16:43 / 04-04-2025
Cəbrayıl və və Naxçıvanda yeni stansiyalar tikiləcək
16:30 / 04-04-2025
Polis 27 yaşlı şəxsi 20 kq narkotiklə tutulub
16:18 / 04-04-2025
Aİ bu il Özbəkistanla strateji tərəfdaşlıq sazişi imzalayacaq
15:59 / 04-04-2025
Bakıda Beynəlxalq Xalça Festivalı keçiriləcək
15:40 / 04-04-2025
Sumqayıt, Bərdə, Xaçmaz, Beyləqan və Şəkidə torpaq hərracı keçirilib
15:21 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Türkiyənin enerji və təbii sərvətlər nazirini qəbul edib - Yenilənib
15:17 / 04-04-2025
Sabahdan rayonlarda hava dəyişəcək - Xəbərdarlıq
15:07 / 04-04-2025
Əli Əsədov miqrantlarla bağlı qərar imzalayıb
14:55 / 04-04-2025
Prezident İlham Əliyev Avropa İttifaqının rəsmisini qəbul edib - (Yenilənib)
14:39 / 04-04-2025
Dünyanın ən hündür binası tikilir - Fotolar
14:39 / 04-04-2025
David Manukyan dövlət ittihamçısının suallarını cavablandırıb
14:22 / 04-04-2025
Məşhur aktyorun baş rolda çəkiləcəyi filmin adı gizli saxlanılır
14:22 / 04-04-2025
Lavrov: "Bu, Cənubi Qafqaz və Xəzər regionunda sabitliyə xidmət edəcək"
14:14 / 04-04-2025
"Mədəniyyət" qəzeti fəaliyyətini dayandırıb
14:07 / 04-04-2025
Bakıda energetika sahəsi üzrə yeni sənədlər imzalanacaq
14:01 / 04-04-2025
Bakıda köçürülmə və söküntü işləri başlayacaq
13:53 / 04-04-2025
Sahibə Qafarova Özbəkistana səfər edib
13:10 / 04-04-2025
İran prezidenti: Tehran müharibə istəmir
12:59 / 04-04-2025
Departament: "Tramp Bakı və İrəvan arasında sülhün imzalanmasını gözləyir"
12:48 / 04-04-2025
Türkiyədə 648 nəfər qidadan zəhərlənib
12:38 / 04-04-2025
Sabah dağlıq rayonlarda yağış və sulu qar yağacaq
12:30 / 04-04-2025
Prezident institutlarla bağlı sərəncam verib
12:10 / 04-04-2025
Müəllimlərin iş yerinin dəyişdirilməsi prosesi başlayıb
11:41 / 04-04-2025
Seyid Əzim Şirvaninin 190 illiyi qeyd ediləcək - Sərəncam
11:31 / 04-04-2025
Ştaynmayer Azərbaycanla bağlı səhvini düzəldib
11:13 / 04-04-2025
Dünya iqtisadiyyatı böyük risklə üzləşib - Xəbərdarlıq
11:07 / 04-04-2025
Generalların vəzifədə olma müddəti dəyişir
11:03 / 04-04-2025
30 yaşdan yuxarı şəxslərə çağırış mesajı gəlir? - Açıqlama
10:44 / 04-04-2025
Ermənistanda zəlzələ baş verib
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
12:54 / 01-04-2025
İran prezidenti Azərbaycana rəsmi səfərə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
08:25 / 01-04-2025
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
14:12 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
11:01 / 01-04-2025
CHP-nin boykot çağırışı: Türkiyədə narazılıq dalğası daha da genişlənə bilər
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
15:44 / 02-04-2025
Bakı və İrəvan vaxtında sülhə nail olmasa... - Kreml fürsət gözləyir
ReAL niyə reallaşa bilmir? - Seymur Baycan yazır
Tarix: 10-03-2020 01:19 | Bölmə: Seymur BAYCAN
Deyir, başqalarının zəif musiqi yazması Motsarta qəribə gəlirmiş. Yəni, o mənada ki, əgər adam musiqi yazırsa, güclü musiqi yazmalıdır. Axı necə zəif musiqi yazmaq olar?
Əlbəttə, bu söhbətin bir qram da tarixi əsası yoxdur. Tarixi-nöqteyi nəzərdən tamam boş söhbətdir. Hətta yaxşı uydurulmuş nağıldır. Heç bunu hardan oxuduğumu, mənbəyini, kimdən eşitdiyimi də xatırlamıram. Sadəcə, heç bir tarixi əsası olmasa da maraqlı söhbətdir və yazıya bu söhbətlə başlamağım səbəbsiz deyil.
Doğrudan da, bəzən hansısa işi, hansısa prosesi X. adlı adam keyfiyyətli şəkildə, asanlıqla yerinə yetirir və başqasının bu işdə, bu prosesdə çətinlik, zillət, əzab-əziyyət çəkməsi, üstəlik, hələ ortaya zay məhsul qoyması ona qəribə gəlir. Məsələn, tutaq ki, bir insan əla, dadlı yeməklər bişirir. Belə olduğu halda digərinin “it yesə qarnı ağrıyacaq” dərəcədə bərbad, dadsız-duzsuz kükü bişirməsi ona heç cürə çatmır. O, düşünür: axı burda nə var? Kükü bişirmək təyyarə sürmək deyil ki, əgər bişirirsənsə, bunu dadlı bişirməlisən.
İndi pis çıxmasın, “sənin güclü müşahidə qabiliyyətin var” janrında ünvanıma deyilən tərifləri eşitmək, inanın, həmişə mənə qəribə gəlib. Nədənsə, bu tərifi, heç cürə tərif kimi qəbul edə bilməmişəm. Amma bu sözləri ən müxtəlif, xüsusən inandığım, hörmət etdiyim adamlardan dəfələrlə və dəfələrlə eşitməyim nəticəsində, həqiqətən güclü müşahidə qabiliyyətimin olmasına artıq bir növ özüm də inanmışam. Daha doğrusu, məni zorla buna inandırıblar, bunu zorla boynuma qoyublar. Əgər əsassız yerə güclü müşahidə qabiliyyətimin olmağına inanmışamsa, bu, mənim günahım deyil. Bu, məni buna inandıranların günahıdır. Hər halda adamı bu səviyyədə dolamazlar. Hər halda bu dərəcədə qəddarlıq olmaz. Dəfələrlə bu janrda təriflər eşitmişəmsə, deməli, doğrudan da ortada nəsə var.
Bununla belə başqalarında müşahidə qabiliyyətinin olmaması yenə də mənə qəribə gəlir. Düşünürəm bu qabiliyyət hamıda olmalıdır və çox güman müşahidə qabiliyyəti elə hamıda var. Bəs problem nədədir? Görməyə qalanda aşağı-yuxarı hamı görür. Əsas məsələ müşahidələri ümumiləşdirib onlardan düzgün nəticələr çıxara bilməkdir. Kimsə müşahidələrini ümumiləşdirib onlardan düzgün nəticə çıxara bilir, kimsə çıxara bilmir. Niyə bir insan bunu bacarır, başqası bacarmır? Hesab edirəm problem insanların özündən qaynaqlanır. Oxumaq, görmək, baxmaq hələ hər şey demək deyil. Oxuduqlarından, gördüklərindən necə nəticə çıxarmaq, informasiyanı necə həzm etmək kimi olduqca vacib bir şərt də var. Bu isə birbaşa insan təbiətindən asılı bir prosesdir. Əgər insan təbiətcə ədalətli, obyektiv deyilsə və yaxud millətçilikdən, dindən, inandığı hər hansı ideologiyadan qaynaqlanan ehkamlar obyektiv düşünməkdə ona mane olursa, nə qədər güclü müşahidə qabiliyyəti olsa da, müşahidələrindən düzgün nəticə çıxara bilməyəcək.
Bu mənada, nə qədər bayağı səslənsə də, həqiqətən hər kəs görmək istədiyi şeyləri görür, hər kəs çıxarmaq istədiyi nəticələri çıxarır.
***
“Onlar qırmızı rəngli, “İkarus” markalı bir avtobus tutmalıdır və avtobusa doluşub hər rayonda azı iki-üç ay qalmaq şərti ilə Azərbaycanı qarış-qarış gəzməlidirlər. Avtobusun rəngi mütləq qırmızı, markası isə mütləq “İkarus” olmalıdır. Başqa rəngdə, başqa markada avtobusla rayonları gəzsələr, zəhmətləri və vaxtları hədər gedəcək. Bundan əlavə, ReAl-çılar qırmızı rəngli, “İkarus” markalı avtobusla uzun səfərə çıxanda Axundovun, Mirzə Cəlilin, Haqverdiyevin, Cəfər Cabbarlının, Abdulla Şaiqin, Ömər Faiq Nemanzadənin, Üzeyir Hacıbəyovun və digər Azərbaycan klassiklərinin əsərlərini özləri ilə götürüb bir-bir diqqətlə oxumalıdırlar. Oxuduqlarını qrup halında müzakirə etməlidirlər”.
Ötən il müsahibəmdə dediyim bu sözləri bəzi yoldaşlar zarafat, sataşmaq kimi qəbul etmişdilər. Halbuki, fikirlərimdə tam ciddi idim. Son parlament seçkisindən əvvəl və seçkidən sonra baş verən proseslər də fikirlərimdə kifayət qədər haqlı olduğumu göstərdi.
Azərbaycanın ictimai-siyasi mühitində ədəbiyyat çatışmazlığı kəskin şəkildə özünü göstərməkdədir. İctimai-siyasi mühitdə ədəbiyyat çatışmazlığını görməmək mümkün deyil. Hər dəfə bu mövzuya toxunanda - özümdən asılı deyil, istər-istəməz bir hadisə gözlərimin qarşısında canlanır. Heç yadımdan çıxmaz, iddialı, gələcəyə ümidlə baxan və başqalarının da gələcəyə ümidlə baxmasını arzulayan, xoş niyyətli gənc siyasətçilərimizdən biri özünün və ətrafının gələcək planlarından, gələcəkdə nə işlər görəcəklərindən, seçiciləri seçkilərdə necə səfərbər edəcəklərindən, apolitik sifətləri dəyişdirib necə siyasiləşdirəcəklərindən və dəxi bu kimi, bu qəbildən olan məsələlərdən həvəslə danışırdı. Həyata çəhrayı eynəklə baxan gənc siyasətçimizi diqqətlə, təmkinlə dinlədim, axırda onun nitqinə belə reaksiya verdim:
“Bütün bunlar çox yaxşıdır, amma gərək biz meymunu yada salmayaq”.
Gənc siyasətçimiz hara, hansı əsərə göndərmə etdiyimi, nə demək istədiyimi başa düşmədi, başa düşmədiyinə görə də belə bir solaxay sual verdi:
“Meymunun mənim danışdıqlarımla nə əlaqəsi var?”
İndi bu adam gedib seçicilərlə nə danışacaq, nədən danışacaq? Ölkədə dəyişiklik etmək istəyirlər, amma dəyişiklik etmək istədikləri ölkəni tanımırlar. Xalqı dəyişmək istəyirlər, amma dəyişmək istədikləri xalqı tanımırlar. Bu nə qeyri-ciddilikdir? Bu nə infantillikdir?
Bəylər və xanımlar, gəlin sizə bir söz deyim, amma xahiş edirəm sözümü qəribçiliyə salmayın. Vitrindəki üç-beş, beş-on adam sizi aldatmasın. Mümkünsə əhatə dairənizdən kənara çıxın, həqiqi mənzərələrlə tanış olun. Bir də bunu heç unutmayın! Qıraqda akulalar var. Onlar sakitcə pusquda dayanıblar. Bir az “münbit şərait” yarandıqda pusquda dayanmış akulalar meydana çıxacaqlar və o zaman vitrindəki üç-beş, beş-on adam sadəcə və sadəcə kənardan şirniquş sümürən uşağa oxşayacaqlar…
Ötənlərdə Aleksey Navalnının bir çıxışına qulaq asdım. Navalnı toxunduğu mövzu ilə “Master və Marqarita” əsəri arasında elə gözəl paralellər apardı kı, məni bir dinləyici kimi onun ünvanına “Əhsən!” sözünü deməyə məcbur etdi.
Yox, söhbət ondan getmir ki, sən bu gün bir əsəri oxuyub, sabah mütləq yeri gəldi-gəlmədi həmin əsər haqqında danışmalısan. Söhbət ondan gedir ki, müsahibəndə, çıxışında hansısa əsərdən yerində gətirdiyin bir sitat, toxunduğun problemlə hansısa əsər arasında apardığın paralellər, yerində işlətdiyin bir atalar sözü, bir el misalı, bir misra, bir beyt səninlə adamlar arasında doğmalıq hissi yarada bilər, müsahibənə, çıxışına xeyli kolorit, şirə qatar.
Azərbaycan adlı camaatın formalaşmasında ədəbiyyat müstəsna rol oynayıb. Bu camaatın ədəbiyyatından xəbərsiz adam, bu camaatı başa düşməkdə, bir siyasətçi kimi onunla dil tapmaqda çətinlik çəkəcək. Təsəvvür edin, dülgər taxtanın xassələrin bilmir, taxtanı tanımır, amma qapı, pəncərə düzəltmək istəyir. Bu necə ola bilər? Siyasətlə ciddi şəkildə məşğul olmaq istəyən adam, ümumiyyətlə, adamlarla işləyən hər bir peşə sahibi (həkim, müəllim və sairə) heç olmasa, ən azı, ölən yeri mənsub olduğu xalqın ədəbiyyatını yaxşıca öyrənməlidir. Bu barədə “Talesiz”- insanın deqradasiyaya uğraması haqqında” adlı yazımda daha ətraflı yazmışam. Təzədən dastan açmaq həvəsim yoxdur. Kimin ürəyi istəsə, kimin meyli çəksə yazını oxuya bilər.
“Talesiz” əla yazıdır. Müəllifi olduğuma görə demirəm, bu, həqiqətən belədir. Mətn məsələsində doğma və yad adam anlayışları mənim üçün mövcud deyil. Hər cür yaramazlıq, əclaflıq edə bilərəm, amma pis mətnə heç vaxt yaxşı mətn deyə bilmərəm. Çox istərdim “Talesiz”i başqa adam yazaydı, mən də bir oxucu kimi oxuyub yazıdan, yazıdakı peşəkarlıqdan, ustalıqdan həzz alaydım. Bundan gözəl nə ola bilər? Kimsə əla yazır, sən də oxuyub feyziyyab olursan. Düşünürsən, xatırlayırsan, sevinirsən, kədərlənirsən, faydalı filmlərin, kitabların adlarını öyrənirsən. Əgər bir az ciddi adamsansa, avara deyilsənsə, lağlağını, ha-ha-ha, hi-hi–hi etməyi özünə peşə seçməmisənsə, adlarını öyrəndiyin kitabları tapıb oxuyursan, adlarını öyrəndiyin filmləri tapıb baxırsan. Neyləyim, görürəm “Talesiz” səviyyəsində yazı yazan adam yoxdur, məcbur qalıb özüm yazıram. Bu, heç də xoş mənzərə deyil. Bu, təxminən 8 Martda bir qadının gül alıb özünə hədiyyə etməsinə bənzəyir. Dəyəsən, bir az uğursuz, yersiz bənzətmə oldu. Nə isə, eybi yox, yola verin getsin.
Söhbətin sırf siyasi tərəfinə gəldikdə isə kiminsə, kimlərinsə hakimiyyətlə alış-verişə girməsinə, alınmasına, satılmasına toxunmağı, ümumiyyətlə, bu barədə danışmağı hal-hazırda özümə yaraşdırmıram. Sadəcə, fürsətdən istifadə edərək bir məsələyə münasibət bildirmək istəyirəm. Narazılığın günü-gündən artdığı yerdə cəsarət faktoru böyük əhəmiyyət daşıyır və nala-mıxa vurmadan birbaşa hədəfi nişan alan, sərt tənqidlər səsləndirən siyasətçilər, ziyalılar narazı eloktoratın rəğbətini qazanır. Bir çox sahələrdə olduğu kimi siyasətdə də necə başlamaq yox, necə qurtarmaq vacib şərtdir.
Belə də ki, əziz yoldaşlar, çox da özünüzü yormayın, narahat olmayın, “meşəbəyi gəlib hamını qovacaq”. Tələsən yerimiz yoxdur! Yaxşı işlər yavaş-yavaş görülür!(azlogos.eu)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 10-03-2020 01:19 | Bölmə: Seymur BAYCAN
“İnsan öz qəlbinə nəzər salıb orda ədalət görəndə necə də məmnun olur. Əgər mən daima ədalətin ardınca gedəcəyimə əmin olsaydım, özümü insanların birincisi hesab edərdim.”
Şarl Lui Monteskyö,
“İran məktubları” əsərindən
Şarl Lui Monteskyö,
“İran məktubları” əsərindən
Deyir, başqalarının zəif musiqi yazması Motsarta qəribə gəlirmiş. Yəni, o mənada ki, əgər adam musiqi yazırsa, güclü musiqi yazmalıdır. Axı necə zəif musiqi yazmaq olar?
Əlbəttə, bu söhbətin bir qram da tarixi əsası yoxdur. Tarixi-nöqteyi nəzərdən tamam boş söhbətdir. Hətta yaxşı uydurulmuş nağıldır. Heç bunu hardan oxuduğumu, mənbəyini, kimdən eşitdiyimi də xatırlamıram. Sadəcə, heç bir tarixi əsası olmasa da maraqlı söhbətdir və yazıya bu söhbətlə başlamağım səbəbsiz deyil.
Doğrudan da, bəzən hansısa işi, hansısa prosesi X. adlı adam keyfiyyətli şəkildə, asanlıqla yerinə yetirir və başqasının bu işdə, bu prosesdə çətinlik, zillət, əzab-əziyyət çəkməsi, üstəlik, hələ ortaya zay məhsul qoyması ona qəribə gəlir. Məsələn, tutaq ki, bir insan əla, dadlı yeməklər bişirir. Belə olduğu halda digərinin “it yesə qarnı ağrıyacaq” dərəcədə bərbad, dadsız-duzsuz kükü bişirməsi ona heç cürə çatmır. O, düşünür: axı burda nə var? Kükü bişirmək təyyarə sürmək deyil ki, əgər bişirirsənsə, bunu dadlı bişirməlisən.
İndi pis çıxmasın, “sənin güclü müşahidə qabiliyyətin var” janrında ünvanıma deyilən tərifləri eşitmək, inanın, həmişə mənə qəribə gəlib. Nədənsə, bu tərifi, heç cürə tərif kimi qəbul edə bilməmişəm. Amma bu sözləri ən müxtəlif, xüsusən inandığım, hörmət etdiyim adamlardan dəfələrlə və dəfələrlə eşitməyim nəticəsində, həqiqətən güclü müşahidə qabiliyyətimin olmasına artıq bir növ özüm də inanmışam. Daha doğrusu, məni zorla buna inandırıblar, bunu zorla boynuma qoyublar. Əgər əsassız yerə güclü müşahidə qabiliyyətimin olmağına inanmışamsa, bu, mənim günahım deyil. Bu, məni buna inandıranların günahıdır. Hər halda adamı bu səviyyədə dolamazlar. Hər halda bu dərəcədə qəddarlıq olmaz. Dəfələrlə bu janrda təriflər eşitmişəmsə, deməli, doğrudan da ortada nəsə var.
Bununla belə başqalarında müşahidə qabiliyyətinin olmaması yenə də mənə qəribə gəlir. Düşünürəm bu qabiliyyət hamıda olmalıdır və çox güman müşahidə qabiliyyəti elə hamıda var. Bəs problem nədədir? Görməyə qalanda aşağı-yuxarı hamı görür. Əsas məsələ müşahidələri ümumiləşdirib onlardan düzgün nəticələr çıxara bilməkdir. Kimsə müşahidələrini ümumiləşdirib onlardan düzgün nəticə çıxara bilir, kimsə çıxara bilmir. Niyə bir insan bunu bacarır, başqası bacarmır? Hesab edirəm problem insanların özündən qaynaqlanır. Oxumaq, görmək, baxmaq hələ hər şey demək deyil. Oxuduqlarından, gördüklərindən necə nəticə çıxarmaq, informasiyanı necə həzm etmək kimi olduqca vacib bir şərt də var. Bu isə birbaşa insan təbiətindən asılı bir prosesdir. Əgər insan təbiətcə ədalətli, obyektiv deyilsə və yaxud millətçilikdən, dindən, inandığı hər hansı ideologiyadan qaynaqlanan ehkamlar obyektiv düşünməkdə ona mane olursa, nə qədər güclü müşahidə qabiliyyəti olsa da, müşahidələrindən düzgün nəticə çıxara bilməyəcək.
Bu mənada, nə qədər bayağı səslənsə də, həqiqətən hər kəs görmək istədiyi şeyləri görür, hər kəs çıxarmaq istədiyi nəticələri çıxarır.
***
“Onlar qırmızı rəngli, “İkarus” markalı bir avtobus tutmalıdır və avtobusa doluşub hər rayonda azı iki-üç ay qalmaq şərti ilə Azərbaycanı qarış-qarış gəzməlidirlər. Avtobusun rəngi mütləq qırmızı, markası isə mütləq “İkarus” olmalıdır. Başqa rəngdə, başqa markada avtobusla rayonları gəzsələr, zəhmətləri və vaxtları hədər gedəcək. Bundan əlavə, ReAl-çılar qırmızı rəngli, “İkarus” markalı avtobusla uzun səfərə çıxanda Axundovun, Mirzə Cəlilin, Haqverdiyevin, Cəfər Cabbarlının, Abdulla Şaiqin, Ömər Faiq Nemanzadənin, Üzeyir Hacıbəyovun və digər Azərbaycan klassiklərinin əsərlərini özləri ilə götürüb bir-bir diqqətlə oxumalıdırlar. Oxuduqlarını qrup halında müzakirə etməlidirlər”.
Ötən il müsahibəmdə dediyim bu sözləri bəzi yoldaşlar zarafat, sataşmaq kimi qəbul etmişdilər. Halbuki, fikirlərimdə tam ciddi idim. Son parlament seçkisindən əvvəl və seçkidən sonra baş verən proseslər də fikirlərimdə kifayət qədər haqlı olduğumu göstərdi.
Azərbaycanın ictimai-siyasi mühitində ədəbiyyat çatışmazlığı kəskin şəkildə özünü göstərməkdədir. İctimai-siyasi mühitdə ədəbiyyat çatışmazlığını görməmək mümkün deyil. Hər dəfə bu mövzuya toxunanda - özümdən asılı deyil, istər-istəməz bir hadisə gözlərimin qarşısında canlanır. Heç yadımdan çıxmaz, iddialı, gələcəyə ümidlə baxan və başqalarının da gələcəyə ümidlə baxmasını arzulayan, xoş niyyətli gənc siyasətçilərimizdən biri özünün və ətrafının gələcək planlarından, gələcəkdə nə işlər görəcəklərindən, seçiciləri seçkilərdə necə səfərbər edəcəklərindən, apolitik sifətləri dəyişdirib necə siyasiləşdirəcəklərindən və dəxi bu kimi, bu qəbildən olan məsələlərdən həvəslə danışırdı. Həyata çəhrayı eynəklə baxan gənc siyasətçimizi diqqətlə, təmkinlə dinlədim, axırda onun nitqinə belə reaksiya verdim:
“Bütün bunlar çox yaxşıdır, amma gərək biz meymunu yada salmayaq”.
Gənc siyasətçimiz hara, hansı əsərə göndərmə etdiyimi, nə demək istədiyimi başa düşmədi, başa düşmədiyinə görə də belə bir solaxay sual verdi:
“Meymunun mənim danışdıqlarımla nə əlaqəsi var?”
İndi bu adam gedib seçicilərlə nə danışacaq, nədən danışacaq? Ölkədə dəyişiklik etmək istəyirlər, amma dəyişiklik etmək istədikləri ölkəni tanımırlar. Xalqı dəyişmək istəyirlər, amma dəyişmək istədikləri xalqı tanımırlar. Bu nə qeyri-ciddilikdir? Bu nə infantillikdir?
Bəylər və xanımlar, gəlin sizə bir söz deyim, amma xahiş edirəm sözümü qəribçiliyə salmayın. Vitrindəki üç-beş, beş-on adam sizi aldatmasın. Mümkünsə əhatə dairənizdən kənara çıxın, həqiqi mənzərələrlə tanış olun. Bir də bunu heç unutmayın! Qıraqda akulalar var. Onlar sakitcə pusquda dayanıblar. Bir az “münbit şərait” yarandıqda pusquda dayanmış akulalar meydana çıxacaqlar və o zaman vitrindəki üç-beş, beş-on adam sadəcə və sadəcə kənardan şirniquş sümürən uşağa oxşayacaqlar…
Ötənlərdə Aleksey Navalnının bir çıxışına qulaq asdım. Navalnı toxunduğu mövzu ilə “Master və Marqarita” əsəri arasında elə gözəl paralellər apardı kı, məni bir dinləyici kimi onun ünvanına “Əhsən!” sözünü deməyə məcbur etdi.
Yox, söhbət ondan getmir ki, sən bu gün bir əsəri oxuyub, sabah mütləq yeri gəldi-gəlmədi həmin əsər haqqında danışmalısan. Söhbət ondan gedir ki, müsahibəndə, çıxışında hansısa əsərdən yerində gətirdiyin bir sitat, toxunduğun problemlə hansısa əsər arasında apardığın paralellər, yerində işlətdiyin bir atalar sözü, bir el misalı, bir misra, bir beyt səninlə adamlar arasında doğmalıq hissi yarada bilər, müsahibənə, çıxışına xeyli kolorit, şirə qatar.
Azərbaycan adlı camaatın formalaşmasında ədəbiyyat müstəsna rol oynayıb. Bu camaatın ədəbiyyatından xəbərsiz adam, bu camaatı başa düşməkdə, bir siyasətçi kimi onunla dil tapmaqda çətinlik çəkəcək. Təsəvvür edin, dülgər taxtanın xassələrin bilmir, taxtanı tanımır, amma qapı, pəncərə düzəltmək istəyir. Bu necə ola bilər? Siyasətlə ciddi şəkildə məşğul olmaq istəyən adam, ümumiyyətlə, adamlarla işləyən hər bir peşə sahibi (həkim, müəllim və sairə) heç olmasa, ən azı, ölən yeri mənsub olduğu xalqın ədəbiyyatını yaxşıca öyrənməlidir. Bu barədə “Talesiz”- insanın deqradasiyaya uğraması haqqında” adlı yazımda daha ətraflı yazmışam. Təzədən dastan açmaq həvəsim yoxdur. Kimin ürəyi istəsə, kimin meyli çəksə yazını oxuya bilər.
“Talesiz” əla yazıdır. Müəllifi olduğuma görə demirəm, bu, həqiqətən belədir. Mətn məsələsində doğma və yad adam anlayışları mənim üçün mövcud deyil. Hər cür yaramazlıq, əclaflıq edə bilərəm, amma pis mətnə heç vaxt yaxşı mətn deyə bilmərəm. Çox istərdim “Talesiz”i başqa adam yazaydı, mən də bir oxucu kimi oxuyub yazıdan, yazıdakı peşəkarlıqdan, ustalıqdan həzz alaydım. Bundan gözəl nə ola bilər? Kimsə əla yazır, sən də oxuyub feyziyyab olursan. Düşünürsən, xatırlayırsan, sevinirsən, kədərlənirsən, faydalı filmlərin, kitabların adlarını öyrənirsən. Əgər bir az ciddi adamsansa, avara deyilsənsə, lağlağını, ha-ha-ha, hi-hi–hi etməyi özünə peşə seçməmisənsə, adlarını öyrəndiyin kitabları tapıb oxuyursan, adlarını öyrəndiyin filmləri tapıb baxırsan. Neyləyim, görürəm “Talesiz” səviyyəsində yazı yazan adam yoxdur, məcbur qalıb özüm yazıram. Bu, heç də xoş mənzərə deyil. Bu, təxminən 8 Martda bir qadının gül alıb özünə hədiyyə etməsinə bənzəyir. Dəyəsən, bir az uğursuz, yersiz bənzətmə oldu. Nə isə, eybi yox, yola verin getsin.
Söhbətin sırf siyasi tərəfinə gəldikdə isə kiminsə, kimlərinsə hakimiyyətlə alış-verişə girməsinə, alınmasına, satılmasına toxunmağı, ümumiyyətlə, bu barədə danışmağı hal-hazırda özümə yaraşdırmıram. Sadəcə, fürsətdən istifadə edərək bir məsələyə münasibət bildirmək istəyirəm. Narazılığın günü-gündən artdığı yerdə cəsarət faktoru böyük əhəmiyyət daşıyır və nala-mıxa vurmadan birbaşa hədəfi nişan alan, sərt tənqidlər səsləndirən siyasətçilər, ziyalılar narazı eloktoratın rəğbətini qazanır. Bir çox sahələrdə olduğu kimi siyasətdə də necə başlamaq yox, necə qurtarmaq vacib şərtdir.
Belə də ki, əziz yoldaşlar, çox da özünüzü yormayın, narahat olmayın, “meşəbəyi gəlib hamını qovacaq”. Tələsən yerimiz yoxdur! Yaxşı işlər yavaş-yavaş görülür!(azlogos.eu)
Müəllifin bütün yazıları - Seymur BAYCAN
Bölməyə aid digər xəbərlər
18-06-2021, 09:14
Seymur BAYCAN - Ataları Anar, Elçin kimi istedadsızlardan... - Seymur Baycan yazır
21-04-2020, 00:05
Seymur BAYCAN - Quldurluğun cəngavərlik kimi təqdim olunması - Seymur Baycan yazır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
