İqor Jovkva: “Üçüncü variant son əsgərə və son ukraynalıya qədər döyüşməkdir” - Müsahibə
Tarix: 18-04-2022 16:52 | Bölmə: Müsahibə
İqor Jovkva: “Üçüncü variant son əsgərə və son ukraynalıya qədər döyüşməkdir”

Ukrayna Prezident Aparatı rəhbərinin müavini deyir ki, döyüş meydanındakı uğursuzluqlar səbəbindən Rusiyanın taktikası dəyişir

Ukrayna tərəfi Avropa İttifaqının Rusiyaya tətbiq etdiyi beş sanksiya paketi ilə qane olmur. Ukrayna Prezident Aparatı rəhbərinin müavini İqor Jovkva deyir ki, artıq 6-cı sanksiya paketi ilə bağlı danışıqlar aparılır.

Reyting.az tanınmış diplomat İqor Jovkvanın ölkəsindəki durum, xarici əlaqələr, silah-sursat təminatı və digər vacib məsələlərdən danışdığı müsahibəsini təqdim edir:

- Rus ordusu Kiyev vilayətini tərk etdikdən sonra onların Buçada və başqa yerlərdə törətdikləri vəhşiliklərin miqyası üzə çıxdı. Rusların vəhşilikləri məlum olduqdan sonra Qərb tərəfdaşlarının davranışları və hərəkətləri dəyişibmi?

- Davranış tədricən dəyişir. Doğrudan da, Ukraynanın şimalında baş verən hərbi cinayətlər və insanlığa qarşı cinayətlər hər kəsi şoka saldı. Demək olar ki, hər səfər zamanı istər dövlət başçısı, istər baş nazir, istərsə də nazir olsun, yüksək səviyyəli xarici nümayəndə heyətləri səfərlərinin əvvəlində bu şəhərlərə baş çəkirlər. Bəziləri Buçaya, bəziləri Qostomelə, bəziləri də Borodyankaya gedirlər. Baş verənləri gördükdə, əvvəllər təxmin edə bildiklərini tamamilə başqa cür qavrayırlar. Deyirlər: biz başa düşürük ki, Ukraynanın digər şəhərləri azad ediləndə, gələcəkdə buna bənzər bir şey görə biləcəyimiz sonuncu hal deyil. Ona görə də biz - Qərb ölkələri buna cavab verməyə hazır və Rusiyanın hərəkətlərinə qarşı daha sərt olmalıyıq, başqa heç nə gözləməməliyik.

- Biz təkcə münasibəti yox, həm də silah təchizatını nəzərdə tuturuq. İndi bu, Buçadan əvvəlkindən daha sürətli baş verir?

- Mətbuatda nüansları üzə çıxarmadan deyə bilərik ki, daha tez həyata keçirilir.

Sanksiyalardan danışsaq, məsələn, Avropa İttifaqının Rusiyaya qarşı 5-ci sanksiyalar paketi kifayət qədər tez qəbul edildi. Biz artıq 6-cı paketdən danışırıq. Artıq Avropa İttifaqının xarici işlər nazirləri səviyyəsində belə müzakirələr başlayıb və Avropa Komissiyası işləyir və prezident Zelenski bu mövzuda Kiyevdə olan Avropa İttifaqı Prezidenti Ursula fon der Leyenlə danışıb.

Qərb avtomobili kifayət qədər ətalətlidir, lakin bir az daha sürətlə hərəkət etməyə başlayıb. Təəssüf ki, bizim üçün bu sürət bu gün tamamilə qənaətbəxş deyil: çox yavaş, çox gec və tələb etdiyimiz qədər deyil.

- 6-cı paketdə Rusiyaya qarşı hansı sanksiyalar tətbiq edilməlidir? Biz dövlət olaraq nə tələb edirik?

- Biz, şübhəsiz ki, Avropa İttifaqının hazırda tətbiq etdiyi beş sanksiya paketinə görə minnətdarıq, lakin təəssüf ki, onlar kifayət deyil.

Müharibədən əvvəl də Avropa İttifaqı liderləri ilə qabaqlayıcı sanksiyalar barədə danışmışıq. Prezident Zelenski liderlərlə danışıqlarda bu sanksiyaların müharibənin qarşısını almaq üçün tətbiq edilməli olduğunu, təcavüzün 8 ildir davam etdiyini vurğulayıb. Onlar eşitməyiblər və artıq indi etməyə başlayıblar. Buna görə də 5 paket kifayət deyil.

Altıncı paket mütləq enerji embarqosu mövzusudur. Rusiya neftinin Avropa bazarlarına tədarükünə embarqo qoyulması prioritet məsələdir. Onsuz bu paketi belə qəbul edə bilməzsiniz, buna ehtiyac yoxdur. Avropa İttifaqı tərəfi bu məsələ ilə bağlı bütün təkliflərimizi bilir.

Neft embarqosu ilə yanaşı, bütün Rusiya banklarının SWIFT-dən ayrılması lazımdır. 5-ci paketdə əlaqəni kəsən 4 banka minnətdarıq, lakin bu, kifayət deyil. Orada böyük banklar yoxdur: “Sberbank”, “Qazprombank” təəssüf ki, bu paketə daxil deyil. Biz bütün Rusiya banklarının SWIFT-dən tamamilə kəsilməsini tələb edəcəyik.

Həmçinin Rusiya Federasiyasının bütün siyasətçilərinə qarşı şəxsi sanksiyalardan daha ciddi danışmağın vaxtı çatıb. Müvafiq siyahılar Avropa İttifaqında mövcuddur. Bu siyahının mümkün qədər geniş olmasını xahiş edəcəyik. Yalnız Dövlət və ya Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinə qarşı kifayət qədər şəxsi sanksiyalar... Rusiya təcavüzünün arxasında duran təkcə onlar deyil. Bu, həm qubernator, həm nazirlikdə departamentin direktoru və ya federal agentliyin rəhbəri də ola bilər.

- Aİ-nin iki mühüm ölkəsi var ki, onlar Ukrayna ilə bağlı bütün növ danışıqlarda fəal iştirak ediblər - Fransa və Almaniya. Bu iki ölkədə ilə vəziyyət necədir?

- Bunların hər ikisi bizim mühüm tərəfdaşlarımızdır, o cümlədən silah təchizatçısı kimi. Onların müharibədən əvvəlki mövqeyi ilə müqayisədə indi Ukrayna üçün müsbət mənada kəskin şəkildə dəyişiklik var. Təbii ki, həm Ukrayna prezidenti, həm də ölkənin bütün rəhbərliyi bu mühüm məsələdə - Ukraynanın qələbəsi məsələsində Almaniya və Fransanın gələcək köməyinə ümid bəsləyir. Çünki Ukrayna Silahlı Qüvvələri qalib gəlməyə qadirdir, lakin onlara silah və bir daha silah lazımdır.

Liderlər arasında münasibətlər səviyyəsində Ukrayna prezidentinin Almaniya kansleri Olaf Şolzla əla münasibətləri var. Digər səviyyələrdə, nazirliklər səviyyəsində mütəmadi olaraq telefon danışıqları, təmaslar olur.

Prezident Makrona gəlincə, əla şəxsi əlaqələr də var. Bir neçə gün əvvəl Ukrayna prezidenti ilə Makron arasında növbəti telefon danışığı olub. Çox şeylər danışıldı, Avropa yolunda sanksiyalar və dəstək, soyqırım məsələsi...

Fransanın mövqeyini başa düşdüyümə görə, onlar bu anlayışın hüquqi tərifinin zəruriliyindən danışırlar. Biz bunun üzərində işləyəcəyik.

Yeri gəlmişkən, hərbi cinayətlər haqqında danışdığımız şəhərlər - Buça, İrpin, Qostomel məsələsində Fransanın köməyini qeyd etmək istərdim. Fransa jandarmları və məhkəmə ekspertlərindən ibarət nümayəndə heyəti gəlib və işləyirlər.

Avrointeqrasiyaya gəldikdə, biz həm də Avropa İttifaqının özünün lokomotivləri kimi bu iki ölkəyə ümid edirik və sevindirici haldır ki, mövqe müsbət istiqamətdə dəyişir. Bəlkə də istədiyimiz qədər sürətli deyil. Amma bu, Ukrayna üçün simvolizm baxımından çox vacibdir. Biz açıq deyirik ki, Ukraynanın Aİ-yə daxil olması “rus dünyası” ilə son qırılmadır. Aİ ölkələrində əhalinin Ukraynanın Avropa Birliyinə mümkün üzvlüyünə münasibəti çox vacibdir. Həm Fransada, həm də Almaniyada əhalinin demək olar ki, 70 faizi bunun lehinədir. Ona görə də biz əminik ki, bu ölkələrin rəhbərliyi öz xalqına zidd olmayacaq və müvafiq addımlar atacaq.

Və digər vacib cəhət təhlükəsizlik zəmanətləridir. Biz təhlükəsizliyin təminatçısı kimi bu iki ölkəyə ümid bağlayırıq - biz təhlükəsizlik zəmanətləri haqqında saziş bağlamaqdan danışırıq ki, Rusiyanın təcavüzü təkrarlanmasın. Və əgər bu yenidən baş versə, dünya buna necə reaksiya verəcəyini anlayacaq. Ona görə də Fransa, Almaniya, ABŞ, İngiltərə, İtaliya, Türkiyə kimi dövlətlər birlikdə təhlükəsizliyin təminatçısı olmalıdır.

- Biz bu ölkələrin təhlükəsizliyin təminatçısı olmasını istəyirik. Onlar bunu istəyirlərmi?

- Adını çəkdiyim ölkələrin bəziləri hazırdır. Bəziləri ilə danışıqlar aparılır. Budapeşt Memorandumunun səhvlərini təkrarlamamağımız vacibdir və bu, sadəcə növbəti memorandum deyildi - aydın prosedurları olan hüquqi cəhətdən məcburi razılaşma olmalıdır.

- ABŞ Ukraynaya yeni hərbi yardım paketini açıq şəkildə elan etdikdən sonra, hansı silahların veriləcəyini sadaladıqdan sonra Moskva ABŞ və Ukraynanı açıq şəkildə hədələməyə başlayıb. Rusiyanın açıq təhdidlərinə beynəlxalq tərəfdaşlarımızın reaksiyası necədir?

- Partnyorlarımıza əvvəldən belə dedik:

Rusiyanın hədələrindən və ya şantajından qorxmamalıyıq. Təhdidlər və şantaj müharibədən əvvəl də olub, demək olar ki, hər an var.

Silahlı qüvvələrimizin hər bir uğuru düşmən üçün təhlükəlidir, tərəfdaşlarımızın hər hansı bəyanatı və ya silah təchizatı ilə bağlı konkret addımları təhlükə yaradır. Mənə elə gəlir ki, artıq heç kim bu hədələrdən qorxmur, yeri gəlmişkən, hər şey ola bilər. Buna ciddi yanaşmaq lazımdır. Amma prezident həmişə deyir: Rusiyadan qorxmayın, Rusiyanı sakitləşdirməyə çalışmayın.

Artıq hər kəs Rusiyanın nəyə qadir olduğunu başa düşdü. Avropada müharibəyə başlamaq qorxusu? Artıq Avropada belədir. Ukrayna Avropa dövlətidir və bu gün bütün Avropanı qoruyur. Ona görə də mənə elə gəlir ki, Qərb tərəfdaşlarının əksəriyyəti artıq qorxmur. Yaxud qorxsalar da, konkret hərəkət etməyə hazırdırlar.

- Siz Rusiya ilə danışıqlar prosesinin iştirakçısı deyilsiniz, Buçada və başqa yerlərdə baş verənlərdən sonra bu danışıqların perspektivi varmı? Bunlar davam etdirilməlidir, ya yox?

- Danışıqların bilavasitə iştirakçılarından eşitdiyim və prezidentin də dediyi kimi, Rusiya dövlətinin nümayəndəsi və məmuru olan şəxslə ünsiyyət qurmaq həqiqətən psixoloji cəhətdən çətindir. Onlarla nəsə haqqında konstruktiv danışmaq çox çətindir. Xüsusilə konstruktivlik əhval-ruhiyyəsində olmadıqda. Psixoloji cəhətdən çətindir, amma siz prezidentdən də eşitmisiniz ki, biz danışıqları davam etdirməyə hazırıq, buna ehtiyac var. Çünki müharibəni necə bitirmək olar? Variantlardan biri müqavilə, təhlükəsizlik zəmanəti müqaviləsi imzalamaqla sona çatmaqdır. Başqa variant…

- Rusları məğlub et. Rusları məğlub edin. Ancaq yenə də bir növ razılaşma olmalıdır.

Üçüncü variant son əsgərə və son ukraynalıya qədər döyüşməkdir.

Ona görə də həqiqətən çətindir, lakin biz danışıqlardan imtina etmədik. Rusiyanın bu danışıqlara nə qədər ciddi yanaşdığı başqa məsələdir. Çünki Rusiyanın taktikası dəyişir. Bu, onların döyüş meydanındakı uğursuzluqlarından asılıdır. Müharibənin əvvəlində “ildırımsürətli hücuma” ümid bəsləyəndə Ukrayna nümayəndə heyətinin mövqeyini dinləmək belə istəmirdilər. Sonra dinləməyə başladılar. Amma bildiyimə görə, nümayəndə heyətinin tərkibində olmadan hələ də alt qruplar arasında video formatda danışıqlar gedir. Təəssüf ki, hələlik bir nəticə yoxdur. Rusiya tərəfi isə birmənalı olaraq indi nəticə verməyə hazır deyil.




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}