00:34 / 21-05-2019
Xavi karyerasını başa vurdu
00:08 / 21-05-2019
İş adamı İlham Əliyevdən kömək istədi: “Ailəmin və yaxınlarımın həyatı təhlükədədir”
22:11 / 20-05-2019
Ramazanın 16-cı gününün duası: imsak və iftar vaxtı
21:50 / 20-05-2019
İran geri çəkilmədi: uranın istehsalı 4 dəfə artırılacaq
21:04 / 20-05-2019
Erməni deputat “müsəlman” oğlanın müdafiəsinə qalxdı - Foto
20:48 / 20-05-2019
Luçesku “Beşiktaş”a gəlməyəcəyini açıqladı
20:46 / 20-05-2019
Narkomanlığa qarşı necə mübarizə aparmalı?
19:54 / 20-05-2019
Türkiyədə Xarici İşlər Nazirliyinin 249 əməkdaşının həbsi gözlənilir
19:42 / 20-05-2019
Fuad Abbasov Azərbaycana deportasiya ediləcək - Vəkil
19:33 / 20-05-2019
Ukraynanın baş naziri istefa verdi
19:20 / 20-05-2019
Paşinyan Qarabağdakı separatçı rejimin başçısını təcili Yerevana çağırdı
19:07 / 20-05-2019
Yanacaqdoldurma məntəqəsində partlayış: 3 nəfər ölüb, 4-ü yaralanıb
19:03 / 20-05-2019
Daşnaklar Yerevanda mitinq təşkil edir
18:56 / 20-05-2019
Sərhəddə 21 cəsəd tapılıb
18:46 / 20-05-2019
Tramp və kürəkəninin adı yeni qalmaqalda hallanır
18:24 / 20-05-2019
Anasını boğub öldürən keçmiş məhkum həbs edildi - Təfərrüat
18:14 / 20-05-2019
“Eurovision”un son 10 ildəki qalibləri hansı işlə məşğuldur?
18:08 / 20-05-2019
Məhkəmə hakimi polis rəisləri ilə bağlı DİN-ə müraciət etdi
17:59 / 20-05-2019
Fədayə Laçının məhkəməsi təxirə salınıb
17:54 / 20-05-2019
Büdcənin icrası və gömrükdə audit... - Palata iki məsələ ilə bağlı MM-ə sənəd göndərdi
17:51 / 20-05-2019
Məşhur futbolçu "Çelsi" azarkeşlərinə çağırış etdi
17:11 / 20-05-2019
"ASAN-Xidmət"ə 20 milyon ayrıldı
17:06 / 20-05-2019
Dollar neçəyə olacaq? - Məzənnə açıqlandı
17:00 / 20-05-2019
Omanın xarici işlər naziri Ağ Evdən Tehrana ismarışlar çatdırıb
17:00 / 20-05-2019
Komitə sədri rəisi vəzifədən azad edib - Səbəb
16:45 / 20-05-2019
Türk əsilli futbolçu İngiltərə klubu ilə müqaviləsini uzatmaq istəyir
16:39 / 20-05-2019
Kişi arvadının başını qopardı
16:37 / 20-05-2019
Şəkiyə qoz boyda dolu yağıb
19:08 / 18-05-2019
“Qanuni oğru” Koroğlu Məmmədov həbsxanadan çıxdı
19:40 / 19-05-2019
İranlılar müharibə təhlükəsi səbəbindən ölkəni tərk edir - Foto
15:08 / 17-05-2019
7000-dən çox şəxs müəllim işləmək üçün imtahan verəcək
15:17 / 16-05-2019
Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti mitinqlə bağlı müraciətə cavab verdi
14:17 / 16-05-2019
Məktəblərdə işləmək istəyən 555 namizəd uğur qazanıb - İlkin mərhələ
14:21 / 19-05-2019
Sofiya Rotarunun ürəyini əbədi fəth edən kişi - Fotolar
11:12 / 18-05-2019
Con Boltona atəş açıldı – Satirik nəşrin zarafatı
09:03 / 20-05-2019
Tacikistan həbsxanasında qiyam: 29 məhbus və 3 nəzarətçi öldürüldü
09:23 / 17-05-2019
Deputat: “Sığortalanmış əmanətlərlə bağlı şəffaflığın təmin olunmasına ehtiyac var” - Müsahibə
23:20 / 17-05-2019
Xanəndə tamaşaçılardan test imtahanı götürəcək - Müsahibə
16:26 / 20-05-2019
İsgəndər Həmidov ağır vəziyyətdə xaricə aparıldı
18:25 / 16-05-2019
Psixoloji savaş: Fars körfəzində çimən ABŞ əsgərləri - Fotolar
Separatçılığın yeni dalğası
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
13-05-2019, 10:21
Xəqani CƏFƏRLİ - Türkiyənin son şansı - X. Cəfərli yazır
24-04-2019, 10:15
Xəqani CƏFƏRLİ - Azərbaycan əqli məhsul istehsalı dövrünə hazırdırmı?
14-04-2019, 23:13
Xəqani CƏFƏRLİ - Azərbaycan gənci ali təhsili harada almalıdır?
8-04-2019, 11:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Qubad İbadoğlunun tövsiyələrinə sözardı
4-04-2019, 13:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Nazarbayevdən sonra növbə kimindir?
17-03-2019, 10:43
Xəqani CƏFƏRLİ - Putin rejimi ilə yeni savaş
10-03-2019, 01:07
Xəqani CƏFƏRLİ - Postsovet adamı və İlon Mask
25-02-2019, 16:12
Xəqani CƏFƏRLİ - 1989-cu ildəki siyasi mənzərənin təkrarı
14-02-2019, 11:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Venesuela dərsləri - X. Cəfərli yazır
26-01-2019, 19:17
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın rişxəndə səbəb olan qərarı
20-08-2018, 13:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın yanlışı
12-02-2018, 22:44
Xəqani CƏFƏRLİ - Estoniya nümunəsi
3-02-2018, 20:35
Xəqani CƏFƏRLİ - “Kreml hesabatı” - Başlanğıc, yoxsa...
28-01-2018, 22:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın Suriya imtahanı
20-01-2018, 00:08
Xəqani CƏFƏRLİ - Moldova zorən müttəfiqlikdən xilas olur
6-01-2018, 15:15
Xəqani CƏFƏRLİ - Prosesin Rusiya, Qafqaz və Yaxın Şərq təhlükəsi
26-12-2017, 10:02
Xəqani CƏFƏRLİ - 2018 - siyasi təlatümlər ili, yoxsa...
11-12-2017, 16:11
Xəqani CƏFƏRLİ - Yeni ilin ilk ayı – Dekabr
4-12-2017, 10:50
Xəqani CƏFƏRLİ - Ermənistanın növbəti hiyləsi
25-11-2017, 14:08
Xəqani CƏFƏRLİ - Devrilmək növbəsi çatmış diktatorlar
20-11-2017, 10:40
Xəqani CƏFƏRLİ - Qaragünlü Zimbabve ağ günə çıxacaqmı?
21-10-2017, 12:47
Xəqani CƏFƏRLİ - Prezidentin qardaşını həbs edən xanım
11-10-2017, 15:45
Xəqani CƏFƏRLİ - “Rusiyanın vicdanı” öldü
5-10-2017, 13:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Separatçılığın yeni dalğası
13-03-2017, 11:50
Xəqani CƏFƏRLİ - Neft zənginlərinin qara günləri
4-03-2017, 17:44
Xəqani CƏFƏRLİ - Dəlisov prezident
25-02-2017, 15:53
Xəqani CƏFƏRLİ - Lukaşenko Putin mifini dağıdır
19-02-2017, 14:55
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampın ilk itkisi
8-02-2017, 18:36
Xəqani CƏFƏRLİ - Qloballaşmadakı fasilə
30-01-2017, 16:06
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampa qarşı ilk qiyam
23-01-2017, 15:46
Xəqani CƏFƏRLİ - Təhlükəli Tramp dövrü
17-01-2017, 17:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Ərdoğanın savaşı
9-01-2017, 11:57
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanı Tramp da xilas edə bilməyəcək
30-12-2016, 16:31
Xəqani CƏFƏRLİ - İllərə bərabər ay
26-12-2016, 15:30
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyaya dekabr zərbəsi
6-12-2016, 16:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın yeni istəyi
30-11-2016, 12:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Yeni savaş
21-11-2016, 14:01
Xəqani CƏFƏRLİ - Trampın zədəli qələbəsi
25-10-2016, 17:33
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın Hələb cinayətləri
18-10-2016, 15:03
Xəqani CƏFƏRLİ - Prezidentlərin müqayisəsi
9-10-2016, 17:57
Xəqani CƏFƏRLİ - Sorosun ittihamı
27-09-2016, 17:48
Xəqani CƏFƏRLİ - Şübhəli qələbə
20-09-2016, 22:52
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiya güzəştə gedib?
28-08-2016, 23:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Baş nazirin yanlış öncəgörməsi
8-08-2016, 00:29
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın taleyi Suriyada həll olunur
1-08-2016, 14:16
Xəqani CƏFƏRLİ - Neftin sonu və daş dövrünün qalıqları
12-07-2016, 23:34
Xəqani CƏFƏRLİ - Qərb sözdən əmələ keçir
25-06-2016, 11:04
Xəqani CƏFƏRLİ - Putinin yalanı
10-05-2016, 15:51
Xəqani CƏFƏRLİ - Rusiyanın mühasirəsi...
Fərid Şəfiyev: “Rusiyada bəzi qüvvələr münaqişənin həllini istəsələr də, müəyyən qüvvələr münaqişənin uzanmasında maraqlıdırlar”
Tövbə Cəmiyyətinin sədri: “Mənim keçmiş nazirə məsləhətim odur ki, Azərbaycan xalqını parçalamağa çalışma”
Q. Həsənquliyev: “Kommunikasiya xətlərinin Gürcüstan üzərindən keçməsindən də çəkinmək lazım deyil”
