08:18 / 27-04-2024
"Bir qalanın sirri" Musiqili Teatrda açılacaq - Fotolar
08:09 / 27-04-2024
Rusiyada azərbaycanlılarla taciklər arasında kütləvi dava: ölən və yaralananlar var
21:36 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Almaniyaya işgüzar səfəri başa çatıb - Fotolar
20:58 / 26-04-2024
İlham Əliyevlə Olaf Şolts birgə mətbuat konfransı keçiriblər
20:46 / 26-04-2024
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
19:35 / 26-04-2024
43 pişiyi ac-susuz saxlayan şəxsi həbs ediblər
19:06 / 26-04-2024
Rusların hücum etmək istədiyi iki xəstəxana təcili boşaldılır
18:43 / 26-04-2024
Türk dövlətləri parlamentlərinin komitə sədrləri Xankəndi və Şuşaya səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
18:41 / 26-04-2024
İsveç Latviyaya qoşun və zirehli texnika göndərir
18:36 / 26-04-2024
Blinken Pekində Çini hədələyib
18:20 / 26-04-2024
20-yə yaxın məhbus həbsxanadan qaçmağa cəhd edib - Foto
18:15 / 26-04-2024
Azərbaycanla Ermənistan arasında sərhəddə koordinatlar dəqiqləşdirilir
18:08 / 26-04-2024
Erməni deputatlar saxlanılıb
17:58 / 26-04-2024
Ermənistan XİN: "Azərbaycandan sülh sazişinə dair təkliflər almışıq"
17:39 / 26-04-2024
"Beşiktaş" daha bir futbolçu ilə müqaviləni yeniləyib
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
17:23 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev BƏƏ-nin sənaye və qabaqcıl texnologiyalar naziri ilə görüşüb
17:15 / 26-04-2024
Quba-Xaçmaz Regional filialına müdir təyinatı olub
16:58 / 26-04-2024
“Krokus”dakı terror aktına görə daha bir şübhəli saxlanılıb
16:56 / 26-04-2024
Prezident İlham Əliyev Almaniya XİN rəhbəri ilə görüşüb - Foto
16:11 / 26-04-2024
Azərbaycanda partiya rəhbəri həbs edilib
16:05 / 26-04-2024
Əli Əsədov daha bir qərar imzalayıb
15:52 / 26-04-2024
Qəzzada daha 51 dinc sakin həlak olub
15:46 / 26-04-2024
Avtomobil şirkəti daha bir yeniliyə imza atıb - Fotolar
15:33 / 26-04-2024
Keçmiş rektor son söz üçün məhkəmədən yenə vaxt istəyib
15:14 / 26-04-2024
Azərbaycan prezidenti Almaniya kansleri ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
14:06 / 26-04-2024
Rusiyanın yeni silahı ABŞ-a məxsus peykləri vura biləcək
13:54 / 26-04-2024
"Qarabağ" klubu cərimələnib
13:28 / 26-04-2024
Naxçıvan Nazirlər Kabinetinə Aparat rəhbəri təyin edilib
13:21 / 26-04-2024
Tehran-Tel-Əviv qarşıdurmasının növbəti dayanacağı haradadır?
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
17:30 / 26-04-2024
İlham Əliyev Almaniyada tədbirə qatılıb - (Yenilənib) - Fotolar
12:40 / 22-04-2024
Cavanşir Məmmədovun nəvəsi: "Babamın ürəyi haqsızlığa dözmədi"
Türkiyə Mərkəzi Bankı Azərbaycandan nə umur? - Təhlil
Tarix: 27-01-2022 11:34 | Bölmə: Slayd
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hökumətinin gələn il seçkilər ərəfəsində Türkiyənin iqtisadi böhranını yumşaltmaq və zəifləyən xalq dəstəyini qaytarmaq üçün mübarizə apardığı təsəvvürlərini yaratmaq və idarə etmək istəyi, deyəsən, yüksək prioritet olub. Buna misal olaraq Mərkəzi Bank və onun tükənmiş xarici ehtiyatlarını göstərmək olar. Dost ölkələrlə valyuta mübadiləsi sövdələşmələri bankın ümumi ehtiyat rəqəmlərini yüksəltmək və boşalma üzərində parıldamaq üçün bir vasitəyə çevrilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Al-Monitor” saytı yazıb.
ABŞ internet nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ötən ay Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə imzalanmış ən son valyuta svop sazişindən sonra “Al-Monitor” Mərkəzi Bankda Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın türk xalqlarının mərkəzi bankları ilə oxşar sövdələşmələr üçün hazırlıqların getdiyini öyrənib. Bu, Liviya ilə də son iki ildə imzalanmış əməkdaşlıq protokollarına əsaslanır.
“Swap” sövdələşmələri yerli valyutaların mübadiləsini nəzərdə tutsa da və dollar və avro kimi sərt valyutalara çıxışı təmin etməsə də, onlar Mərkəzi Bankın ümumi xarici ehtiyatlarını müəyyən mənada şişirtməyə xidmət edir.
Mərkəzi Bank getdikcə daha çox valyuta svoplarına müraciət edir, çünki Türkiyənin idxaldan asılı iqtisadiyyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən türk lirəsini möhkəmlətmək və valyuta məzənnələrini cilovlamaq məqsədilə dövlət bankları vasitəsilə sabit valyuta sataraq xarici ehtiyatlarını tükətmişdir. Bank 2019 və 2020-ci illərdə bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlərlə belə arxa qapı satışlarında 128 milyard dollar xərcləyib.
Mərkəzi Bankın məlumatları 2021-ci ilin sonunda svoplar vasitəsilə əldə edilən xarici pulların təxminən 21 milyard dollar təşkil etdiyini göstərir. Ən böyük svop sövdələşməsi hökmdarları Ərdoğanla yaxın münasibətdə olan Qətərlə bağlanıb. 2018-ci il müqaviləsinin ilkin limiti 2020-ci ildə 15 milyard dollar ekvivalentinə üç dəfə artırılıb.
İlk mübadilə sazişi Ərdoğanın baş nazir olduğu 2012-ci ildə Çinlə o zaman təxminən 1,6 milyard dollara bərabər olan 3 milyard türk lirəsinə qədər və 10 milyard Çin yuanı mübadiləsi üçün imzalanıb. 2021-ci ilin iyun ayında obyekt yenilənib və o zaman təxminən 6 milyard dollar ekvivalentinə qaldırılıb.
Avqust ayında Cənubi Koreya ilə 17,5 milyard lirə və 2,3 trilyon Koreya vonu, təxminən 2 milyard dollar ekvivalenti mübadilə üçün oxşar üç illik müqavilə bağlanmışdı.
Ankara və Əbu-Dabi uzun illər davam edən regional rəqabətdən sonra əlaqələri normallaşdırmaq barədə razılığa gəldikdən sonra yanvarın 19-da Türkiyə və Əmirliyin mərkəzi bankları 64 milyard lirə və 18 milyard dirhəmə qədər, təxminən 5 milyard dollar ekvivalentində üç illik svop imzaladılar.
Qətər, Çin, Cənubi Koreya və BƏƏ ilə bağlanmış sövdələşmələrin ümumi məbləği 27 milyard dollar ekvivalentinə bərabərdir və 21 milyard dollar məbləğində vəsait Türkiyə Mərkəzi Bankının hesablarına daxil olub.
Ehtimal edilən yeni sövdələşmələrə gəlincə, Azərbaycanla svop qaçılmaz görünür və mənbələrə görə, təxminən 1,5 milyard dollara bərabər olacağı gözlənilir. Oxşar sazişlərin bu il Türkmənistan, Özbəkistan və Liviya ilə də davam edəcəyi gözlənilir. Ankaranın regional hasardüzəltmə axtarışında növbəti ölkə olan Səudiyyə Ərəbistanı və bəzi Balkan ölkələri də bu siyahıya qoşula bilər.
Əvvəlki svop sövdələşmələrini elan edərkən Mərkəzi Bank onların əsas məqsədlərinin “müvafiq yerli valyutalarda ikitərəfli ticarəti asanlaşdırmaq və iki ölkənin maliyyə sabitliyini dəstəkləmək” olduğunu bildirib. Yerli valyutalarla ticarətin məqsədi əsasən kağız üzərində qalıb. Məsələn, ötən il Türkiyənin Çindən idxalı təxminən 30 milyard dollar, ixracı isə cəmi 4 milyard dollar olub.
Valyuta mübadiləsi 34 milyard dollarlıq ticarət həcminə demək olar ki, heç bir təsir göstərmədi, çinlilər nadir hallarda yerli valyutalarla ticarət edirlər. Eyni şey, ötən il cəmi 1,5 milyard dollar dəyərində olan və yerli valyutaların istifadəsini nəzərdə tutmayan Qətərlə ticarətə də aiddir. Buna baxmayaraq, Mərkəzi Bank öz ümumi xarici ehtiyatlarını bir növ “doldurmaq” kimi dəyişdirilmiş pulların dollar ekvivalentindən istifadə edib. Və bankın tükənmiş ehtiyatları ilə bağlı müxalifətin “atəşi altında” olan Ərdoğan, tənqidçilərə cavab olaraq ümumi rəqəmi göstərəcək və heç vaxt xalis ehtiyatlardan bəhs etməzdi. Bankın ümumi xarici ehtiyatları yanvarın 14-nə 110 milyard dollar təşkil edib, lakin svoplardan məhrum edilərək xalis ehtiyatları 57 milyard dollar olub.
“Swap” sövdələşmələri konvertasiya edilə bilən xarici valyutanı əhatə etməsə də, onlar tez-tez sabit valyuta qiymətlərini cilovlamaq üçün əlverişli qavrayışları gücləndirmək üçün sabit valyutanın daxil olması kimi təqdim olunur. “Swap” sövdələşmələri ümumi xarici ehtiyatların artırılmasında mühüm rol oynasa da, ölkənin xarici borc ehtiyatını, xüsusən də qısamüddətli öhdəlikləri artırıb. Noyabrda Mərkəzi Bankın xarici borcu 25 milyard dollar təşkil edib və bu, 21 milyard dollar dəyərində svop pulları artırıb. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bankın 2017-ci ildə cəmi 1,7 milyard dollar xarici borcu var idi.
Noyabrda Türkiyənin qısamüddətli xarici borcu Mərkəzi Bankın öhdəlikləri də daxil olmaqla 124 milyard dollar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, Mərkəzi Bankın 110 milyard dollarlıq ümumi xarici ehtiyatları hətta valyuta svoplarının köməyi ilə belə ölkənin qısamüddətli xarici borcunun yalnız 88 faizini təşkil edir.
Xarici maliyyə qurumları və investorlar üçün bu, Türkiyənin iqtisadi kövrəkliyinin göstəricisidir. ABŞ-ın investisiya bankı “Goldman Sachs”ın BƏƏ ilə razılaşmadan sonra qeyd etdiyi kimi, “Biz svop sazişini mənalı müsbət inkişaf kimi görmürük, çünki bu, yalnız başlıq ümumi ehtiyat seriyasını artırır, lakin [Mərkəzi Bankın] sabit valyutasına ehtiyatlar əlavə etmir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 27-01-2022 11:34 | Bölmə: Slayd
Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan hökumətinin gələn il seçkilər ərəfəsində Türkiyənin iqtisadi böhranını yumşaltmaq və zəifləyən xalq dəstəyini qaytarmaq üçün mübarizə apardığı təsəvvürlərini yaratmaq və idarə etmək istəyi, deyəsən, yüksək prioritet olub. Buna misal olaraq Mərkəzi Bank və onun tükənmiş xarici ehtiyatlarını göstərmək olar. Dost ölkələrlə valyuta mübadiləsi sövdələşmələri bankın ümumi ehtiyat rəqəmlərini yüksəltmək və boşalma üzərində parıldamaq üçün bir vasitəyə çevrilib.
Reyting.az xəbər verir ki, bunu “Al-Monitor” saytı yazıb.
ABŞ internet nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
Ötən ay Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) ilə imzalanmış ən son valyuta svop sazişindən sonra “Al-Monitor” Mərkəzi Bankda Azərbaycan, Türkmənistan və Özbəkistanın türk xalqlarının mərkəzi bankları ilə oxşar sövdələşmələr üçün hazırlıqların getdiyini öyrənib. Bu, Liviya ilə də son iki ildə imzalanmış əməkdaşlıq protokollarına əsaslanır.
“Swap” sövdələşmələri yerli valyutaların mübadiləsini nəzərdə tutsa da və dollar və avro kimi sərt valyutalara çıxışı təmin etməsə də, onlar Mərkəzi Bankın ümumi xarici ehtiyatlarını müəyyən mənada şişirtməyə xidmət edir.
Mərkəzi Bank getdikcə daha çox valyuta svoplarına müraciət edir, çünki Türkiyənin idxaldan asılı iqtisadiyyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən türk lirəsini möhkəmlətmək və valyuta məzənnələrini cilovlamaq məqsədilə dövlət bankları vasitəsilə sabit valyuta sataraq xarici ehtiyatlarını tükətmişdir. Bank 2019 və 2020-ci illərdə bazar qiymətlərindən aşağı qiymətlərlə belə arxa qapı satışlarında 128 milyard dollar xərcləyib.
Mərkəzi Bankın məlumatları 2021-ci ilin sonunda svoplar vasitəsilə əldə edilən xarici pulların təxminən 21 milyard dollar təşkil etdiyini göstərir. Ən böyük svop sövdələşməsi hökmdarları Ərdoğanla yaxın münasibətdə olan Qətərlə bağlanıb. 2018-ci il müqaviləsinin ilkin limiti 2020-ci ildə 15 milyard dollar ekvivalentinə üç dəfə artırılıb.
İlk mübadilə sazişi Ərdoğanın baş nazir olduğu 2012-ci ildə Çinlə o zaman təxminən 1,6 milyard dollara bərabər olan 3 milyard türk lirəsinə qədər və 10 milyard Çin yuanı mübadiləsi üçün imzalanıb. 2021-ci ilin iyun ayında obyekt yenilənib və o zaman təxminən 6 milyard dollar ekvivalentinə qaldırılıb.
Avqust ayında Cənubi Koreya ilə 17,5 milyard lirə və 2,3 trilyon Koreya vonu, təxminən 2 milyard dollar ekvivalenti mübadilə üçün oxşar üç illik müqavilə bağlanmışdı.
Ankara və Əbu-Dabi uzun illər davam edən regional rəqabətdən sonra əlaqələri normallaşdırmaq barədə razılığa gəldikdən sonra yanvarın 19-da Türkiyə və Əmirliyin mərkəzi bankları 64 milyard lirə və 18 milyard dirhəmə qədər, təxminən 5 milyard dollar ekvivalentində üç illik svop imzaladılar.
Qətər, Çin, Cənubi Koreya və BƏƏ ilə bağlanmış sövdələşmələrin ümumi məbləği 27 milyard dollar ekvivalentinə bərabərdir və 21 milyard dollar məbləğində vəsait Türkiyə Mərkəzi Bankının hesablarına daxil olub.
Ehtimal edilən yeni sövdələşmələrə gəlincə, Azərbaycanla svop qaçılmaz görünür və mənbələrə görə, təxminən 1,5 milyard dollara bərabər olacağı gözlənilir. Oxşar sazişlərin bu il Türkmənistan, Özbəkistan və Liviya ilə də davam edəcəyi gözlənilir. Ankaranın regional hasardüzəltmə axtarışında növbəti ölkə olan Səudiyyə Ərəbistanı və bəzi Balkan ölkələri də bu siyahıya qoşula bilər.
Əvvəlki svop sövdələşmələrini elan edərkən Mərkəzi Bank onların əsas məqsədlərinin “müvafiq yerli valyutalarda ikitərəfli ticarəti asanlaşdırmaq və iki ölkənin maliyyə sabitliyini dəstəkləmək” olduğunu bildirib. Yerli valyutalarla ticarətin məqsədi əsasən kağız üzərində qalıb. Məsələn, ötən il Türkiyənin Çindən idxalı təxminən 30 milyard dollar, ixracı isə cəmi 4 milyard dollar olub.
Valyuta mübadiləsi 34 milyard dollarlıq ticarət həcminə demək olar ki, heç bir təsir göstərmədi, çinlilər nadir hallarda yerli valyutalarla ticarət edirlər. Eyni şey, ötən il cəmi 1,5 milyard dollar dəyərində olan və yerli valyutaların istifadəsini nəzərdə tutmayan Qətərlə ticarətə də aiddir. Buna baxmayaraq, Mərkəzi Bank öz ümumi xarici ehtiyatlarını bir növ “doldurmaq” kimi dəyişdirilmiş pulların dollar ekvivalentindən istifadə edib. Və bankın tükənmiş ehtiyatları ilə bağlı müxalifətin “atəşi altında” olan Ərdoğan, tənqidçilərə cavab olaraq ümumi rəqəmi göstərəcək və heç vaxt xalis ehtiyatlardan bəhs etməzdi. Bankın ümumi xarici ehtiyatları yanvarın 14-nə 110 milyard dollar təşkil edib, lakin svoplardan məhrum edilərək xalis ehtiyatları 57 milyard dollar olub.
“Swap” sövdələşmələri konvertasiya edilə bilən xarici valyutanı əhatə etməsə də, onlar tez-tez sabit valyuta qiymətlərini cilovlamaq üçün əlverişli qavrayışları gücləndirmək üçün sabit valyutanın daxil olması kimi təqdim olunur. “Swap” sövdələşmələri ümumi xarici ehtiyatların artırılmasında mühüm rol oynasa da, ölkənin xarici borc ehtiyatını, xüsusən də qısamüddətli öhdəlikləri artırıb. Noyabrda Mərkəzi Bankın xarici borcu 25 milyard dollar təşkil edib və bu, 21 milyard dollar dəyərində svop pulları artırıb. Müqayisə üçün qeyd edək ki, bankın 2017-ci ildə cəmi 1,7 milyard dollar xarici borcu var idi.
Noyabrda Türkiyənin qısamüddətli xarici borcu Mərkəzi Bankın öhdəlikləri də daxil olmaqla 124 milyard dollar təşkil edib. Bu o deməkdir ki, Mərkəzi Bankın 110 milyard dollarlıq ümumi xarici ehtiyatları hətta valyuta svoplarının köməyi ilə belə ölkənin qısamüddətli xarici borcunun yalnız 88 faizini təşkil edir.
Xarici maliyyə qurumları və investorlar üçün bu, Türkiyənin iqtisadi kövrəkliyinin göstəricisidir. ABŞ-ın investisiya bankı “Goldman Sachs”ın BƏƏ ilə razılaşmadan sonra qeyd etdiyi kimi, “Biz svop sazişini mənalı müsbət inkişaf kimi görmürük, çünki bu, yalnız başlıq ümumi ehtiyat seriyasını artırır, lakin [Mərkəzi Bankın] sabit valyutasına ehtiyatlar əlavə etmir”.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 18:36
Blinken Pekində Çini hədələyib
25-04-2024, 20:26
İran-İsrail qarşıdurması: ilk raund daha təhlükəli mərhələyə keçə bilər
25-04-2024, 19:45
Dünyada 282 milyon insan acdır - BMT
25-04-2024, 19:17
Rusiya Polşada yaradılacaq nüvə obyektlərinə hücum edəcək
25-04-2024, 18:09
Azərbaycan-Ermənistan sərhədində 20 sərhəd dirəyi quraşdırılıb
25-04-2024, 17:46
Dünyada iqlim böhranı başlayır
25-04-2024, 17:08
İlham Əliyevlə Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdamda olublar - (Yenilənib) - Fotolar
25-04-2024, 14:43
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
25-04-2024, 11:59
Naxçıvanın baş naziri vəzifədən azad olunub - Təyinat
24-04-2024, 19:29
İran qoşunları Suriyanı tərk edir
24-04-2024, 16:56
Rus ordusu daha bir yaşayış məntəqəsini ələ keçirib
24-04-2024, 16:30
Avropa qeyri-adi vəziyyətlə üzləşib
24-04-2024, 13:21
Azərbaycanda Rusiya əleyhinə ikinci cəbhə olmayacaq
24-04-2024, 09:07
Ukraynanın şərqinə genişmiqyaslı hücum gözlənilir
23-04-2024, 14:10
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
23-04-2024, 11:59
İran və İsrailin bir-birinə mesajı... - Kölgə müharibəsinin yeni mərhələsi başlayıb
23-04-2024, 00:11
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
22-04-2024, 18:36
Zərərli isti dalğası güclənir
22-04-2024, 17:38
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
22-04-2024, 14:04
Xəbərdarlıq: nüvə müharibəsi təhlükəsi sovuşmayıb
22-04-2024, 12:00
Bakı və İrəvan arasında ilk: özləri razılaşıblar
22-04-2024, 11:54
Nazirlikdə 143 milyon manatlıq mənimsəmə: "Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik"
22-04-2024, 09:25
Rusiya ordusuna daha 300 min nəfər cəlb olunub
20-04-2024, 10:37
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
20-04-2024, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
20-04-2024, 09:06
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
19-04-2024, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
19-04-2024, 17:18
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
19-04-2024, 15:47
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
19-04-2024, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək