18:30 / 23-10-2025
Din xadimi əməliyyat olunub - Foto
17:50 / 23-10-2025
On yeddi mindən çox müəllimin maaşı artacaq
17:43 / 23-10-2025
Tramp Qəzza zolağını ziyarət etməyi planlaşdırır
17:30 / 23-10-2025
QHT işi: Asiman Qocayevin məhkəməsi başlayıb
17:18 / 23-10-2025
Əfqan Sadıqov həbs olunub
17:14 / 23-10-2025
Müğənni: "Qadın aparıcı pulu sürücümün üzünə çırpıb"
16:52 / 23-10-2025
Dörd min kosmik güzgünün yerləşdirilməsi etirazla qarşılanır
16:42 / 23-10-2025
Alkoqollu içkilər üçün aksiz dərəcəsi artırılır
16:37 / 23-10-2025
Gələn il minimum maaş sabit qalacaq
16:14 / 23-10-2025
Filmin hüquqları 20 milyon dollara satılıb
16:10 / 23-10-2025
Media subyektləri üçün vergi güzəşti daha 3 il uzadılır
15:59 / 23-10-2025
İlon Mask robot ordusunu idarə etmək istəyir
15:59 / 23-10-2025
Kamran Əliyev “Belem Bəyannaməsi”ni imzalayıb
15:51 / 23-10-2025
Evlərini kirayə verənlərin gəlirlərindən 10 faiz vergi tutulacaq
15:34 / 23-10-2025
Ərdoğan və Netanyahunun yeni döyüş meydanı - Kipr
15:09 / 23-10-2025
Bakının iki rayonundakı qəzalı binalar sökülür
15:05 / 23-10-2025
Noyabrda 12 gün qeyri-iş günü olacaq
14:48 / 23-10-2025
Professor: Azərbaycan və Ermənistandakı partiyalar arasında da təmaslar olmalıdır
14:36 / 23-10-2025
QHT rəhbəri İrəvandan fotolar paylaşıb
14:16 / 23-10-2025
Hərbi ekspert: Azərbaycan Cənubi Qafqazda sabitliyi təmin edən əsas aktordur
13:40 / 23-10-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
13:21 / 23-10-2025
Suriyadan altı azərbaycanlı ölkəyə gətirilib
13:01 / 23-10-2025
Daxili İşlər Nazirliyinə yeni səlahiyyət verilib
12:43 / 23-10-2025
QHT rəhbəri 148 min manat mənimsəmədə ittiham olunur
12:41 / 23-10-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:34 / 23-10-2025
Deputat: "2026-cı ildən media əməkdaşları da gəlir vergisinə cəlb olunacaq"
12:22 / 23-10-2025
Yarım milyonluq ofis qalmaqalı -“AMAY” rəhbərliyi məhkəmədə uduzub
12:13 / 23-10-2025
İrandan Azərbaycana 35 kq narkotik keçirmək istəyiblər
12:09 / 23-10-2025
Bolton: Tramp Putinə görə Ukraynanın tərəfini tutmayacaq
12:00 / 21-10-2025
Xankəndi: böyük qələbəmiz - Rauf Rəcəbov yazır
15:51 / 20-10-2025
Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor
16:07 / 20-10-2025
Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək
16:05 / 21-10-2025
Akademikin armudu stəkanındakı limon
14:28 / 20-10-2025
ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb
13:12 / 21-10-2025
Daş Veysəlli kəndində Şəhidlər Abidə Kompleksi yaradılıb - Fotolar
14:39 / 19-10-2025
Ayı ata və oğula hücum edib
19:39 / 22-10-2025
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri Yerevanda görüşüblər - Fotolar
08:12 / 19-10-2025
Azərbaycan diplomatiyasının Qızıl Dövrünə düşən 15 gün
13:40 / 23-10-2025
Xocalıya növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib) - Fotolar
09:43 / 19-10-2025
Pakistanın qara səhifəsi - Fotolar
10:54 / 19-10-2025
Türk Cümhuriyyətində prezident seçkiləri keçirilib - Yenilənib
Artan nüvə təhlükəsi... - Analitikin şərhi
Tarix: 24-09-2022 18:33 | Bölmə: Slayd
Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rusiya nüvə qabiliyyətini böyük ölçüdə itirsə də, 2000-ci illərdən bəri Putin administrasiyası bu problemi müəyyən qədər həll edə bilib.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, türk dünyasının ən güclü müdafiə analitiklərindən olan Hakan Kılıç deyib ki, Sovet İttifaqı dağılanda Rusiya bu qabiliyyətini itirməyə başlayıb: “Lakin bu, bombaların sayı ilə deyil, ICBM (qitələrarası ballistik raketlər), ballistik raketlər, sualtı qayıqlar və onları ünvanlarına çatdıracaq strateji bombardmançı təyyarələr kimi platformalarla bağlı idi. Putin administrasiyası hakimiyyətə gələndə vəziyyət düzəldildi və bu gün həm TOPOL, həm də YARS seriyalı qitələrarası ballistik raketlər və sualtı qayıqlardan atılan ballistik raketlər sinfi BULAVA ballistik raketləri, BORIE sinifli ballistik raket sualtı qayıqları və s. bir çox platforma ilə yenilənib”.
H. Kılıç Rusiyanın nüvə potensialını belə izah edib: “Rusiya ənənəvi hərbi texnologiya baxımından Qərb və Çindən geri qalsa da, nüvə gücü olaraq ABŞ ilə bərabərdir, Çin də daxil olmaqla, bütün ölkələri qabaqlayır”.
Nüvə silahından istifadə əmrinin müəyyən mərhələlərdən keçdiyini vurğulayan analitik əlavə edib ki, kilidin açılması və icazə kodları məsələsinə gəlincə, Putinin nüvə hücumu səlahiyyətləri ABŞ prezidentinin səlahiyyətindən daha azdır: “Məsələn, ABŞ-da prezident olmadıqda, müvafiq olaraq vitse-prezidentə və digər nazirlərə əvvəlcədən müəyyən edilən qaydalara uyğun səlahiyyətlər verir. Bütün kabinet və ya mülki şəxslər məhv edilərsə, hava-desant donanmasının TACOMA təyyarəsindəki generallar və ya yeraltı Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığında (NORAD) olan generallar əmr verə bilərlər.
Amma Rusiyada hücumun əminliyini üç dəfə təsdiqləyən yeni kütləvi və dağıdıcı hücumun olduğu aydın olarsa, silahlı qüvvələr, yəni Rusiya Strateji Raket Qüvvələri ( RVSN), təsdiq olmadan əks-hücum etmək, daha da əhəmiyyətlisi nüvə kilidini açmaq səlahiyyətinə malikdir”.
Analitikin sözlərinə görə, ABŞ-da bundan o zaman istifadə oluna bilər ki, ani və şiddətli hücum zamanı prezidentə dərhal çatmaq mümkün olmasın. Başqa sözlə, ABŞ və İngiltərə kimi ölkələrdə mülki əhalinin iradəsi öndə olduğu halda, Rusiyada ordu və Putinin iradəsi əsasdır. Bunlar isə hücuma məruz qalarkən keçərli vəziyyətlərdir.
Başqa bir ölkəyə gözlənilmədən nüvə hücumuna gəlincə, vəziyyət tərsinə çevrilir. “ABŞ prezidentinin və kabinetinin hüququ olduqdan sonra, məsələn, Senat da silahlı qüvvələrə nüvə hücumu əmri verə bilər və nəzəri olaraq heç bir hərbi komandanlıq məntəqəsi və ya general buna qarşı çıxa və əmri yerinə yetirməyə bilməz.
Rusiyada Putin və onun kabineti, Baş Qərargah bu qərarı qəbul edə bilməz və ya qəbul etsələr belə, ordunu bu qərarı icra etməyə məcbur edə bilməzlər, çünki Rusiyanın təhlükəsizlik və xarici siyasət təcrübələri hələ də ordunun və hərbi kəşfiyyat xidmətinin təsiri altındadır”,- deyə H. Kılıç əlavə edib.
Analitik diqqətə çatdırıb ki, nüvə hücumu zamanı ABŞ və Rusiyada izləniləcək prosedurlar bəllidir və bu prosedurlar müəyyən vaxtlardakı təlimlərlə sınaqdan keçirilib.
İnkişaf edən texnologiya ilə gözlənilməz hücum ehtimalının ortadan qalxdığını deyən Kılıç bildirib ki, hər iki ölkənin nəhəng erkən xəbərdarlıq radar sistemləri, ABŞ tərəfinin isə kosmosda yerləşən SBIRS adlı infraqırmızı görüntüləmə qabiliyyətinə malik erkən xəbərdarlıq peykləri var. Yəni bu gün hər iki tərəfin qəfil hücum şansı demək olar ki, yoxdur.
Analitik bildirib ki, bu gün Rusiyada silos qapaqları açılanda ABŞ peykləri bunu görür:
“Deyək ki, hava buludludur, sonra SBIRS sistemi USSTRATCOM, C2BMC, NC2, NCCS, NMCC, GOC, NC3, NORAD xəbərdarlıqları ABŞ-ın bütün komanda və idarəetmə mərkəzlərinə ötürür. Bu halda, qanuni prosedura uyğun olaraq gecə yarısı yüzlərlə Rusiya raketi yola salınıbsa, ABŞ-da heç kim prezidentin otağından çıxmasını və kilidi açmaq üçün icazə kodlarını verməsini gözləmir, çünki Qlobal Hücum Komandanlığının birbaşa əks-hücum səlahiyyəti var”.
Kılıç bildirib ki, Rusiya belə riskə gedə bilməz. Eyni şəkildə, ABŞ sabah başqa bir regional müharibədə Rusiyaya qarşı nüvə silahı işlətmək vəziyyətində olmayacaq. Kılıç buna səbəb kimi hər iki tərəfin nüvə gücünün qarşılıqlı olaraq müqaviləyə - Yeni Starta uyğun olaraq idarə olunduğunu göstərir. “Nəzarət oluna bilməyən və nüvə silahı ehtiyatlarını tərəddüd etmədən artıra bilən iki ölkə var: Çin və Şimali Koreya. Çünki onlar bu sazişlərin üzvü deyillər. Nüvə silahlarını qadağan edən NPT-nin üzvü olmayan İsrail, Hindistan və Pakistan da var, lakin onların sürəti və döyüş başlıqları istehsal etmək ehtirası bu iki ölkə ilə müqayisə oluna bilməz”,- deyə Kılıç əlavə edib.
Ölkələrin nüvə anbarına dair kitabda mövcud nüvə ehtiyatlarını ətraflı şəkildə izah etdiyini bildirən Kılıç, Rusiyanın ümumi olaraq daha çox döyüş başlığı olması ilə yanaşı məhv ediləcək və texnoloji müddəti bitmiş çoxlu nüvə başlıqlarının olduğunu diqqətə çatdırıb: “Baza anbarında bombardmançıya qoyulacaq daha çox nüvə başlıqları quraşdırılıb və ya gözləyir. Beləliklə, balans vəziyyətinin olduğunu deyə bilərik”.
Strateji nüvə güclərinə dair Yeni Start razılaşması davam etdiyi müddətdə bu tarazlığın pozulmayacağını vurğulayan Kılıçın sözlərinə görə, bu durumu Orta Mənzilli Nüvə Qüvvələr Müqaviləsinə şamil etmək olmaz: “Bu müqavilə qüvvədən düşdüyü üçün kimin nə qədər raket istehsal etdiyi bəlli deyil. Qeyri-müəyyənlik artır və tarazlıq aradan qalxır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-09-2022 18:33 | Bölmə: Slayd
Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rusiya nüvə qabiliyyətini böyük ölçüdə itirsə də, 2000-ci illərdən bəri Putin administrasiyası bu problemi müəyyən qədər həll edə bilib.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, türk dünyasının ən güclü müdafiə analitiklərindən olan Hakan Kılıç deyib ki, Sovet İttifaqı dağılanda Rusiya bu qabiliyyətini itirməyə başlayıb: “Lakin bu, bombaların sayı ilə deyil, ICBM (qitələrarası ballistik raketlər), ballistik raketlər, sualtı qayıqlar və onları ünvanlarına çatdıracaq strateji bombardmançı təyyarələr kimi platformalarla bağlı idi. Putin administrasiyası hakimiyyətə gələndə vəziyyət düzəldildi və bu gün həm TOPOL, həm də YARS seriyalı qitələrarası ballistik raketlər və sualtı qayıqlardan atılan ballistik raketlər sinfi BULAVA ballistik raketləri, BORIE sinifli ballistik raket sualtı qayıqları və s. bir çox platforma ilə yenilənib”.
H. Kılıç Rusiyanın nüvə potensialını belə izah edib: “Rusiya ənənəvi hərbi texnologiya baxımından Qərb və Çindən geri qalsa da, nüvə gücü olaraq ABŞ ilə bərabərdir, Çin də daxil olmaqla, bütün ölkələri qabaqlayır”.
Nüvə silahından istifadə əmrinin müəyyən mərhələlərdən keçdiyini vurğulayan analitik əlavə edib ki, kilidin açılması və icazə kodları məsələsinə gəlincə, Putinin nüvə hücumu səlahiyyətləri ABŞ prezidentinin səlahiyyətindən daha azdır: “Məsələn, ABŞ-da prezident olmadıqda, müvafiq olaraq vitse-prezidentə və digər nazirlərə əvvəlcədən müəyyən edilən qaydalara uyğun səlahiyyətlər verir. Bütün kabinet və ya mülki şəxslər məhv edilərsə, hava-desant donanmasının TACOMA təyyarəsindəki generallar və ya yeraltı Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığında (NORAD) olan generallar əmr verə bilərlər.
Amma Rusiyada hücumun əminliyini üç dəfə təsdiqləyən yeni kütləvi və dağıdıcı hücumun olduğu aydın olarsa, silahlı qüvvələr, yəni Rusiya Strateji Raket Qüvvələri ( RVSN), təsdiq olmadan əks-hücum etmək, daha da əhəmiyyətlisi nüvə kilidini açmaq səlahiyyətinə malikdir”.
Analitikin sözlərinə görə, ABŞ-da bundan o zaman istifadə oluna bilər ki, ani və şiddətli hücum zamanı prezidentə dərhal çatmaq mümkün olmasın. Başqa sözlə, ABŞ və İngiltərə kimi ölkələrdə mülki əhalinin iradəsi öndə olduğu halda, Rusiyada ordu və Putinin iradəsi əsasdır. Bunlar isə hücuma məruz qalarkən keçərli vəziyyətlərdir.
Başqa bir ölkəyə gözlənilmədən nüvə hücumuna gəlincə, vəziyyət tərsinə çevrilir. “ABŞ prezidentinin və kabinetinin hüququ olduqdan sonra, məsələn, Senat da silahlı qüvvələrə nüvə hücumu əmri verə bilər və nəzəri olaraq heç bir hərbi komandanlıq məntəqəsi və ya general buna qarşı çıxa və əmri yerinə yetirməyə bilməz.
Rusiyada Putin və onun kabineti, Baş Qərargah bu qərarı qəbul edə bilməz və ya qəbul etsələr belə, ordunu bu qərarı icra etməyə məcbur edə bilməzlər, çünki Rusiyanın təhlükəsizlik və xarici siyasət təcrübələri hələ də ordunun və hərbi kəşfiyyat xidmətinin təsiri altındadır”,- deyə H. Kılıç əlavə edib.
Analitik diqqətə çatdırıb ki, nüvə hücumu zamanı ABŞ və Rusiyada izləniləcək prosedurlar bəllidir və bu prosedurlar müəyyən vaxtlardakı təlimlərlə sınaqdan keçirilib.
İnkişaf edən texnologiya ilə gözlənilməz hücum ehtimalının ortadan qalxdığını deyən Kılıç bildirib ki, hər iki ölkənin nəhəng erkən xəbərdarlıq radar sistemləri, ABŞ tərəfinin isə kosmosda yerləşən SBIRS adlı infraqırmızı görüntüləmə qabiliyyətinə malik erkən xəbərdarlıq peykləri var. Yəni bu gün hər iki tərəfin qəfil hücum şansı demək olar ki, yoxdur.
Analitik bildirib ki, bu gün Rusiyada silos qapaqları açılanda ABŞ peykləri bunu görür:
“Deyək ki, hava buludludur, sonra SBIRS sistemi USSTRATCOM, C2BMC, NC2, NCCS, NMCC, GOC, NC3, NORAD xəbərdarlıqları ABŞ-ın bütün komanda və idarəetmə mərkəzlərinə ötürür. Bu halda, qanuni prosedura uyğun olaraq gecə yarısı yüzlərlə Rusiya raketi yola salınıbsa, ABŞ-da heç kim prezidentin otağından çıxmasını və kilidi açmaq üçün icazə kodlarını verməsini gözləmir, çünki Qlobal Hücum Komandanlığının birbaşa əks-hücum səlahiyyəti var”.
Kılıç bildirib ki, Rusiya belə riskə gedə bilməz. Eyni şəkildə, ABŞ sabah başqa bir regional müharibədə Rusiyaya qarşı nüvə silahı işlətmək vəziyyətində olmayacaq. Kılıç buna səbəb kimi hər iki tərəfin nüvə gücünün qarşılıqlı olaraq müqaviləyə - Yeni Starta uyğun olaraq idarə olunduğunu göstərir. “Nəzarət oluna bilməyən və nüvə silahı ehtiyatlarını tərəddüd etmədən artıra bilən iki ölkə var: Çin və Şimali Koreya. Çünki onlar bu sazişlərin üzvü deyillər. Nüvə silahlarını qadağan edən NPT-nin üzvü olmayan İsrail, Hindistan və Pakistan da var, lakin onların sürəti və döyüş başlıqları istehsal etmək ehtirası bu iki ölkə ilə müqayisə oluna bilməz”,- deyə Kılıç əlavə edib.
Ölkələrin nüvə anbarına dair kitabda mövcud nüvə ehtiyatlarını ətraflı şəkildə izah etdiyini bildirən Kılıç, Rusiyanın ümumi olaraq daha çox döyüş başlığı olması ilə yanaşı məhv ediləcək və texnoloji müddəti bitmiş çoxlu nüvə başlıqlarının olduğunu diqqətə çatdırıb: “Baza anbarında bombardmançıya qoyulacaq daha çox nüvə başlıqları quraşdırılıb və ya gözləyir. Beləliklə, balans vəziyyətinin olduğunu deyə bilərik”.
Strateji nüvə güclərinə dair Yeni Start razılaşması davam etdiyi müddətdə bu tarazlığın pozulmayacağını vurğulayan Kılıçın sözlərinə görə, bu durumu Orta Mənzilli Nüvə Qüvvələr Müqaviləsinə şamil etmək olmaz: “Bu müqavilə qüvvədən düşdüyü üçün kimin nə qədər raket istehsal etdiyi bəlli deyil. Qeyri-müəyyənlik artır və tarazlıq aradan qalxır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 17:50
On yeddi mindən çox müəllimin maaşı artacaq
Bu gün, 16:10
Media subyektləri üçün vergi güzəşti daha 3 il uzadılır
Bu gün, 15:34
Ərdoğan və Netanyahunun yeni döyüş meydanı - Kipr
Bu gün, 09:15
Tramp Rusiyanın neft nəhənglərini hədəfə alıb - Sanksiya
Bu gün, 07:09
Tramp Putinlə görüşünü ləğv edib
Dünən, 13:33
Mərkəzi Asiyadakı qaz kəməri...
Dünən, 10:47
Nikol Paşinyan: İlham Əliyev çox pozitiv addım atdı
21-10-2025, 19:15
Həcc ziyarətinə sənəd qəbulu başlayır
21-10-2025, 17:59
Astanada Əliyevlə Tokayev təkbətək görüşüb, birgə bəyanat veriblər - (Yenilənib) - Fotolar
21-10-2025, 13:59
Ukrayna parçalana bilər
21-10-2025, 12:38
Qafqazda və Orta Asiyada sabitlik yaratma cəhdləri güclənir
21-10-2025, 12:36
Ramiz Mehdiyevin cinayət işi üzrə yeni faktlar məlum olub
21-10-2025, 11:48
İsa Həbibbəyli: "Qızımın seyfindən 1 milyon avronun oğurlanması..."
21-10-2025, 08:24
Ərdoğanın Yaxın Şərq turnesi başlayır
20-10-2025, 16:39
Keçmiş baş nazirdən xəyanət şübhəsi var
20-10-2025, 16:07
Mollazadə: Putin-Tramp görüşündə müsbət nəticə əldə edilməyəcək
20-10-2025, 15:51
Ramiz Mehdiyev dövlətə təhlükə yaradıb - Professor
20-10-2025, 14:28
ANAMA əməkdaşı Xocavənddə minaya düşüb
20-10-2025, 11:59
Prezident 10 məmuru təltif edib - Siyahı
20-10-2025, 09:21
Dayanıqlı iqtisadiyyatı olan ölkələrin reytinqi açıqlanıb - Siyahı
20-10-2025, 00:01
Zəngilanın azad edilməsindən 5 il ötür
19-10-2025, 09:43
Pakistanın qara səhifəsi - Fotolar
18-10-2025, 16:37
Vatikan zəfəri - Foto
18-10-2025, 16:15
ANAMA sədrinə I müavin təyin olunub
18-10-2025, 16:01
Ramiz Mehdiyev Təhlükəsizlik Şurasının üzvlüyündən azad edilib
17-10-2025, 13:17
Dövlət qulluğuna qəbul qaydaları dəyişəcək
17-10-2025, 12:43
Paşinyan katolikosun ailəsinə hücum edir
17-10-2025, 12:11
Professor: Ramiz Mehdiyev yüksək vəzifələrə 900-dən çox kadr yerləşdirib
17-10-2025, 11:17
Bir qrup QHT rəhbəri cinayət məsuliyyətinə cəlb olunub
16-10-2025, 15:17
Avropanın müharibəyə hazırlaşmaq üçün beş il vaxtı var
16-10-2025, 14:10
“Ramiz Mehdiyev anti-milli ünsürdür” - DQC sədri
16-10-2025, 12:02
Rusiya təcavüzün ikinci mərhələsinə hazırlaşır
16-10-2025, 11:33
Ramiz Mehdiyevlə əlaqəli şəxslər həbs edilə bilər
16-10-2025, 11:16
Çin Britaniyanın məxfi kompüter sistemlərinə daxil olub
15-10-2025, 13:28
Zülfüqarov: Yaxın Şərq probleminin həlli uzaqdadır
15-10-2025, 11:59
Ərdoğan Netanyahunu zirvəyə buraxmayıb
15-10-2025, 09:39
Süni intellekt təhlükəyə çevrilir - Xəbərdarlıq
14-10-2025, 22:14
Ramiz Mehdiyevə 4 aylıq ev dustağı cəzası verilib - (Yenilənib)
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
