15:05 / 19-03-2024
Peskov: "Kreml NATO-nun Cənubi Qafqazdakı fəaliyyətini izləyir"
14:59 / 19-03-2024
7 yaşlı uşağı öldürən məşqçiyə 19 il həbs cəzası verilib
14:20 / 19-03-2024
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi açıqlanıb
14:14 / 19-03-2024
ABŞ-ın iki şirkəti Rusiyaya Ukrayna ilə bağlı gizli peyk görüntüləri ötürür
14:05 / 19-03-2024
Yeni idman kanalına lisenziya verilib
14:03 / 19-03-2024
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Çinlə əlaqələrin inkişafına böyük önəm verir"
13:34 / 19-03-2024
Lənkəran sakini 30 kq narkotiklə qandallanıb
13:15 / 19-03-2024
ABŞ Putini təbrik etməyəcək
13:08 / 19-03-2024
“Ulduz”un yanvar sayı çap olunub - Foto
12:56 / 19-03-2024
Qazaxıstan və Türkiyə Xəzər dənizi ilə bağlı mühüm müzakirə aparıb
12:50 / 19-03-2024
Türkiyə kəşfiyyatı İraqda daha bir PKK liderini zərərsizləşdirib
12:42 / 19-03-2024
Moldovada Avropa İttifaqına üzvlüklə bağlı referendum keçiriləcək
12:26 / 19-03-2024
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:24 / 19-03-2024
İsrail və HƏMAS Dohada atəşkəsi müzakirə edir
12:14 / 19-03-2024
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
12:14 / 19-03-2024
Jurnalistin anasının ölüm faktı araşdırılır
12:07 / 19-03-2024
Mingəçevirdə dələduzluq edən şəxs saxlanılıb
11:43 / 19-03-2024
Rusiya Sumıdan yeni hücuma başlaya bilər
11:19 / 19-03-2024
Güclü maqnit qasırğası olacaq
11:13 / 19-03-2024
Pakistanda zəlzələ baş verib
11:08 / 19-03-2024
Mask yenə Baydeni tənqid edib
11:06 / 19-03-2024
Mehriban Əliyeva xalqı təbrik edib - Foto
11:04 / 19-03-2024
Tramp: “Ramasvamidən vitse-prezident də olmaz”
11:00 / 19-03-2024
"AFFA prezidentliyinə namizədliyini irəli sürən yoxdur"
10:59 / 19-03-2024
Hakan Fidan: “Lavrovla dialoq alınır”
10:54 / 19-03-2024
Ukrayna Krıma zərbələr endirsin!
10:37 / 19-03-2024
İsrail Rəfaha hücum edib: 14 fələstinli həyatını itirib
10:30 / 19-03-2024
Paşinyan: "Azərbaycanla delimitasiya prosesi praktiki mərhələyə qədəm qoyur"
10:20 / 19-03-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat aşkarlanıb
16:40 / 14-03-2024
XI Qlobal Bakı Forumu işə başlayıb - İlham Əliyev tədbirdə çıxış edib (Tam mətn) - Fotolar (Yenilənib)
23:57 / 14-03-2024
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
23:47 / 14-03-2024
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
18:01 / 16-03-2024
Xl Qlobal Bakı Forumu başa çatıb - (Yenilənib)
01:18 / 16-03-2024
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16:47 / 16-03-2024
Xocalıda kütləvi məzarlıq: 8-nin şəxsiyyəti müəyyən edilib (Fotolar)
16:00 / 14-03-2024
Vergi işçilərinin aylıq əməkhaqları nə qədər artırılıb? - Açıqlama
18:00 / 14-03-2024
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
19:32 / 14-03-2024
Baş nazir taksi sürücüləri ilə bağlı qərar verib
23:43 / 14-03-2024
Avropa Liqası: "Bayer 04" və "Qarabağ"ın start heyətləri müəyyənləşib
16:16 / 15-03-2024
Məhkəmə “Toplum TV”-nin həbsdəki əməkdaşları ilə bağlı qərar verib
Artan nüvə təhlükəsi... - Analitikin şərhi
Tarix: 24-09-2022 18:33 | Bölmə: Slayd
Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rusiya nüvə qabiliyyətini böyük ölçüdə itirsə də, 2000-ci illərdən bəri Putin administrasiyası bu problemi müəyyən qədər həll edə bilib.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, türk dünyasının ən güclü müdafiə analitiklərindən olan Hakan Kılıç deyib ki, Sovet İttifaqı dağılanda Rusiya bu qabiliyyətini itirməyə başlayıb: “Lakin bu, bombaların sayı ilə deyil, ICBM (qitələrarası ballistik raketlər), ballistik raketlər, sualtı qayıqlar və onları ünvanlarına çatdıracaq strateji bombardmançı təyyarələr kimi platformalarla bağlı idi. Putin administrasiyası hakimiyyətə gələndə vəziyyət düzəldildi və bu gün həm TOPOL, həm də YARS seriyalı qitələrarası ballistik raketlər və sualtı qayıqlardan atılan ballistik raketlər sinfi BULAVA ballistik raketləri, BORIE sinifli ballistik raket sualtı qayıqları və s. bir çox platforma ilə yenilənib”.
H. Kılıç Rusiyanın nüvə potensialını belə izah edib: “Rusiya ənənəvi hərbi texnologiya baxımından Qərb və Çindən geri qalsa da, nüvə gücü olaraq ABŞ ilə bərabərdir, Çin də daxil olmaqla, bütün ölkələri qabaqlayır”.
Nüvə silahından istifadə əmrinin müəyyən mərhələlərdən keçdiyini vurğulayan analitik əlavə edib ki, kilidin açılması və icazə kodları məsələsinə gəlincə, Putinin nüvə hücumu səlahiyyətləri ABŞ prezidentinin səlahiyyətindən daha azdır: “Məsələn, ABŞ-da prezident olmadıqda, müvafiq olaraq vitse-prezidentə və digər nazirlərə əvvəlcədən müəyyən edilən qaydalara uyğun səlahiyyətlər verir. Bütün kabinet və ya mülki şəxslər məhv edilərsə, hava-desant donanmasının TACOMA təyyarəsindəki generallar və ya yeraltı Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığında (NORAD) olan generallar əmr verə bilərlər.
Amma Rusiyada hücumun əminliyini üç dəfə təsdiqləyən yeni kütləvi və dağıdıcı hücumun olduğu aydın olarsa, silahlı qüvvələr, yəni Rusiya Strateji Raket Qüvvələri ( RVSN), təsdiq olmadan əks-hücum etmək, daha da əhəmiyyətlisi nüvə kilidini açmaq səlahiyyətinə malikdir”.
Analitikin sözlərinə görə, ABŞ-da bundan o zaman istifadə oluna bilər ki, ani və şiddətli hücum zamanı prezidentə dərhal çatmaq mümkün olmasın. Başqa sözlə, ABŞ və İngiltərə kimi ölkələrdə mülki əhalinin iradəsi öndə olduğu halda, Rusiyada ordu və Putinin iradəsi əsasdır. Bunlar isə hücuma məruz qalarkən keçərli vəziyyətlərdir.
Başqa bir ölkəyə gözlənilmədən nüvə hücumuna gəlincə, vəziyyət tərsinə çevrilir. “ABŞ prezidentinin və kabinetinin hüququ olduqdan sonra, məsələn, Senat da silahlı qüvvələrə nüvə hücumu əmri verə bilər və nəzəri olaraq heç bir hərbi komandanlıq məntəqəsi və ya general buna qarşı çıxa və əmri yerinə yetirməyə bilməz.
Rusiyada Putin və onun kabineti, Baş Qərargah bu qərarı qəbul edə bilməz və ya qəbul etsələr belə, ordunu bu qərarı icra etməyə məcbur edə bilməzlər, çünki Rusiyanın təhlükəsizlik və xarici siyasət təcrübələri hələ də ordunun və hərbi kəşfiyyat xidmətinin təsiri altındadır”,- deyə H. Kılıç əlavə edib.
Analitik diqqətə çatdırıb ki, nüvə hücumu zamanı ABŞ və Rusiyada izləniləcək prosedurlar bəllidir və bu prosedurlar müəyyən vaxtlardakı təlimlərlə sınaqdan keçirilib.
İnkişaf edən texnologiya ilə gözlənilməz hücum ehtimalının ortadan qalxdığını deyən Kılıç bildirib ki, hər iki ölkənin nəhəng erkən xəbərdarlıq radar sistemləri, ABŞ tərəfinin isə kosmosda yerləşən SBIRS adlı infraqırmızı görüntüləmə qabiliyyətinə malik erkən xəbərdarlıq peykləri var. Yəni bu gün hər iki tərəfin qəfil hücum şansı demək olar ki, yoxdur.
Analitik bildirib ki, bu gün Rusiyada silos qapaqları açılanda ABŞ peykləri bunu görür:
“Deyək ki, hava buludludur, sonra SBIRS sistemi USSTRATCOM, C2BMC, NC2, NCCS, NMCC, GOC, NC3, NORAD xəbərdarlıqları ABŞ-ın bütün komanda və idarəetmə mərkəzlərinə ötürür. Bu halda, qanuni prosedura uyğun olaraq gecə yarısı yüzlərlə Rusiya raketi yola salınıbsa, ABŞ-da heç kim prezidentin otağından çıxmasını və kilidi açmaq üçün icazə kodlarını verməsini gözləmir, çünki Qlobal Hücum Komandanlığının birbaşa əks-hücum səlahiyyəti var”.
Kılıç bildirib ki, Rusiya belə riskə gedə bilməz. Eyni şəkildə, ABŞ sabah başqa bir regional müharibədə Rusiyaya qarşı nüvə silahı işlətmək vəziyyətində olmayacaq. Kılıç buna səbəb kimi hər iki tərəfin nüvə gücünün qarşılıqlı olaraq müqaviləyə - Yeni Starta uyğun olaraq idarə olunduğunu göstərir. “Nəzarət oluna bilməyən və nüvə silahı ehtiyatlarını tərəddüd etmədən artıra bilən iki ölkə var: Çin və Şimali Koreya. Çünki onlar bu sazişlərin üzvü deyillər. Nüvə silahlarını qadağan edən NPT-nin üzvü olmayan İsrail, Hindistan və Pakistan da var, lakin onların sürəti və döyüş başlıqları istehsal etmək ehtirası bu iki ölkə ilə müqayisə oluna bilməz”,- deyə Kılıç əlavə edib.
Ölkələrin nüvə anbarına dair kitabda mövcud nüvə ehtiyatlarını ətraflı şəkildə izah etdiyini bildirən Kılıç, Rusiyanın ümumi olaraq daha çox döyüş başlığı olması ilə yanaşı məhv ediləcək və texnoloji müddəti bitmiş çoxlu nüvə başlıqlarının olduğunu diqqətə çatdırıb: “Baza anbarında bombardmançıya qoyulacaq daha çox nüvə başlıqları quraşdırılıb və ya gözləyir. Beləliklə, balans vəziyyətinin olduğunu deyə bilərik”.
Strateji nüvə güclərinə dair Yeni Start razılaşması davam etdiyi müddətdə bu tarazlığın pozulmayacağını vurğulayan Kılıçın sözlərinə görə, bu durumu Orta Mənzilli Nüvə Qüvvələr Müqaviləsinə şamil etmək olmaz: “Bu müqavilə qüvvədən düşdüyü üçün kimin nə qədər raket istehsal etdiyi bəlli deyil. Qeyri-müəyyənlik artır və tarazlıq aradan qalxır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 24-09-2022 18:33 | Bölmə: Slayd
Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rusiya nüvə qabiliyyətini böyük ölçüdə itirsə də, 2000-ci illərdən bəri Putin administrasiyası bu problemi müəyyən qədər həll edə bilib.
Reyting.az-ın xəbərinə görə, türk dünyasının ən güclü müdafiə analitiklərindən olan Hakan Kılıç deyib ki, Sovet İttifaqı dağılanda Rusiya bu qabiliyyətini itirməyə başlayıb: “Lakin bu, bombaların sayı ilə deyil, ICBM (qitələrarası ballistik raketlər), ballistik raketlər, sualtı qayıqlar və onları ünvanlarına çatdıracaq strateji bombardmançı təyyarələr kimi platformalarla bağlı idi. Putin administrasiyası hakimiyyətə gələndə vəziyyət düzəldildi və bu gün həm TOPOL, həm də YARS seriyalı qitələrarası ballistik raketlər və sualtı qayıqlardan atılan ballistik raketlər sinfi BULAVA ballistik raketləri, BORIE sinifli ballistik raket sualtı qayıqları və s. bir çox platforma ilə yenilənib”.
H. Kılıç Rusiyanın nüvə potensialını belə izah edib: “Rusiya ənənəvi hərbi texnologiya baxımından Qərb və Çindən geri qalsa da, nüvə gücü olaraq ABŞ ilə bərabərdir, Çin də daxil olmaqla, bütün ölkələri qabaqlayır”.
Nüvə silahından istifadə əmrinin müəyyən mərhələlərdən keçdiyini vurğulayan analitik əlavə edib ki, kilidin açılması və icazə kodları məsələsinə gəlincə, Putinin nüvə hücumu səlahiyyətləri ABŞ prezidentinin səlahiyyətindən daha azdır: “Məsələn, ABŞ-da prezident olmadıqda, müvafiq olaraq vitse-prezidentə və digər nazirlərə əvvəlcədən müəyyən edilən qaydalara uyğun səlahiyyətlər verir. Bütün kabinet və ya mülki şəxslər məhv edilərsə, hava-desant donanmasının TACOMA təyyarəsindəki generallar və ya yeraltı Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığında (NORAD) olan generallar əmr verə bilərlər.
Amma Rusiyada hücumun əminliyini üç dəfə təsdiqləyən yeni kütləvi və dağıdıcı hücumun olduğu aydın olarsa, silahlı qüvvələr, yəni Rusiya Strateji Raket Qüvvələri ( RVSN), təsdiq olmadan əks-hücum etmək, daha da əhəmiyyətlisi nüvə kilidini açmaq səlahiyyətinə malikdir”.
Analitikin sözlərinə görə, ABŞ-da bundan o zaman istifadə oluna bilər ki, ani və şiddətli hücum zamanı prezidentə dərhal çatmaq mümkün olmasın. Başqa sözlə, ABŞ və İngiltərə kimi ölkələrdə mülki əhalinin iradəsi öndə olduğu halda, Rusiyada ordu və Putinin iradəsi əsasdır. Bunlar isə hücuma məruz qalarkən keçərli vəziyyətlərdir.
Başqa bir ölkəyə gözlənilmədən nüvə hücumuna gəlincə, vəziyyət tərsinə çevrilir. “ABŞ prezidentinin və kabinetinin hüququ olduqdan sonra, məsələn, Senat da silahlı qüvvələrə nüvə hücumu əmri verə bilər və nəzəri olaraq heç bir hərbi komandanlıq məntəqəsi və ya general buna qarşı çıxa və əmri yerinə yetirməyə bilməz.
Rusiyada Putin və onun kabineti, Baş Qərargah bu qərarı qəbul edə bilməz və ya qəbul etsələr belə, ordunu bu qərarı icra etməyə məcbur edə bilməzlər, çünki Rusiyanın təhlükəsizlik və xarici siyasət təcrübələri hələ də ordunun və hərbi kəşfiyyat xidmətinin təsiri altındadır”,- deyə H. Kılıç əlavə edib.
Analitik diqqətə çatdırıb ki, nüvə hücumu zamanı ABŞ və Rusiyada izləniləcək prosedurlar bəllidir və bu prosedurlar müəyyən vaxtlardakı təlimlərlə sınaqdan keçirilib.
İnkişaf edən texnologiya ilə gözlənilməz hücum ehtimalının ortadan qalxdığını deyən Kılıç bildirib ki, hər iki ölkənin nəhəng erkən xəbərdarlıq radar sistemləri, ABŞ tərəfinin isə kosmosda yerləşən SBIRS adlı infraqırmızı görüntüləmə qabiliyyətinə malik erkən xəbərdarlıq peykləri var. Yəni bu gün hər iki tərəfin qəfil hücum şansı demək olar ki, yoxdur.
Analitik bildirib ki, bu gün Rusiyada silos qapaqları açılanda ABŞ peykləri bunu görür:
“Deyək ki, hava buludludur, sonra SBIRS sistemi USSTRATCOM, C2BMC, NC2, NCCS, NMCC, GOC, NC3, NORAD xəbərdarlıqları ABŞ-ın bütün komanda və idarəetmə mərkəzlərinə ötürür. Bu halda, qanuni prosedura uyğun olaraq gecə yarısı yüzlərlə Rusiya raketi yola salınıbsa, ABŞ-da heç kim prezidentin otağından çıxmasını və kilidi açmaq üçün icazə kodlarını verməsini gözləmir, çünki Qlobal Hücum Komandanlığının birbaşa əks-hücum səlahiyyəti var”.
Kılıç bildirib ki, Rusiya belə riskə gedə bilməz. Eyni şəkildə, ABŞ sabah başqa bir regional müharibədə Rusiyaya qarşı nüvə silahı işlətmək vəziyyətində olmayacaq. Kılıç buna səbəb kimi hər iki tərəfin nüvə gücünün qarşılıqlı olaraq müqaviləyə - Yeni Starta uyğun olaraq idarə olunduğunu göstərir. “Nəzarət oluna bilməyən və nüvə silahı ehtiyatlarını tərəddüd etmədən artıra bilən iki ölkə var: Çin və Şimali Koreya. Çünki onlar bu sazişlərin üzvü deyillər. Nüvə silahlarını qadağan edən NPT-nin üzvü olmayan İsrail, Hindistan və Pakistan da var, lakin onların sürəti və döyüş başlıqları istehsal etmək ehtirası bu iki ölkə ilə müqayisə oluna bilməz”,- deyə Kılıç əlavə edib.
Ölkələrin nüvə anbarına dair kitabda mövcud nüvə ehtiyatlarını ətraflı şəkildə izah etdiyini bildirən Kılıç, Rusiyanın ümumi olaraq daha çox döyüş başlığı olması ilə yanaşı məhv ediləcək və texnoloji müddəti bitmiş çoxlu nüvə başlıqlarının olduğunu diqqətə çatdırıb: “Baza anbarında bombardmançıya qoyulacaq daha çox nüvə başlıqları quraşdırılıb və ya gözləyir. Beləliklə, balans vəziyyətinin olduğunu deyə bilərik”.
Strateji nüvə güclərinə dair Yeni Start razılaşması davam etdiyi müddətdə bu tarazlığın pozulmayacağını vurğulayan Kılıçın sözlərinə görə, bu durumu Orta Mənzilli Nüvə Qüvvələr Müqaviləsinə şamil etmək olmaz: “Bu müqavilə qüvvədən düşdüyü üçün kimin nə qədər raket istehsal etdiyi bəlli deyil. Qeyri-müəyyənlik artır və tarazlıq aradan qalxır”.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 12:14
Avropada NATO-nun ən böyük hərbi bazası qurulur
Bu gün, 11:19
Güclü maqnit qasırğası olacaq
Bu gün, 00:07
Azərbaycanda Novruz bayramı qeyd olunur
Dünən, 23:11
Ukrayna ordusu geri çəkilir
Dünən, 23:00
Rusiya Almaniyanı soyqırımda ittiham edir
Dünən, 21:30
NATO Baş katibi: "Azərbaycanla yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq" - Müsahibə
Dünən, 20:16
Borrell ikibaşlı danışır
Dünən, 19:44
Keçmiş vəzifəli şəxslərin işi məhkəmə icraatındadır
Dünən, 16:28
Yuxusuzluq kökəlməyə səbəb olur - Araşdırma
Dünən, 12:35
Prezident Xankəndidə Novruz tonqalını alovlandırıb, xalqı təbrik edib - Fotolar (Yenilənib)
Dünən, 11:57
Füzuliyə daha 34 ailə yola salınıb - Yenilənib
16-03-2024, 15:07
Odessaya ballistik raket hücumu... - Nəticə dəhşətli olub
16-03-2024, 01:18
Rusiyaya qarşı yeni koalisiya yaradılıb
16-03-2024, 00:41
Milyarderlər TikTok-u almağa hazırlaşır
15-03-2024, 17:51
Putinin əlavə olaraq 2 min qeyri-strateji nüvə silahı var
15-03-2024, 12:11
İran öz sərhəddində “ikinci İsrail” istəyirmi?
14-03-2024, 23:57
Fransada ələ keçən 8659 əsər Türkiyəyə qaytarılacaq - Fotolar
14-03-2024, 23:47
Dəhşətli statistika: dünyadakı narkomanların təxmini sayı açıqlanıb
14-03-2024, 18:00
Magistraturaya qəbul imtahanlarının yekun nəticələri açıqlanıb
14-03-2024, 17:07
Vəzifəli şəxs cinayət başında yaxalanıb
14-03-2024, 12:11
Paşinyanın sülh qovşağı....
13-03-2024, 16:53
Vahid Hacıyev Prezidentin xüsusi nümayəndəsi təyin edilib
13-03-2024, 12:58
Paşinyan KTMT-yə mesaj göndərdi - İrəvan kimi müttəfiq sayır?
13-03-2024, 09:56
Putin: “Rusiya nüvə müharibəsinə hazırdır”
13-03-2024, 09:38
46 mindən çox şagird buraxılış imtahanı verəcək - Bu tarixdə
12-03-2024, 16:32
Azərbaycana qarşı daha bir təhlükəli plan hazırlanır
12-03-2024, 16:12
Rusiyada kütləvi həbslər başlayıb
12-03-2024, 13:21
Türkiyə ABŞ-a lazımdırmı? Lazımdırsa, hansı statusda?
12-03-2024, 12:53
Rusiya od içində: şəhər və kəndlər kütləvi hücuma məruz qalıb - Fotolar
12-03-2024, 10:55
ABŞ müttəfiqlərinə milyardlar xərcləmək istəyir
11-03-2024, 22:33
Avropa silah ticarətini artırır
11-03-2024, 19:08
Qazaxıstan prezidenti Azərbaycana gəlib, yeni sənədlər imzalanıb - (Yenilənib+) - Fotolar
11-03-2024, 16:53
Sabiq baş nazir: “Azərbaycan Ermənistanı blokadaya sala bilər”
11-03-2024, 12:07
Ermənistanın qaytaracağı 4 kənd və sovet xəritələri - Təhlil
11-03-2024, 11:00
Məhkəmə deputat Cavanşir Feyziyevin mülkləri üzərindəki həbs qərarını qüvvədə saxlayıb
11-03-2024, 00:02
Azərbaycanda Ramazan ayı başlayıb
10-03-2024, 23:40
Boris Conson Venesuelaya gizli səfər edib
9-03-2024, 19:18
Rəsmi Bakı Ermənistandan işğal altındakı kəndləri tələb edir
9-03-2024, 10:48
Paşinyanın böyük müharibəyə doğru 4 addımı
8-03-2024, 21:13
“Toplum TV”-nin beş əməkdaşı həbs edilib - Siyahı
7-03-2024, 20:06
Hollivud ulduzları böyük təhlükəyə qarşı səfərbər olunub - Çağırış
7-03-2024, 14:37
Erkən ölümlərdən necə qorunmaq olar?