19:28 / 17-05-2025
İranın konsorsium ideyası... - Tehran Körfəz qonşularına arxalanmaq istəyir
19:28 / 17-05-2025
General vəzifədən çıxarılıb
18:30 / 17-05-2025
Gəncədə 18 yaşlı gənc bıçaqlanıb
15:54 / 17-05-2025
Ədalət Partiyasına yeni sədr seçiblər - Yenilənib
13:59 / 17-05-2025
Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı xəbərdarlıq verilib
13:15 / 17-05-2025
Dövlət qulluqçularının reyestri aparılacaq - Fərman
13:00 / 17-05-2025
İlham Əliyev Tokayevə zəng edib
12:52 / 17-05-2025
Prokurorluq və DİN məktəblinin ölümü ilə bağlı birgə məlumat yayıb
12:06 / 17-05-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
10:38 / 17-05-2025
Venera planetində yaşayış mümkündür
09:35 / 17-05-2025
Kim Çen In orduya "müharibəyə hazır ol" tapşırığı verib
09:32 / 17-05-2025
Səfir Trampa görə istefa verib
09:18 / 17-05-2025
Gəncə Dövlət Filarmoniyasına direktor təyin olunub
00:07 / 17-05-2025
İlham Əliyev Azərbaycana dönüb
21:39 / 16-05-2025
Sumqayıtda daha bir nəfər dəm qazından ölüb
21:31 / 16-05-2025
Ermənistan ordusunun cinayətləri ilə bağlı hesabat məhkəmədə nümayiş olunub - Yenilənib
19:47 / 16-05-2025
Bu generallar üçün yaş məhdudiyyəti ləğv edilir
19:17 / 16-05-2025
Oleq Bakinskinin məhkəməsində mülki iddia qaldırılıb
18:31 / 16-05-2025
Gizlədilmiş üç vaqon qızılın yerini müəyyən ediblər - Foto
18:20 / 16-05-2025
MDB-nin təhlükəsizlik orqanlarının növbəti iclası keçirilib - Fotolar
17:38 / 16-05-2025
Bu gün Əfv Komissiyası 100-dən çox müraciətə baxıb - (Yenilənib)
17:37 / 16-05-2025
Türkiyənin qlobal rolu artır, təsir imkanları genişlənir - Partiya sədri
16:02 / 16-05-2025
İlham Əliyev Albaniyada Zirvə toplantısında - Yenilənib - Foto
15:57 / 16-05-2025
Qurani-Kərimi yandıran siyasətçini deportasiya ediblər
15:02 / 16-05-2025
15 gün sovetlərsiz yaşayan Lənkəran...
14:52 / 16-05-2025
Makron Azərbaycan prezidenti ilə görüşüb
14:28 / 16-05-2025
Prezident Jelka Tsviyanoviç ilə görüşüb
14:21 / 16-05-2025
İlham Əliyev Avropa İttifaqı rəhbərləri ilə görüşüb - Fotolar
14:11 / 16-05-2025
Bank hesablarından oğurluq: şikayətə 24 saat ərzində baxılacaq
14:03 / 16-05-2025
İlham Əliyev Nikol Paşinyanla görüşüb
13:04 / 13-05-2025

18:10 / 13-05-2025

17:13 / 13-05-2025

08:33 / 14-05-2025

23:22 / 14-05-2025

21:28 / 13-05-2025

10:14 / 15-05-2025

10:51 / 13-05-2025

11:28 / 13-05-2025

09:43 / 13-05-2025

07:33 / 13-05-2025

Alın yazısı
Tarix: 17-06-2019 12:58 | Bölmə: Azad MÜZƏFFƏRLİ

(Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabı haqqında düşüncələr)
Son illərdə Azərbaycan ədəbiyyatında öz dəsti-xətti ilə seçilən yazıçılardan biri də Yaşar Bünyaddır. Onun respublikamızda keçirilən ədəbiyyat müsabiqələrində bir qayda olaraq mükafatçılar sırasında yer tutması bunun bariz nümunəsidir. Yazıçının “Qoşalülə” hekayəsi “Ədəbi azadlıq 2014”, “General” hekayəsi isə manera.az saytının keçirdiyi müsabiqələrdə mükafata layiq görülüb. Azərbaycanın mənəvi sərvətlərini təbliğ edən “Ədibin Evi”nin təşkilatçılığı ilə keçirilən Mir Cəlalın xatirəsinə həsr olunan hekayə müsabiqəsində də Yaşar Bünyad (Əhmədov) fərqlənərək ikinci yeri tutub (xatırladaq ki, həmin müsabiqədə 1-ci yerə heç kəs layiq görülməyib). Ölkəmizin sanballı ədəbi tənqidçilərindən Elnarə Akimovanın ötən il “Ədəbiyyat qəzeti”ndə çap olunan “Yaşar Bünyadın hekayələri diskurs kimi” yazısı bu yazıçının yaradıcılığına verilən layiqli qiymət və müəllifin (Elnarə Akimova) üzərinə düşən mənəvi məsuliyyəti şərəflə yerinə yetirməsinin daha bir əyani nümunəsi kimi dəyərləndirilməlidir.
Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabında yeddi hekayəsi yer alıb. Onun bundan əvvəl çap olunan “İblis busəsi” romanı da oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. “Miqrant” kitabında toplanan “Miqrant”, “Hürməyən küçüyün ariyası”, “General”, “Quşlar qayıtdısa”, “Sükutun rahatlığı”, “Ata” və “Qoşalülə” hekayələri Yaşar Bünyadın Azərbaycan və dünya ədəbiyyatına dərindən bələd olmasına, eləcə də, milli-mənəvi dəyərlərimizə xüsusi önəm verməsinə dəlalət edir. Hekayələrin əksəriyyəti birinci şəxsin dilindən qələmə alınıb. Bu da həmin əsərlərin oxunaqlığına əlavə çalar qatır. Yaşar Bünyadın qələmə aldıqları ona görə dəyərlidir ki, bu yazıların hamısının mayası bədiilikdən yoğrulub və göbəyi ədəbiyyat qayçısı ilə kəsilib.
Müəllifin müraciət etdiyi mövzular əsasən milli-mənəvi dəyərlərimizə söykənsə də, işlənmə texnikası baxımından bir-birini təkrar etmir, fərqlidir. O, nəqletmənin cilovunu möhkəm-möhkəm əldə saxalaya bilir, süjet xətti boyunca bunu mətləbə görə şüurlu şəkildə və peşəkarcasına nizamlayır. Hekayələrin dili ürəyəyatımlı, təhkiyə də mükəmməldir, əksər hallarda narın-narın yağan yağışa bənzəyir. Bu da oxucunun ruhunu oxşamaqla yanaşı onu düşünüb-daşınmağa sövq edir. Obrazlı düşüncə, üslubun özünəməxsusluğu, hekayələrdəki ideyanın orijinallığı, ruhsal qatın oxucunu daim həssas vəziyyətdə saxlaması və digər üstünlüklər müəllifin yüksək peşəkarlıq səviyyəsinə dəlalət edir. Yaşar Bünyadın əsərlərində bədii təfəkkür və təxəyyül bir-birini üzvi şəkildə tamamlayır. Onun yazılarında mükəmməl struktur, obrazların tipikliyi, hadisə planının məntiqi gedişi, bədii texnikanın orijinallığı, yazı dilinin canlılığı və bədii vasitələrin rəngarəngliliyi diqqəti çəkir. Vizuallığın kifayət qədər əhatəli olması da müəllifin əsərlərinə təsirsiz ötüşmür. Onun yazılarında vizuallığın öhdəsindən məharətlə gəlməsi təsadüfi deyil. Beləki, vaxtilə bir müddət kinostudiyada çalışması və “Qayınana” kimi məşhur filmdə epizodik rola layiq görülməsi bu baxımdan öz sözünü deyir. Bundan başqa, müəllifi yaxından tanıdığımdan onun ta ağlı kəsəndən müxtəlif səhnəciklər uydurmaqla evlərini teatra çevirərək rejissorluq etməsini, qələmə daim sadiqliyini də ərz etməyi mənəvi borcum bildim. Elə məhz yazıb-yaratmağa mənən bağlı olmasının məntiqi nəticəsi olaraq Yaşar Bünyad ömrünün müdrik çağında yenidən ədəbiyyat aləminə baş vurdu və qələmini bir daha sınadı. Ötən qısa zaman kəsiyi də onun buna tam haqqı çatdığını təsdiqlədi. Bir sözlə, alın yazısından qaçmaq hələki kimsəyə müyəssər olmayıb.

Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabındakı hekayələri milli-mənəvi dəyərlərimizə ögey münasibətə və bəzi soydaşlarımızın assimilyasiyaya meylliyinə qəti etiraz xarakteri daşıyır. Elə, götürək “Miqrant” hekayəsini. Həmin hekayədə böyük mətləblər qələmə alınıb. Bu məqamda onu da qeyd etməliyəm ki, hekayədə araya-ərsəyə gətirilənlər xeyli müddət Rusiyada yaşayan müəllifin uzunmüddətli müşahidələri və görüb-götürdüklərinə komplesk yanaşmasının konkret məhsuludur. Ötən əsrin 90-cı illərində Rusiyada millətçilərin, skinxedlərin orada məskunlaşan soydaşlarımıza qarşı olmazın qəddarlığının mahiyyətini yazıçı böyük ustalıqla yaradıb. Əslində, bu, elə həmişə belə olub və indi də belədir. “Miqrant” hekayəsində bazarda bizimkilərə qarşı olmazın divan tutulması səhnəsinin qurbanlarından birinin (hekayədəki əsas surət) dilə gətirdikləri diqqətəlayiqdir:
... Kiməm ki? Ömrü boyu doğma sandığım bir toplum içində öz keçmişiylə pıçıldaşan yad bir varlıq – MİQRANT! Bu kəlmənin dar çərçivəsindəyəm... və başqa heç nə... Ağırlığına tab gətirəcək çiyinlərimi də çox gördüm sənə ana!..
Zənnimcə, yenidən orta məktəblərdə rusca təhsilin mataha döndüyü indiki zamanda assimilyasiya meylin qarşısının alınmasında bu qəbildən hekayələr və digər ədəbi əsərlər də vacib rol oynaya bilər. Bu baxımdan Yaşar Bünyadın “Miqrant” hekayəsi kimi ibrətamiz ədəbi əsərlərin rus dili bölmələrində təhsil alanlara əlavə oxu kimi tövsiyə edilməsi məqsədəuyğun olardı.
Müəllifin “Quşlar qayıtdısa” və digər hekayələri də insanı yerindən oynadır, reallığın gözünə dik baxmağa çağırır. Həmişə mənəvi paklıq, halallıq məkanı sayılan, alın təri ilə əppək qazanılan sirli-sehrli kəndlərimizin boşalmasına biganə qala bilməyən, kəndin-kəsəyin dilini yaxşı bilən müəllif “Quşlar qayıtdısa” hekayəsinin qəhrəmanının (kəndin sonuncu sakininin) yaşantılarında bunu dolğuncasına qələmə ala bilib:
... “Əgər, sərçələr qayıdıbsa, görəsən, qaranquşlar da dönər, yağışı canına çəkən ceviz kötükləri cücərər, boy atıb qol-budaqlı ağac olar, zəhləm getmiş qarğalar da qayıdar? Bilmək olmaz, birdən, Əbdülünkülərdən biri döndü, qənşərinə çıxan olmalıdı axı...”
Hekayələrindəki oynaq təhkiyə, illərin müşahidəsi əsasında obrazların daxili aləminə dərindən nüfuz etmə bacarığı, məğzin dərinliyi, incə satirik çalarlar, müəllifin özünün daxili yaşantılarını əsərlərinə peşəkarcasına “köçürməsi” və tutumlu dil də diqqətdən yayınmır. Bunun əyani nümunəsi kimi “Bir küçüyün sərgüzəştləri” silsiləsindən “General” hekayəsindəki gündəlik ən bahalı şampunlarla çimizdirilən ev itinin həyatı təsvir edilən bir parçaya diqqət kəsilək:
... İndi bu nəhəng həyətdəyəm; göy üzündən başqa heç yer görünməyən, bağlı-bağatlı bir malikanənin həyətində. Adamlar da mənim yaşayışıma həsəd apara bilər, lap paxıllıq da edər məncə; ayrıca otağım, ayrıca vannam, rahat yatağım... Yeməyim də gündə üç dəfə, özü də iri-iri yağlı tikələr! Yaşa da!..

Yaşar Bünyadın nəsrindəki poetik ruh da təsadüfi xarakter daşımır. Bu da onun nəsr ustası olması ilə yanaşı nəzm sahəsində də kifayətə qədər özünü sınamasından irəli gəlir. Xatırladım ki, “Ədəbi Azadlıq-2013” Milli Müsabiqəsində o, şairlər arasında ilk onluqda qərarlaşaraq bir sıra tanınmış yazarları belə geridə qoyub. Ədalət naminə onu da qeyd etməliyəm ki, hər bir kəs kimi Yaşar Bünyadın da qələmə aldıqlarının heç də hamısı eyni qüvvədə deyil. Bir sıra əsərlərindən də göründüyü kimi ədəbi zirvəyə doğru yolda o da hələ xeyli tər tökməlidir. Yolun açıq olsun, qardaş, növbəti yaradıcılıq uğurları diləyi ilə...
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 17-06-2019 12:58 | Bölmə: Azad MÜZƏFFƏRLİ

(Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabı haqqında düşüncələr)
Son illərdə Azərbaycan ədəbiyyatında öz dəsti-xətti ilə seçilən yazıçılardan biri də Yaşar Bünyaddır. Onun respublikamızda keçirilən ədəbiyyat müsabiqələrində bir qayda olaraq mükafatçılar sırasında yer tutması bunun bariz nümunəsidir. Yazıçının “Qoşalülə” hekayəsi “Ədəbi azadlıq 2014”, “General” hekayəsi isə manera.az saytının keçirdiyi müsabiqələrdə mükafata layiq görülüb. Azərbaycanın mənəvi sərvətlərini təbliğ edən “Ədibin Evi”nin təşkilatçılığı ilə keçirilən Mir Cəlalın xatirəsinə həsr olunan hekayə müsabiqəsində də Yaşar Bünyad (Əhmədov) fərqlənərək ikinci yeri tutub (xatırladaq ki, həmin müsabiqədə 1-ci yerə heç kəs layiq görülməyib). Ölkəmizin sanballı ədəbi tənqidçilərindən Elnarə Akimovanın ötən il “Ədəbiyyat qəzeti”ndə çap olunan “Yaşar Bünyadın hekayələri diskurs kimi” yazısı bu yazıçının yaradıcılığına verilən layiqli qiymət və müəllifin (Elnarə Akimova) üzərinə düşən mənəvi məsuliyyəti şərəflə yerinə yetirməsinin daha bir əyani nümunəsi kimi dəyərləndirilməlidir.
Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabında yeddi hekayəsi yer alıb. Onun bundan əvvəl çap olunan “İblis busəsi” romanı da oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. “Miqrant” kitabında toplanan “Miqrant”, “Hürməyən küçüyün ariyası”, “General”, “Quşlar qayıtdısa”, “Sükutun rahatlığı”, “Ata” və “Qoşalülə” hekayələri Yaşar Bünyadın Azərbaycan və dünya ədəbiyyatına dərindən bələd olmasına, eləcə də, milli-mənəvi dəyərlərimizə xüsusi önəm verməsinə dəlalət edir. Hekayələrin əksəriyyəti birinci şəxsin dilindən qələmə alınıb. Bu da həmin əsərlərin oxunaqlığına əlavə çalar qatır. Yaşar Bünyadın qələmə aldıqları ona görə dəyərlidir ki, bu yazıların hamısının mayası bədiilikdən yoğrulub və göbəyi ədəbiyyat qayçısı ilə kəsilib.
Müəllifin müraciət etdiyi mövzular əsasən milli-mənəvi dəyərlərimizə söykənsə də, işlənmə texnikası baxımından bir-birini təkrar etmir, fərqlidir. O, nəqletmənin cilovunu möhkəm-möhkəm əldə saxalaya bilir, süjet xətti boyunca bunu mətləbə görə şüurlu şəkildə və peşəkarcasına nizamlayır. Hekayələrin dili ürəyəyatımlı, təhkiyə də mükəmməldir, əksər hallarda narın-narın yağan yağışa bənzəyir. Bu da oxucunun ruhunu oxşamaqla yanaşı onu düşünüb-daşınmağa sövq edir. Obrazlı düşüncə, üslubun özünəməxsusluğu, hekayələrdəki ideyanın orijinallığı, ruhsal qatın oxucunu daim həssas vəziyyətdə saxlaması və digər üstünlüklər müəllifin yüksək peşəkarlıq səviyyəsinə dəlalət edir. Yaşar Bünyadın əsərlərində bədii təfəkkür və təxəyyül bir-birini üzvi şəkildə tamamlayır. Onun yazılarında mükəmməl struktur, obrazların tipikliyi, hadisə planının məntiqi gedişi, bədii texnikanın orijinallığı, yazı dilinin canlılığı və bədii vasitələrin rəngarəngliliyi diqqəti çəkir. Vizuallığın kifayət qədər əhatəli olması da müəllifin əsərlərinə təsirsiz ötüşmür. Onun yazılarında vizuallığın öhdəsindən məharətlə gəlməsi təsadüfi deyil. Beləki, vaxtilə bir müddət kinostudiyada çalışması və “Qayınana” kimi məşhur filmdə epizodik rola layiq görülməsi bu baxımdan öz sözünü deyir. Bundan başqa, müəllifi yaxından tanıdığımdan onun ta ağlı kəsəndən müxtəlif səhnəciklər uydurmaqla evlərini teatra çevirərək rejissorluq etməsini, qələmə daim sadiqliyini də ərz etməyi mənəvi borcum bildim. Elə məhz yazıb-yaratmağa mənən bağlı olmasının məntiqi nəticəsi olaraq Yaşar Bünyad ömrünün müdrik çağında yenidən ədəbiyyat aləminə baş vurdu və qələmini bir daha sınadı. Ötən qısa zaman kəsiyi də onun buna tam haqqı çatdığını təsdiqlədi. Bir sözlə, alın yazısından qaçmaq hələki kimsəyə müyəssər olmayıb.

Yaşar Bünyadın “Miqrant” kitabındakı hekayələri milli-mənəvi dəyərlərimizə ögey münasibətə və bəzi soydaşlarımızın assimilyasiyaya meylliyinə qəti etiraz xarakteri daşıyır. Elə, götürək “Miqrant” hekayəsini. Həmin hekayədə böyük mətləblər qələmə alınıb. Bu məqamda onu da qeyd etməliyəm ki, hekayədə araya-ərsəyə gətirilənlər xeyli müddət Rusiyada yaşayan müəllifin uzunmüddətli müşahidələri və görüb-götürdüklərinə komplesk yanaşmasının konkret məhsuludur. Ötən əsrin 90-cı illərində Rusiyada millətçilərin, skinxedlərin orada məskunlaşan soydaşlarımıza qarşı olmazın qəddarlığının mahiyyətini yazıçı böyük ustalıqla yaradıb. Əslində, bu, elə həmişə belə olub və indi də belədir. “Miqrant” hekayəsində bazarda bizimkilərə qarşı olmazın divan tutulması səhnəsinin qurbanlarından birinin (hekayədəki əsas surət) dilə gətirdikləri diqqətəlayiqdir:
... Kiməm ki? Ömrü boyu doğma sandığım bir toplum içində öz keçmişiylə pıçıldaşan yad bir varlıq – MİQRANT! Bu kəlmənin dar çərçivəsindəyəm... və başqa heç nə... Ağırlığına tab gətirəcək çiyinlərimi də çox gördüm sənə ana!..
Zənnimcə, yenidən orta məktəblərdə rusca təhsilin mataha döndüyü indiki zamanda assimilyasiya meylin qarşısının alınmasında bu qəbildən hekayələr və digər ədəbi əsərlər də vacib rol oynaya bilər. Bu baxımdan Yaşar Bünyadın “Miqrant” hekayəsi kimi ibrətamiz ədəbi əsərlərin rus dili bölmələrində təhsil alanlara əlavə oxu kimi tövsiyə edilməsi məqsədəuyğun olardı.
Müəllifin “Quşlar qayıtdısa” və digər hekayələri də insanı yerindən oynadır, reallığın gözünə dik baxmağa çağırır. Həmişə mənəvi paklıq, halallıq məkanı sayılan, alın təri ilə əppək qazanılan sirli-sehrli kəndlərimizin boşalmasına biganə qala bilməyən, kəndin-kəsəyin dilini yaxşı bilən müəllif “Quşlar qayıtdısa” hekayəsinin qəhrəmanının (kəndin sonuncu sakininin) yaşantılarında bunu dolğuncasına qələmə ala bilib:
... “Əgər, sərçələr qayıdıbsa, görəsən, qaranquşlar da dönər, yağışı canına çəkən ceviz kötükləri cücərər, boy atıb qol-budaqlı ağac olar, zəhləm getmiş qarğalar da qayıdar? Bilmək olmaz, birdən, Əbdülünkülərdən biri döndü, qənşərinə çıxan olmalıdı axı...”
Hekayələrindəki oynaq təhkiyə, illərin müşahidəsi əsasında obrazların daxili aləminə dərindən nüfuz etmə bacarığı, məğzin dərinliyi, incə satirik çalarlar, müəllifin özünün daxili yaşantılarını əsərlərinə peşəkarcasına “köçürməsi” və tutumlu dil də diqqətdən yayınmır. Bunun əyani nümunəsi kimi “Bir küçüyün sərgüzəştləri” silsiləsindən “General” hekayəsindəki gündəlik ən bahalı şampunlarla çimizdirilən ev itinin həyatı təsvir edilən bir parçaya diqqət kəsilək:
... İndi bu nəhəng həyətdəyəm; göy üzündən başqa heç yer görünməyən, bağlı-bağatlı bir malikanənin həyətində. Adamlar da mənim yaşayışıma həsəd apara bilər, lap paxıllıq da edər məncə; ayrıca otağım, ayrıca vannam, rahat yatağım... Yeməyim də gündə üç dəfə, özü də iri-iri yağlı tikələr! Yaşa da!..

Yaşar Bünyadın nəsrindəki poetik ruh da təsadüfi xarakter daşımır. Bu da onun nəsr ustası olması ilə yanaşı nəzm sahəsində də kifayətə qədər özünü sınamasından irəli gəlir. Xatırladım ki, “Ədəbi Azadlıq-2013” Milli Müsabiqəsində o, şairlər arasında ilk onluqda qərarlaşaraq bir sıra tanınmış yazarları belə geridə qoyub. Ədalət naminə onu da qeyd etməliyəm ki, hər bir kəs kimi Yaşar Bünyadın da qələmə aldıqlarının heç də hamısı eyni qüvvədə deyil. Bir sıra əsərlərindən də göründüyü kimi ədəbi zirvəyə doğru yolda o da hələ xeyli tər tökməlidir. Yolun açıq olsun, qardaş, növbəti yaradıcılıq uğurları diləyi ilə...
Müəllifin bütün yazıları - Azad MÜZƏFFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
9-08-2020, 16:22
Azad MÜZƏFFƏRLİ - Erməni qaraçıları, yoxsa, qaraçı ermənilər - Azad Müzəffərli yazır