12:09 / 27-01-2022
Nazir: "Həssas qrupa aid şəxslərə dəstəklə bağlı müəyyən çatışmazlıqlar yenə də var"
11:57 / 27-01-2022
"Aztelekom"la "Baktelekom" yaxın günlərdə birləşdiriləcək
11:55 / 27-01-2022
Osman Gündüz: "Ölkəyə dron gətirməyə icazə məsələsini həll etmək lazımdır"
11:45 / 27-01-2022
Azərbaycan neftinin qiyməti 94 dolları ötüb
11:38 / 27-01-2022
Sahil Babayev: "700 mindən çox şəxsin pensiyasına əlavəni dövlət öz vəsaiti hesabına ödəyir"
11:34 / 27-01-2022
Türkiyə Mərkəzi Bankı Azərbaycandan nə umur? - Təhlil
11:31 / 27-01-2022
Ermənistanda daha 2556 nəfərdə COVID-19 aşkarlanıb
11:25 / 27-01-2022
Magistraturaya sənəd qəbulunun vaxtı açıqlanıb
11:22 / 27-01-2022
Mədəniyyət naziri Kəlbəcərə nümayəndə təyin edib
11:00 / 27-01-2022
Gürcüstanda daha 17484 nəfər koronavirusa yoluxub
10:47 / 27-01-2022
Millimiz İspaniya komandasına qalib gələ bilməyib
10:41 / 27-01-2022
Dünya bazarında Azərbaycan nefti bahalaşır
10:31 / 27-01-2022
Prezident və xanımı yeni kompleksin açılışını ediblər
10:22 / 27-01-2022
Sarsılmaz təbəssümün doğum günü - Kənan Hacı yazır
10:13 / 27-01-2022
Keçmiş nazirin qardaşı məhkəməyə verilib
09:45 / 27-01-2022
Biri axtarışda olan daha 4 nəfər şübhəli ələ keçib - Fotolar
09:34 / 27-01-2022
Evində narkotik və silah gizlədən şəxs saxlanılıb - Foto
09:26 / 27-01-2022
“Omikron”un stels-əlamətləri dəqiqləşib
09:12 / 27-01-2022
Çin hökuməti ölkənin faydası üçün planeti qurban verməyə hazırdır
09:03 / 27-01-2022
Yanğın baş verən ərazidən meyit tapılıb
00:12 / 27-01-2022
ABŞ Konqresinin İşçi Qrupu 20 Yanvar faciəsinin ildönümü münasibətilə bəyanat verib
00:05 / 27-01-2022
Ərdoğan Putini Türkiyəyə dəvət edib
23:29 / 26-01-2022
Baş katib: “Rusiya NATO ilə dialoqu çətinləşdirir”
23:16 / 26-01-2022
BMT adından saxtakarlıq: Elçin İsgəndərzadə Azərbaycanda mükafat paylayır
20:44 / 26-01-2022
Türkiyədə daha 188 nəfər koronavirusdan vəfat edib
20:33 / 26-01-2022
Səbinə Əliyeva ATƏT-in toplantısında: "Ermənistan tərəfinin tam və dəqiq mina xəritələrini təqdim etməməsi səbəbindən..."
20:25 / 26-01-2022
Daha iki ölkə vətəndaşlarının Azərbaycana giriş-çıxışına icazə verilib
20:18 / 26-01-2022
Türk Akademiyası və Türkiyə Təhsil Nazirliyi əməkdaşlığı gücləndirir
19:54 / 26-01-2022
Pakistan XİN başçısı Ceyhun Bayramovu İslamabada dəvət edib
19:09 / 26-01-2022
Şou-biznesdə yeni qalmaqal başlayır - Fotolar
15:24 / 24-01-2022
Yazıçı Əbülfət Misiroğlunun izahat naməsi - Akif Əli yazır
11:10 / 26-01-2022
Füzulidə salınacaq “Ağıllı kənd”in tikintisi intensivləşəcək
15:12 / 25-01-2022
Zərdüşt Əlizadə: “Rusiyaya cavab sərt olacaq və ölkə yaxın 20 ilə özünə gələ bilməyəcək”
19:43 / 22-01-2022
Ermənilərin növbəti köçü: əsasən hansı ölkəyə gedirlər? - Statistika
13:54 / 24-01-2022
Böyük Turan planına qoyulan sərmayə və kəşfiyyat savaşları - Təhlil
12:28 / 24-01-2022
Professor: “AMEA məhv olur, elm ocağında alver baş alıb gedir”
12:48 / 24-01-2022
Prezident agentliyə sədr müavini təyin edib - Foto
12:34 / 24-01-2022
Diplomatlar Kiyevi tərk edir - Ukraynada müharibə təhlükəsi artır
09:19 / 24-01-2022
Şuşa və Ağdama ilk sərnişin avtobusları yola çıxıb - Fotolar
14:56 / 22-01-2022
Türkiyə niyə Rusiya-Ukrayna arasında vasitəçi olmaq istəyir?
23:16 / 26-01-2022
BMT adından saxtakarlıq: Elçin İsgəndərzadə Azərbaycanda mükafat paylayır
Separatçılığın yeni dalğası
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Müəllifin bütün yazıları - Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
31-07-2019, 14:06
Xəqani CƏFƏRLİ - İnqilabın baş verəcəyi tarix - Onu əvvəlcədən təyin etmək mümkündürmü?
BAXCP sədri deyir ki, elə sosial-iqtisadi çətinliklər də birbaşa dövlət sistemimizlə bağlıdır: “Əslində bu sistemə ad qoymaq da asan deyil: nə planlı iqtisadiyyatdır, nə də bazar iqtisadiyyatı”
Tanınmış tele-jurnalist deyir ki, Azərbaycan hökuməti etnik azlıqların qorunması ilə bağlı kifayət qədər ardıcıl siyasət aparır, dini və etnik azlıqlara qarşı dövlət səviyyəsində yüksək tolerantlıq nümayiş etdirir
Səbuhi Rəhimlinin proqnozu: “2021-ci ildə silahlanan ölkələrin əksəriyyəti qarşıdan gələn Qara pələng ilində silahlarını işə salacaq”
İslam Mustafayev: “Radiasiya xəritələrinin tərtib olunması, qonşu dövlətlərdən olan transsərhəd təsirlərin müəyyənləşdirilməsi həlli vacib olan məsələlərdir”
“Hakimə açılan atəş” romanı çapa hazırlanan Kənan Hacı deyir ki, xarakter güclü olanda mövzunun ağırlığı adamı qorxudur
