Artan nüvə təhlükəsi... - Analitikin şərhi
Tarix: 24-09-2022 18:33 | Bölmə: Slayd
Artan nüvə təhlükəsi...

Sovet İttifaqı dağıldıqdan sonra Rusiya nüvə qabiliyyətini böyük ölçüdə itirsə də, 2000-ci illərdən bəri Putin administrasiyası bu problemi müəyyən qədər həll edə bilib.

Reyting.az
-ın xəbərinə görə, türk dünyasının ən güclü müdafiə analitiklərindən olan Hakan Kılıç deyib ki, Sovet İttifaqı dağılanda Rusiya bu qabiliyyətini itirməyə başlayıb: “Lakin bu, bombaların sayı ilə deyil, ICBM (qitələrarası ballistik raketlər), ballistik raketlər, sualtı qayıqlar və onları ünvanlarına çatdıracaq strateji bombardmançı təyyarələr kimi platformalarla bağlı idi. Putin administrasiyası hakimiyyətə gələndə vəziyyət düzəldildi və bu gün həm TOPOL, həm də YARS seriyalı qitələrarası ballistik raketlər və sualtı qayıqlardan atılan ballistik raketlər sinfi BULAVA ballistik raketləri, BORIE sinifli ballistik raket sualtı qayıqları və s. bir çox platforma ilə yenilənib”.



H. Kılıç Rusiyanın nüvə potensialını belə izah edib: “Rusiya ənənəvi hərbi texnologiya baxımından Qərb və Çindən geri qalsa da, nüvə gücü olaraq ABŞ ilə bərabərdir, Çin də daxil olmaqla, bütün ölkələri qabaqlayır”.

Nüvə silahından istifadə əmrinin müəyyən mərhələlərdən keçdiyini vurğulayan analitik əlavə edib ki, kilidin açılması və icazə kodları məsələsinə gəlincə, Putinin nüvə hücumu səlahiyyətləri ABŞ prezidentinin səlahiyyətindən daha azdır: “Məsələn, ABŞ-da prezident olmadıqda, müvafiq olaraq vitse-prezidentə və digər nazirlərə əvvəlcədən müəyyən edilən qaydalara uyğun səlahiyyətlər verir. Bütün kabinet və ya mülki şəxslər məhv edilərsə, hava-desant donanmasının TACOMA təyyarəsindəki generallar və ya yeraltı Şimali Amerika Aerokosmik Müdafiə Komandanlığında (NORAD) olan generallar əmr verə bilərlər.

Amma Rusiyada hücumun əminliyini üç dəfə təsdiqləyən yeni kütləvi və dağıdıcı hücumun olduğu aydın olarsa, silahlı qüvvələr, yəni Rusiya Strateji Raket Qüvvələri ( RVSN), təsdiq olmadan əks-hücum etmək, daha da əhəmiyyətlisi nüvə kilidini açmaq səlahiyyətinə malikdir”.



Analitikin sözlərinə görə, ABŞ-da bundan o zaman istifadə oluna bilər ki, ani və şiddətli hücum zamanı prezidentə dərhal çatmaq mümkün olmasın. Başqa sözlə, ABŞ və İngiltərə kimi ölkələrdə mülki əhalinin iradəsi öndə olduğu halda, Rusiyada ordu və Putinin iradəsi əsasdır. Bunlar isə hücuma məruz qalarkən keçərli vəziyyətlərdir.

Başqa bir ölkəyə gözlənilmədən nüvə hücumuna gəlincə, vəziyyət tərsinə çevrilir. “ABŞ prezidentinin və kabinetinin hüququ olduqdan sonra, məsələn, Senat da silahlı qüvvələrə nüvə hücumu əmri verə bilər və nəzəri olaraq heç bir hərbi komandanlıq məntəqəsi və ya general buna qarşı çıxa və əmri yerinə yetirməyə bilməz.

Rusiyada Putin və onun kabineti, Baş Qərargah bu qərarı qəbul edə bilməz və ya qəbul etsələr belə, ordunu bu qərarı icra etməyə məcbur edə bilməzlər, çünki Rusiyanın təhlükəsizlik və xarici siyasət təcrübələri hələ də ordunun və hərbi kəşfiyyat xidmətinin təsiri altındadır”,- deyə H. Kılıç əlavə edib.

Analitik diqqətə çatdırıb ki, nüvə hücumu zamanı ABŞ və Rusiyada izləniləcək prosedurlar bəllidir və bu prosedurlar müəyyən vaxtlardakı təlimlərlə sınaqdan keçirilib.

İnkişaf edən texnologiya ilə gözlənilməz hücum ehtimalının ortadan qalxdığını deyən Kılıç bildirib ki, hər iki ölkənin nəhəng erkən xəbərdarlıq radar sistemləri, ABŞ tərəfinin isə kosmosda yerləşən SBIRS adlı infraqırmızı görüntüləmə qabiliyyətinə malik erkən xəbərdarlıq peykləri var. Yəni bu gün hər iki tərəfin qəfil hücum şansı demək olar ki, yoxdur.

Analitik bildirib ki, bu gün Rusiyada silos qapaqları açılanda ABŞ peykləri bunu görür:

“Deyək ki, hava buludludur, sonra SBIRS sistemi USSTRATCOM, C2BMC, NC2, NCCS, NMCC, GOC, NC3, NORAD xəbərdarlıqları ABŞ-ın bütün komanda və idarəetmə mərkəzlərinə ötürür. Bu halda, qanuni prosedura uyğun olaraq gecə yarısı yüzlərlə Rusiya raketi yola salınıbsa, ABŞ-da heç kim prezidentin otağından çıxmasını və kilidi açmaq üçün icazə kodlarını verməsini gözləmir, çünki Qlobal Hücum Komandanlığının birbaşa əks-hücum səlahiyyəti var”.

Kılıç bildirib ki, Rusiya belə riskə gedə bilməz. Eyni şəkildə, ABŞ sabah başqa bir regional müharibədə Rusiyaya qarşı nüvə silahı işlətmək vəziyyətində olmayacaq. Kılıç buna səbəb kimi hər iki tərəfin nüvə gücünün qarşılıqlı olaraq müqaviləyə - Yeni Starta uyğun olaraq idarə olunduğunu göstərir. “Nəzarət oluna bilməyən və nüvə silahı ehtiyatlarını tərəddüd etmədən artıra bilən iki ölkə var: Çin və Şimali Koreya. Çünki onlar bu sazişlərin üzvü deyillər. Nüvə silahlarını qadağan edən NPT-nin üzvü olmayan İsrail, Hindistan və Pakistan da var, lakin onların sürəti və döyüş başlıqları istehsal etmək ehtirası bu iki ölkə ilə müqayisə oluna bilməz”,- deyə Kılıç əlavə edib.



Ölkələrin nüvə anbarına dair kitabda mövcud nüvə ehtiyatlarını ətraflı şəkildə izah etdiyini bildirən Kılıç, Rusiyanın ümumi olaraq daha çox döyüş başlığı olması ilə yanaşı məhv ediləcək və texnoloji müddəti bitmiş çoxlu nüvə başlıqlarının olduğunu diqqətə çatdırıb: “Baza anbarında bombardmançıya qoyulacaq daha çox nüvə başlıqları quraşdırılıb və ya gözləyir. Beləliklə, balans vəziyyətinin olduğunu deyə bilərik”.

Strateji nüvə güclərinə dair Yeni Start razılaşması davam etdiyi müddətdə bu tarazlığın pozulmayacağını vurğulayan Kılıçın sözlərinə görə, bu durumu Orta Mənzilli Nüvə Qüvvələr Müqaviləsinə şamil etmək olmaz: “Bu müqavilə qüvvədən düşdüyü üçün kimin nə qədər raket istehsal etdiyi bəlli deyil. Qeyri-müəyyənlik artır və tarazlıq aradan qalxır”.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}