00:02 / 08-11-2024
Bu gün Zəfər Günüdür
Yaxın Şərqdəki yeni münaqişə... - Bəzi dövlətlər bundan sui-istifadə edir
Tarix: 22-10-2023 20:32 | Bölmə: Dünya
Yaxın Şərqdəki yeni münaqişə... - Bəzi dövlətlər bundan sui-istifadə edir

Rusiya, Çin və Şimali Koreya İsrail böhranının “tüstü pərdəsindən” istifadə edərək qlobal siyasətin dalğasını dəyişdirə və “cəhənnəm” yarada bilərlər.

Reyting.az
-ın xəbərinə görə, “The Sun” yazır ki, dünyada çoxsaylı münaqişələr alovlanma təhlükəsi ilə üzləşdikcə yeni şər oxları formalaşır.

Analitiklərin fikrincə, yeni dünya nizamı uğrunda mübarizədə bəzi dövlətlərin məsuliyyətdən yayınma şansı var.

Rusiyalı ekspert Keir Giles xəbərdarlıq edib ki, Vladimir Putin, Si Cinpin və Kim Çen In Qərbin Yaxın Şərqdəki faciəyə necə reaksiya verdiyini izləyib, öyrənəcəklər. Əgər Qərb eyni vaxtda baş verən çoxsaylı münaqişələrin öhdəsindən gələ bilməsə, bunun nəticələri bütün dünyada əks-səda doğura bilər: “Bu, avtokratik rejimlər və yaramaz dövlətlər üçün daha çox belə münaqişələr yaratmağa “açıq dəvət”dir”.

Qeyd edək ki, Co Bayden və Rişi Sunak bu həftə İsrailə dəstəklərini göstərmək üçün İsrailə uçublar. Eyni zamanda Putin “köhnə” və “əziz” dostu Si-yə baş çəkib, ABŞ və Qərbi tənqid ediblər. Rusiya və Çin HƏMAS-ı hücum və terror aktına görə qınamaqdan imtina edib, İsrailin hava hücumlarını pisləyiblər.

Sülh və münaqişə tədqiqatları professoru Aşok Svain deyib ki, İsrail yeni bir alovlanma nöqtəsi deyil: “Lakin o, mərkəzi mərhələyə keçib. Mövcud vəziyyət bir az da davam edərsə, digər Yaxın Şərq dövlətlərinin də münaqişəyə cəlb olunma ehtimalı yüksəkdir”.
Professor qeyd edib ki, Çin və Rusiya münaqişənin yayılmasını gözləyirlər:

“Yaxın Şərq artıq bir neçə ildir ki, yeni supergüclər rəqabətinin episentridir və bu “müharibə” hər iki güc mərkəzinə öz imkanlarını qiymətləndirmək imkanı verir”.

Kral Donanmasının keçmiş komandanı və admiral Lord Vest Putinin Yaxın Şərqdəki xaosdan məmnun qalacağına inanır: “Putin bütün bunlardan çox məmnun olacaq. Bu, onun üçün fantastikdir, çünki insanların diqqətini Ukraynadan uzaqlaşdırır. Ona görə də o, bunu nə qədər qızışdıra bilsə, bir o qədər xoşbəxt olacaq”.

O, iddia edir ki, Qərb dünyası diqqəti yayındırdığı üçün Ukrayna çox güman ki, bunun bədəlini öz cəbhələrində ödəyəcək.

HƏMAS sözçüsü deyib ki, Putin onların İsrailə qarşı terror hücumundan məmnundur, çünki bu, amerikalıları Ukraynadakı qızğın müharibədən yayındırıb.

Əgər sübut lazım olsaydı, HƏMAS-ın İsrailə hücumundan az sonra Rusiyanın Ukraynanın şərqindəki Avdiivka şəhərini ələ keçirməyə cəsarətli cəhdini göstərmək lazım gələrdi. Kiyevin özü bildirib ki, İsrail və HƏMAS arasında münaqişə uzanarsa, Qərbin silah və sursat tədarükü azala bilər.

K. Gile deyib ki, kövrək dünya nizamı dövründə “birdən çox problemi eyni vaxtda həll etmək” Qərb hökumətlərinin sağ qalmasının açarı olacaq: “Baxın, Qərbin diqqəti birdən-birə Ukraynadan Yaxın Şərqə necə yönəlib, digər böhranlar isə az-çox nəzərə çarpmadan arxa planda cərəyan edir. Amma bundan əziyyət çəkən təkcə Ukrayna deyil. Rusiya və digər düşmən dövlətlər bu fürsətdən başqa istiqamətləri araşdırmaq, yoxlamaq və hücumlar üçün istifadə edir. Rusiya Ukraynanı məhv etmək kampaniyasını dəstəkləmək üçün İran və Şimali Koreyadan silah alır”.

Vaşinqtonun diqqətini Yaxın Şərqə cəmlədiyi halda, Pekin Tayvanın taleyi ilə bağlı gələcək toqquşmaya hazırlaşarkən ABŞ-ın əlaqəni kəsməsindən faydalana bilər. Çinli müşahidəçilər çoxdan qorxurlar ki, Si Cinpin Cənubi Çin dənizini keçmək və Tayvanı iradəsinə tabe etdirmək üçün uyğun anı gözləyir. Artıq bir neçə ildir ki, dünya Çinin hərbi təlimləri artırmasını və özünü idarə edən Tayvana qarşı təxribatlarla hədələməsini həyəcanla izləyir.

“Ancaq sizə deyim ki, bütün lənətə gəlmiş qlobal sistemi sarsıda bilən Çin və Tayvandır. Bu, bütün digər münaqişələri bazar günü günorta piknikinə bənzədir. Qərb başa düşməlidir ki, Tayvan və Çin arasında münaqişə qlobal iqtisadiyyatı və Asiya-Sakit okean regionunda mövcud təhlükəsizlik arxitekturasını məhv edə bilər”,- bunu professor Kerri Braun deyib və əlavə edib: “Bu, praktiki olaraq Üçüncü Dünya Müharibəsi olacaq”.

Digər tərəfdən, ekspertlər xəbərdarlıq edirlər ki, Koreya yarımadasının yarısını nüvə başlıqları ilə təchiz edən Pxenyan yeni dünya müharibəsinə gətirib çıxara biləcək münaqişələri alovlandıraraq, əlindən gələni edir. Kim Çen In rejimi qlobal münaqişələrin ən qaranlıq künclərinə toxunur.

Qərb dünyasını təhdid edən Pxenyan öz rəqiblərini nüvə silahı tətbiq etməklə hədələyir və raket sınaqları ilə Cənubi Koreyaya təxribat törədir. Hətta bu həftə HƏMAS-ın İsrailə qarşı terror hücumunda Şimali Koreya silahlarından istifadə edildiyinə dair sübutlar ortaya çıxıb ki, bu da dünya üçün kəskin xəbərdarlıqdır.

Ekspertlər deyirlər ki, Putin Şimali Koreyadan Ukrayna cəbhəsində istifadə üçün artilleriya mərmiləri verməsini, Kim isə peyk texnologiyası və sovet dövründən qalma hərbi texnikanın modernləşdirilməsi ilə bağlı yardım istəyir. Oksford Universitetində Şimali Koreya eksperti Edvard Hovell deyir ki, bütün bunların hamısı narahatlıq doğurur: “Mövcud geosiyasi şəraitdə pis dövlət tərəfindən nüvə eskalasiyası riski xüsusilə güclüdür. Mən nüvə silahının yayılması şəbəkəsinin yaradılmasından narahatam ki, bu şəbəkə genişlənərək digər yaramaz dövlətləri də əhatə edə bilər”.





Bölməyə aid digər xəbərlər
7-11-2024, 08:30 Beyrut yenə bombalanıb