00:04 / 20-01-2025
20 Yanvar faciəsindən 35 il ötür
21:54 / 19-01-2025
Prezident 20 Yanvar faciəsi ilə bağlı paylaşım edib - Foto
15:24 / 19-01-2025
Ay mədəni abidə kimi qorunacaq
15:16 / 19-01-2025
İlon Mask: Yer kürəsi yox ola bilər
12:22 / 19-01-2025
Bakıda 20 Yanvar günü bəzi yollar bağlanacaq
09:48 / 19-01-2025
Bu gün magistraturalara sınaq imtahanıdır
23:57 / 18-01-2025
“Azersun Holding”in rəhbəri vəfat edib
21:47 / 18-01-2025
Milli Qəhrəmanın atasının kartından oğurlanan 80 min manat geri qaytarılıb - Yenilənib
20:21 / 18-01-2025
ABŞ Konqresinin üzvləri 20 Yanvar faciəsinin ildönümü ilə bağlı bəyanatlar yayıblar
11:53 / 18-01-2025
Prezident İlham Əliyev Hakan Fidanı qəbul edib
11:09 / 18-01-2025
Azərbaycanda meymunçiçəyi virusuna ilk yoluxma qeydə alınıb
09:53 / 18-01-2025
Nüvə silahı istehsalı artır - Foto
09:30 / 18-01-2025
Tramp üç kino ulduzunu xüsusi elçi təyin edib - Fotolar
09:17 / 18-01-2025
Cəbrayıla daha bir köç karvanı gedib
23:53 / 17-01-2025
Abşeronda yaşayış evində partlayış: beş nəfər yaralanıb
21:19 / 17-01-2025
Xərçəng xəstəliyindən ölüm nisbəti ikiqat artıb
20:42 / 17-01-2025
Ukraynalı qaçqınların 61 faizi vətənə qayıtmaq istəyir
20:35 / 17-01-2025
Məşhur rejissorun yeni filmi nümayiş olunacaq - Foto
19:59 / 17-01-2025
Almaniyada immiqrasiya nisbəti iki dəfə azalıb
18:38 / 17-01-2025
Rejissor Devid Linç vəfat edib
18:35 / 17-01-2025
Los-Anceles sakinlərinə psixoloji yardım ediləcək
18:28 / 17-01-2025
"Toplum TV" işi üzrə daha iki nəfər saxlanılıb
18:17 / 17-01-2025
Tallin “Atəş!” əmri verəcək
18:14 / 17-01-2025
Məhkəmə prezidenti həbsdə saxlayıb
18:10 / 17-01-2025
Reper aktrisanın çılpaq video-görüntülərini yayıb
18:08 / 17-01-2025
Cahangir Əsgərovun həyat yoldaşı vəfat edib
18:03 / 17-01-2025
300 yaşı olan nəhəng su heyvanı tapılıb
18:00 / 17-01-2025
Netanyahu müharibəni bərpa edəcək?
14:12 / 15-01-2025
Əfsanəvi metalın sirrini açıblar
21:47 / 18-01-2025
Milli Qəhrəmanın atasının kartından oğurlanan 80 min manat geri qaytarılıb - Yenilənib
00:11 / 16-01-2025
Dünya ərzaq böhranı ilə üzləşir - Xəbərdarlıq
21:56 / 15-01-2025
Fərhad Əhmədovun mühafizəçisi qəzada ölüb
16:00 / 15-01-2025
Məşhur alim həyəcan təbili çalır: süni intellekt bəşəriyyəti məhv edəcək!
19:46 / 15-01-2025
Azərbaycan-Türkiyə hərbi təlimi başlayır - Video
00:23 / 16-01-2025
"Bred Pitt" fransız qadının 830 min avrosunu mənimsəyib
22:52 / 15-01-2025
"Qarabağ" Juninyonun transferi barədə açıqlama yayıb
11:03 / 16-01-2025
Analar inananda - Fotolar
12:12 / 15-01-2025
Stallonenin yeni filmi nümayiş olunacaq
10:08 / 15-01-2025
Məşhur müğənni futbolçu ilə boşanıb
21:19 / 17-01-2025
Xərçəng xəstəliyindən ölüm nisbəti ikiqat artıb
Ey pul! - Akif Əli yazır
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 21-04-2021 09:55 | Bölmə: Akif Əli
Sabir - müasirimizdir
Akif ƏLİ,
fəlsəfə doktoru,
yazıçı-publisist.
(Dahi Sabirin sarkazmı fonunda müasir düşüncələr)
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Kim bilmir ki, pul - yaşamaq üçün əsas vasitədir. Pulsuz heç bir iş getmir. Pul hamıya, həmişə, hər yerdə lazım olur. Onu əldə etmək hər kəsin marağındadır və hər kəs üçün pul qazanmaq zəruridir. Çünki pul bütün bağlı qapıları açır. Bütün müşkülləri aşırır, problemləri həll edir.
Amma təəssüf ki, adamlar hər yerdə, hər vaxt istədiyi qədər pul əldə edə bilmir. Əldə edə bilməsə də hamı özünü məhz bu yolda oda-közə vurur, özünü yandırıb-yaxır. Halbuki bu cəhd mənasız cəhddir. Bir qədər təmkinli olmaq daha yaxşıdır. Müasir atalar demişkən: “Azacıq daş-başım, ağrımaz başım.” Yəni yaxşı yaşamaq üçün çox pul əldə etməyə çalışmaqdansa, az pulla yaxşı yaşamağa çalışmaq daha doğrudur.
“Qoy nə əslin, nəcabətin olsun,
Nə nəcibanə halətin olsun,
Baş-ayaq eyb içində olsan da –
Tək bir aləmdə dövlətin olsun:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sözsüz, pula hörmət bəslənməlidir. Amma eşq, məhəbbət yox. Pulu fetişləşdirmək olmaz. Pula maraq göstərmək, pula meyl etmək, hətta can atmaq olar. Lakin onun qarşısında diz çökmək, əyilmək, palaz kimi sərilmək olmaz. Nəşəli kimi pulun əsirinə çevrilib ondan asılı qalmaq, ömrün, həyatın, yaşamın mənasına çevirmək doğru yol deyil.
“Olmasın fəhmin, əqlin, idrakın,
Var nə qəm, ta ki vardır əmlakın;
Atəşi-xanəsiz-millət ikən –
Hər kəsin səcdəgahıdır xakin:
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Puldan asılı qalmaq yox, onu idarə etmək lazımdır. Özü də ağılla. Pulu qənaətlə xərcləmək, bədxərcliyə yol verməmək vacibdir. Pula sadəcə kağız kimi baxılmamalıdır. O, insan ömrünün, zəhmətinin, görülən işin adekvat nəticəsidir (yaxud adekvat nəticəsi olmalıdır). Həyatın itib-keçən anları, günləri, illəri pula çevrilir. Ömrünün, zəhmətinin qədrini bilən insan qazandığı pulun da qədrini bilər, onu qənaətlə xərcləyər. Ancaq bu qənaətcillik - xəsisliyə, simicliyə dönməməlidir.
Hamı pul yığa bilər, amma yalnız özü qanuni yolla, vicdanla, ləyaqətlə qazandığı pulu. Şərəfsizcəsinə dövlətdən oğurladığı, ya kimdənsə zorla qopardığı pul halal deyil. Tamah məqsədilə saysız-hesabsız qədər pul yığmaq mənasızdır. Yalnız həyatın gözlənilməz olaylarında məəttəl qalmamaq üçün, əlimyandıda kiməsə əl açmamaq üçün, kənardan yardım gözləməmək üçün müəyyən ehtiyat toplamaq mümkündür. Axı, ehtiyat igidin yaraşığıdır.
Bütün hallarda halal pul əziyyətlə qazanılır. Odur ki, qazancını boş yerə xərcləmək, sağa-sola səpələmək, içkiyə, siqaretə, eyş-işrətə, mənsasız işlərə sovurmaq ağıl göstəricisi deyil. Qarşıya həyati vacib məqsədlər çıxanda isə kisənin ağzını büzmək, qısıtmaq, sıxmaq da bir şey deyil. Belə ekstremal hallarda xəsislik etmək gülüncdür, əksinə, pul kisəsini geniş ürəklə geniş açmaq, səxavət göstərmək tarixən insanlara başucalığı gətirib. Narahat olmağa dəyməz, - boşalan pul kisəsi yenə dolacaq. Çünki bu dünyanın qanunu belədir: bir yandan boşalır, bir yandan dolur...
“Olmayır, olmasın da insafın,
Tut qanın şişə içrə əsnafın,
Ta ki var əldə beş bucuq quruşun –
Mötəbərsən gözündə əşrafın;
Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Bir sözlə, pula hörmət et, amma səcdə etmə. Pula diqqətli ol, amma valeh olma. Pulun qədrini bil, amma aşiq olma. Pula qənaət et, amma həm də yaşa.
Demə ki, dahi Sabir niyə belə yazıb:
“Adəmi adəm eyləyən paradır,
Parasız adəmin üzü qaradır!”
Sabirin sarkazmını gör.
20.04.2021
Müəllifin bütün yazıları - Akif ƏLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Deputatlığa namizəd Milli Məclisdə təmsil etmək istədiyi bölgənin problemlərinin təsnifatını artıq ağlına yazıb və işə nədən başlayacağını sıralayıb
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
“Tənha insanın monoloqu”nun ssenari müəllifi və rejissoru deyir ki, kinomuzu yaşatmaq və irəli aparmaq üçün film istehsalını artırmalı və onun bazarını düşünməliyik
