Ermənistan Qərblə Şərq arasında seçim edir
Tarix: 18-09-2023 12:28 | Bölmə: Slayd
Ermənistan Qərblə Şərq arasında seçim edir

İrəvanla Moskva arasında münasibətlər bir il əvvəl Ermənistanla Azərbaycan sərhədində baş verən toqquşmadan sonra pisləşib. Sonra İrəvan bəyan edib ki, Geqarkunik, Vayots Dzor və Sünik vilayətlərindəki sərhəd rayonları atəşə tutulub.

Bakı təkid edirdi ki, sərhəddə Azərbaycan qoşunlarının mövqelərinə hücum edən Ermənistan hərbçiləridir. İrəvan sülh prosesini pozmaq niyyətində ittiham olunurdu. Ermənistan hakimiyyəti Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatına (KTMT) müraciət edib və təşkilatın qərargahının Əməliyyat Qrupu İrəvana gəlib. Ermənistan Müdafiə Nazirliyi bildirib ki, missiyanın məqsədi respublikanın Azərbaycanla sərhədində monitorinq keçirməkdir.

Reyting.az xəbər verir ki, bu barədə “Nezavisimaya qazeta” yazıb.

Rusiya nəşrinin təhlilində qeyd olunur:

Təşkilatın birgə qərargahının əməliyyat qrupu İrəvana gəlib. KTMT qərargahının mətbuat xidməti izah edib ki, missiya yaranmış gərginliyin azaldılması üçün təkliflər hazırlamalıdır. Lakin məlum oldu ki, İrəvanda başqa yerdən kömək gözlənilirdi.

Ermənistanın xüsusi təyinatlı səfiri Edmon Marukyan TASS müxbirinin İrəvanın KTMT-nin Ermənistan-Azərbaycan sərhədinə missiya göndərmək təklifindən niyə imtina etməsi ilə bağlı sualını cavablandırarkən belə izah edib: “Biz siyasi qiymət verilməsini və KTMT mexanizmlərinin həyata keçirilməsini gözləyirdik. Bu baş vermədi. İndi həllini gözləyən problemlər var”.

O, Moskvada anlaşılmazlığa səbəb olan İrəvanın başqa bir mövqeyi ilə bağlı sualı da cavablandırıb. Söhbət Ermənistanın ratifikasiya etmək niyyətində olduğu Roma Statutundan gedir. Bununla belə, Roma Statutu martın 17-də Rusiya prezidenti Vladimir Putinin həbsinə order verən Haaqa Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin (ICC) Nizamnaməsidir. Bu nizamnaməni qəbul etmiş ölkələr barələrində order verilmiş vətəndaşları məhkəməyə verməlidirlər. Yəni İttifaq Dövlətinin lideri Putin İrəvana gəlsə, Roma Statu ratifikasiya olunarsa, Ermənistan hakimiyyəti onu həbs etməli olacaq.

“Roma Statutuna gəlincə, məlumatlı şəxs kimi deyə bilərəm ki, bu məsələ ilə bağlı Rusiya Federasiyasına təklif verilib, görüş keçirilib, proses gedir”, - Edmon Marukyan bildirib.

O, Ermənistan hakimiyyətinin Rusiyaya qarşı deyil, Azərbaycanın respublika ərazisində hərbi əməliyyatlarına görə ICC-nin Roma Statutunu ratifikasiya etmək niyyətində olduğunu vurğulayıb. Səfirin fikrincə, belə hallar beynəlxalq cinayət təqibinin obyektinə çevrilməlidir. O, Rusiyanın bütün vəziyyəti anladığını vurğulayıb.

Bundan əvvəl Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan ICC-nin Roma Statutunun tam şəkildə ratifikasiya olunacağını bildirib. Nazirlər Kabinetinin rəhbəri əlavə edib ki, bu prosesin Rusiya ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.

Ancaq Moskvada vəziyyətə başqa cür baxırlar. Sentyabrın 8-də Ermənistanın Rusiya Federasiyasındakı səfiri Vaqarşak Arutyunyan özünü Cənubi Qafqaz respublikasının “bir sıra qeyri-dost addımları” ilə izah etməli olub. Rusiya hakimiyyətinin bu cür addımlarına Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin Roma Əsasnaməsinin ratifikasiyası prosesinin başlanması, baş nazir Nikol Paşinyanın arvadının Kiyevə səfəri və Ermənistanla ABŞ arasında hərbi təlimlərin elan edilməsi daxildir.

Paşinyan bildirib ki, Anna Akopyanın Ukrayna prezidentinin həyat yoldaşı Yelena Zelenskayanın təşkil etdiyi sammit üçün Ukraynaya səfərini yersiz siyasiləşdirməyə başlayıblar. Onun sözlərinə görə, xanımı kifayət qədər uzun müddətdir ki, “birinci xanımlar və cənablar forumu”nun fəaliyyətində iştirak edir və bu tərəfdaşlıq çərçivəsində tədbirlərdə iştirak edir.

Edmon Marukyan erməni-amerikan hərbi təlimləri ilə bağlı suala da cavab verib. O bildirib ki, təlimlər Ermənistanın da iştirak etdiyi sülhməramlı missiyalar çərçivəsində keçirilir.

İrəvan Ağsaqqallar Şurasına seçkilərdə səs verdikdən sonra Nikol Paşinyan jurnalistlərə deyib: “Bizimlə bağlı bütün bəyanatları diqqətlə izləyirik və lazım gəldikdə reaksiya veririk və reaksiya verəcəyik”.

ABŞ dövlət katibinin köməkçisi Yuri Kimin iradına cavab olaraq bildirib ki, Birləşmiş Ştatlar “vəziyyəti onların çalışdıqları həddə çatdırmağa çalışır və bu, Ermənistanın ABŞ-ın tərəfdaşı olmaq üçün real qərarıdır”.

“Rusiyadan fərqli olaraq, - Paşinyan belə izah edib, - Ermənistanın xarici siyasət şəffafdır. Ermənistan xarici siyasət vektorunu o mənada dəyişə bilməz ki, Ermənistanın xarici siyasəti həmişə Ermənistanın dövlət maraqlarına uyğundur. Buna görə də Ermənistan Respublikasının xarici siyasəti həmişə Ermənistan Respublikasının siyasi maraqlarına əsaslanaraq istiqamətləndirilir”.

Nikol Paşinyan jurnalistin Rusiyanın Ermənistanın addımlarını qeyri-dost adlandırması ilə bağlı sözlərinə də cavab verib. “Rusiya Federasiyasının rəhbəri bildirib ki, Ermənistanın baş naziri ilə problem olmadığı kimi, Ermənistanla da heç bir problem yoxdur”.

O, Vladimir Putinə məktubunun məzmunundan da danışıb: “Rusiya prezidenti Vladimir Putinə ünvanlanmış məktubda vəziyyətə dair qiymətləndirməmiz öz əksini tapıb, bu, bu il ərzində artıq yeddi-səkkiz telefon danışığında qeyd olunub. Bizim ictimai və iş ünsiyyətimizin məzmunu bir-birindən çox da fərqlənmir. Rəsmi məktublar üçün janr qaydaları var. İctimaiyyətlə dediyimiz hər şeyi biz də rəsmi məktub janrının qaydaları çərçivəsində bəyan edirik və eyni şeyi deyirik. Bəli, bu yazışmalar məxfidir, bu məktublar dərc olunmur, amma siz onların məzmununu bilirsiniz”.

Daha əvvəl Vladimir Putin Şərq İqtisadi Forumunun (EEF) plenar iclasında Ermənistanın baş nazirinin ona mövcud vəziyyətlə bağlı ətraflı məktub göndərdiyini bildirib.

Yeri gəlmişkən, Ermənistan-Azərbaycan sərhədində və Qarabağ təmas xəttində gərginlik qalmaqdadır. Bunu “Azadlıq” radiosuna müsahibəsində Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyinin rəhbəri Ararat Mirzoyan deyib:

“Beynəlxalq tərəfdaşlarla fəal işləyirik, əminəm ki, siz Beynəlxalq Məhkəmənin bəyanatlarını, çağırışlarını və təbii ki, qanuni qərarlarını izləyirsiniz. Azərbaycan konstruktiv sahəyə daxil olana qədər bu cür işi davam etdirməliyik, çünki biz uzunmüddətli sülh istəyirik”.

Mirzoyan qeyd edib ki, Ermənistan Azərbaycanla sülh müqaviləsi üzərində işini heç vaxt dayandırmayıb. Amma o, “anlaşılmazlıqların qaldığını” etiraf edir:

“Mətn cilalanır, mən bir dəfə dedim ki, bütün məqamlar vacibdir, amma buna baxmayaraq, mətni şərti olaraq həyati əhəmiyyətli və o qədər də həyati əhəmiyyət kəsb etməyən məqamlara bölmək olar. Amma təbii ki, ən həyati, ən mühüm məsələlərdə hələ də əsaslı fikir ayrılıqları var”.

Yada salaq ki, 2021-ci ildə Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazır olduğunu bəyan edib. 2022-ci ilin martında Bakı İrəvana münasibətlərin normallaşdırılması ilə bağlı beşbəndlik təklifini çatdırıb. Erməni tərəfi layihədə düzəlişlər edərək, onun variantını Bakıya göndərib. O vaxtdan bəri tərəflər arasında müxtəlif səviyyələrdə bir neçə raund danışıqlar aparılıb. Ermənistan, Rusiya və Azərbaycan xarici işlər nazirləri səviyyəsində sonuncu görüş iyulun 25-də Moskvada baş tutub.

Ararat Mirzoyan bildirib ki, sentyabrın 13-də Ermənistan tərəfi Azərbaycan tərəfinə münasibətlərin nizamlanması və sülhün bərqərar edilməsi haqqında sazişin beşinci nəşrini təhvil verib. Sentyabrın 16-da Bakıdan yeni təkliflər daxil olub. Proses davam edir. Amma onun bitmə tarixi məlum deyil. İrəvanla Moskva arasında münasibətlərə gəlincə, politoloq Suren Sarkisyan “NEWS.am”-a açıqlamasında qeyd edib ki, bir tərəfdaşın şikayəti, digərinə qarşı heç nə etməməsi heç bir nəticə verməyəcək.

“Bəzi addımlar lazımdır və bunun üçün aydın strategiya olmalıdır. Siz bir xarici siyasət vektorunu digərinə dəyişə bilməzsiniz, bir tərəfdaşla münasibətləri kəsib, digəri ilə münasibətləri dərinləşdirməyəsiniz. Vektorun dəyişdirilməsi məhz belədir. Bir çox ölkələrin təcrübəsinin göstərdiyi kimi, əvvəl başqa vektorla əlaqələr dərinləşir, sonra isə indiki vektorla əlaqələr kəsilir. Belə olan halda Ermənistan hakimiyyətinin davranışı anlaşılmazdır və heç bir məntiqə, o cümlədən vektorun dəyişdirilməsi məntiqinə sığmır. Bu, tərəfdaşların Ermənistanı başa düşməməsinə gətirib çıxarır. Ona görə də biz ABŞ və Rusiya arasında gərgin münasibətlərin mərkəzində özümüzü görürük”, - deyə politoloq bildirib.

Onun sözlərinə görə, 30 il ərzində ABŞ-ın strategiyası Rusiya Federasiyasının regiondakı təsirini azaltmaqdan ibarət olub ki, gələcəkdə onu buradan çıxara bilsin. Sarkisyan bunu normal geosiyasi qarşıdurma adlandırıb.

Sözgəlişi, Nikol Paşinyan “Politico”ya müsahibəsində etiraf edib ki, Qərb ölkələri hələ də Ermənistanın ehtiyac duyduğu bütün dəstəyin mənbəyi hesab olunmaqdan uzaqdır. Eyni zamanda o, bəyan edib ki, Ukrayna münaqişəsinə görə Qarabağ münaqişəsi zamanı Moskvanın maraqlarını müdafiə etdiyi İrəvan artıq öz təhlükəsizliyinin qarantı kimi Rusiyaya arxalana bilməz.

Paşinyan “Politico”ya müsahibəsində qeyd edib ki, Qarabağ Rusiya sülhməramlılarının məsuliyyət zonasıdır. “Bu problemlər (Laçın dəhlizinin bağlanması ilə - NQ) mövcud olduğu üçün Rusiya sülhməramlıları öz vəzifələrinin öhdəsindən gələ bilmədilər. Amma deyə bilmərəm ki, Rusiya sülhməramlıları Qarabağda olmasaydı, indi vəziyyət daha yaxşı olardı”, - Paşinyan yekunlaşdırıb.

Vladimir Putin Şərq İqtisadi Forumunun iclasında bildirib ki, Ermənistan rəhbərliyi mahiyyət etibarilə Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ üzərində suverenliyini tanıyıb. Prezident bunun Rusiyanın deyil, Ermənistan rəhbərliyinin qərarı olduğunu vurğulayıb. Eyni zamanda o, Paşinyanla təmasda olduğunu, ünsiyyətdə heç bir problem olmadığını bildirib.

Y. QACAR




Bölməyə aid digər xəbərlər
20-10-2024, 10:17 Bölgələrə qar yağıb

{sape_links}{sape_article}