17:38 / 28-03-2024
Əməkdar artist vəfat edib
1989-cu ildəki siyasi mənzərənin təkrarı
Tarix: 25-02-2019 16:12 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
1989-cu ildəki siyasi mənzərənin təkrarı

Rusiya ictimai-siyasi mühitinin ən görkəmli simalarından biri, Moskva Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun İctimai əlaqələr kafedrasının müdiri, tarix elmləri doktoru Valeri Solovey müsahibələrinin birində Rusiyadakı hazırkı ictimai-siyasi vəziyyəti 1989-cu ildə Sovet İttifaqında mövcud olmuş vəziyyətə bənzədib.

Dörd il əvvəl Kreml yaxınlığında qətlə yetirilmiş müxalifət lideri Boris Nemtsovun xatirəsini anım tədbiri professor Soloveyin haqlı olduğunu qismən təsdiqlədi.

Qətlə yetirilmiş müxalifət liderinin xatirəsini anım tədbirləri bir neçə məsələyə görə diqqəti cəlb edib:

Birincisi, bu tədbirlər Rusiyanın 30-dan artıq şəhərində keçirilib.

İkincisi, bu tədbirlərdə demokratik müxalifət birgə iştirak edib.

Üçüncüsü və ən əsası, keçirilən aksiyalar hüzn tədbiri kimi deyil, rejimə qarşı sərt etiraz aksiyaları kimi diqqət cəlb edib.

“Putin oğrudur!”, “Putinsiz Rusiya!”, “Rədd olsun çekistlərin hakimiyyəti!”, “Putin Rusiyanın üzqarasıdır!”, “Lüstrizasiya!” kimi şüarların səslənməsi Rusiyanın siyasi gündəmini müəyyən etmək baxımından çox önəmlidir. Aydın görünür ki, Rusiya müxalifəti sosial şüarlarla deyil, ən sərt siyasi şüarlarla meydana çıxıb. Məhz bu məqam professor Soloveyin haqlı olduğunu, Rusiyada ictimai-siyasi vəziyyətin 1989-cu ilin təkrarı olması haqqında qənaətini təsdiqləyir. Çünki 1989-cu ildə də Moskvanın küçə və meydanlarındakı etirazların hədəfi indiki kimi hakim rejim idi.

Valeri Soloveyin fikrincə, yalnız onu əlavə etmək olar ki, 1989-cu ili xatırladan təkcə Rusiyadakı ictimi-siyasi vəziyyət deyil. Ötən əsrin sonlarında demokratikləşmə prosesindən kənarda qalmış bütün postsovet respublikalarında 1989-cu ilin ab-havası hökm sürür.

Qazaxıstanda etirazlar hökumətin istefası ilə nəticələnib. Ancaq Orta Asiyanın ən böyük respublikasında köklü hakimiyyət dəyişiklikləri gözlənilir.

Böyük ehtimalla bu il Gürcüstanda müxalifətin tələb etdiyi erkən parlament seçkilərinə qərar verilməsinin şahidi olacağıq. İqtidarda olan “Gürcü arzusu-Demokratik Gürcüstan” Partiyasından istefa tələbi, parlament seçkiləri ehtimalını daha da artırıb.

Ümumiyyətlə, bütün postsovet respublikalarında yuxarıdan və ya aşağıların təzyiqi ilə başladılan dəyişiklikləri bundan sonra tez-tez müşahidə edəcəyik.

1989-cu ildə Sovet İttifaqını bürüyən dəyişiklik hərəkatı ABŞ-ın 40-cı prezidenti Ronald Reyqanın şər imperiyası adlandırdığı SSRİ-nin dağılması ilə nəticələndi. Postsovet məkanında başlayan yeni dalğanın hədəfi isə avtoritar və kleptokratik rejimlər olacaq. İndi hamını düşündürən sual bu proseslərin nə zaman yekunlaşacağı ilə bağlıdır.

Professor Solovey hesab edir ki, başlanan proses ötən əsrin sonlarındakından fərqli olaraq indi daha sürətlə gedəcək. Çünki, indi 1989-cu ildən fərqli olaraq internet və sosial şəbəkələr kimi fenomen mövcuddur.

Bu gün Rusiyada baş verənləri izlədikdən sonra 19 yanvar mitinqinin postsovet məkanında başlayan yeni demokratikləşmə dalğasının nəticəsi olması haqqında qənaətimi daha da qətiləşdirdi. 1989-cu il doğrudan da təkrarlanır.

Müəllifin bütün yazıları - Xəqani CƏFƏRLİ



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}