14:16 / 24-04-2024
Nəzir - Akif Abbasov yazır
Türk lirəsi niyə ucuzlaşır: “xarici barmağ”ın müdaxiləsi varmı?
Tarix: 24-11-2021 14:12 | Bölmə: Slayd
Türk lirəsi niyə ucuzlaşır: “xarici barmağ”ın müdaxiləsi varmı?

Türk lirəsinin ucuzlşması, nəhayət, pik həddinə çatıb. Son beş ildə ən böyük eniş baş verib. Lirə 11 gündür ki, antirekordlar vurur. Bu, son 20 ildə ən uzun çökmə dövrüdür və ümumilikdə noyabrda lirə öz dəyərinin demək olar ki, üçdə birini itirib.

Reyting.az
xəbər verir ki, bu barədə “Bloomberg” agentliyi yazıb.

Agentliyin təhlilində qeyd olunur:

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan artıq faiz dərəcələrinin aşağı salınması ilə bağlı davamlı öhdəliyini ifadə edib: “Borclanma xərclərinin azaldılması inflyasiyanı cilovlamalı, iqtisadi artımı artırmalı, işsizliyi azaltmalı və ölkəni “iqtisadi müstəqillik müharibəsində” qələbəyə aparmalıdır”.

Milli valyutanın süqutundan sonra Türkiyənin bir sıra şəhərlərində kortəbii etiraz aksiyaları keçirilib. Məsələn, İstanbul və Ankarada etirazçılar hökumətin istefasını, hakim Ədalət və İnkişaf Partiyasının hakimiyyətdən getməsini tələb ediblər. Paytaxtda keçirilən nümayiş hüquq-mühafizə orqanları ilə toqquşmaya çevrilib.

İzmirlilər də etiraz aksiyasında iştirak ediblər.

Türk milli valyutasının dəyərdən düşməsi beynəlxalq daşımalara da təsir edib. Məsələn, “Apple” öz məhsullarının Türkiyədə satışını müvəqqəti dayandırdı və onlayn sifariş verməyə çalışan ölkə vətəndaşları belə bir bəyanatla qarşılaşdılar: “Bu (məhsul) hazırda mövcud deyil".

Ola bilsin ki, Amerika korporasiyası yaxın vaxtlarda Türkiyə istehlakçısı üçün öz məhsullarının qiymətlərinə yenidən baxacaq.

Amerika rəqəmsal nəhəngi bu addımı ilə bağlı hələ bir açıqlama verməyib.

Eyni zamanda, Ərdoğan iki gün əvvəl respublikanın Nazirlər Kabinetinin iclasından sonra televiziya ilə çıxış edərək, ölkəyə iqtisadi təzyiq göstərmək cəhdlərini, o cümlədən maliyyə sisteminin sabitliyini pozmağı perspektivsiz adlandırıb: "Valyuta məzənnələri, faizlər və qiymət artımları ilə ölkəmizi narahat etmək istəyənlərin oyununu görürük. Biz öz oyun planımıza əməl etməyə davam edəcəyik".

“MK Türkiyə”nin baş redaktoru və “Türkiyə Gündəmi” teleqram kanalının müəllifi Yaşar Niyazbayevin qeyd etdiyi kimi, hazırda Türkiyə hökuməti buna can atdığı üçün lirə ucuzlaşır.

“Həqiqətən də, iqtisadçılar deyirlər ki, Türkiyədə əsas uçot dərəcəsinin indiki endirməsi vaxtsızdır - yüksək inflyasiya ilə, onsuz da təxminən 20 faizdir, əsas məzənnənin aşağı salınması qeyri-mümkündür, çünki milli valyuta yalnız bundan ucuzlaşır. Səlahiyyətlilər birbaşa olaraq lirənin ucuzlaşması lazım olan öz iqtisadi modelinə sahib olduqlarını açıqladılar. Nəticədə bu iqtisadi siyasətin bazarlar tərəfindən necə qəbul edildiyini görürük.

Rəcəb Tayyib Ərdoğanın əsas faiz dərəcəsinin aşağı düşməkdə davam edəcəyi ilə bağlı bəyanatı daha da təsir etdi. Onun sözlərinə görə, Mərkəzi Bankın gördüyü işlərə inamsızlıq var idi, çünki müstəqil qərarlar qəbul etməlidir və indi açıq şəkildə güclü vəziyyətdədir. Hökumətin təzyiqi. Ərdoğan bunu həqiqətən də gizlətmir və hər dəfə faiz endiriminin tərəfdarı olduğunu və bunun əleyhinə olanlarla işləməyəcəyini göstərir. O deyir ki, bazarların gözləntilərinə təsir göstərməyə bilməz”, - deyə ekspert vurğulayıb.

"Əslində hökumətin məqsədi odur ki, lirə müəyyən səviyyəyə düşsün və Türkiyə hakimiyyəti artıq dolların bahalaşacağından narahat olmasın. Ona görə də onlar inflyasiyanın azaldılmasının yolunu görürlər və bu, artıq problemin həllinə kömək edəcək. İşsizlik problemi: xaricdən gətirilən mallar çox bahalaşacaq, istehlakçılar yerli istehsal mallarını almağa başlayacaq, iqtisadiyyat bir növ idxalı əvəz etməyə keçəcək, rəqabətqabiliyyətli türk məhsullarının ixracı artmağa başlayacaq. İnvestorlar böyüyən Türkiyəyə investisiya qoymaq istəyəcək və bu, makroiqtisadi vəziyyəti yaxşılaşdıracaq, inflyasiya yavaşlayacaq. Ankarada başa düşürlər ki, lirə müəyyən dibə doğru enir və bu baş verdikdə, seçilmiş inkişaf istiqamətində hərəkət etmək mümkün olacaq”.

“Bloomberg” agentliyi xəbər verir ki, türk lirəsinin ucuzlaşması səbəbindən benzin və dizelin qiymətlərində artımlar noyabrın 24-dən 25-nə keçən gecə tətbiq oluna bilər.

Milli valyutanın zəifləməsi nəticəsində 1 litr benzinin qiyməti 1 lirə 1 kuruş (0,07 dollar), 1 litr dizel yanacağının qiyməti isə 5 kuruş (0,08 dollar) artacaq.

Bu tədbirlərdən sonra İstanbulda benzinin bir litrinin orta qiyməti 9,66 lirə (0,74 dollar), dizelin 1 litrinin qiyməti isə 9,77 lirə (0,75 dollar) olacaq.

Ticarət məlumatları göstərir ki, Türkiyənin milli valyutası lirənin ABŞ dollarına nisbətdə məzənnəsi üçüncü gündür ki, enişlə başlayır.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}