14:18 / 09-05-2025
İlham Əliyev və birinci xanım Şuşada - (Yenilənib)
09:59 / 09-05-2025
Prezident və birinci xanım Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
09:32 / 09-05-2025
SOCAR-da yeni təyinat olub
09:05 / 09-05-2025
Anqola prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
08:55 / 09-05-2025
Putin qədəhini “Qələbə və Sülhün şərəfinə!” qaldırıb
08:50 / 09-05-2025
Bayden: Trampın hakimiyyətə gəlməsində məsuliyyətim var
08:45 / 09-05-2025
Rumiyna göndərdiyi yardıma görə Kiyevdən təzminat umur
08:29 / 09-05-2025
Tramp “Dünya gözəli”nin təkilatçısı kimi danışır
08:15 / 09-05-2025
Si Cinpin: “Böhranın səbəbləri aradan qaldırılmalıdır”
00:03 / 09-05-2025
Prezident Faşizm üzərində Qələbə Günü münasibətilə paylaşım edib - Foto
23:44 / 08-05-2025
Pakistan Hindistana raketlərlə cavab verib
22:40 / 08-05-2025
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
21:05 / 08-05-2025
Məhkəmə: Kəlbəcərin işğalını əks etdirən videomaterial nümayiş olunub - (Yenilənib)
20:33 / 08-05-2025
Zəvvarlar üçün Həcc ayinlərinin vaxtı elan olunub
20:17 / 08-05-2025
Məşhur rejissor böyük faciəni ekranlaşdıracaq
19:31 / 08-05-2025
Putin və Si Cinpinin danışıqları 7 saatdan çox davam edib
18:40 / 08-05-2025
Pakistan Hindistanın 25 PUA-sını vurub
18:28 / 08-05-2025
95 milyard avroluq məhsula rüsum tətbiqinə hazırlaşırlar
18:15 / 08-05-2025
Azərbaycan və Türkiyə Milli Müdafiə Universitetləri Yüksək Dialoqa yekun vurub - Fotolar
18:05 / 08-05-2025
AFFA klublara Premyer Liqada iştirak üçün lisenziya verib
17:59 / 08-05-2025
27 yaşlı gənc tikinti obyektində yıxılaraq ölüb
17:46 / 08-05-2025
DTX və DSX-dən birgə əməliyyat: bir nəfər saxlanılıb
17:30 / 08-05-2025
Tofiq Yaqublu ilə bağlı Azərbaycan prezidentinə müraciət ediblər
17:27 / 08-05-2025
Putinin “parad atəşkəsi” 734 dəfə pozulub
17:08 / 08-05-2025
Prezident mədəniyyət və elm xadimləri ilə bağlı sərəncam imzalayıb
17:07 / 08-05-2025
Nazirliyə 5 milyon manat ayrılıb
16:58 / 08-05-2025
İncəsənət xadimlərinə Prezident mükafatı verilib - (Siyahı)
16:51 / 08-05-2025
Tramp Ərdoğanı Rusiya ilə Ukrayna arasında vasitəçilik etməyə çağırır
16:37 / 08-05-2025
Hindistan-Pakistan döyüşündə 125 qırıcı iştirak edib
16:31 / 08-05-2025
Fikrət Qocanın 90 illik yubileyi qeyd olunacaq
16:55 / 04-05-2025
“Ötən günlər”ə səyahət - Fəxri Müslüm yazır
10:50 / 05-05-2025
Diktatorun qızı siyasi debüt edir
00:06 / 05-05-2025
Leyla Əliyeva və Arzu Əliyeva Beynəlxalq Xalça Festivalını ziyarət ediblər
19:52 / 04-05-2025
Ərdoğan hücuma məruz qalan partiya sədrinə zəng edib - Video
23:43 / 05-05-2025
İsrail Yəməndəki husilərə hücum edib
07:53 / 05-05-2025
Ledi Qaqanı öldürmək istəyiblər
21:00 / 05-05-2025
Həsrət dağarcığı atama - Oqtay Qorçu yazır
21:33 / 05-05-2025
Tramp: "Ərdoğanla işləməyi səbirsizliklə gözləyirəm"
10:43 / 05-05-2025
Müğənni: "Tək olsaydım, indi hər kəsdən lap öndə olardım"
13:21 / 07-05-2025
Məhkəmə Şərurlu İsfəndiyarın əleyhinə qərar verib
20:35 / 06-05-2025
"007"-nin yeni siması Teylor-Conson olacaq
08:40 / 05-05-2025
İki məşhur eyni filmdə baş rola çəkiləcək
İtirilmiş nüvə bombaları böyük təhlükəyə çevrilib
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 18-09-2022 12:19 | Bölmə: Slayd
1945-ci ildə ABŞ Yaponiyaya atom bombası atdıqdan bir müddət sonra - 1949-cu ildə Sovet İttifaqı ilk atom bombasını uğurla sınaqdan keçirdi və bu, “Soyuq müharibə”nin başlaması ilə nəticələndi. 1950-ci illərdə başlayan qlobal münaqişənin getdikcə şiddətləndiyi günlərdə isə dünyanı məhv edəcək qədər atom bombasının yoxa çıxmasının sirri hələ də açılmayıb. Dünyada nüvə silahından istifadənin qarşısının alınması üçün müttəfiq ölkələr arasında yaxınlaşmanın müşahidə olunduğu bir vaxtda iki nəhəng güc mümkün hücumlara cavab üçün silahlarının sayını sürətlə artırırdı.
Reyting.az xatırladır ki, balistik raket daşıyan sualtı qayıqların olmadığı bir vaxtda təyyarələrin daşıdığı nüvə bombaları 15 dəqiqəyə dünyanı məhv etməyə hazır idi. Həddindən artıq işləyən pilotların və ekipajın bir çoxu narkotiklər hesabına oyaq qala bilirdilər. 10 ildən çox davam edən “qırmızı həyəcan” vəziyyətində, yüzlərlə ABŞ pilotu nüvə bombaları ilə yüklənmiş təyyarələrlə çoxsaylı uçuşlar edirdilər.
Belə bir vaxtda çoxlu sayda nüvə bombasının itirilməsi barədə məlumatlar panikanı artırmamaq üçün gündəmə gətirilməyib. “Soyuq müharibə” dövründə 32 nüvə qəzası keçirən ABŞ ordusunun 6 atom bombasının hələ də tapılmadığı iddia olunur.
İtirilmiş nüvə silahlarına istinad etmək üçün “Sınıq Ox” ifadəsini işlədən ABŞ ordusu üçün bəlkə də ən kədərli hekayə 1960-cı illərdə olub. “Soyuq müharibə”nin qızğın çağında, 1966-cı ilin isti qış səhərində. Yanvarın 17-də səhər saat 10:30 radələrində Alboran dənizində ispan balıqçı gəmisi səmada sürətlə hərəkət edən ağ tüstü şüası görüb. Alov topu kilometrlər məsafədən dənizə düşüb. Saatlar sonra, fövqəladə vəziyyət kodu ilə, o zaman Şərqi Siciliyadakı Sigonella Dəniz Hava Təsislərində Axtarış və Xilasetmə qrupuna bir masaj verilib. Mesajda İspaniyada çox məxfi fövqəladə vəziyyətin olduğu qeyd edilən yerə tez getmələri istənilib.
Lakin axtarış-xilasetmə qrupu vəziyyətin niyə belə gizli saxlanıldığını anlaya bilməyib. Komandanın üzvü Meyers, “Axtarış və xilasetmə qrupları üçün bu cür mesajlar sürpriz deyil. Amma komanda olaraq anlaya bilmədiyimiz bunun niyə belə gizli saxlanması idi”, - deyə gündəliyində yazıb.
Hətta iş o yerə çatıb ki, həmin axşam komanda böyük bir qrupla şam yeməyində olarkən fövqəladə durum mesajını alıb və kodun gizli olmasını zarafatla qarşılayıb. Qəzanın miqyası sonrakı günlərdə bütün dünya qəzetlərinin baş yazısına çevrilib.
Dəhşətli qəza ilə bağlı müxtəlif şayiələr və nəzəriyyələr irəli sürülürdü. Bildirilirdi ki, İspaniyanın Almeriya əyalətində iki ABŞ hərbi təyyarəsi toqquşub. Liman şəhəri Palomares sahillərində qəzaya uğrayan təyyarələrin 4 ədəd B28 hidrogen bombası daşıdığı iddia edilib.
Axtarış-xilasetmə işləri nəticəsində 3 bomba sudan çıxarılıb, 1 milyon ton TNT partlayıcı gücə malik 1,1 meqatonluq döyüş başlığı isə Aralıq dənizində itib.
Təbii ki, bu qəza nə ilk, nə də sonuncu olub. 1950-ci ildən bəri 32 “Sınıq Ox” qəzasında itən atom bombaları planetin sularında, bataqlıqlarında və okeanların dibində gizlənir.
Ceyms Martin adına Nüvə Silahlarının Yayılmaması Araşdırmaları Mərkəzinin Şərqi Asiya üzrə direktoru Ceffri Lyuis deyib:
“Biz bu hadisələri daha çox ABŞ-da bilirik. Biz bunu 1980-ci illərdə ABŞ Müdafiə Nazirliyinin hazırladığı hesabatlardan və məxfiliyi ləğv edilmiş fayllardan öyrəndik”.
ABŞ-dakı itkilər məlum olsa da, digər ölkələrin itkiləri açıqlanmır. Xüsusilə İngiltərə, Fransa, Rusiya və Çinin yoxa çıxmış bombaları ilə bağlı hər hansı məlumatın olmadığını söyləyən Lyuis, “Ölkələrin itkiləri gizli qaldığı üçün müqayisə aparmaq imkanımız yoxdur”,- deyib.
Sovet İttifaqı nüvə silahlarına əhəmiyyətli büdcə ayırıb. 1986-cı ildə bu ölkənin təxminən 45.000 nüvə başlığı ehtiyatı olub. Lakin bu silahların neçəsinin qəzalarda itdiyi açıqlanmayıb.
8 aprel 1970-ci ildə Sovet İttifaqının Şimal Donanmasına təyin edilmiş “Kasım” sinifli nüvə sualtı qayığının Fransa ilə İspaniya arasındakı Biskay körfəzində texniki səbəblərdən batması nəticəsində 50 ekipaj üzvü həyatını itirib. Bundan əlavə, gəmidə olan 24 nüvə torpedası da su altında qalıb.
1968-ci ildə Sovet “K-129” sualtı qayığı Havay adalarının şimal-qərbində - Sakit okeanda üç nüvə raketi ilə müəmmalı şəkildə batıb. Tezliklə ABŞ bundan xəbər tutub və nüvə bombasını ələ keçirmək üçün gizli əməliyyata başlayıb.
Digər bir məsələ, 1989-cu ildə yanğın nəticəsində Norveç dənizində batan Sovet sualtı qayığı 23 ildən sonra normadan çox radiasiya sızdırıb. Tədqiqatçılar batmış sualtı qayıqdan radioaktiv sezium sızmasının olduğunu iddia edirlər. 1680 metr dərinlikdə sızan sualtı qayığın yaxınlığında canlı biomüxtəlifliyin və balıq populyasiyalarının zədələnə biləcəyi ilə bağlı narahatlıq var.
İtirilmiş nüvə silahlarının arxasınca gedən tək rəqib dövlətlər olmayıb. Mülki sahibkarlar da nüvə bombalarını axtarıblar. Amerikalı milyarder Hovard Huges itirilmiş bombalarla maraqlanıb (1976-cı il).
J. Lyus bildirib ki, Hughes bu layihəni Azoriya layihəsi adlandırıb. “Amma təəssüf ki, batmış sualtı qayıq xilas etmək cəhdi zamanı parçalanıb”,- deyən J. Lyus sonradan bu işin dayandırıldığını bildirib.
J. Lyus bu fikirdədir ki, bəzi nüvə bombaları dərin dəniz xəndəyində qalsa da, bəziləri gizli əməliyyatlarla çıxarılıb.
Bombaların tapılmasına əsas səbəb onların buraxdıqları radioaktiv sızıntılar olub.
1988-ci ildə ABŞ ordusunun təqaüdçü zabiti Derek Duke 1958-ci ildə Corciya ştatının Taybi adasına düşmüş atom bombasını axtarmağa başlayıb. İllərlə dənizin dibində qalan bombanı tapmaq üçün işə başlayan təqaüdçü zabit sayğacı ilə dənizin dibinin hər nöqtəsini axtarıb. İtmiş bombaların yaydığı radiasiyanı araşdıran səlahiyyətçilər, onların izinə rast gəlmədiklərini bildiriblər. İzləri bu günə qədər tapılmayan üç bombanın olması “Soyuq müharibə”nin acı xatirələri olaraq bu gün də planeti təhdid edir.
1966-cı ildə Amerikanın “B52” bombardmançı təyyarəsi İspaniyanın cənubundakı Palomares sahillərində qəzaya uğradıqdan dərhal sonra Meyers və komandası 4 bomba axtarışı üçün hadisə yerinə çatıb. Meyers həmin dövr üçün qeydlərində “Bu, standart bir hərbi axtarış əməliyyatı idi. Ancaq ən böyük fərq, axtarışların sürətləndirilməsi və sonra müəyyən edilməmiş bir tarixə qədər dayandırılması idi. Silahlar üçün ciddi axtarış başladı, lakin sonra biz iki həftə gözlədik. Daha sonra sualtı tədqiqatlara diqqət yetirildi”,- deyib.
O dövrdə enməmiş dərinliklərə çatan ən müasir dərin okean sualtı gəmisi “Alvin” də işlərə cəlb edilib. Dərin dəniz gəmisi tək heyəti ilə Aralıq dənizində axtarışa başlayıb.
1966-cı il martın 1-də balaca sualtı qayıq nəhayət iz aşkar edə bilib: bombalar suda parçalanması səbəbindən yerdə izlər buraxıb. Nəhayət, itirilmiş bombalar tapılıb. Lakin ən böyük problem onları sudan necə çıxarmaq idi.
1000 metrdən çox kəndir hazırlanmışdı; metal qarmaqlar sayəsində xilasetmə əməliyyatı başlamalı idi. Bu plana görə, bir dalğıc bombanı müəyyən nöqtələrə bağlayacaq və sabit bomba səthə çıxarılacaq, amma plan baş tutmadı. Səbəb bombanın arxasına bərkidilmiş paraşüt olub.
Meyers bildirib ki, axtarış zamanı narahat olublar: “Bombanın bağlı olduğu xəbərini aldıq. Biz onu yavaş-yavaş sudan çıxararkən fəlakətlə üzləşdik. Bombanın altındakı paraşüt sürəti azaldıb və hərəkətləri çətinləşdirdi. Nəhayət, çəki o qədər artdı ki, iplər qopdu. Nüvə bombası yavaş-yavaş aşağıya doğru sürükləndi və bu dəfə əvvəlkindən daha dərinə batdı”. Bununla da xilasetmə əməliyyatı fəlakətə çevrilib.
Lyus deyib ki, itən nüvə bombalarını tapmaq çətindir. Xüsusən də okeanlarda olanları...
İnkişaf etməkdə olan texnologiya sayəsində okean səthini görüntüləmə sistemlərinin köməyi ilə asanlıqla skan etmək mümkündür, ancaq bombaların tapılaraq səthə çıxarılması aylar çəkə bilər. Havanın anında dəyişdiyi okeanlarda aylar çəkəcək axtarış-xilasetmə missiyalarının işləri qeyri-mümkün olur.
1966-cı ildə dörd nüvə bombası daşıyan “B-52” bombardmançısının Aralıq dənizinə düşməsindən sonra başlayan işdə hələ də bir bombanın əskik olduğu məlumdur. İspaniya öz hava məkanını nüvə bombası daşıyan təyyarələr üçün bağladığını açıqlayıb.
Bu hadisədən iki il sonra “B-52” bombardmançı təyyarə Qrenlandiyada Baffin körfəzinə düşüb. Dünyanın müxtəlif yerlərində nüvə bombalarının itirilməsinin getdikcə daha təhlükəli olduğu bir vaxtda, ABŞ Müdafiə Nazirliyi nüvə başlıqlarının sualtı qayıqlarla daşınmasına qərar verib. Baffin körfəzindəki buzlaqların altında qalan itkin bombaya isə bu gün də çatmaq mümkünsüzdür.
Və nəhayət, Filippin dənizində itən və bu günə qədər tapılmayan nüvə bombası duzlu suyun təsiri ilə günü-gündən əriyir. Partlayış nöqtəsini keçərək dənizə qarışan silahın tərkibindəki radioaktiv materialların olması alimləri narahat edir.
Onu da qeyd edək ki, itən bu bombalar partlamasa da, planetimiz üçün böyük təhlükə yaratmaqda davam edir. Xilasetmə işlərinin qeyri-mümkünlüyü isə bəşəriyyətin nüvə silahları qarşısında aciz və planetin taleyinin ipdən asılı olduğunu deməyə əsas verir.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Dünən, 22:40
BƏƏ prezidenti İlham Əliyevə zəng edib
7-05-2025, 19:40
İlham Əliyev Moskvadakı Qələbə paradına qatılmayacaq
7-05-2025, 13:55
Putin nüvə silahından istifadə edə bilər
7-05-2025, 12:57
Rus ordusu mayın 9-dək Dnepropetrovsk vilayətini işğal etmək istəyir
7-05-2025, 09:50
Magistraturalara qəbul imtahanının vaxtı açıqlanıb
7-05-2025, 08:28
Diqqət! Yeni mobil-virus yayılır
7-05-2025, 06:30
Hindistan Pakistana hücum edib - (Yenilənib)
6-05-2025, 17:35
Britaniya Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşır - Foto
6-05-2025, 16:07
Məhkəmələrə sədr və müavinlər təyin olunub - Siyahı
6-05-2025, 15:39
Professor: Azərbaycan Türkiyə-İsrail münasibətlərini nisbətən normal müstəviyə çəkə bilib
6-05-2025, 13:05
Dolaşıq kələf: Netanyahu Bakıya niyə uça bilməyib?
6-05-2025, 11:38
Hüseynəliyev nazir təyin edilib
5-05-2025, 18:48
Qəzzanın bütünlüklə ələ keçirilməsi planı təsdiqlənib
5-05-2025, 14:03
"Toplum TV" işi üzrə məhkəmə baxışı təyin olunub
5-05-2025, 10:50
Diktatorun qızı siyasi debüt edir
4-05-2025, 13:57
Azərbaycanın deputatı Moskvada saxlanılıb
3-05-2025, 16:54
Yerin fırlanmasını ləngidiblər - Foto
2-05-2025, 18:00
Professor: Ermənistan Zəngəzur dəhlizi problemini həll etməlidir
2-05-2025, 16:58
Zülfüqarov: Ermənistan etməsə, özümüz edəcəyik
2-05-2025, 13:42
Rusiyanın şərtləri rədd edilir
2-05-2025, 13:13
Kreml niyə Ukraynada seçki keçirilməsinə israr edir?
2-05-2025, 11:10
Vitse-prezident: Ukraynada müharibə tezliklə bitməyəcək
2-05-2025, 09:44
İnsanların yadplanetlilərlə qohumluq əlaqələri araşdırılıb
2-05-2025, 08:35
Bəşəriyyət üçün daha bir təhlükə yaranıb
2-05-2025, 03:00
ABŞ Rusiya-Ukrayna danışıqlarında vasitəçilikdən imtina edir
1-05-2025, 16:43
“Azəristiliktəchizat” ASC-yə yeni sədr təyin edilib
1-05-2025, 16:35
Prezident baş prokuror təyin edib - Sərəncam
1-05-2025, 12:23
Xocalıda itkin düşmüş yeddi mülki şəxsə aid meyit qalıqları tapılıb
1-05-2025, 11:32
Gürcüstanın yeganə müxalif telekanalı qapanıb
1-05-2025, 10:49
Tramp Ukraynadan 350 milyard dollar qazanmaq istəyir
1-05-2025, 03:15
ABŞ və Ukrayna faydalı qazıntılara dair saziş imzalayıblar
30-04-2025, 13:57
Azərbaycan-İran münasibətlərinin üst səviyyəyə qaldırılmasına maneə yoxdur - Professor
30-04-2025, 12:37
ABŞ-İran danışıqları: gündəmə yeni şərtlər gətirmək istəyirlər
30-04-2025, 11:44
İlham Əliyev Qusarda bağçılıq və anbar kompleksinin fəaliyyəti ilə tanış olub - Fotolar
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
