22:37 / 31-03-2025
Zelenski prezident seçkilərinə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
19:03 / 31-03-2025
Donetski ələ keçirmək rus ordusu üçün prioritetdir
18:45 / 31-03-2025
Almaniya səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
17:25 / 31-03-2025
Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun həyətindəki ağacları kəsirlər
17:15 / 31-03-2025
Xaçmaz və Qubanın kəndlərində yanğın olub
15:24 / 31-03-2025
Qlobal fond bazarlarında gərginlik yaranıb
15:11 / 31-03-2025
Atəşkəs Kiyev üçün təhlükə yarada bilər
14:31 / 31-03-2025
Əliyevlə Pezeşkian arasında telefon danışığı olub
14:12 / 31-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:26 / 31-03-2025
Gərginlik yenidən artır: İran raketlərini həyəcan vəziyyətinə gətirib
12:49 / 31-03-2025
Sabah Almaniya prezidenti Azərbaycana gəlir
12:01 / 31-03-2025
Abşeronda oğul anasını qətlə yetirib
11:51 / 31-03-2025
Dövlət sərhədində müşahidə edilən uçuş aparatı zərərsizləşdirilib
11:37 / 31-03-2025
Prezident İlham Əliyev paylaşım edib - Foto
11:25 / 31-03-2025
Azərbaycana narkotik gətirən İran vətəndaşları saxlanılıb
10:51 / 31-03-2025
Mehriban Əliyeva Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım edib - Foto
10:24 / 31-03-2025
Pentaqon rəhbəri məxfi məlumatları xanımı ilə bölüşür - Foto
10:08 / 31-03-2025
Ermənistanın əsassız iddialarına son qoyulmalıdır
09:58 / 31-03-2025
Ombudsman 31 mart soyqırımı ilə əlaqədar bəyanat yayıb
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
17:46 / 30-03-2025
Ərdoğan: "Türkiyə Azərbaycanda sülhə və təhlükəsizliyə önəmli töhfə verir"
17:45 / 30-03-2025
Belaruslu müxalifətçi itkin düşüb
15:24 / 30-03-2025
Ermənilər kəşfiyyat uçuşlarına cəhd edib, növbəti təxribata əl atıblar
14:06 / 30-03-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
13:35 / 27-03-2025
Prezident və birinci xanım Qarabağa səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
14:54 / 27-03-2025
İsrail israr edir: Türkiyədənsə, Suriyada Rusiya bazaları qalsın
23:29 / 28-03-2025
Azərbaycan solçuları Türkiyə kommunistlərindən narazıdır
16:12 / 27-03-2025
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak ediblər - Fotolar
14:31 / 27-03-2025
İlham Əliyev: Ağdam ölkəmizin ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcək
14:22 / 27-03-2025
İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
15:42 / 27-03-2025
Cüt bacıların söhbəti - Akif Əli yazır
22:59 / 27-03-2025
Ramazanın 28-ci günü:İmsak və iftar vaxtı
12:28 / 27-03-2025
Nazir: Rusiyaya qarşı sanksiyaların ləğvi Putinin hərəkətlərindən asılıdır
20:24 / 27-03-2025
Beşmərtəbəli villanı “gecəqondu” adı ilə sökmək istəyirlər
21:35 / 28-03-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
23:32 / 28-03-2025
Tramp: “Əgər Tehran bizimlə razılığa gəlməsə..."
Ey pul! - Akif Əli yazır
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Sabir - müasirimizdir
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
