Dövlət büdcəsinin hazırlanmasında ictimai iştirakçılıq

Xəbər lenti

16:32 / 20-11-2025

Həqiqi hərbi xidmətə çağırış başlayır - Sərəncam

16:28 / 20-11-2025

Trampın sülh planı Ukraynaya baha başa gələ bilər

16:15 / 20-11-2025

Ağdərəyə daha 27 ailə köçüb - (Yenilənib)

16:09 / 20-11-2025

Ermənistana silah satan Hindistan ABŞ-dan silah alır

16:00 / 20-11-2025

Qlobal təchizat zənciri kökündən dəyişə bilər

15:52 / 20-11-2025

Asim Xudiyev UEFA-dan təyinat alıb

15:47 / 20-11-2025

İşsizlikdən sığorta haqlarının artacağı gözlənilir

15:45 / 20-11-2025

Məhkəmədə baş redaktorun halı pisləşib

15:37 / 20-11-2025

Nazir: “Əmək pensiyalarının orta aylıq məbləği 590 manat olacaq”

15:25 / 20-11-2025

Mikayıl Cabbarov İsrail XİN başçısı ilə görüşüb

15:11 / 20-11-2025

Mahir Quliyevin cəzaçəkmə yeri dəyişib

15:02 / 20-11-2025

Rusiyada Polşa səfirinə hücum edilib

14:49 / 20-11-2025

Stomatoloqların kütləvi ixtisarları ilə bağlı etiraza Qurbanovdan - Reaksiya

14:33 / 20-11-2025

Yeni ildə bir həftə tətil olacaq? - Açıqlama

14:23 / 20-11-2025

Şuşakəndə və Hadruta köç karvanı gedib - (Yenilənib)

14:19 / 20-11-2025

Rusiyaya göndərilən afrikalıları eks-prezidentin qızı aldadıb

14:12 / 20-11-2025

Polşa təxribatlara qarşı tədbirləri gücləndirir

14:09 / 20-11-2025

AFFA 6 komandaya texniki məğlubiyyət verib

14:05 / 20-11-2025

Nəriman Həsənzadə xəstəxanaya yerləşdirilib

13:08 / 20-11-2025

Trampın köməkçisi sülh planını şərh etməyib

12:52 / 20-11-2025

Saxta sənədlə mer seçilən qadın insan alveri ilə məşğul olurmuş

12:35 / 20-11-2025

Sabah yağmursuz hava olacaq - Proqnoz

12:32 / 20-11-2025

Klinika həkimin pulunu ələ keçirib

12:23 / 20-11-2025

“AzerGold”un rəhbəri nazir olmaq istəyir

12:22 / 20-11-2025

Ukraynaya dair yeni plan təsdiq edilib

12:18 / 20-11-2025

Deputat: "Bəzi dövlətlərdə konsulluqlarımız açılmalıdır"

12:01 / 20-11-2025

Rusiyaya qarşı qanun layihəsi təsdiqlənib

11:55 / 20-11-2025

ABŞ-ın ələ keçirmək istədiyi ölkədə partlayış olub

11:51 / 20-11-2025

Rəqsanənin vəkili: "Zərərçəkənlərlə hər hansı problem qalmayıb"

11:48 / 20-11-2025

Suriyada terrorçu qruplarla qarşıdurma başlayıb

Xəbər lentinin davamı

Ən çox oxunanlar

18:00 / 16-11-2025

İlham Əliyev Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının iclasında çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar

20:14 / 16-11-2025

Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır

18:46 / 15-11-2025

Xalq artisti Yaşar Nurinin qızı dünyasını dəyişib

16:07 / 17-11-2025

Keçmiş baş nazir edam cəzasına məhkum edilib

14:42 / 17-11-2025

Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri vahid platformaya çevrilir

22:22 / 15-11-2025

Bakıda yaşayış binasında yanğın olub - Video

08:22 / 16-11-2025

Litva ordusu Molotov kokteyli ilə döyüşməli olacaq

08:25 / 18-11-2025

Əməkdar artist Yadigar Muradov vəfat edib

13:11 / 17-11-2025

ANAMA-nın əməkdaşı Ermənistanla sərhəd bölgədə minaya düşüb

21:00 / 19-11-2025

Bir qrup Füzuli sakini Qurbanqulu Berdiməhəmmədova məktub ünvanlayıb

10:58 / 16-11-2025

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan Mərkəzi Asiya ailəsinin üzvünə çevrilir

09:11 / 16-11-2025

Bu gecə Rusiya səmasında 57 PUA vurulub

Dövlət büdcəsinin hazırlanmasında ictimai iştirakçılıq
Tarix: 10-11-2020 15:04 | Bölmə: İqtisadiyyat

Şirift ölçüsü:

İctimai iştirakçılığa gələndə qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan qanunvericiliyində ictimai iştirakçılığın zəruri ilkin şərtləri nəzərdə tutulub. Azərbaycan Konstitusiyasında məlumatları “axtarmaq, əldə etmək, ötürmək, hazırlamaq və yaymaq” hüququ nəzərdə tutulub.

İctimai iştirakçılıq bir neçə formada tətbiq edilir.

– Parlamentin (Milli Məclisin) iclasları açıq keçirilir (qapalı keçirilməsin tələb olunmasa);
– “Normativ hüquqi aktlar haqqında” qanununa görə normativ hüquqi aktların layihələrinin hazırlanması işlərinin planlaşdırılmasında aşkarlıq nəzərdə tutulur və qeyd edilir ki, “dövlət proqramları və normativ hüquqi aktların layihələrinin hazırlanması planları onları təsdiq etmiş normayaratma orqanlarının aktları üçün nəzərdə tutulmuş qaydada təsdiq və dərc edilir” və “təsdiq edilmiş dövlət proqramları və normativ hüquqi aktların layihələrinin hazırlanması planları məlumat üçün əlaqədar dövlət orqanlarına göndərilir”.

Bundan başqa, ictimai iştirakçılığa birbaşa əlaqəli olan iki qanun da mövcuddur. Birincisi “İnformasiya əldə etmək haqqında” qanunudur (bu barədə ətraflı bir qədər sonra yazacayıq), ikincisi isə “İctimai iştirakçılıq haqqında” qanunudur. “İctimai iştirakçılıq haqqında” qanun məsləhətləşmələrin bir neçə növünü nəzərdə tutur.

Qanuna görə ictimai maraq doğuran məsələlərin ictimai müzakirəsi və qanun layihələrinin ictimai müzakirəsi, ictimai dinləmələr, ictimai rəyin öyrənilməsi, yazılı məsləhətləşmələr nəzərdə tutulub (qeydlərinin bildirməsi üçün ictimaiyyətin azı 7 gün vaxtı olur). Bundan başqa, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq edilmiş “Mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanlarının hazırladıqları hüquqi aktların layihələrinə dair ictimai dinləmə və ictimai müzakirənin keçirilməsi Qaydası” mövcuddur. Bu sənədlərdə bir neçə vacib məqama diqqət ayrılır və terminlər konkretləşdirilir:

• İctimai müzakirə – ictimai əhəmiyyətli qərarların qəbulu zamanı müvafiq məsələlər barəsində əhalinin müxtəlif təbəqələrinin təkliflərinin hazırlanması üçün aidiyyəti dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarının səlahiyyətli nümayəndələrinin, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının nümayəndələrinin, ayrı-ayrı vətəndaşların, mütəxəssis və ekspertlərin iştirakı ilə təşkil olunmuş yığıncaq”;
• İctimai dinləmə – hüquqi aktların layihələrinə, dövlət və cəmiyyət həyatının ayrı-ayrı məsələlərinə dair ictimaiyyətlə məsləhətləşmələrin keçirilməsi və vətəndaşların məlumatlandırılması üçün aidiyyəti dövlət və yerli özünüidarəetmə orqanlarının səlahiyyətli nümayəndələrinin, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının nümayəndələrinin, ayrı-ayrı vətəndaşların, mütəxəssis və ekspertlərin iştirakı ilə təşkil olunmuş yığıncaq.

İctimai dinləmələr və ictimai müzakirələr normativ aktın tərtib edildiyi və (və ya) parlament tərəfindən nəzərdən keçirildiyi zaman təşkil edilə bilər. Mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının hər biri hazırladığı hüquqi aktların layihələrinə dair ictimai dinləmə və ictimai müzakirənin təşkili üçün özünün rəsmi internet səhifəsində xüsusi bölmə ayırmalı və hazırladığı normativ hüquqi aktların layihələrini razılaşdırılması (təsdiq olunması) üçün göndərildiyi andan özünün rəsmi internet səhifəsinin xüsusi bölməsində yerləşdirməlidir. Normativ hüquqi aktın layihəsi ilə birlikdə aşağıdakılar barədə məlumatlar təqdim edilməlidir:

– ictimai dinləmənin və müzakirənin vaxtı və keçirilməsi müddəti;

– rəy, irad və təkliflərin təqdim olunması qaydası;

– onlara baxılması və nəticələrin açıqlanacağı müddətlər.

Vətəndaş cəmiyyəti institutlarının, ayrı-ayrı vətəndaşların, mütəxəssis və ekspertlərin hüquqi akt layihəsinə dair verdikləri rəy, irad və təkliflər də rəsmi internet səhifəsində yerləşdirilməli və onlarla tanış olmaq imkanı yaradılmalıdır. Layihəyə dair təqdim olunmuş rəy, irad və təkliflərə baxıldıqdan sonra layihədə dəyişikliklər edildiyi halda layihənin yenilənmiş mətni də ictimaiyyətə açıqlanmalıdır.

Həmçinin qeyd edilməlidir ki, “İctimai iştirakçılıq haqqında” qanuna əsasən,16 məşvərətçi qurum qismində ictimai şuranın yaradılması da mümkündür. İctimai şuralar aşağıdakı hüquqlara malikdirlər:

► mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanlarından öz fəaliyyəti üçün zəruri olan məlumatları, ictimaiyyətlə məsləhətləşmələr tələb edən məsələlər üzrə hüquqi aktların layihələrini almaq;
► ictimaiyyətlə məsləhətləşmələrin keçirilməsi barədə təkliflər vermək;
► müvafiq ərazidə və sahədə dövlət siyasətinin formalaşması və həyata keçirilməsi barədə təkliflərlə çıxış etmək;
► müvafiq sahədə dövlət siyasətinin hazırlanması və həyata keçirilməsi barədə hüquqi 16. 7-ci maddə. aktların layihələrinin hazırlanması ilə bağlı təkliflər vermək;
► ictimai əhəmiyyət kəsb edən məsələlərin həllinə dair vətəndaş cəmiyyəti institutlarının təkliflərini toplamaq, ümumiləşdirmək və mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti və yerli özünüidarəetmə orqanına təqdim etmək;
► dövlət və cəmiyyət həyatının ayrı-ayrı məsələlərinin müzakirəsi üçün açıq tədbirlər (ictimai müzakirələr, dinləmələr, seminarlar, konfranslar, dəyirmi masalar və digər tədbirlər) təşkil etmək;
► ictimai rəyin öyrənilməsi üçün sorğular keçirmək və ya müvafiq təşkilatlara sorğu keçirilməsi barədə təkliflər vermək;
► hüquqi aktların layihələrinin ictimai müzakirəsini keçirmək;
► şuranın işinə mərkəzi və yerli icra hakimiyyəti orqanlarının, yerli özünüidarəetmə orqanlarının nümayəndələrini, vətəndaş cəmiyyəti institutlarını, ekspertləri və elmi təşkilatların, o cümlədən beynəlxalq təşkilatların nümayəndələrini, ayrıayrı mütəxəssisləri cəlb etmək;
► öz məqsədlərini həyata keçirmək üçün daimi və müvəqqəti işçi orqanlar (komitələr, komissiyalar, ekspert qrupları, işçi qruplar və s.) yaratmaq.

Real təcrübələr barədə demək bir qədər çətindir. Azərbaycanda dövlət büdcəsinin ictimai müzakirələri əsasən KİV-lər vasitəsilə həyata keçirilir. Bir çox hallarda bu müzakirələr məlumatlandırmadan daha dərinə getmir. Son dövrlər müxtəlif deputatların aktivliyi müşahidə edilsə belə, hətta eyni zamanda Maliyyə nazirliyi tərəfindən müxtəlif sənədlərin dərci müşahidə edilsə belə (misal üçün iki il dalbadal sentyabr ayında Maliyyə nazirliyi dövlət büdcə layihəsinin ilkin parametrlərini dərc edilir), ictimai müzakirələrin və ya hansısa ictimai təşkilatların bu məsələlərə dair rəylərinin öyrənilib-öyrənilməməsinə dair məlumat verilmir. Düzdür ilkin parametrlər ilə bağlı bir sıra məqalələr dərc olunur. Amma ümumi müzakirəyə səbəb olduğuna dair məlumat yoxdur (ictimai təşkilatların rəyləri və s. dərc edilmir). Milli Məclisdə isə büdcə qanunvericiliyin qəbulu sürəti isə bir çox hallarda müxtəlif müzakirələrin olma ehtimalını azaldır.

Məqalə "Güzəran" sosial araşdırmalar ictimai birliyinin Azərbaycan Respublikasının prezidenti yanında QHT-lərə Dövlət Şurasının maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən "Korrupsiyanın səviyyəsinin öyrənilməsi məqsədilə ixtisaslaşdırılmış tədqiqatların və rəy sorğularının aparılmasına sair təşəbbüslər" layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.

Ana səhifəyə dön