Rusiya və Çin liderləri yenidən görüşəcək
Tarix: 15-10-2023 16:43 | Bölmə: Dünya
Rusiya və Çin liderləri yenidən görüşəcək

Rusiya prezidenti Vladimir Putin ABŞ-ın iki ən böyük strateji rəqibi ilə tərəfdaşlığı dərinləşdirməyə çalışmaq üçün bu həftə Çində Si Cinpinlə görüşəcək.

Reyting.az
xəbər verir ki, Putin oktyabrın 17-18-də Pekində keçiriləcək “Bir kəmər, bir yol” forumunda iştirak edəcək.

“Röyter” agentliyi yazır, Çin və Rusiya 2022-ci ilin fevralında “sərhədsiz” tərəfdaşlıq elan ediblər.

Xatırladaq ki, Putin Ukraynada genişmiqyaslı işğala başlamazdan bir neçə gün əvvəl Pekinə səfər edib və bundan sonra Avropanın İkinci Dünya Müharibəsindən bəri ən ölümcül quru müharibəsi başlayıb.

Birləşmiş Ştatlar Çinə ən böyük rəqibi, Rusiyaya isə ən böyük milli dövlət təhlükəsi kimi baxır, ABŞ prezidenti Co Bayden isə bu əsrin demokratiyalar və avtokratiyalar arasında ekzistensial mübarizə ilə müəyyən ediləcəyini deyib.

“Son onillikdə Si Cinpin Putin Rusiyası ilə dünyanın ən əhəmiyyətli elan edilməmiş ittifaqını yaradıblar. Birləşmiş Ştatlar dünyanın sürətlə yüksələn sistemli rəqibi və revanşist birölçülü fövqəldövlət olması ilə bağlı əlverişsiz faktla barışmalı olacaq. Ən böyük nüvə arsenalı ABŞ-a qarşı çıxmaqda sıx birləşib”,- deyə professor, Bill Klinton administrasiyasında müdafiə sferasının körkəmli nümayəndəsi Qrahman Ellison deyib.

Harvard Universitetinin professoru əlavə edib ki, hazırda ABŞ-Rusiya və Çin-ABŞ münasibətlərində gərginliyin davam edəcəyini gözləyir.

“Röyter”in məlumatına görə, Haaqa Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin mart ayında uşaqları Ukraynadan deportasiya etdiyinə görə, Putin barəsində həbs qərarı çıxardıqdan sonra bu, Kreml rəhbərinin keçmiş Sovet İttifaqından kənara bu il üçün ilk səfəri olacaq. Eyni zamanda bu, Ukraynaya genişmiqyaslı işğalın başlanmasından bəri yalnız ikinci belə səfərdir - keçən il Putin İranda bu ölkənin Ali Rəhbər Ayətullah Əli Xamenei ilə danışıqlar aparıb.

Bildirilir ki, Putinin Çinə səfəri zamanı diqqət etməli olduğu beş məqam var.

Müdafiə naziri Li Şanqunun altı həftədən çox müddət ərzində ictimaiyyətdən kənarda qalması ilə çinli müşahidəçilər Rusiya hərbi rəsmiləri ilə hər hansı əməkdaşlıq danışıqlarında kimin liderlik edəcəyini izləyəcəklər.

Li əvvəlki vəzifəsində Rusiya ilə əldə etdiyi silah müqaviləsinə görə, 2018-ci ildə ABŞ tərəfindən sanksiyaya məruz qalıb. Çinin döyüş əməliyyatları və planlaşdırılmasına cavabdeh olan hərbi qurumun sədri general Liu Zhenli bu vəzifəyə əsas namizəd kimi ortaya çıxıb.

Çin üçün Rusiya təkcə əsas neft və qaz mənbəyi deyil, dünyanın ən böyük nüvə dövləti də zəngin potensial texnologiya mənbəyidir. Çin Xalq Azadlıq Ordusu 2035-ci ilə qədər adi və nüvə qüvvələrini modernləşdirməyə çalışır.

2022-ci il Müdafiə Departamentinin qiymətləndirməsinə görə, Rusiya aviasiya, raket və hətta sualtı texnologiyası son onilliklərdə Çinə ötürülüb.

Çin və Rusiya mülki nüvə stansiyalarında sıx əməkdaşlıq edir, bəziləri hərbi plutonium istehsalı edə bilər, məsələn, Xiapudakı sürətli reaktorlar.

Bunlar öz yerində, rəsmi Pekin müharibəyə “xüsusi hərbi əməliyyat” kimi baxan Kremlin maraqlarına uyğun olaraq Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsini pisləməkdən və ya onu “işğal” adlandırmaqdan çəkinib. Eyni zamanda Çin Hindistandan sonra Rusiya neftinin ikinci ən böyük idxalçısı olmasına və bununla da Rusiya iqtisadiyyatını dəstəkləməsinə baxmayaraq, ABŞ Çinə Rusiyaya hər hansı silah göndərməmək barədə xəbərdarlıq edib.

Rusiyanın enerji nəhəngləri “Qazprom” və “Rosneft”in başçıları Aleksey Miller və İqor Seçin də Putinin Çinə səfərinə qatılacaqlar. Rusiya Çinə daha çox təbii qaz satmaq üçün razılığa gəlmək istəyir və Monqolustanın ərazisindən keçəcək və illik gücü 50 milyard kubmetr olan “Sibirin gücü-2” boru kəmərini çəkməyi planlaşdırır. İndiki “Sibirin gücü” 2025-ci ilə qədər 38 milyard kubmetr qaza çatacaq. Təklif olunan boru kəməri qazı Qərbi Sibirdəki Yamal yarımadasındakı yataqlardan dünyanın ən böyük enerji istehlakçısı və artan qaz istehlakçısı olan Çinə nəql edəcək. Bununla belə, qiymət hələ də razılaşdırılmalıdır.

Rusiya ilə Çin arasında ticarət bu ilin birinci yarısında 30% artıb və 2023-cü ildə 200 milyard dollardan çox artacaq. Rusiya indi Çinin Asiyadan kənarda ikinci ən böyük ticarət tərəfdaşıdır və bu ilin ilk doqquz ayında ticarətdə yarım trilyon dollar təşkil edən ABŞ-dan geri qalır. 176 milyard dolları Rusiyanın, 158 milyard dolları isə Almaniyanın payına düşür.

Xüsusilə əlavə olunur ki, Putin və Si kvant hesablamalarından və sintetik biologiyadan tutmuş casusluğa və sərt hərbi gücə qədər hər şeydə ABŞ-ın üstünlüyünə meydan oxuduğu kimi, Qərbi tənəzzüldə görən geniş dünyagörüşünü bölüşürlər. Amma 18 trilyon dollarlıq iqtisadiyyata rəhbərlik edən Si Cinpin Putinlə yaxın şəxsi əlaqələri hələ də dünyanın ən güclü hərbi gücü və ən zəngini olan 27 trilyon dollarlıq ABŞ iqtisadiyyatı ilə məşğul olmaq reallığı ilə balanslaşdırmalıdır.

ELÇİN




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}