14:39 / 11-07-2020
Belqradda iğtişaş: 118 polis, 34 etirazçı yaralanıb, saxlanılanlar var
14:30 / 11-07-2020
Qarabağ qazilərinin Bakı Nəqliyyat Agentliyi ilə bağlı müraciəti yayıldı - Fotolar
14:22 / 11-07-2020
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
14:12 / 11-07-2020
Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki qurumların siyahısında dəyişiklik edilib
14:08 / 11-07-2020
Azərbaycanda yeni kolleclər yaradıldı - Hökumətdən qərar
13:08 / 11-07-2020
Ukraynada daha 800 nəfər koronavirusa yoluxub
12:54 / 11-07-2020
Daxili İşlər Nazirliyinə əlavə səlahiyyət verilib
12:17 / 11-07-2020
Rusiyada daha 188 nəfər koronavirusdan ölüb
12:07 / 11-07-2020
Prezident Cahangir Əsgərovu təltif edib
11:19 / 11-07-2020
“Qızıl balıq” onlayn nümayiş etdiriləcək
11:01 / 11-07-2020
Canni De Byazi "Qarabağ"ın sabiq futbolçusu Aqollini də yığmaya gətirəcək
10:47 / 11-07-2020
Azərbaycan təmsilçisi beynəlxalq təşkilata sədr müavini seçildi
10:29 / 11-07-2020
Stalinin qızı - Firuz Mustafa yazır
10:19 / 11-07-2020
Bu gündən 16 şəhər və rayonda ictimai nəqliyyat işləməyəcək
09:42 / 11-07-2020
"Səhiyyə Nazirliyinin rəhbərliyinə sərxoş olmayan insanlar gətirilməlidir" - ADP sədri
09:23 / 11-07-2020
Gün ərzində 228 mindən çox insanda koronavirus aşkarlanıb
09:12 / 11-07-2020
Facebook siyasi reklamı qadağan etmək istəyir
09:03 / 11-07-2020
Ukrayna və Türkiyə hərbi əməkdaşlıq sazişi imzalayacaq
23:41 / 10-07-2020
Elm sahəsində siyasi sui-istifadə… - Ölkə başçısının himayə etdiyi alimin təcrübəsi ciddi ziyanla nəticələnib
23:21 / 10-07-2020
TƏBİB koronavirusla bağlı son vəziyyəti açıqladı: "Hazırda 8605 aktiv xəstə var" - Cədvəl
22:41 / 10-07-2020
General vəzifədən azad edildi - Foto
20:58 / 10-07-2020
Prezident Administrasiyasının şöbə müdiri daha bir partiya sədri ilə görüşüb
20:23 / 10-07-2020
Prezident uşaq hüquqları ilə bağlı dəyişikliyi təsdiqləyib
20:05 / 10-07-2020
Azərbaycan Türkiyədən hansı dronları alır? - Foto
19:23 / 10-07-2020
Sabiq icra başçısı ilə müavininin həbs müddəti uzadıldı
18:45 / 10-07-2020
Nazirlik rəsmisi: "Oqtay Şirəliyevin sağlamlığında heç bir problem yoxudr”
18:41 / 10-07-2020
DTX XİN-dəki son həbslərlə bağlı məlumat yayıb
18:30 / 10-07-2020
Metrodakı tunel şəraiti yoluxmalara münbit şərait yarada bilər
18:41 / 06-07-2020
Elmar Məmmədyarovun kürsüsü laxlayır - Yeni XİN rəhbəri kim olacaq?
10:26 / 08-07-2020
Vəli Axundovdan gözlənilməz jest - Firuz Mustafa yazır
16:29 / 06-07-2020
Azərbaycana daha bir təhlükə - Sabiq nazir xəbərdarlıq etdi - Foto
13:58 / 08-07-2020
Rusiyanın Azərbaycandakı agentlərinə Ramiz Mehdiyev rəhbərlik edib - İttiham
16:46 / 06-07-2020
Safura Əlizadənin atası saxlanılıb - Video
19:10 / 07-07-2020
Partiya sədri: “Azərbaycan XİN-nin kadrları ermənilərin maraqlarına xidmət ediblər” - Müsahibə
14:22 / 08-07-2020
Prokurorluq daha bir vəzifəli şəxsin həbsi ilə bağlı məlumat yaydı - Video
15:34 / 06-07-2020
Elməddin Dadaşov: “Azərbaycanda peşəkar kloun sənəti yoxdur” - Müsahibə
13:03 / 09-07-2020
Postsovet ölkələrində böyük siyasi dəyişikliklər baş verə bilər
20:13 / 08-07-2020
Elmar Məmmədyarov istefa verməlidir
18:49 / 09-07-2020
Baş katibin arvadının faciəli həyatı - Firuz Mustafa yazır
22:41 / 10-07-2020
General vəzifədən azad edildi - Foto
Separatçılığın yeni dalğası
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 05-10-2017 13:34 | Bölmə: Xəqani CƏFƏRLİ
Bir neçə gün fərqi ilə İraqın Krüdüstan və İspaniyanın Katoloniya vilayətində müstəqillik referendumu keçirildi. Hər iki ölkənin mərkəzi hakimiyyəti və dünya ictimaiyyəti tərəfindən nəticələri tanınmayan həmin referendumlarla bağlı hər iki muxtar vilayət əhalinin müstəqilliyə səs verdiyi haqqında məlumat yaydı.
Bir neçə gün fərqi ilə dünyanın fərqli coğrafiyasında - biri Avropa, digəri Asiya ölkəsində baş qaldıran müstəqillik davası separatçılığın yeni dalğasının yaranacağı haqqında geniş müzakirələrə səbəb olub. Politoloq və sosiloqlar separatçılığın yeni dalğasına nəyin səbəb olduğunu müəyyən etməyə çalışırlar.
Bir qayda olaraq belə qəbul edilib ki, separatçılığa azlığın çoxluq tərəfindən təzyiqlərə məruz qalması, barışmaz milli, dini, iqtisadi və sosial ziddiyyətlər səbəb olur.
Lakin istər Kataloniyanın, istərsə də Kürdüstanın mərkəzi hökumət tərəfindən milli, dini və iqtisadi təzqyiqlərə məruz qalmasını iddia etmək mümkün deyil.
Xüsusilə də, milli dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı Avropada Kataloniyanın müstəqillik davasının nədən qaynaqlandığını izah etmək çətindir.
Müstəqilliyini elan edən Kataloniya İspaniyanın da üzv olduğu Avropa Birliyinə üzvü olacağını bəyan edir.
Dövlət sərhədlərinin formal xarakter daşıdığı, xarici və daxili siyasətin əsas cizgilərinin vahid bir məkandan - Avropa Birliyinin idarəetmə orqanları tərəfindən müəyyən olunduğu Birliyin üzvü olan dövlətdən müstəqilliyini elan edib, həmin Birliyə üzv olmağın hansı zərurətdən doğduğunu izah etmək mümkün deyil. Əgər Kataloniya İspaniya kimi Avropa Birliyinin üzvü olmaq istəmədiyini, buna görə İspaniyanın tərkibindən çıxdığını bəyan etsəydi, bunu bir səbəb saymaq olardı.
Müstəqil dövlət atributlarının ortadan qaldırıldığı və ya formal xarakter daşıdığı Avropa Birliyinin üzvü olan ölkənin tərkibindən çıxıb, həmin Birliyin üzvü olmaq nəyi dəyişəcək ki?
Kataloniyanın müstəqilliyi yalnız əyalət hökumətinin stastusunun milli hökumət səviyyəsinə qalxmasından başqa heç nəyi dəyişməyəcək. Deməli, bu müstəqillik davası yerli siyasi elitanın mərkəzi siyasi elita ilə mübarizəsindən başqa bir şey deyil.
Kataloniyanın müstəqillik qazanması Avropada heç bir ciddi problemə səbəb olmasa da, Kürdüstanın İraqdan ayrılması çox ciddi problemlərə, uzun illər davam edəcək müharibəyə səbəb ola bilər. Buna görə də, Kürdüstandakı prosesləri Kataloniya ilə eyniləşdirmək olmaz.
Kataloniyanın yerləşdiyi məkanda siyasi vəziyyət elədir ki, etnik münaqişələr faktiki olaraq mümkünsüz görünür. Ancaq Kürdüstanın yerləşdiyi bölgədə müharibə hələ bitməyib. Belə bir şəraitdə Kürdüstanın müstəqillik davasına başlaması regionda yeni müharibəni qaçılmaz edə bilər.
Əgər Kataloniyanın müstəqilliyi İspaniyanın qonşu dövlətlərində gərginliyə səbəb olmayacaqsa, Kürdüstanla bağlı məsələ tamamilə fərqlidir.
Kürdüstanın tərkibindən çıxmaq istədiyi İraqın qonşuları bu məsələdə Bağdaddan daha artıq narahatdır. İstər İran, istərsə də Türkiyə İraq Kürdüstanının müstəqilliyini özü üçün ciddi təhlükə sayır və belə görünür ki, buna yol vermək niyyətində deyillər. Belə bir vəziyyətdə Kürdüstanın müstəqillikdə israr etməsi regionda ağır və dağıdıcı müharibəyə səbəb ola bilər. Bundan ən böyük zərəri isə kürdlər görəcək.
Kürdüstan məsələsini Kataloniya məsələsindən fərqləndirən başqa bir əsas məqam da var. Əgər Kataloniyada demokratik ənənənin mövcudluğundan, demokratiyanın aparıcı institutlarının güclü olmasından danışmaq mümkündürsə, Kürdüstanda bunların hətta işartısı da yoxdur. Tayfa hakimiyyətinin hökm sürdüyü bir muxtariyyatın müstəqil dövlətə çevrilməsi kürdlərə ciddi problemlər vəd edir. Bütün bu məqamları gözəl bilən böyük dövlətlər Kürdüstanın müstəqilliyini müdafiə edə bilməzlər.
Kürdüstanın müstəqillik davasından yalnız Türkiyə, İran və İraqa təzyiq vasitəsi kimi istifadə edə bilərlər. Bu isə daha çox kürdlərin maraqlarına zərər vuracaq.
Müəllifin bütün yazıları - Xəqani CƏFƏRLİ
Bölməyə aid digər xəbərlər
31-07-2019, 14:06
Xəqani CƏFƏRLİ - İnqilabın baş verəcəyi tarix - Onu əvvəlcədən təyin etmək mümkündürmü?
Deputat: "İnsanlarımız karantin qaydalartına riayət etmədikcə, bu virus bizim hər birimizin evinə gələcək"
Milli Məclisin üzvü: “Ölkədə biznesin çökməməsi üçün sahibkarlığa dəstək göstərilməli, birinci karantin mərhələsindəki kömək mexanizmi bərpa edilməlidir”
Azərbaycan-Avar Birliyinin rəhbəri deyir ki, etnik mənsubiyyətlərinə görə problemləri olmasa da, mənsub olduğu xalqın nümayəndəsi dövlətin rəhbər strukturlarında çox az təmsil olunur
Professor deyir ki, böyük güclər virusu salıb ortaya və müharibəni bu şəkildə aparırlar
