00:00 / 20-05-2022
Müharibə nəticəsində Ukraynada ölənlərin sayı açıqlanıb
23:23 / 19-05-2022
İlham Əliyev, Şarl Mişel və Nikol Paşinyan növbəti dəfə görüşəcək
23:23 / 19-05-2022
Çavuşoğlu: “Ermənistan Azərbaycanın xoş niyyətli yaxınlaşmalara cavab verməlidir”
22:17 / 19-05-2022
Mədəniyyət Nazirliyi Xalq artistinin ölümü ilə bağlı nekroloq yayıb
20:54 / 19-05-2022
ABŞ Ukraynaya əlavə 100 milyon dollar yardım ayırıb
20:18 / 19-05-2022
14 ölkədən Azərbaycana uçuşlar bərpa olunur – Siyahı
19:56 / 19-05-2022
Rusiyaya qarşı hərbi tribunal yaradılır
19:41 / 19-05-2022
İran prezidenti İlham Əliyevi ölkəsinə səfərə dəvət edib
18:55 / 19-05-2022
Xalq artisti vəfat edib - Foto
18:45 / 19-05-2022
Müəllimlərin sertifikatlaşdırılması üçün yeni sənəd hazırlanır
18:38 / 19-05-2022
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
18:27 / 19-05-2022
ICESCO-nun Baş direktoru Şuşada: “Bura mədəniyyətin paytaxtıdır”
18:21 / 19-05-2022
Özəlləşdirmədən əldə edilən vəsaitdən istifadə qaydası dəyişib
18:16 / 19-05-2022
Üzüm tingləri ilə bağlı yeni dövlət standartı təsdiqlənib
18:05 / 19-05-2022
Şahin Mustafayev İran prezidenti ilə görüşüb
18:04 / 19-05-2022
Azərbaycan əleyhinə növbəti kampaniya başlayır
18:00 / 19-05-2022
Əfv Komissiyası daha 100-dən çox müraciətə baxıb
17:51 / 19-05-2022
Bakıda ICESCO-nun regional ofisi açılacaq
17:43 / 19-05-2022
Milli Məclisin daha bir komitəsinin iclasında 13 məsələ müzakirə olunub
17:35 / 19-05-2022
71 yaşlı sabiq baş həkimə ağır cəza verilib
17:23 / 19-05-2022
Sabiq icra başçısı barədə həbs müddəti uzadılıb
17:20 / 19-05-2022
Azərbaycan səfirliyi Türkiyəni millli bayramı münasibətilə təbrik edib
17:09 / 19-05-2022
Mərkəzi Bank dolların sabaha olan rəsmi məzənnəsini açıqlayıb
17:01 / 19-05-2022
Daha bir partiyaya ofis verilib
16:57 / 19-05-2022
Bakıda multikultural perspektivlərlə bağlı beynəlxalq konfrans keçirilib
16:42 / 19-05-2022
DÇ-2022: hakimlərin adları açıqlanıb
16:36 / 19-05-2022
Ölkəmizdə koronavirusa yoluxma sayı açıqlanıb
16:32 / 19-05-2022
Gender komissiyalarının yaradıldığı bələdiyyələr məlum olub
11:34 / 19-05-2022

08:56 / 17-05-2022

17:53 / 16-05-2022

11:02 / 19-05-2022

12:57 / 17-05-2022

15:49 / 16-05-2022

16:21 / 17-05-2022

12:50 / 17-05-2022

13:49 / 19-05-2022

12:53 / 19-05-2022

11:32 / 17-05-2022

Türkiyə Mərkəzi Bankı Azərbaycandan nə umur? - Təhlil
Tarix: 27-01-2022 11:34 | Bölmə: Slayd

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hökumətinin gələn il seçkilər ərəfəsində Türkiyənin iqtisadi böhranını yumşaltmaq və zəifləyən xalq dəstəyini qaytarmaq üçün mübarizə apardığı təsəvvürlərini yaratmaq və idarə etmək istəyi, deyəsən, yüksək prioritet olub. Buna misal olaraq Mərkəzi Bank və onun tükənmiş xarici ehtiyatlarını göstərmək olar. Dost ölkələrlə valyuta mübadiləsi sövdələşmələri bankın ümumi ehtiyat rəqəmlərini yüksəltmək və boşalma üzərində parıldamaq üçün bir vasitəyə çevrilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Al-Monitor” saytı yazıb.
ABŞ internet nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ötən ay Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə imzalanmış ən son valyuta svop sazişindən sonra “Al-Monitor” Mərkəzi Bankda Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın türk xalqlarının mərkəzi bankları ilə oxşar sövdələşmələr üçün hazırlıqların getdiyini öyrənib. Bu, Liviya ilə də son iki ildə imzalanmış əməkdaşlıq protokollarına əsaslanır.
“Swap” sövdələşmələri yerli valyutaların mübadiləsini nəzərdə tutsa da və dollar və avro kimi sərt valyutalara çıxışı təmin etməsə də, onlar Mərkəzi Bankın ümumi xarici ehtiyatlarını müəyyən mənada şişirtməyə xidmət edir.
Mərkəzi Bank getdikcə daha çox valyuta svoplarına müraciət edir, çünki Türkiyənin idxaldan asılı iqtisadiyyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən türk lirəsini möhkəmlətmək və valyuta məzənnələrini cilovlamaq məqsədilə dövlət bankları vasitəsilə sabit valyuta sataraq xarici ehtiyatlarını tükətmişdir. Bank 2019 və 2020-ci illərdə bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlərlə belə arxa qapı satışlarında 128 milyard dollar xərcləyib.
Mərkəzi Bankın məlumatları 2021-ci ilin sonunda svoplar vasitəsilə əldə edilən xarici pulların təxminən 21 milyard dollar təşkil etdiyini göstərir. Ən böyük svop sövdələşməsi hökmdarları Ərdoğanla yaxın münasibətdə olan Qətərlə bağlanıb. 2018-ci il müqaviləsinin ilkin limiti 2020-ci ildə 15 milyard dollar ekvivalentinə üç dəfə artırılıb.
İlk mübadilə sazişi Ərdoğanın baş nazir olduğu 2012-ci ildə Çinlə o zaman təxminən 1,6 milyard dollara bərabər olan 3 milyard türk lirəsinə qədər və 10 milyard Çin yuanı mübadiləsi üçün imzalanıb. 2021-ci ilin iyun ayında obyekt yenilənib və o zaman təxminən 6 milyard dollar ekvivalentinə qaldırılıb.

Avqust ayında Cənubi Koreya ilə 17,5 milyard lirə və 2,3 trilyon Koreya vonu, təxminən 2 milyard dollar ekvivalenti mübadilə üçün oxşar üç illik müqavilə bağlanmışdı.
Ankara və Əbu-Dabi uzun illər davam edən regional rəqabətdən sonra əlaqələri normallaşdırmaq barədə razılığa gəldikdən sonra yanvarın 19-da Türkiyə və Əmirliyin mərkəzi bankları 64 milyard lirə və 18 milyard dirhəmə qədər, təxminən 5 milyard dollar ekvivalentində üç illik svop imzaladılar.
Qətər, Çin, Cənubi Koreya və BƏƏ ilə bağlanmış sövdələşmələrin ümumi məbləği 27 milyard dollar ekvivalentinə bərabərdir və 21 milyard dollar məbləğində vəsait Türkiyə Mərkəzi Bankının hesablarına daxil olub.
Ehtimal edilən yeni sövdələşmələrə gəlincə, Azərbaycanla svop qaçılmaz görünür və mənbələrə görə, təxminən 1,5 milyard dollara bərabər olacağı gözlənilir. Oxşar sazişlərin bu il Türkmənistan, Özbəkistan və Liviya ilə də davam edəcəyi gözlənilir. Ankaranın regional hasardüzəltmə axtarışında növbəti ölkə olan Səudiyyə Ərəbistanı və bəzi Balkan ölkələri də bu siyahıya qoşula bilər.
Əvvəlki svop sövdələşmələrini elan edərkən Mərkəzi Bank onların əsas məqsədlərinin “müvafiq yerli valyutalarda ikitərəfli ticarəti asanlaşdırmaq və iki ölkənin maliyyə sabitliyini dəstəkləmək” olduğunu bildirib. Yerli valyutalarla ticarətin məqsədi əsasən kağız üzərində qalıb. Məsələn, ötən il Türkiyənin Çindən idxalı təxminən 30 milyard dollar, ixracı isə cəmi 4 milyard dollar olub.
Valyuta mübadiləsi 34 milyard dollarlıq ticarət həcminə demək olar ki, heç bir təsir göstərmədi, çinlilər nadir hallarda yerli valyutalarla ticarət edirlər. Eyni şey, ötən il cəmi 1,5 milyard dollar dəyərində olan və yerli valyutaların istifadəsini nəzərdə tutmayan Qətərlə ticarətə də aiddir. Buna baxmayaraq, Mərkəzi Bank öz ümumi xarici ehtiyatlarını bir növ “doldurmaq” kimi dəyişdirilmiş pulların dollar ekvivalentindən istifadə edib. Və bankın tükənmiş ehtiyatları ilə bağlı müxalifətin “atəşi altında” olan Ərdoğan, tənqidçilərə cavab olaraq ümumi rəqəmi göstərəcək və heç vaxt xalis ehtiyatlardan bəhs etməzdi. Bankın ümumi xarici ehtiyatları yanvarın 14-nə 110 milyard dollar təşkil edib, lakin svoplardan məhrum edilərək xalis ehtiyatları 57 milyard dollar olub.
“Swap” sövdələşmələri konvertasiya edilə bilən xarici valyutanı əhatə etməsə də, onlar tez-tez sabit valyuta qiymətlərini cilovlamaq üçün əlverişli qavrayışları gücləndirmək üçün sabit valyutanın daxil olması kimi təqdim olunur. “Swap” sövdələşmələri ümumi xarici ehtiyatların artırılmasında mühüm rol oynasa da, ölkənin xarici borc ehtiyatını, xüsusən də qısamüddətli öhdəlikləri artırıb. Noyabrda Mərkəzi Bankın xarici borcu 25 milyard dollar təşkil edib və bu, 21 milyard dollar dəyərində svop pulları artırıb. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bankın 2017-ci ildə cəmi 1,7 milyard dollar xarici borcu var idi.
Noyabrda Türkiyənin qısamüddətli xarici borcu Mərkəzi Bankın öhdəlikləri də daxil olmaqla 124 milyard dollar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, Mərkəzi Bankın 110 milyard dollarlıq ümumi xarici ehtiyatları hətta valyuta svoplarının köməyi ilə belə ölkənin qısamüddətli xarici borcunun yalnız 88 faizini təşkil edir.
Xarici maliyyə qurumları və investorlar üçün bu, Türkiyənin iqtisadi kövrəkliyinin göstəricisidir. ABŞ-ın investisiya bankı “Goldman Sachs”ın BƏƏ ilə razılaşmadan sonra qeyd etdiyi kimi, “Biz svop sazişini mənalı müsbət inkişaf kimi görmürük, çünki bu, yalnız başlıq ümumi ehtiyat seriyasını artırır, lakin [Mərkəzi Bankın] sabit valyutasına ehtiyatlar əlavə etmir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-01-2022 11:34 | Bölmə: Slayd

Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hökumətinin gələn il seçkilər ərəfəsində Türkiyənin iqtisadi böhranını yumşaltmaq və zəifləyən xalq dəstəyini qaytarmaq üçün mübarizə apardığı təsəvvürlərini yaratmaq və idarə etmək istəyi, deyəsən, yüksək prioritet olub. Buna misal olaraq Mərkəzi Bank və onun tükənmiş xarici ehtiyatlarını göstərmək olar. Dost ölkələrlə valyuta mübadiləsi sövdələşmələri bankın ümumi ehtiyat rəqəmlərini yüksəltmək və boşalma üzərində parıldamaq üçün bir vasitəyə çevrilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Al-Monitor” saytı yazıb.
ABŞ internet nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ötən ay Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə imzalanmış ən son valyuta svop sazişindən sonra “Al-Monitor” Mərkəzi Bankda Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın türk xalqlarının mərkəzi bankları ilə oxşar sövdələşmələr üçün hazırlıqların getdiyini öyrənib. Bu, Liviya ilə də son iki ildə imzalanmış əməkdaşlıq protokollarına əsaslanır.
“Swap” sövdələşmələri yerli valyutaların mübadiləsini nəzərdə tutsa da və dollar və avro kimi sərt valyutalara çıxışı təmin etməsə də, onlar Mərkəzi Bankın ümumi xarici ehtiyatlarını müəyyən mənada şişirtməyə xidmət edir.
Mərkəzi Bank getdikcə daha çox valyuta svoplarına müraciət edir, çünki Türkiyənin idxaldan asılı iqtisadiyyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən türk lirəsini möhkəmlətmək və valyuta məzənnələrini cilovlamaq məqsədilə dövlət bankları vasitəsilə sabit valyuta sataraq xarici ehtiyatlarını tükətmişdir. Bank 2019 və 2020-ci illərdə bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlərlə belə arxa qapı satışlarında 128 milyard dollar xərcləyib.
Mərkəzi Bankın məlumatları 2021-ci ilin sonunda svoplar vasitəsilə əldə edilən xarici pulların təxminən 21 milyard dollar təşkil etdiyini göstərir. Ən böyük svop sövdələşməsi hökmdarları Ərdoğanla yaxın münasibətdə olan Qətərlə bağlanıb. 2018-ci il müqaviləsinin ilkin limiti 2020-ci ildə 15 milyard dollar ekvivalentinə üç dəfə artırılıb.
İlk mübadilə sazişi Ərdoğanın baş nazir olduğu 2012-ci ildə Çinlə o zaman təxminən 1,6 milyard dollara bərabər olan 3 milyard türk lirəsinə qədər və 10 milyard Çin yuanı mübadiləsi üçün imzalanıb. 2021-ci ilin iyun ayında obyekt yenilənib və o zaman təxminən 6 milyard dollar ekvivalentinə qaldırılıb.

Avqust ayında Cənubi Koreya ilə 17,5 milyard lirə və 2,3 trilyon Koreya vonu, təxminən 2 milyard dollar ekvivalenti mübadilə üçün oxşar üç illik müqavilə bağlanmışdı.
Ankara və Əbu-Dabi uzun illər davam edən regional rəqabətdən sonra əlaqələri normallaşdırmaq barədə razılığa gəldikdən sonra yanvarın 19-da Türkiyə və Əmirliyin mərkəzi bankları 64 milyard lirə və 18 milyard dirhəmə qədər, təxminən 5 milyard dollar ekvivalentində üç illik svop imzaladılar.
Qətər, Çin, Cənubi Koreya və BƏƏ ilə bağlanmış sövdələşmələrin ümumi məbləği 27 milyard dollar ekvivalentinə bərabərdir və 21 milyard dollar məbləğində vəsait Türkiyə Mərkəzi Bankının hesablarına daxil olub.
Ehtimal edilən yeni sövdələşmələrə gəlincə, Azərbaycanla svop qaçılmaz görünür və mənbələrə görə, təxminən 1,5 milyard dollara bərabər olacağı gözlənilir. Oxşar sazişlərin bu il Türkmənistan, Özbəkistan və Liviya ilə də davam edəcəyi gözlənilir. Ankaranın regional hasardüzəltmə axtarışında növbəti ölkə olan Səudiyyə Ərəbistanı və bəzi Balkan ölkələri də bu siyahıya qoşula bilər.
Əvvəlki svop sövdələşmələrini elan edərkən Mərkəzi Bank onların əsas məqsədlərinin “müvafiq yerli valyutalarda ikitərəfli ticarəti asanlaşdırmaq və iki ölkənin maliyyə sabitliyini dəstəkləmək” olduğunu bildirib. Yerli valyutalarla ticarətin məqsədi əsasən kağız üzərində qalıb. Məsələn, ötən il Türkiyənin Çindən idxalı təxminən 30 milyard dollar, ixracı isə cəmi 4 milyard dollar olub.
Valyuta mübadiləsi 34 milyard dollarlıq ticarət həcminə demək olar ki, heç bir təsir göstərmədi, çinlilər nadir hallarda yerli valyutalarla ticarət edirlər. Eyni şey, ötən il cəmi 1,5 milyard dollar dəyərində olan və yerli valyutaların istifadəsini nəzərdə tutmayan Qətərlə ticarətə də aiddir. Buna baxmayaraq, Mərkəzi Bank öz ümumi xarici ehtiyatlarını bir növ “doldurmaq” kimi dəyişdirilmiş pulların dollar ekvivalentindən istifadə edib. Və bankın tükənmiş ehtiyatları ilə bağlı müxalifətin “atəşi altında” olan Ərdoğan, tənqidçilərə cavab olaraq ümumi rəqəmi göstərəcək və heç vaxt xalis ehtiyatlardan bəhs etməzdi. Bankın ümumi xarici ehtiyatları yanvarın 14-nə 110 milyard dollar təşkil edib, lakin svoplardan məhrum edilərək xalis ehtiyatları 57 milyard dollar olub.
“Swap” sövdələşmələri konvertasiya edilə bilən xarici valyutanı əhatə etməsə də, onlar tez-tez sabit valyuta qiymətlərini cilovlamaq üçün əlverişli qavrayışları gücləndirmək üçün sabit valyutanın daxil olması kimi təqdim olunur. “Swap” sövdələşmələri ümumi xarici ehtiyatların artırılmasında mühüm rol oynasa da, ölkənin xarici borc ehtiyatını, xüsusən də qısamüddətli öhdəlikləri artırıb. Noyabrda Mərkəzi Bankın xarici borcu 25 milyard dollar təşkil edib və bu, 21 milyard dollar dəyərində svop pulları artırıb. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bankın 2017-ci ildə cəmi 1,7 milyard dollar xarici borcu var idi.
Noyabrda Türkiyənin qısamüddətli xarici borcu Mərkəzi Bankın öhdəlikləri də daxil olmaqla 124 milyard dollar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, Mərkəzi Bankın 110 milyard dollarlıq ümumi xarici ehtiyatları hətta valyuta svoplarının köməyi ilə belə ölkənin qısamüddətli xarici borcunun yalnız 88 faizini təşkil edir.
Xarici maliyyə qurumları və investorlar üçün bu, Türkiyənin iqtisadi kövrəkliyinin göstəricisidir. ABŞ-ın investisiya bankı “Goldman Sachs”ın BƏƏ ilə razılaşmadan sonra qeyd etdiyi kimi, “Biz svop sazişini mənalı müsbət inkişaf kimi görmürük, çünki bu, yalnız başlıq ümumi ehtiyat seriyasını artırır, lakin [Mərkəzi Bankın] sabit valyutasına ehtiyatlar əlavə etmir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 20:18
14 ölkədən Azərbaycana uçuşlar bərpa olunur – Siyahı
Dünən, 18:38
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
Dünən, 13:49
Sərdar Cəlaloğlu: “Ukraynaya vurulan ziyanı etiraf edən lider Rusiyada hakimiyyətə gələcək”
Dünən, 11:53
Putin uduzur: Rusiyanın B planı da iflasa uğrayır
18-05-2022, 19:02
Türkiyə NATO üzvlüyündən çıxarıla bilərmi?
18-05-2022, 18:14
Professor: “İsveç çalışacaq ki, cinayətkarları Türkiyəyə verməsin və...”
18-05-2022, 17:11
Putinin hərbi taktikası... - Mütəxəssislər nə deyir?
18-05-2022, 15:49
İsveç və Finlandiya məsələsində Türkiyənin sözü keçəcək?
17-05-2022, 11:49
Dünya ərzaq qıtlığı ilə üzləşir - Qlobal böhranın ciddi təsirləri olacaq
17-05-2022, 08:56
Etibar Məmmədov: “Yaxın zamanlarda Rusiyanın dağılma prosesi başlayacaq” - Müsahibə
16-05-2022, 18:19
Professor: “Azərbaycanın dözüm limitinin bitməsi Ermənistan üçün fəlakətli olacaq”
16-05-2022, 17:53
İranda gərginlik: 40 şəhərdə sosial tələblə keçirilən aksiyalar siyasi xarakter alır
16-05-2022, 17:14
Putin KTMT ölkələrinin liderlərinə yeni təklif verib - Birgə bəyanat
16-05-2022, 17:09
Türkiyəyə qarşı təhlükəli oyun: “S-300”-ləri Ukraynaya verib “F-35” almaq istəyirlər
16-05-2022, 16:34
Rusiya nüvə silahı ilə bağlı siyasətini dəyişəcək
16-05-2022, 15:58
Türkiyənin şərti nə olacaq?
16-05-2022, 10:55
Tehranda Putini qəbul etməyə hazırdırlar
15-05-2022, 09:35
"Avroviziya 2022"-nin qalibi Ukrayna olub
14-05-2022, 15:38
Ermənilər mövqelərimizi atəşə tutub
14-05-2022, 14:48
Milyarderin daha bir mülkünə həbs qoyulub
14-05-2022, 14:37
Dünya Türkiyənin ayağına gəlir: iki ölkənin NATO-ya üzvlüyü qarşılığında Ankara nələri tələb edir?
14-05-2022, 13:43
Hikmət Hacıyev: “Erməni lobbisi Azərbaycana qarşı qarayaxma kampaniyasını davam edirir”
14-05-2022, 13:32
Rusiyalı oliqarxların Putinlə bağlı gizli səs yazısı yayılıb
14-05-2022, 10:46
Rusiya ordusu Xarkov ətrafındakı döyüşlərdə məğlub olub
14-05-2022, 09:28
Azərbaycandan qaçan aparat rəhbəri axtarışa verilib - Fotolar
13-05-2022, 17:31
Daha bir ölkə Putinin məşuqəsinə sanksiya tətbiq edib
13-05-2022, 17:11
Rusiyalı oliqarxların müəmmalı ölümü... - Bəzilərinin qətlində kəşfiyyatın adı hallanır
13-05-2022, 15:55
NATO yenilənir: Türkiyə və dostları bundan uduş əldə edəcək
13-05-2022, 15:40
Zaur Əliyev TƏBİB-in Müşahidə Şurasının sədri, həmkarların sədri isə üzv təyin olunub
13-05-2022, 15:20
Bu qurumlar Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyinə verildi, yeni işçi qrupu yaradıldı - TƏBİB-lə bağlı dəyişikliklər
13-05-2022, 13:06
Mayın 21-i və 22-də qəbul imtahanı keçiriləcək
13-05-2022, 11:57
Pensiya yaşı, staj və... - Penisya təyinatı ilə bağlı yeni qanunlar qəbul olunub (Detallar)
12-05-2022, 14:25
Ermənistan müxalifəti Paşinyana məğlub olur - Deputatın şərhi
12-05-2022, 12:20
Rusiyaya hərbi təhlükə artır
12-05-2022, 11:05
Martınenko: “Moskvada tektonik dəyişikliklər baş verir” - Müsahibə
12-05-2022, 09:57
Ordumuzun mövqeləri yenidən atəşə tutulub
11-05-2022, 19:26
Rusiya generalları arasında qarşıdurma yaranıb