14:14 / 25-09-2022
Bakıda beynəlxalq kitab sərgisi keçiriləcək
10:32 / 25-09-2022
Güclü külək bəzi rayonlarda fəsadlar törədib
09:15 / 25-09-2022
İki futbolçu oyundan əvvəl Azərbaycan yığmasından kənarlaşdırılıb
08:52 / 25-09-2022
Brayza: “Putin dəli deyil və yaxşı bilir ki...”
08:24 / 25-09-2022
Ruslar Zaporojye vilayətini raket atəşinə tutub
08:05 / 25-09-2022
Millətlər Liqası: yığmamız bu gün son oyununu keçirəcək
07:58 / 25-09-2022
Ceyhun Bayramov BMT Baş Assambleyasının sessiyasında çıxış edib
23:21 / 24-09-2022
Kral III Çarlez anasından qalmış qırmızı qutuları miras alıb - Fotolar
21:01 / 24-09-2022
Ukrayna yığması Ermənistan komandasını darmadağın edib
18:52 / 24-09-2022
Türk ordusu PKK-ya ağır zərbə vurub
18:33 / 24-09-2022
Artan nüvə təhlükəsi... - Analitikin şərhi
17:14 / 24-09-2022
COVID-19-a yoluxanların son statistikası açıqlanıb
16:29 / 24-09-2022
Putinlə bağlı gülməli iddialar yayılıb - Foto
15:43 / 24-09-2022
Mətbuat Şurası İdarə Heyətinin yeni tərkibi formalaşdırılıb - Siyahı
15:29 / 24-09-2022
Mətbuat Şurasına sədr seçilib
14:57 / 24-09-2022
Prezident Əflatun Amaşovu təltif edib
14:00 / 24-09-2022
Erməni təxribatlarına sərt cavab veriləcək
09:30 / 24-09-2022
Ermənilər 3 hərbçimizi yaralayıb
07:59 / 24-09-2022
Rusiyanın 1 helikopter və 1 qırıcı təyyarəsi vurulub
01:08 / 24-09-2022
Millətlər Liqası: qrup mərhələsində 7 qarşılaşma olub
00:03 / 24-09-2022
İranın Ukraynadakı səfirinin akkreditasiyası ləğv edilib
23:55 / 23-09-2022
Nüvə müharibəsi zamanı ən təhlükəsiz yerlər müəyyənləşib - Siyahı
23:28 / 23-09-2022
Ermənilər Azərbaycan mədəniyyət mərkəzinə hücum etməyə çalışıb - Video
20:23 / 23-09-2022
Daha 6 erməni hərbçinin meyiti qarşı tərəfə təhvil verilib
18:57 / 23-09-2022
Prezidentlər arasında məktub mübadiləsi olub
18:04 / 23-09-2022
Bakıda 815 mənzil güzəştli qiymətlərlə satışa çıxarılacaq
17:45 / 23-09-2022
Azərbaycana 11 ölkədən kiberhücum olub
17:33 / 23-09-2022
Rusiyadan qaçanların sayı artır: sərhəd-keçid məntəqələrində uzun növbələr yaranıb - Yenilənib
16:45 / 23-09-2022
Ölkəmizdə COVID-19-dan daha iki nəfər vəfat edib
18:29 / 21-09-2022
Prezident Laçın rayonuna səfər edib
14:48 / 20-09-2022
Laçının Zabux və Sus kəndləri yenidən inşa ediləcək - Sərəncam
23:55 / 23-09-2022
Nüvə müharibəsi zamanı ən təhlükəsiz yerlər müəyyənləşib - Siyahı
18:37 / 21-09-2022
İlham Əliyev Laçın şəhərində Azərbaycan bayrağını ucaldıb - Fotolar
11:44 / 22-09-2022
Ruslar kütləvi şəkildə Rusiyanı tərk edir - Təyyarəyə bilet tapılmır, ölkədə etirazlar başlayıb
14:06 / 21-09-2022
Sərdar Cəlaloğlu: “Hər dəqiqə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi başlaya bilər” - Müsahibə
16:47 / 20-09-2022
Xatirə İslam yeni mahnısını təqdim edib - Video
12:54 / 22-09-2022
Prezident Laçında məktəb tikintisi üçün vəsait ayırıb
11:49 / 23-09-2022
Putin əbəs yerə qışa ümid bəsləyir - Rusiya müharibədə məğlubdur
13:07 / 21-09-2022
Xalq artisti Əminə Yusifqızından səhhəti ilə bağlı açıqlama: "Yaşlı adamam, hər şey ola bilər..." - Yenilənib
09:45 / 21-09-2022
“Miss Turkey” Türkiyənin gözəlini seçıb - Fotolar
İtirilmiş nüvə bombaları böyük təhlükəyə çevrilib
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 10:32
Güclü külək bəzi rayonlarda fəsadlar törədib
Dünən, 18:33
Artan nüvə təhlükəsi... - Analitikin şərhi
Dünən, 16:29
Putinlə bağlı gülməli iddialar yayılıb - Foto
Dünən, 15:29
Mətbuat Şurasına sədr seçilib
Dünən, 09:30
Ermənilər 3 hərbçimizi yaralayıb
23-09-2022, 23:55
Nüvə müharibəsi zamanı ən təhlükəsiz yerlər müəyyənləşib - Siyahı
23-09-2022, 20:23
Daha 6 erməni hərbçinin meyiti qarşı tərəfə təhvil verilib
23-09-2022, 17:45
Azərbaycana 11 ölkədən kiberhücum olub
23-09-2022, 17:33
Rusiyadan qaçanların sayı artır: sərhəd-keçid məntəqələrində uzun növbələr yaranıb - Yenilənib
23-09-2022, 11:49
Putin əbəs yerə qışa ümid bəsləyir - Rusiya müharibədə məğlubdur
22-09-2022, 13:24
Pelosinin səfəri Ermənistanda KTMT əleyhinə kampaniyaya səbəb olub
22-09-2022, 12:35
Hərbi ekspert: “Rusiyanın nüvə sistemi o qədər köhnədir ki...”
22-09-2022, 10:34
Putinin nüvə təhdidinə cavab: “Rusiyanın donanmasını və hərbi bazalarını məhv edərik”
22-09-2022, 00:39
Böyük güclər Cənubi Qafqazda gərginliyi yenidən artırır
21-09-2022, 18:29
Prezident Laçın rayonuna səfər edib
21-09-2022, 15:10
Putinə təzyiqlər artır
21-09-2022, 14:06
Sərdar Cəlaloğlu: “Hər dəqiqə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi başlaya bilər” - Müsahibə
21-09-2022, 11:41
Qarabağa Böyük Qayıdışla bağlı qanunvericilik aktı hazırlanıb
21-09-2022, 10:45
İranda etirazlar... - Aksiyalarda ölənlər və yaralananlar var
21-09-2022, 08:48
Dünya ərzaq böhranı ilə üzləşə bilər - Baş direktor
20-09-2022, 18:04
Son 73 ilin ən pis ssenarisi işə düşüb
20-09-2022, 17:12
Rusiya Ukraynanın 4 vilayətini özünə birləşdirir
20-09-2022, 13:42
Dörd ölkə rusiyalı turistlərə qapısını bağlayıb
20-09-2022, 13:21
Ermənistanın daha 95 hərbçisinin meyiti qarşı tərəfə təhvil verilib
20-09-2022, 11:17
Amerikalılar İrəvandan gedib, rusiyalılar gəlib
19-09-2022, 17:49
Zərdüşt Əlizadə: “ABŞ Azərbaycana problem yarada bilməz”
19-09-2022, 17:21
Etibar Məmmədov: “Ukraynadakı məğlubiyyətdən sonra Rusiyanın dağılma prosesi başlamalıdır”
19-09-2022, 15:21
Deputat: “Ermənistan Polesi başda olmaqla, heç kimə arxalanmamalı, real siyasət yürütməlidir”
19-09-2022, 11:52
Çin-ABŞ rəqabəti: çip müharibəsində kim qalib gələcək?
19-09-2022, 00:34
Antoni Blinken prezident İlham Əliyevə zəng edib
18-09-2022, 19:52
Ermənilər Azərbaycanın Fransadakı səfirliyinə hücum edib - Video
18-09-2022, 12:19
İtirilmiş nüvə bombaları böyük təhlükəyə çevrilib
18-09-2022, 10:44
ABŞ və Avropa Birliyi Türkiyəyə təzyiqləri artırır
17-09-2022, 21:29
Azərbaycan 32 erməni hərbçisinin meyitini qarşı tərəfə təhvil verib
17-09-2022, 15:02
Xankəndi şəhərində 3 gündür etiraz aksiyası keçirilir - Video
17-09-2022, 14:49
Azərbaycanın 282 hərbi qulluqçusu yaralanıb
17-09-2022, 13:35
Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin daha 2 hərbçisi şəhid olub - Tam siyahı
17-09-2022, 12:36
İranın ali dini lideri ölüm yatağındadır
16-09-2022, 18:42
Rasim Musabəyov: “Ermənilər Qazax rayonunun ərazisindən və Kərki kəndindən çıxmalıdır”
16-09-2022, 16:55
Qabil Hüseynli: “Nikol Paşinyana sui-qəsd ola bilər”
16-09-2022, 13:44
Mehman Əliyev: “Hazırda ABŞ-la danışıqlar aparılır, Rusiyada hakimiyyət dəyişəcək”
16-09-2022, 13:00
Bəşər Əsəd Səmərqəndə gedə bilərdimi?
16-09-2022, 10:07
Azərbaycanla Ermənistan arasındakı son gərginliyin digər səbəbləri var
15-09-2022, 17:51
Ermənistan ordusunun 400-dək hərbçisi məhv edilib
15-09-2022, 17:43
Laçın dəhlizinə alternativ yol nəzarətə götürülməlidir - Deputat
15-09-2022, 16:51
İlham Əliyev Ərdoğan və Putinlə görüşüb
AMİP lideri deyir ki, Ukraynada baş verənlər anqlosaks-rus müharibəsi deyil, dünyanın faşist Rusiyası ilə müharibəsidir
Əli Məsimli deyir ki, Azərbaycan əhalisinin xeyli hissəsi pis yaşayır, özünü gündəlik tələbat malları ilə lazımı səviyyədə təmin edə bilmir
Preobrajenski deyir ki, Rusiyada müharibəyə qarşı regional elitaların narazılığı səngiməyəcək və həmin elita Kremlin onları eşitməsini istəyir
Rusiya prezidentinin xəstə olduğunu deyən Con Herbst: “Rusiya elitasının və rus xalqının Ukraynaya qarşı təcavüzü dəstəkləməsi həqiqətə uyğun deyil”
