18:09 / 05-07-2025
Mingəçevirdə iki qayıq toqquşub - Beş nəfər xəsarət alıb
14:30 / 05-07-2025
Sabah yağış yağacaq
14:16 / 05-07-2025
Akademik Yusif Məmmədəliyevin 120 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
12:19 / 05-07-2025
“AzerGold”-un qiymətli metal satışından gəlirləri artıb
12:09 / 05-07-2025
Beş kollecə direktor təyin ediblər - Siyahı
12:04 / 05-07-2025
Sadiq Qurbanov: “Xankəndidə keçirilən ECO Zirvəsi Azərbaycanın qələbəsidir”
10:36 / 05-07-2025
DTX-nin Akademiyasında növbəti məzun buraxılışı olub - Video
10:35 / 05-07-2025
Türkiyəyə güclü qar yağıb
10:31 / 05-07-2025
Kürdə boğulan 19 yaşlı gəncin meyiti tapılıb
10:09 / 05-07-2025
Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar barədə qərar verilib
09:26 / 05-07-2025
Aşura günü ilə bağlı qanvermə aksiyası başlayıb
19:49 / 04-07-2025
Şəmkirdə üç uşaq göldə batıb - Yenilənib
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
19:46 / 04-07-2025
Qərbi Azərbaycana qayıdışın hüquqi əsasları müzakirə olunub - Fotolar
19:14 / 04-07-2025
Ərdoğanı Füzulidən yola salıblar - (Yenilənib) - Foto
18:42 / 04-07-2025
İlham Əliyevlə İran prezidenti arasında görüş olub - Fotolar (Yenilənib)
18:35 / 04-07-2025
Ukrayna və ABŞ prezidentləri telefonla danışıblar
18:25 / 04-07-2025
Müsavat Rusiya səfirliyi qarşısında aksiya keçirmək istəyir
18:19 / 04-07-2025
DTX-nın saxladığı sabiq diplomatın məhkəməsi başlayıb
18:01 / 04-07-2025
Ali Məhkəmə inzibati mübahisələrə dair işlərlə bağlı qərar qəbul edib
17:42 / 04-07-2025
Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycana səfəri başa çatıb
17:21 / 04-07-2025
Deputatlar daha 15 qanuna dəyişiklik edəcək - Siyahı
17:05 / 04-07-2025
Fransada “səssiz etiraz”: ABŞ demokratiyasına şübhə ilə yanaşırlar
16:59 / 04-07-2025
Sadır Japarovun Azərbaycana səfəri başa çatıb
16:33 / 04-07-2025
ECO-nun növbəti sammiti İranda keçiriləcək
16:31 / 04-07-2025
Ərdoğan ilə Pezeşkian Xankəndidə görüşüblər
16:20 / 04-07-2025
Meyxanaçı azadlığa buraxılıb
16:17 / 04-07-2025
Azərbaycan diaspor rəhbəri Rusiya vətəndaşlığından çıxarılıb
16:01 / 04-07-2025
Xankəndidə 17-ci Zirvə görüşü: ölkə başçıları mesajlar verir - (Yenilənib) - Fotolar
15:47 / 04-07-2025
Üç şəhidimiz Kəlbəcərdə dəfn edilib - Fotolar
21:03 / 30-06-2025
Rusiyada öldürülən qardaşların cənazəsi Azərbaycana gətirilib - (Yenilənib)
13:01 / 01-07-2025
Ərdoğan “ikinci vətən”indən niyə küsüb?
13:16 / 02-07-2025
Mədəniyyət nazirinə kulturoloji tövsiyə - Akif Əli yazır
14:40 / 03-07-2025
İlham Əliyev Qarabağa səfər edib - (Yenilənib+) - Fotolar
07:52 / 01-07-2025
ABŞ gözlənilmədən Moskvaya ultimatum verib
12:16 / 02-07-2025
Cəlaloğlu: Güzəştə getsək, Rusiya daha ağır şərtlərlə üstümüzə gələcək
19:48 / 04-07-2025
İran prezidenti Qarabağa gəlib - (Yenilənib)
10:26 / 02-07-2025
Azərbaycana qarşı mənəvi-siyasi strategiya: Rusiya nəyə nail olmaq istəyir?
15:33 / 02-07-2025
Rusiya daha da aqressivləşir
14:53 / 01-07-2025
Təkrar sertifikatlaşdırma: 2006 müəllim keçid balını toplaya bilməyib
16:55 / 02-07-2025
Professor: Rusiya başını itirmiş ayı kimi davranır
Ey pul! - Akif Əli yazır
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Sabir - müasirimizdir
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
