19:04 / 23-08-2019
Bulvar İdarəsindən şübhəli tender - Yayda Novruzla bağlı maliyyə əməliyyatı nəyə hesablanıb?
18:37 / 23-08-2019
Əli Əhmədov partiyadaşlarını topladı - YAP-da müşavirə
18:28 / 23-08-2019
İlham Əliyev ukraynalı həmkarını təbrik edib
18:17 / 23-08-2019
Bakıda şok olay: ata 14 yaşlı qızını bir zorlayıb...
18:01 / 23-08-2019
Doğum evlərində dəhşət – Pediatr Mehriban Əliyevaya müraciət etdi - Fotolar
17:59 / 23-08-2019
Ermənilər Füzulini xarabalığa çevirib
17:46 / 23-08-2019
Milyarder Devid Kox vəfat etdi
17:35 / 23-08-2019
Qəbələdə güclü yanğın: yanğının söndürülməsinə helikopter və təyyarə də cəlb edilib
17:07 / 23-08-2019
Deputat Ağalar Vəliyev xaricdə oğlunun adına nələr almayıb ki... - Siyahı yayıldı - Fotolar
17:02 / 23-08-2019
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı
16:58 / 23-08-2019
Ərdoğan Putinə zəng etdi - Səbəb
16:49 / 23-08-2019
Yeni Ramanada 50 ədəd şam ağacı yanıb
16:20 / 23-08-2019
Yol polisindən sürücülərə - Xəbərdarlıq
16:10 / 23-08-2019
"Gəncə hadisələri"ndə tutulanlardan biri azadlığa çıxdı
16:06 / 23-08-2019
"Məni alın" - Neymar "Barselona" səsləndi
16:01 / 23-08-2019
Murad Dadaşov yeni layihə reallaşdırmaq istəyir
15:56 / 23-08-2019
Muğam dünyasına növbəti səyahət olacaq - Foto
15:44 / 23-08-2019
Şüvəlanda istirahət edən şəxs bıçaqlanıb - 2 min avro pulu aparılıb
15:23 / 23-08-2019
Azərbaycanlı hakim Çempionlar Liqasının oyununa təyinat alıb
15:04 / 23-08-2019
İqtisadçı alim: “Gömrük Komitəsi öz funksiyasını yerinə yetirə bilmir”
14:59 / 23-08-2019
İki ölkə Azərbaycana yeni səfir göndərdi
14:55 / 23-08-2019
Azərbaycanın xarici dövlət borcunun məbləği açıqlanıb
14:32 / 23-08-2019
Çin dünya çempionatı üçün 9 futbolçunu milliləşdirmək istəyir
13:59 / 23-08-2019
Bakıda maşın köpüdən aşdı - Yaralılar var
13:28 / 23-08-2019
Bakıda keçmiş prezidentə hökm oxundu
13:22 / 23-08-2019
“Müdafiə Nazirliyinin məlumatı ilə razılaşıram” – Qabil Hüseynli
13:04 / 23-08-2019
Azərbaycanlı futbolçu Küveyt klubuna satıldı
12:39 / 23-08-2019
Bakıda isti, rayonlarda yağış olacaq - Hava proqnozu
21:35 / 21-08-2019
İlham Əliyev vergi ilə bağlı fərman imzaladı - Dəyişiklik
15:14 / 19-08-2019
Məktəblərdə rəhbər vəzifələrə seçim başlayıb
00:47 / 20-08-2019
Bakının metro kralının Londonda böyük sərvəti var: Hüseynovun oğlu əmlak biznesi ilə məşğuldur - Fotolar
16:28 / 19-08-2019
Putinin siyasi varisi: 14 ildir prezidentin yaxın çevrəsindədir - Foto
18:01 / 23-08-2019
Doğum evlərində dəhşət – Pediatr Mehriban Əliyevaya müraciət etdi - Fotolar
12:40 / 19-08-2019
Gəncə teraktı ilə bağlı şok video yayıldı - Video
12:40 / 22-08-2019
Komitə sədri ilə nazir soydaşlarımızın probleminə biganə yanaşır
16:39 / 21-08-2019
Deputat İqbal Məmmədov bir gündə 1 milyon 100 min manat xərcləyib
18:24 / 21-08-2019
İki nəfərə general rütbəsi verildi - XDMX-nin bir qrup əməkdaşı təltif olundu - Sərəncam
Separatçılığın yeni dalğası
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
31-07-2019, 14:06
Xəqani CƏFƏRLİ - İnqilabın baş verəcəyi tarix - Onu əvvəlcədən təyin etmək mümkündürmü?
8-07-2019, 10:46
Xəqani CƏFƏRLİ - Televiziyaların qəbirqazanı - YouTube
26-06-2019, 16:31
Xəqani CƏFƏRLİ - Oliqarxlara qarşı qiyam
13-05-2019, 10:21
Xəqani CƏFƏRLİ - Türkiyənin son şansı - X. Cəfərli yazır
24-04-2019, 10:15
Xəqani CƏFƏRLİ - Azərbaycan əqli məhsul istehsalı dövrünə hazırdırmı?
14-04-2019, 23:13
Xəqani CƏFƏRLİ - Azərbaycan gənci ali təhsili harada almalıdır?
8-04-2019, 11:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Qubad İbadoğlunun tövsiyələrinə sözardı
4-04-2019, 13:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Nazarbayevdən sonra növbə kimindir?
17-03-2019, 10:43
Xəqani CƏFƏRLİ - Putin rejimi ilə yeni savaş
10-03-2019, 01:07
Xəqani CƏFƏRLİ - Postsovet adamı və İlon Mask
25-02-2019, 16:12
Xəqani CƏFƏRLİ - 1989-cu ildəki siyasi mənzərənin təkrarı
14-02-2019, 11:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Venesuela dərsləri - X. Cəfərli yazır
26-01-2019, 19:17
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın rişxəndə səbəb olan qərarı
20-08-2018, 13:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın yanlışı
12-02-2018, 22:44
Xəqani CƏFƏRLİ - Estoniya nümunəsi
3-02-2018, 20:35
Xəqani CƏFƏRLİ - “Kreml hesabatı” - Başlanğıc, yoxsa...
28-01-2018, 22:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın Suriya imtahanı
20-01-2018, 00:08
Xəqani CƏFƏRLİ - Moldova zorən müttəfiqlikdən xilas olur
6-01-2018, 15:15
Xəqani CƏFƏRLİ - Prosesin Rusiya, Qafqaz və Yaxın Şərq təhlükəsi
26-12-2017, 10:02
Xəqani CƏFƏRLİ - 2018 - siyasi təlatümlər ili, yoxsa...
11-12-2017, 16:11
Xəqani CƏFƏRLİ - Yeni ilin ilk ayı – Dekabr
4-12-2017, 10:50
Xəqani CƏFƏRLİ - Ermənistanın növbəti hiyləsi
25-11-2017, 14:08
Xəqani CƏFƏRLİ - Devrilmək növbəsi çatmış diktatorlar
20-11-2017, 10:40
Xəqani CƏFƏRLİ - Qaragünlü Zimbabve ağ günə çıxacaqmı?
21-10-2017, 12:47
Xəqani CƏFƏRLİ - Prezidentin qardaşını həbs edən xanım
11-10-2017, 15:45
Xəqani CƏFƏRLİ - “Rusiyanın vicdanı” öldü
5-10-2017, 13:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Separatçılığın yeni dalğası
13-03-2017, 11:50
Xəqani CƏFƏRLİ - Neft zənginlərinin qara günləri
4-03-2017, 17:44
Xəqani CƏFƏRLİ - Dəlisov prezident
25-02-2017, 15:53
Xəqani CƏFƏRLİ - Lukaşenko Putin mifini dağıdır
19-02-2017, 14:55
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampın ilk itkisi
8-02-2017, 18:36
Xəqani CƏFƏRLİ - Qloballaşmadakı fasilə
30-01-2017, 16:06
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampa qarşı ilk qiyam
23-01-2017, 15:46
Xəqani CƏFƏRLİ - Təhlükəli Tramp dövrü
17-01-2017, 17:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın savaşı
9-01-2017, 11:57
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanı Tramp da xilas edə bilməyəcək
30-12-2016, 16:31
Xəqani CƏFƏRLİ - İllərə bərabər ay
26-12-2016, 15:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyaya dekabr zərbəsi
6-12-2016, 16:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın yeni istəyi
30-11-2016, 12:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Yeni savaş
21-11-2016, 14:01
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampın zədəli qələbəsi
25-10-2016, 17:33
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın Hələb cinayətləri
18-10-2016, 15:03
Xəqani CƏFƏRLİ - Prezidentlərin müqayisəsi
9-10-2016, 17:57
Xəqani CƏFƏRLİ - Sorosun ittihamı
27-09-2016, 17:48
Xəqani CƏFƏRLİ - Şübhəli qələbə
20-09-2016, 22:52
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiya güzəştə gedib?
28-08-2016, 23:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Baş nazirin yanlış öncəgörməsi
8-08-2016, 00:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın taleyi Suriyada həll olunur
Qüdrət Həsənquliyev: “Birinə deyirsən sən terrorçu ilə görüşmüsən və bunun məsuliyyyətini daşımalısan, deyir, mən agent deyiləm. Yaxud deyirlər biologiya üzrə, həm də nəzəri məsələlərə görə Nobel mükafatı verilmir, deyir, paxıllıq edirsiniz”
Vüqar Bayramov: “Süni qiymət artımına qarşı mübarizə güclənərsə, bəzi məhsullara, xüsusən ərzaq mallarına olan tələbat yerli istehsal hesabına ödənərsə, o zaman ciddi qiymət artımı ehtimal eləmirəm”
Fazil Mustafa: “Qanuni ya qanunsuz yolla toplanaraq xaricə aparılmış vəsaitlər üzərində amnistiyanın tətbiqi ölkənin investisiya mühitinə müsbət təsir edər”
Xalq artisti deyir ki, tamaşaçının zövqünü korlayıblar: “İndi qeyri-peşəkarlar seriallar və yaxud rejissorluqdan xəbəri olmayanlar film çəkir”
Rafiq Allahverdiyev deyir ki, yaş dövrünün tələblərinə uyğun olaraq yeniyetmələrə qayğı və sevginin azlığı onları yanlış dəyər axtarmağa sövq edir
