəsində dələduzluq: kreditlər necə "fırladılır"? - Açıqlamalar
09:20 / 16-05-2025
Tədris Cərrahiyyə Klinikası deputatın şirkətindən 1.2 milyonluq dərman alır
Ey pul! - Akif Əli yazır
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Sabir - müasirimizdir
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
