“Qazprom” Avropa bazarı üçün əvəzləyici axtarır
Tarix: 13-05-2024 15:24 | Bölmə: İqtisadiyyat
“Qazprom” Avropa bazarı üçün əvəzləyici axtarır

Rusiyanın ən gəlirli şirkəti olan enerji nəhəngi “Qazprom” itirilən Avropa qaz satışından və Çinə ixracından yaranan boşluğu doldurmağa çalışdığı üçün uzun müddət zəif performansla üzləşə bilər.

Reyting.az
“Röyter” agentliyinə istinadla bildirir ki, şirkət bu yaxınlarda Avropa ilə ticarətin kəskin azalmasından sonra 1999-cu ildən bəri ilk dəfə olaraq illik 7 milyard dollar xalis zərər qeyd edib.

Bildirilir ki, “Qazprom”un problemləri Avropa sanksiyalarının Rusiyanın qaz sənayesinə dərin təsirini, eləcə də Moskvanın Çinlə artan tərəfdaşlığının məhdudiyyətlərini əks etdirir.

Jurnalistlərin fikrincə, beynəlxalq sanksiyaların neft ixracına təsiri Moskvanın “sağ qalması” üçün daha asan olub, çünki Rusiya neft ixracını dəniz yolu ilə başqa alıcılara yönləndirə bilib. “Qazprom” isə 2022-ci ilə qədər ən böyük satış bazarı olaraq Avropaya güvənirdi.

2022-ci ilin sentyabrında “Şimal axını” qaz kəmərlərində baş verən partlayışlar da Rusiyanın Avropa ilə qaz ticarətini əhəmiyyətli dərəcədə pozub. Rusiya hələ də Türkiyədə qaz ticarəti mərkəzi yaratmağa çalışır, bu ideya ilk dəfə 2022-ci ilin oktyabrında prezident Vladimir Putin tərəfindən irəli sürülüb.

Xatırladaq ki, 2022-ci ildə Rusiya müxtəlif marşrutlarla Avropaya təxminən 63,8 milyard kubmetr qaz tədarük edib. Ötən il bu həcm daha da - 55,6 faiz azalaraq 28,3 milyard kubmetr olub. Nəzərə almaq lazımdır ki, 2018-ci ildə tədarük pik səviyyədə - Avropa İttifaqı və Türkiyə kimi digər ölkələrə 200,8 milyard kubmetr təşkil edib.

Qeyd olunur ki, Rusiya 2030-cu ilə qədər boru kəməri ilə qaz satışını ildə 100 milyard kubmetrə çatdırmaq üçün Çinə üz tutub. 2019-cu ilin sonunda “Qazprom” “Sibirin gücü” boru kəməri ilə Çinə qaz tədarük etməyə başlayıb və bu kəmər vasitəsilə bu ilin sonunadək nəqli ildə 38 milyard kubmetrə çatdırmağı planlaşdırır. Pekin 10 milyard kubmetr ixraca razılaşıb.

Rusiyanın ən yaxşı ümidi Monqolustandan keçən “Sibirin gücü-2” boru kəməridir və bu kəmər vasitəsilə ildə 50 milyard kubmetr ixrac planlaşdırılır. Amma qiymət və digər məsələlərdə razılığın olmaması səbəbindən bu yolda müəyyən çətinliklər yaranıb.

“Wood Mackenzie”nin qaz və LNG tədqiqatları üzrə direktoru Yekaterina Filipenko deyib: “Bütün bu boru kəmərləri işə salındıqdan sonra “Qazprom” əlavə ixrac gəliri əldə etsə də, o, Avropada itirdiyi biznesi heç vaxt tam kompensasiya edə bilməyəcək”.

Materialda qeyd olunur ki, “Qazprom” Çinə qaz tədarükünü təşkil edə bilsə belə, satış gəlirləri Avropadan çox aşağı olacaq. Moskvanın BCS broker şirkətinin məlumatına görə, 2015-2019-cu illərdə “Qazprom”un Avropaya qaz satışından əldə etdiyi gəlir aylıq 15,5 milyard kubmetr həcmində tədarük sayəsində orta hesabla ayda 3,3 milyard dollar təşkil edib. 1000 kubmetrin qiyməti 286,9 dollar nəzərə alınmaqla, tədarük 22,7 mlrd. kubmetr həcmdə şirkətin Çinə satdığı qazın ümumi dəyəri 2023-cü il üçün 6,5 milyard dollara çata bilər. Eyni zamanda, “Qazprom” 2023-cü il üçün Avropa və ya Çinə satışdan əldə etdiyi gəlirləri açıqlamayıb.

Oksford Enerji Tədqiqatları İnstitutunun Çin Enerji Tədqiqatının rəhbəri Mixal Meydanın fikrincə, Çin Rusiyanın qaz ixracı üçün yüksək gəlirli bazar kimi Avropanı çətin ki, əvəz etsin: “Çin Rusiyaya çıxış imkanı verir, lakin Avropadan daha aşağı qiymətlərlə və gəlirlərlə”.

V. QULİYEV




Bölməyə aid digər xəbərlər