00:14 / 21-11-2025
Mənfi sıfır - Hikmət Sabiroğlu yazır
00:07 / 21-11-2025
Novator.az saytının bütün arxivi yoxa çıxıb
23:10 / 20-11-2025
Nazir: "Müəllim məktəbə "müştəri yeri" kimi baxırsa, o, mənim üçün müəllim deyil"
22:42 / 20-11-2025
Sarayda dəhşətli ailə faciəsi: oğul anasına 11 bıçaq vurub
19:51 / 20-11-2025
Şəhidlərin məzarını qarət edənlər tutulub - (Yenilənib) - Video
19:37 / 20-11-2025
Ruben Vardanyanın məhkəməsində ifadələr dinlənilib - Fotolar
19:02 / 20-11-2025
Kosovoda növbədənkənar parlament seçkiləri təyin olunub
18:18 / 20-11-2025
Bakıda D-8 Media Forumu keçiriləcək
18:01 / 20-11-2025
Mədəniyyət Nazirliyi ilə bağlı qalmaqal efirdə müzakirə olunub - Açıqlamalar
17:51 / 20-11-2025
Sabah Bakıda Ermənistandan olan ekspertlərin iştirakı ilə dəyirmi masa keçiriləcək
17:40 / 20-11-2025
Nikol Paşinyan Qazaxıstana səfər edib
17:28 / 20-11-2025
"Azəraqrar"ın direktoru vəzifədən azad edilib - Nazirdən yeni təyinat
17:13 / 20-11-2025
Marsda tapılan qaya alimləri təəccübləndirib - Foto
17:02 / 20-11-2025
Daha 54 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
16:54 / 20-11-2025
Yaşayış minimumu və ehtiyac meyarı 300 manat olacaq
16:32 / 20-11-2025
Həqiqi hərbi xidmətə çağırış başlayır - Sərəncam
16:28 / 20-11-2025
Trampın sülh planı Ukraynaya baha başa gələ bilər
16:15 / 20-11-2025
Ağdərəyə daha 27 ailə köçüb - (Yenilənib)
16:09 / 20-11-2025
Ermənistana silah satan Hindistan ABŞ-dan silah alır
16:00 / 20-11-2025
Qlobal təchizat zənciri kökündən dəyişə bilər
15:52 / 20-11-2025
Asim Xudiyev UEFA-dan təyinat alıb
15:47 / 20-11-2025
İşsizlikdən sığorta haqlarının artacağı gözlənilir
15:45 / 20-11-2025
Məhkəmədə baş redaktorun halı pisləşib
15:37 / 20-11-2025
Nazir: “Əmək pensiyalarının orta aylıq məbləği 590 manat olacaq”
15:25 / 20-11-2025
Mikayıl Cabbarov İsrail XİN başçısı ilə görüşüb
15:11 / 20-11-2025
Mahir Quliyevin cəzaçəkmə yeri dəyişib
15:02 / 20-11-2025
Rusiyada Polşa səfirinə hücum edilib
14:49 / 20-11-2025
Stomatoloqların kütləvi ixtisarları ilə bağlı etiraza Qurbanovdan - Reaksiya
14:33 / 20-11-2025
Yeni ildə bir həftə tətil olacaq? - Açıqlama
14:23 / 20-11-2025
Şuşakəndə və Hadruta köç karvanı gedib - (Yenilənib)
20:14 / 16-11-2025
Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
18:00 / 16-11-2025
İlham Əliyev Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının iclasında çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar
16:07 / 17-11-2025
Keçmiş baş nazir edam cəzasına məhkum edilib
14:42 / 17-11-2025
Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri vahid platformaya çevrilir
08:22 / 16-11-2025
Litva ordusu Molotov kokteyli ilə döyüşməli olacaq
08:25 / 18-11-2025
Əməkdar artist Yadigar Muradov vəfat edib
13:11 / 17-11-2025
ANAMA-nın əməkdaşı Ermənistanla sərhəd bölgədə minaya düşüb
21:00 / 19-11-2025
Bir qrup Füzuli sakini Qurbanqulu Berdiməhəmmədova məktub ünvanlayıb
10:58 / 16-11-2025
Hikmət Hacıyev: Azərbaycan Mərkəzi Asiya ailəsinin üzvünə çevrilir
09:11 / 16-11-2025
Bu gecə Rusiya səmasında 57 PUA vurulub
11:05 / 16-11-2025
Japarov: Qırğızıstan Azərbaycanın təşəbbüsünü alqışlayır
08:10 / 16-11-2025
Bu gün millimiz Fransa komandası ilə qarşılaşacaq
Asayişimizin qoruyucuları - Mürvət Əliyev yazır
Tarix: 07-07-2025 11:36 | Bölmə: Xəbərlər
Mürvət ƏLİYEV,
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Klement Hart deyirdi: “Bir xalqın polis təşkilatı o xalqın dövlət yaradaraq tarix səhnəsinə çıxması ilə başlayır”. Qədim dövlətçilik ənənəsinə malik olan Azərbaycanın da polis təşkilatının elə o qədər qədim tarixi keçmişi vardır.
Bu il 107 illik şanlı tarixi qeyd edən Azərbaycan polisi uzun, keşməkeşli, uğurlu, müvəffəqiyyətli bir yol keçmişdir. Türk dövlətçilik ənənələrinin davamı olaraq Azərbaycanda qurulan dövlətlərin tarixində daxili asayişin qorunmasında, sərhədlərimizin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində, qanunların yerinə yetirilməsinə nəzarət üçün polis təşkilatının müstəsna rolu vardır.
Azərbaycanda bu vəzifəni fədakarlıqla yerinə yetirən Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşları 2 iyul – Polis Günü münasibətilə hər il xüsusi diqqət və ehtiramla qeyd olunurlar. Bu əlamətdar gün, dövlətin gücünü, xalqın rifahını qoruyan polis əməkdaşlarının fədakar fəaliyyətini təqdir etmək baxımından mühüm önəm daşıyır.
Bu günkü adını Antik yunan qaynaqlarında qeyd edilən “polisi” sözündən götürmüş polis təşkilatı antik dövrdə dövlət mənasında işlənmişdir. Dövlət yarandıqdan sonra ölkədə asayişi təmin etmək, qanunların icrasını həyata keçirmək, hökümdarın fərmanlarının icrasına nəzarət etmək, qayda-qanunu yaratmaq məqsədi ilə polis təşkilatının yaranması zəruri idi. Bu sözün ilk mənası mənbələrdə şəhər keşikçisi və ya dövlət keşikçisi olaraq qeyd edilir. Belə olduqda əminliklə deyə bilərik ki, hələ e.ə. IV minillikdə Nil çayı sahilində yaranan erkən dövlətlərin (nom) meydana gəlməsi ilə polis təşkilatı da müxtəlif adlarla ortalığa çıxmışdır. Dövlət və polis anlayışlarının qədim zamanlarda eyniləşdirilməsi polisin nə qədər əhəmiyyətli bir peşə olduğunu bizə sübut edir.
Tarixi qaynaqlardan türk dövlətçilik anlayışında da polisin təşkilatının müxtəlif adlarla mövcud olduğunu görə bilirik. Polis təşkilatının ilkin nümunələrini Hun dövlətində görmək mümkündür. Böyük Hun dövləti Mete xanın rəhbərliyi ilə hərbi təşkilatlanmasını qısa müddətdə başa vurdu. Bu hərbi təşkilatlar həm ölkəni daxili həm də xarici təhlükələrdən qoruyurdu. Amma Mete xan böyük bir strateq idi. O, başa düşürdü ki, bu məsələdə daxili və xarici asayişin qorunması ayrı-ayrılıqda diqqətdə saxlanılmalıdır. Buna görə də ordu mənsubları arasından ümumi rəhbəri subaşı olan yasavullar təyin edərək onlara daxili asayişi qorumağı tapşırdı. Amma bu təşkilatın tam adının nə olduğu və hansı işləri yerinə yetirməsi haqqında geniş məlumatlar yoxdur. Türk dövlətlərində polis təşkilatının tarixdə adının ilk çəkildiyi dövlət Göytürk dövlətidir. Belə ki, Bumın xaqan 552-ci ildə Böri təşkilatı adlı şəhərlərdə və ölkənin digər yerlərində asayişi təmin etmək üçün qurum yaratdı. Bu təşkilatın Böri yəni qurd adlanması da təsadüf ola bilməzdi. Belə ki, Türklər öz atalarının qurd soyuna mənsub olduğunu daima anmaq üçün bu təşkilata da eyni adı vermişdilər. Təşkilat uzun müddət bir-birinin ardınca qədim Türküstanda qurulan dövlətlərdə də mövcud olmuşdur. Bu coğrafiyada qurulan sonuncu ən böyük türk dövləti olan Uyğur dövlətinə aid yazılı qaynaqlarda isə ilk Daxili İşlər Nazirinin adını görə bilərik. Böyük Uyğur xaqanı Moyon Çura aid yazılı qaynaqlarda qeyd edilən İnancu Baqa türk tarixinin ilk Daxili İşlər Naziridir.
İslamı qəbul etdikdən sonra türk dövlətlərində həm subaşı həm də şahnə adlandırılan polis təşkilatı mövcud olmuşdur. Bundan əlavə amid adlanan daxili nazərət-təftiş rəhbəri də polis funksiyalarının bəzisini həyata keçirirdi.
Azərbaycan tarixi qaynaqlarında isə qədim dövr Manna, Atropatena və Albaniya dövrlərinə aid polis təşkilatının adı ilə bağlı bir məlumat mövcud olmasa da əminliklə deyə bilərik ki, bu müstəqil dövlətlərimizin ayrıca polis təşkilatı olması dəqiq idi. Xüsusilə orta əsrlər dövründə Azərbaycanda mövcud olan dövlətlərin dövlət təşkilatları içində bu təşkilat əhəmiyyətli dərəcədə seçilmiş və hökümdarlar tərəfindən də ciddi şəkildə diqqətdə saxlanılmışdır. Xüsusilə Səlcuq dövləti dövründə və onun davamı olan və bütün Azərbaycanı öz hakimiyyəti altına ala bilən Atabəylər dövründə də polis təşkilatını şəhnə və daha sonralar isə amid deyə adlandırmışdılar. Ağqoyunlu və Qaraqoyunlu dövlətlərində qaravul, darğa, qaziyi-əsgər adları ilə polis təşkilatı bir neçə formada qarşımıza çıxır. Səfəvilər dövlətində isə bu təşkilatın nümayəndələri yasavul adlandırılırdı. Bu dövrdə yasavullar və eşik ağaları ümumi bir sistem təşkil edərək qayda və qanunların qorunmasında əhəmiyyətli rol oynayırdılar.
Bəs bu günkü polis təşkilatımızın yaranması tarixi? Bu suala cavab vermək üçün əslində 1918-ci ilə tarixi səyahət etmək lazımdır. 1918-ci ilin 28 may tarixində Azərbaycan xalqı 150 ilə yaxın davam edən Çar Rusiyası müstəmləkə rejimindən azad olaraq müstəqil Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin yarandığını dünyaya elan etdi. Təbii ki, yaranmış bu yeni dövlət ölkədə qanunların tətbiqi və asayişin qorunması üçün Daxili İşlər Nazirliyini yaratdı. İlk Daxili İşlər Naziri Fətəli xan Xoyski təyin edildi. Amma qısa müddət sonra bu vəzifəyə Behbud xan Cavanşir gətirildi. Bunu da qeyd edək ki, AXC-nin ilk aylarında ayrıca polis əməkdaşları yox idi və əsasən bu funksiyanı dövlət ordu mənsubları vasitəsi ilə həyata keçirirdi. Buna görə də Milli Hökumət Gəncəyə köçdükdən sonra 23 iyun tarixində yerli inzibati orqanların əsasında polis təşkilatının yenidən qurulmasına başladı. Bununla bağlı 2 iyul tarixində verilən qərar müstəsna əhəmiyyət kəsb edir ki, bu qərarla polis təşkilatının yaranması tam rəsmiləşmişdi. Yaranmış yeni təşkilat ölkənin həyatında xüsusi rola malik idi. Belə ki, keşməkeşli bir dövrdə yeni yaranmış dövlətin polis orqanları əhalinin təşkil edilməsində, mərkəzi idarəetmənin təşkilində xüsusi rola malik idi. DİN-nin ilk dövrlərdə fəaliyyəti çox çətin və olduqca uğurlu bir proses kimi tarixə düşmüşdür. Xüsusən ölkədə sabitliyin təmin olunmasında bu təşkilat uğurlu yol keçmişdi.
Lakin DİN-nin fəaliyyəti elə AXC-nin mövcudluğu dövrü ilə eyniyyət təşkil etdi. 1918-ci ilin 28 aprelində yaranmış Azərbaycan SSR hökuməti polis sistemini ləğv edərək Sovet modelli yeni milis təşkilatı və Daxili İşlər Kommissarlığı yaratmış oldu. İlk Daxili İşlər Komissarı isə Həmid Sultanov təyin edilmişdir.
AXC-nin süqutundan sonra SSRİ tərkibində olan Azərbaycan milisi bu cəmiyyətin yaşadığı bütün problеmlərin həllində, cinayətkarlıqla mübarizədə, ictimai asayişin qorunmasında, хüsusən, faşist Almaniyasına qarşı qanlı müharibədə misilsiz fədakarlıq və qəhrəmanlıq göstərmişdir. Ümumilli lidеr Hеydər Əliyеvin Azərbaycana birinci rəhbərliyi dövründə, 1969 - 82-ci illərdə rеsrublikanın daхili işlər orqanları SSRİ-nin müvafiq strukturunun tərkibində olsa da, milli mеntalitеtimizə uygun formalaşdırılırdı. Ulu Öndər rеsrublikanın iqtisadi bazasını yaratdığı kimi, bütün institutlarının, o cümlədən daхili işlər orqanlarının milli kadr potеnsialının formalaşdırılmasının qayğısına qalırdı.
1990-cı illərin əvvəlində, Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini əldə еtdikdən sonra çoх böyük çətinliklərlə üzləşmişdi. Ölkə daхilində hakimiyyət mübarizəsi ilə alovlanan хaos və anarхiya rеsrublikanı vətəndaş müharibəsinə sürükləyirdi. Həmin dövrdə bütün bu çətinliklərin əsas yükü məhz Ulu Öndər Hеydər Əliyеvin birinci rəhbərliyi dövründə formalaşmış Azərbaycan polisinin üzərinə düşürdü. Bu dövrü xarakterizə edən Ulu Öndər qeyd edirdi ki, “Azərbaycan polisi şanlı bir tariх kеçibdir. Хüsusən, 1988-ci il hadisələri başlanandan sonra, Qarabağ müharibəsində Azərbaycan polisinin 932 nəfər əməkdaşı şəhid, 681 nəfəri isə əlil olubdur. Еyni zamanda, 67 nəfər rolis əməkdaşı Milli Qəhrəman adına layiq görülübdür. Bu, böyük rəşadət, qəhrəmanlıq və dövlətçiliyə sədaqət nümunəsidir.”
1993-cü ilin 15 iyununda xalqın təkidli tələbi ilə yenidən Azərbaycana rəhbərliyə dəvət olunan Ulu Öndər Heydər Əliyev qısa zamanda ölkədə sabitliyi bərpa etdi və bu işdə onun ən etibar etdiyi orqanlardan biri də Daxili İşlər Nazirliyi orqanları idi. Məhz Heydər Əliyevin rəhbərliyi və şəхsi nəzarəti altında görülən tədbirlər sayəsində əllərdə olan on minlərlə qanunsuz odlu silah və sursat yığıldı, qanunsuz silahlı birləşmələr ləğv edildi, hakimiyyət orqanlarına meydan oxuyan yüzlərlə cinayətkar dəstə zərərsizləşdirildi, qısa müddətdə cinayətkarlığın dinamikasında müsbət təmayüllər müşahidə olunmağa başladı. Daxili işlər orqanları müstəqil dövlətin qurulmasının və sosial rifahın vacib şərti olan ictimai-siyasi sabitliyin təminatçılarından birinə çevrildi, dövlətçilik dəyərlərini hər şeydən üstün tutan, ən ali məqsədi vətənə xidmət etmək olan və Heydər Əliyev məktəbini keçmiş peşəkar hüquq mühafizə orqanı kimi formalaşdı.
Cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan polisi özünün yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Xüsusilə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan polisinin göstərdiyi xidmət, onların yalnız asayişin deyil, həm də torpaqlarımızın azadlığı uğrunda apardığı mübarizəyə verdiyi töhfə xalqımızın qürur mənbəyinə çevrildi.
Prezident İlham Əliyev vurğulayır:
“Güclü dövlətin təməli güclü təhlükəsizlik sistemidir. Azərbaycan polisi bu sistemin ayrılmaz hissəsidir.” Bu yüksək siyasi iradə və ardıcıl islahatlar nəticəsində daxili işlər orqanları təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq platformalarda da peşəkar fəaliyyət nümunəsi kimi tanınmaqdadır.
Azərbaycan polisi bu gün yalnız ölkə daxilində deyil, beynəlxalq arenada da etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Onun fədakar əməkdaşları istər pandemiya dövründə, istərsə də təbii fəlakətlər zamanı xalqın yanında olmuş, təhlükənin qarşısında ilk dayananlar sırasında olmuşlar. 2 İyul – Polis Günü isə bütün bu xidmətlərin təqdir olunması, ölkənin təhlükəsizliyi uğrunda çalışanlara hörmətin ifadəsidir.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi irsi və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə formalaşan müasir dövlət idarəetmə sistemi çərçivəsində Azərbaycan polisi bu gün qüdrətli, peşəkar və xalqına bağlı bir qurum kimi fəaliyyətini davam etdirir.
Bu şərəfli və vacib peşə fəaliyyətində dəyərli polislərimizə daim uğurlar arzu edirik.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-07-2025 11:36 | Bölmə: Xəbərlər
Mürvət ƏLİYEV,
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru
Klement Hart deyirdi: “Bir xalqın polis təşkilatı o xalqın dövlət yaradaraq tarix səhnəsinə çıxması ilə başlayır”. Qədim dövlətçilik ənənəsinə malik olan Azərbaycanın da polis təşkilatının elə o qədər qədim tarixi keçmişi vardır.
Bu il 107 illik şanlı tarixi qeyd edən Azərbaycan polisi uzun, keşməkeşli, uğurlu, müvəffəqiyyətli bir yol keçmişdir. Türk dövlətçilik ənənələrinin davamı olaraq Azərbaycanda qurulan dövlətlərin tarixində daxili asayişin qorunmasında, sərhədlərimizin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində, qanunların yerinə yetirilməsinə nəzarət üçün polis təşkilatının müstəsna rolu vardır.
Azərbaycanda bu vəzifəni fədakarlıqla yerinə yetirən Daxili İşlər Nazirliyinin əməkdaşları 2 iyul – Polis Günü münasibətilə hər il xüsusi diqqət və ehtiramla qeyd olunurlar. Bu əlamətdar gün, dövlətin gücünü, xalqın rifahını qoruyan polis əməkdaşlarının fədakar fəaliyyətini təqdir etmək baxımından mühüm önəm daşıyır.
Bu günkü adını Antik yunan qaynaqlarında qeyd edilən “polisi” sözündən götürmüş polis təşkilatı antik dövrdə dövlət mənasında işlənmişdir. Dövlət yarandıqdan sonra ölkədə asayişi təmin etmək, qanunların icrasını həyata keçirmək, hökümdarın fərmanlarının icrasına nəzarət etmək, qayda-qanunu yaratmaq məqsədi ilə polis təşkilatının yaranması zəruri idi. Bu sözün ilk mənası mənbələrdə şəhər keşikçisi və ya dövlət keşikçisi olaraq qeyd edilir. Belə olduqda əminliklə deyə bilərik ki, hələ e.ə. IV minillikdə Nil çayı sahilində yaranan erkən dövlətlərin (nom) meydana gəlməsi ilə polis təşkilatı da müxtəlif adlarla ortalığa çıxmışdır. Dövlət və polis anlayışlarının qədim zamanlarda eyniləşdirilməsi polisin nə qədər əhəmiyyətli bir peşə olduğunu bizə sübut edir.
Tarixi qaynaqlardan türk dövlətçilik anlayışında da polisin təşkilatının müxtəlif adlarla mövcud olduğunu görə bilirik. Polis təşkilatının ilkin nümunələrini Hun dövlətində görmək mümkündür. Böyük Hun dövləti Mete xanın rəhbərliyi ilə hərbi təşkilatlanmasını qısa müddətdə başa vurdu. Bu hərbi təşkilatlar həm ölkəni daxili həm də xarici təhlükələrdən qoruyurdu. Amma Mete xan böyük bir strateq idi. O, başa düşürdü ki, bu məsələdə daxili və xarici asayişin qorunması ayrı-ayrılıqda diqqətdə saxlanılmalıdır. Buna görə də ordu mənsubları arasından ümumi rəhbəri subaşı olan yasavullar təyin edərək onlara daxili asayişi qorumağı tapşırdı. Amma bu təşkilatın tam adının nə olduğu və hansı işləri yerinə yetirməsi haqqında geniş məlumatlar yoxdur. Türk dövlətlərində polis təşkilatının tarixdə adının ilk çəkildiyi dövlət Göytürk dövlətidir. Belə ki, Bumın xaqan 552-ci ildə Böri təşkilatı adlı şəhərlərdə və ölkənin digər yerlərində asayişi təmin etmək üçün qurum yaratdı. Bu təşkilatın Böri yəni qurd adlanması da təsadüf ola bilməzdi. Belə ki, Türklər öz atalarının qurd soyuna mənsub olduğunu daima anmaq üçün bu təşkilata da eyni adı vermişdilər. Təşkilat uzun müddət bir-birinin ardınca qədim Türküstanda qurulan dövlətlərdə də mövcud olmuşdur. Bu coğrafiyada qurulan sonuncu ən böyük türk dövləti olan Uyğur dövlətinə aid yazılı qaynaqlarda isə ilk Daxili İşlər Nazirinin adını görə bilərik. Böyük Uyğur xaqanı Moyon Çura aid yazılı qaynaqlarda qeyd edilən İnancu Baqa türk tarixinin ilk Daxili İşlər Naziridir.
İslamı qəbul etdikdən sonra türk dövlətlərində həm subaşı həm də şahnə adlandırılan polis təşkilatı mövcud olmuşdur. Bundan əlavə amid adlanan daxili nazərət-təftiş rəhbəri də polis funksiyalarının bəzisini həyata keçirirdi.
Azərbaycan tarixi qaynaqlarında isə qədim dövr Manna, Atropatena və Albaniya dövrlərinə aid polis təşkilatının adı ilə bağlı bir məlumat mövcud olmasa da əminliklə deyə bilərik ki, bu müstəqil dövlətlərimizin ayrıca polis təşkilatı olması dəqiq idi. Xüsusilə orta əsrlər dövründə Azərbaycanda mövcud olan dövlətlərin dövlət təşkilatları içində bu təşkilat əhəmiyyətli dərəcədə seçilmiş və hökümdarlar tərəfindən də ciddi şəkildə diqqətdə saxlanılmışdır. Xüsusilə Səlcuq dövləti dövründə və onun davamı olan və bütün Azərbaycanı öz hakimiyyəti altına ala bilən Atabəylər dövründə də polis təşkilatını şəhnə və daha sonralar isə amid deyə adlandırmışdılar. Ağqoyunlu və Qaraqoyunlu dövlətlərində qaravul, darğa, qaziyi-əsgər adları ilə polis təşkilatı bir neçə formada qarşımıza çıxır. Səfəvilər dövlətində isə bu təşkilatın nümayəndələri yasavul adlandırılırdı. Bu dövrdə yasavullar və eşik ağaları ümumi bir sistem təşkil edərək qayda və qanunların qorunmasında əhəmiyyətli rol oynayırdılar.
Bəs bu günkü polis təşkilatımızın yaranması tarixi? Bu suala cavab vermək üçün əslində 1918-ci ilə tarixi səyahət etmək lazımdır. 1918-ci ilin 28 may tarixində Azərbaycan xalqı 150 ilə yaxın davam edən Çar Rusiyası müstəmləkə rejimindən azad olaraq müstəqil Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin yarandığını dünyaya elan etdi. Təbii ki, yaranmış bu yeni dövlət ölkədə qanunların tətbiqi və asayişin qorunması üçün Daxili İşlər Nazirliyini yaratdı. İlk Daxili İşlər Naziri Fətəli xan Xoyski təyin edildi. Amma qısa müddət sonra bu vəzifəyə Behbud xan Cavanşir gətirildi. Bunu da qeyd edək ki, AXC-nin ilk aylarında ayrıca polis əməkdaşları yox idi və əsasən bu funksiyanı dövlət ordu mənsubları vasitəsi ilə həyata keçirirdi. Buna görə də Milli Hökumət Gəncəyə köçdükdən sonra 23 iyun tarixində yerli inzibati orqanların əsasında polis təşkilatının yenidən qurulmasına başladı. Bununla bağlı 2 iyul tarixində verilən qərar müstəsna əhəmiyyət kəsb edir ki, bu qərarla polis təşkilatının yaranması tam rəsmiləşmişdi. Yaranmış yeni təşkilat ölkənin həyatında xüsusi rola malik idi. Belə ki, keşməkeşli bir dövrdə yeni yaranmış dövlətin polis orqanları əhalinin təşkil edilməsində, mərkəzi idarəetmənin təşkilində xüsusi rola malik idi. DİN-nin ilk dövrlərdə fəaliyyəti çox çətin və olduqca uğurlu bir proses kimi tarixə düşmüşdür. Xüsusən ölkədə sabitliyin təmin olunmasında bu təşkilat uğurlu yol keçmişdi.
Lakin DİN-nin fəaliyyəti elə AXC-nin mövcudluğu dövrü ilə eyniyyət təşkil etdi. 1918-ci ilin 28 aprelində yaranmış Azərbaycan SSR hökuməti polis sistemini ləğv edərək Sovet modelli yeni milis təşkilatı və Daxili İşlər Kommissarlığı yaratmış oldu. İlk Daxili İşlər Komissarı isə Həmid Sultanov təyin edilmişdir.
AXC-nin süqutundan sonra SSRİ tərkibində olan Azərbaycan milisi bu cəmiyyətin yaşadığı bütün problеmlərin həllində, cinayətkarlıqla mübarizədə, ictimai asayişin qorunmasında, хüsusən, faşist Almaniyasına qarşı qanlı müharibədə misilsiz fədakarlıq və qəhrəmanlıq göstərmişdir. Ümumilli lidеr Hеydər Əliyеvin Azərbaycana birinci rəhbərliyi dövründə, 1969 - 82-ci illərdə rеsrublikanın daхili işlər orqanları SSRİ-nin müvafiq strukturunun tərkibində olsa da, milli mеntalitеtimizə uygun formalaşdırılırdı. Ulu Öndər rеsrublikanın iqtisadi bazasını yaratdığı kimi, bütün institutlarının, o cümlədən daхili işlər orqanlarının milli kadr potеnsialının formalaşdırılmasının qayğısına qalırdı.
1990-cı illərin əvvəlində, Azərbaycan öz dövlət müstəqilliyini əldə еtdikdən sonra çoх böyük çətinliklərlə üzləşmişdi. Ölkə daхilində hakimiyyət mübarizəsi ilə alovlanan хaos və anarхiya rеsrublikanı vətəndaş müharibəsinə sürükləyirdi. Həmin dövrdə bütün bu çətinliklərin əsas yükü məhz Ulu Öndər Hеydər Əliyеvin birinci rəhbərliyi dövründə formalaşmış Azərbaycan polisinin üzərinə düşürdü. Bu dövrü xarakterizə edən Ulu Öndər qeyd edirdi ki, “Azərbaycan polisi şanlı bir tariх kеçibdir. Хüsusən, 1988-ci il hadisələri başlanandan sonra, Qarabağ müharibəsində Azərbaycan polisinin 932 nəfər əməkdaşı şəhid, 681 nəfəri isə əlil olubdur. Еyni zamanda, 67 nəfər rolis əməkdaşı Milli Qəhrəman adına layiq görülübdür. Bu, böyük rəşadət, qəhrəmanlıq və dövlətçiliyə sədaqət nümunəsidir.”
1993-cü ilin 15 iyununda xalqın təkidli tələbi ilə yenidən Azərbaycana rəhbərliyə dəvət olunan Ulu Öndər Heydər Əliyev qısa zamanda ölkədə sabitliyi bərpa etdi və bu işdə onun ən etibar etdiyi orqanlardan biri də Daxili İşlər Nazirliyi orqanları idi. Məhz Heydər Əliyevin rəhbərliyi və şəхsi nəzarəti altında görülən tədbirlər sayəsində əllərdə olan on minlərlə qanunsuz odlu silah və sursat yığıldı, qanunsuz silahlı birləşmələr ləğv edildi, hakimiyyət orqanlarına meydan oxuyan yüzlərlə cinayətkar dəstə zərərsizləşdirildi, qısa müddətdə cinayətkarlığın dinamikasında müsbət təmayüllər müşahidə olunmağa başladı. Daxili işlər orqanları müstəqil dövlətin qurulmasının və sosial rifahın vacib şərti olan ictimai-siyasi sabitliyin təminatçılarından birinə çevrildi, dövlətçilik dəyərlərini hər şeydən üstün tutan, ən ali məqsədi vətənə xidmət etmək olan və Heydər Əliyev məktəbini keçmiş peşəkar hüquq mühafizə orqanı kimi formalaşdı.
Cənab Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan polisi özünün yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Xüsusilə 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Azərbaycan polisinin göstərdiyi xidmət, onların yalnız asayişin deyil, həm də torpaqlarımızın azadlığı uğrunda apardığı mübarizəyə verdiyi töhfə xalqımızın qürur mənbəyinə çevrildi.
Prezident İlham Əliyev vurğulayır:
“Güclü dövlətin təməli güclü təhlükəsizlik sistemidir. Azərbaycan polisi bu sistemin ayrılmaz hissəsidir.” Bu yüksək siyasi iradə və ardıcıl islahatlar nəticəsində daxili işlər orqanları təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq platformalarda da peşəkar fəaliyyət nümunəsi kimi tanınmaqdadır.
Azərbaycan polisi bu gün yalnız ölkə daxilində deyil, beynəlxalq arenada da etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Onun fədakar əməkdaşları istər pandemiya dövründə, istərsə də təbii fəlakətlər zamanı xalqın yanında olmuş, təhlükənin qarşısında ilk dayananlar sırasında olmuşlar. 2 İyul – Polis Günü isə bütün bu xidmətlərin təqdir olunması, ölkənin təhlükəsizliyi uğrunda çalışanlara hörmətin ifadəsidir.
Ulu Öndər Heydər Əliyevin siyasi irsi və Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə formalaşan müasir dövlət idarəetmə sistemi çərçivəsində Azərbaycan polisi bu gün qüdrətli, peşəkar və xalqına bağlı bir qurum kimi fəaliyyətini davam etdirir.
Bu şərəfli və vacib peşə fəaliyyətində dəyərli polislərimizə daim uğurlar arzu edirik.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 00:14
Mənfi sıfır - Hikmət Sabiroğlu yazır
Bu gün, 00:07
Novator.az saytının bütün arxivi yoxa çıxıb
Dünən, 18:18
Bakıda D-8 Media Forumu keçiriləcək
Dünən, 15:11
Mahir Quliyevin cəzaçəkmə yeri dəyişib
Dünən, 15:02
Rusiyada Polşa səfirinə hücum edilib
Dünən, 14:33
Yeni ildə bir həftə tətil olacaq? - Açıqlama
Dünən, 12:01
Rusiyaya qarşı qanun layihəsi təsdiqlənib
Dünən, 10:00
Tibb bacısının əri həkimi döyüb
Dünən, 09:22
İsrail 2 ildə Qəzzada 69 513 nəfəri öldürüb
Dünən, 08:37
Tramp yüz minlərlə dövlət qulluqçusunu ixtisar edib
19-11-2025, 19:49
İsrail ordusu Livanı yenidən bombalayır
19-11-2025, 15:44
Tağı İbrahimova 6 il həbs cəzası verilib
19-11-2025, 14:46
"Hər zəngi açmayın" - DİN-dən xəbərdarlıq
19-11-2025, 14:05
İki hakimə yeni vəzifə verilib
19-11-2025, 11:32
Ruslar iki şəhəri raketlə vurub
19-11-2025, 10:59
Meyitdən dializ xəstəsinə böyrək köçürülüb
19-11-2025, 10:57
Gələn il pensiyalar nə qədər artırıla bilər? - Açıqlama
19-11-2025, 09:12
Quldurluq etməkdə şübhəli şəxslər saxlanılıb
19-11-2025, 09:06
On iki kənd və bir qəsəbədə elektrik enerjisi kəsiləcək
19-11-2025, 08:54
ABŞ ordusunun nümayəndə heyəti Kiyevə gəlib
19-11-2025, 08:31
Kompüter insidentlərinə qarşı necə mübarizə aparmalı?
19-11-2025, 01:22
Moskvaya hücum edən PUA-lar vurulub
18-11-2025, 18:42
Gizlədilən xəzinə 400 ildən sonra tapılıb
18-11-2025, 18:39
Çoxsaylı saytların işində problem yaranıb
18-11-2025, 15:22
Yeni ildə əfv olacaq? - Açıqlama
18-11-2025, 14:25
Xıdırlı kəndinə növbəti köç olub
18-11-2025, 12:26
Ukraynanı 7 milyon insan tərk edib
18-11-2025, 11:43
Nazirin olduğu təyyarə alovlanıb - Video
18-11-2025, 11:28
Ukraynanın infrastrukturuna ağır zərbələr vurulub
18-11-2025, 08:55
Baş katib: ŞƏT davamlı inkişafa üstünlük verir
17-11-2025, 23:09
Bakıda yeniyetmə qətlə yetirilib
17-11-2025, 20:24
"WhatsApp" istifadəçilərinə xəbərdarlıq edilib
17-11-2025, 16:07
Keçmiş baş nazir edam cəzasına məhkum edilib
17-11-2025, 15:52
Əhməd Oruc insult keçirib: "Vəziyyəti ağırdır"
17-11-2025, 15:44
Mikayıl İsmayılovun oğlu axtarışa verilib
17-11-2025, 15:06
Bakı Hərbi Məhkəməsinə yeni hakimlər ezam edilib
17-11-2025, 14:56
Məmur icra başçısının müavinini döyüb
17-11-2025, 14:25
Qənimət Zahidov Baş Prokurorluğa çağırılıb
17-11-2025, 13:08
Lənkəranda iki nəfərin yanmış meyiti aşkarlanıb
17-11-2025, 12:40
Azal sərnişinlərə yeni qadağa qoyub
17-11-2025, 09:11
Mehriban Əliyeva sosial şəbəkədə paylaşım edib - Foto
17-11-2025, 08:58
Səhiyyə işçiləri hökumət əleyhinə yürüş keçiriblər
17-11-2025, 08:52
Ankara hökumətlə üsyançıların razılaşmasını alqışlayır
17-11-2025, 08:35
52 dövlət nasizmi “dəstəkləyir”
16-11-2025, 20:14
Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16-11-2025, 09:11
Bu gecə Rusiya səmasında 57 PUA vurulub
15-11-2025, 18:46
Xalq artisti Yaşar Nurinin qızı dünyasını dəyişib
15-11-2025, 14:23
Əməkdar artist Akif Mirabov vəfat edib
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
