14:56 / 01-04-2020
övlət Ekoloji Ekspertiza Agentliyinə rəsi təyin olunub
14:46 / 01-04-2020
Parlamentin növbədənkənar sessiyaları keçiriləcək
14:42 / 01-04-2020
Televiziya və radio proqramlarına dair yeni tələb müəyyənləşir
14:32 / 01-04-2020
İspaniyada koronavirusdan ölənlərin sayı 9 mini ötüb
14:23 / 01-04-2020
Keçmiş Baş naziri Londonda koronavirusdan öldü
14:20 / 01-04-2020
Azərbaycanda daha 61 nəfərdə koronavirus aşkarlanıb
14:02 / 01-04-2020
Umayra Tağıyevaya yeni vəzifə verilib
13:49 / 01-04-2020
Teledərslərin aprelin 2-nə olan cədvəli açıqlanıb
13:45 / 01-04-2020
Azərbaycanda 100 mindən çox ticarət işçisinin maaşını dövlət ödəyəcək
13:34 / 01-04-2020
Koronavirusun əhaliyə təsirinin azaldılması məqsədilə dövlət proqramları hazırlanıb - Detallar
13:25 / 01-04-2020
Təhsil Nazirliyi tətil müddətinin uzadılacağı ilə bağlı məsələyə aydınlıq gətirib
13:14 / 01-04-2020
Azərbaycanda elektrik enerjisindən güzəştli istifadə limiti 100 KVt/saat artırılır
13:00 / 01-04-2020
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
12:42 / 01-04-2020
Roza Zərgərli Somalidən övladlığa uşaq götürmək istəyir
12:21 / 01-04-2020
Mehriban Əliyeva növbəti dəfə xalqa müraciət edib: "Zərurət olmadan evdən çıxmayın"
12:16 / 01-04-2020
Elman Rüstəmovla Zakir Qaralovun səlahiyyət müddəti başa çatır
12:11 / 01-04-2020
Prezident ASC-yə 700 min manat ayırıb
11:47 / 01-04-2020
Ermənistanda koronavirusa yoluxanlarn sayı 571 nəfərə çatıb
11:42 / 01-04-2020
İş adamı koronavirusa görə 4 milyard dollar qazanıb - Foto
11:29 / 01-04-2020
Türkiyənin məşhur aktyoru koronavirusdan ölüb
11:26 / 01-04-2020
Karantin rejimini pozan 348 avtomobil saxlanılıb - DYP
11:22 / 01-04-2020
Spiker jurnalisti Milli Məclisdə vəzifəyə təyin edib
10:52 / 01-04-2020
İnsan alverinə qarşı mübarizə Mili Məclisdə müzakirə olunacaq
10:36 / 01-04-2020
Koronavirusun yaratdığı təxliyyə problemləri - Elçin Mirzəbəyli yazır
10:21 / 01-04-2020
“Facebook” və “Twitter” prezidentin paylaşımlarını senzuradan keçirib
10:17 / 01-04-2020
Baş Qərargah rəisi karantinə alınıb
23:59 / 31-03-2020
Mətbuat Şurası ilə DİN jurnalistlərlə bağlı monitorinq qrupu yaradıb
16:05 / 31-03-2020
Təhsil Nazirliyi sabahdan yeni layihəyə start verir
19:57 / 29-03-2020
Vətəndaşlara minimum əməkhaqqı məbləğində vəsait ayrılacaq
14:11 / 30-03-2020
Türkiyə Dağlıq Qarabağla bağlı boykot çağırışı etdi
12:37 / 28-03-2020
Çin Azərbaycana koronavirusla bağlı yardım təklif edib - XİN-dən açıqlama
13:25 / 01-04-2020
Təhsil Nazirliyi tətil müddətinin uzadılacağı ilə bağlı məsələyə aydınlıq gətirib
13:31 / 28-03-2020
ABŞ Azərbaycana vəsait ayırdı - Koronavirusla mübarizə üçün
21:17 / 30-03-2020
Nazirlər Kabinetindən əhaliyə ismarıc: “İmkansız, günəmuzd işləyənlər heç də narahat olmasın"
11:42 / 01-04-2020
İş adamı koronavirusa görə 4 milyard dollar qazanıb - Foto
16:15 / 31-03-2020
Azərbaycanda koronavirusa yeni yoluxma və ölüm qeydə alınıb
18:09 / 28-03-2020
Xüsusi karantin postlarından buraxılış qaydası təsdiqlənib - Siyahı
12:15 / 29-03-2020
Teledərslərin sabaha olan cədvəli açıqlanıb
10:06 / 31-03-2020
Milli Məclisin vəzifəli şəxsi işdən çıxarılıb
Separatçılığın yeni dalğası
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Müəllifin bütün yazıları - Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
3-02-2020, 20:41
Putin Rusiyanı xilas edə biləcəkmi?
31-07-2019, 14:06
Xəqani CƏFƏRLİ - İnqilabın baş verəcəyi tarix - Onu əvvəlcədən təyin etmək mümkündürmü?
İnternet üzərindən alınan dərmanlarla bağlı xəbərdarlıq edən Eyyub Hüseynov deyir ki, ayrı-ayrı vətəndaşlar karantin qaydalarına əməl etmir, hətta yas məclisləri də təşkil olunur
Ümid Partiyasının sədri deyir ki, xalqın seçmədiyi adamlar yenə də parlamentdə otururlarsa, deməli, budəfəki seçkidə də heç nə dəyişmədi
Toğrul İsmayıl deyir ki, müasir Rusiya özünü Çar Rusiyası və SSRİ-nin davamçısı kimi görsə də, günümüzün geopolitik gerçəkliyi bunun mümkün olmayacağını ortaya çıxarır
İxtisasca həkim olan ADP sədri deyir ki, koronavirus təkcə xəstəlik deyil, bu məsələdə konyuktura da var
Zərdüşt Əlizadə: “Mehman Hüseynova istinad edən müxalifətin boyunu yerə soxum”
