09:19 / 23-04-2024
Növbədə anklav kəndlərdir
08:42 / 23-04-2024
NATO Polşada nüvə silahı yerləşdirə bilər
08:12 / 23-04-2024
Qız bürcündə qaz kütləsi aşkar edilib
08:08 / 23-04-2024
Rusiyalı diplomatların Avropaya səfərlərini məhdudlaşdırmaq təklif olunur
08:04 / 23-04-2024
Baş katibi gərgin görüşlər gözləyir
08:01 / 23-04-2024
İsrailin şimalında hava həyəcanı siqnalı çalınıb
07:49 / 23-04-2024
London Kiyevə yardım vəd edib
07:36 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb
00:13 / 23-04-2024
Tayvanda iki güclü zəlzələ baş verib - 6,1 və 6 bal gücündə
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
00:08 / 23-04-2024
Everestə qalxarkən itən alpinistin məktubu 100 il sonra tapılıb
00:05 / 23-04-2024
Abramoviç yeni futbol klubunu Avropanın ən yaxşısı edəcək
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
23:33 / 22-04-2024
Sülhməramlılar Qarabağdan Ermənistana gedir
23:22 / 22-04-2024
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
21:32 / 22-04-2024
Ruslar Xarkovdakı teleqülləni dağıdıb - Foto
21:01 / 22-04-2024
İlham Əliyev və Vladimir Putin veteranlarla görüşüblər - Video
20:55 / 22-04-2024
Əliyevlə Putin birgə nahar ediblər
19:38 / 22-04-2024
Dünyada ən hündür turbini Almaniya tikəcək
19:15 / 22-04-2024
Komitə sədri baş redaktoru təbrik edib
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
18:36 / 22-04-2024
Zərərli isti dalğası güclənir
18:15 / 22-04-2024
İlham Əliyev Putinlə görüşdə: “Biz əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq"
18:00 / 22-04-2024
Anaxanım İsmayılova erməni idmançını məğlub edib
17:53 / 22-04-2024
Elm və Təhsil Nazirliyində daha bir təyinat olub
17:38 / 22-04-2024
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
17:16 / 22-04-2024
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb
17:13 / 22-04-2024
Siqaret çəkmək üçün pəncərə önünə gedən şəxs yıxılaraq ölüb
19:13 / 20-04-2024
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
10:57 / 18-04-2024
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
22:20 / 20-04-2024
ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb
21:22 / 19-04-2024
Buraxılış imtahanının nəticələri elan olunub
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
23:26 / 19-04-2024
Aİ-dən 4 kəndin qaytarılmasına reaksiya: "Davamlı nizamlanmanı tam dəstəkləyirik"
00:37 / 20-04-2024
Hikmət Hacıyev: "Bu, diplomatik və siyasi cəsarətimizin təcəssümüdür"
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
11:09 / 18-04-2024
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
12:24 / 18-04-2024
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
İtirilmiş nüvə bombaları böyük təhlükəyə çevrilib
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 07:36
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb
Bu gün, 00:11
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
Dünən, 18:36
Zərərli isti dalğası güclənir
Dünən, 17:38
ABŞ-nın yardımı Ukraynanı xilas edəcəkmi?
Dünən, 16:57
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb
Dünən, 14:04
Xəbərdarlıq: nüvə müharibəsi təhlükəsi sovuşmayıb
Dünən, 12:00
Bakı və İrəvan arasında ilk: özləri razılaşıblar
Dünən, 11:54
Nazirlikdə 143 milyon manatlıq mənimsəmə: "Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik"
Dünən, 09:25
Rusiya ordusuna daha 300 min nəfər cəlb olunub
20-04-2024, 10:37
Rusiyalı ekspert: Cənubi Qafqazın Rusiya üçün əhəmiyyəti böyükdür
20-04-2024, 09:12
BMT Baş katibi Azərbaycan və Ermənistana çağırış edib
20-04-2024, 09:06
Blinken 4 kəndin qaytarılması ilə bağlı razılaşmanı alqışlayır
19-04-2024, 20:29
Qəzza müharibəsi qloballaşır
19-04-2024, 17:18
Mustafayevlə Qriqoryan sərhəddə görüşüb - 4 kənd Azərbaycana qaytarılır
19-04-2024, 15:47
Tovuzda 22 yaşlı oğlan 34 yaşlı qadının üzərinə benzin tökərək yandırıb
19-04-2024, 09:19
Bu gün səhərə yaxın İsrail İrana zərbələr endirib
18-04-2024, 14:20
QHT-lər Nobel Komitəsinə məktub göndərib
18-04-2024, 12:24
İsrail İrana zərbəni niyə ləngidir?
18-04-2024, 11:51
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək
18-04-2024, 11:09
Prezident nazir müavini təyin edib - Sərəncam
18-04-2024, 10:57
60 milyard dollarlıq yardımın önü açılır
18-04-2024, 10:00
Dövlət Departamenti Rusiya sülhməramlılarının Qarabağı tərk etməsinə münasibət bildirib
18-04-2024, 00:40
Ermənistan qanunsuz mühacir alverinə qoşulur
17-04-2024, 19:37
Bir milyard insana və böyük iqtisadiyyata təhlükə yaranıb - Xəbərdarlıq
17-04-2024, 14:06
Rusiya sülhməramlıları Qarabağı tərk edir
17-04-2024, 12:15
İsrail-İran müharibəsi kölgədən çıxır - 2-ci raund olacaq?
17-04-2024, 10:53
Ermənistanın kvadrokopteri zərərsizləşdirilib - Fotolar
17-04-2024, 10:48
İrana yeni sanksiyalar tətbiq olunacaq
17-04-2024, 10:42
Fransa Azərbaycan-Ermənistan əlaqələrinin normallaşmasına imkan vermir
17-04-2024, 10:33
Kəşfiyyat Komitəsi Kiyevə yardımı dəstəkləməyə çağırır
17-04-2024, 09:33
Ərdoğan Putini Türkiyədə gözləyir
16-04-2024, 19:15
Siqaretin insan orqanizminə daha bir zərəri üzə çıxıb
16-04-2024, 16:27
Ukraynanın ikinci böyük şəhərini ələ keçirmək istəyirlər
16-04-2024, 13:34
Yaxın Şərq böyük müharibəyə daha yaxındır
16-04-2024, 13:25
İlham Əliyev Şirvan suvarma kanalının təməlini qoyub, tədbirdə çıxış edib - (Yenilənib)
16-04-2024, 11:57
Qarabağ Universiteti ilə bağlı daha bir qərar verilib
16-04-2024, 11:05
İsrail İrandan qisas almağa hazırlaşır
16-04-2024, 10:42
MAQATE İranın nüvə proqramından məlumatsızdır
15-04-2024, 20:08
Rusiya Ukrayna ilə savaşa özgələri göndərir
15-04-2024, 18:20
Ordunun illik xərci: İran 9, İsrail 24 milyard dollar ayırıb
15-04-2024, 17:41
Britaniya Rusiyanın aktivlərini müsadirə edə bilməyəcək
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
