22:37 / 31-03-2025
Zelenski prezident seçkilərinə hazırlaşır
19:41 / 31-03-2025
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
19:03 / 31-03-2025
Donetski ələ keçirmək rus ordusu üçün prioritetdir
18:45 / 31-03-2025
Almaniya səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
18:31 / 31-03-2025
PUA və dronlar mövqelərimizə yaxınlaşıb, hərbçilərimiz atəşə tutulub - (Yenilənib)
17:25 / 31-03-2025
Genetik Ehtiyatlar İnstitutunun həyətindəki ağacları kəsirlər
17:15 / 31-03-2025
Xaçmaz və Qubanın kəndlərində yanğın olub
15:24 / 31-03-2025
Qlobal fond bazarlarında gərginlik yaranıb
15:11 / 31-03-2025
Atəşkəs Kiyev üçün təhlükə yarada bilər
14:31 / 31-03-2025
Əliyevlə Pezeşkian arasında telefon danışığı olub
14:12 / 31-03-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:26 / 31-03-2025
Gərginlik yenidən artır: İran raketlərini həyəcan vəziyyətinə gətirib
12:49 / 31-03-2025
Sabah Almaniya prezidenti Azərbaycana gəlir
12:01 / 31-03-2025
Abşeronda oğul anasını qətlə yetirib
11:51 / 31-03-2025
Dövlət sərhədində müşahidə edilən uçuş aparatı zərərsizləşdirilib
11:37 / 31-03-2025
Prezident İlham Əliyev paylaşım edib - Foto
11:25 / 31-03-2025
Azərbaycana narkotik gətirən İran vətəndaşları saxlanılıb
10:51 / 31-03-2025
Mehriban Əliyeva Soyqırımı Günü ilə bağlı paylaşım edib - Foto
10:24 / 31-03-2025
Pentaqon rəhbəri məxfi məlumatları xanımı ilə bölüşür - Foto
10:08 / 31-03-2025
Ermənistanın əsassız iddialarına son qoyulmalıdır
09:58 / 31-03-2025
Ombudsman 31 mart soyqırımı ilə əlaqədar bəyanat yayıb
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
18:01 / 30-03-2025
Şeyx: "Bu, şəxsi işimdir, hər şeyi açıqlamalıyam?"
17:46 / 30-03-2025
Ərdoğan: "Türkiyə Azərbaycanda sülhə və təhlükəsizliyə önəmli töhfə verir"
17:45 / 30-03-2025
Belaruslu müxalifətçi itkin düşüb
15:24 / 30-03-2025
Ermənilər kəşfiyyat uçuşlarına cəhd edib, növbəti təxribata əl atıblar
14:06 / 30-03-2025
Sabah hava necə olacaq? - Proqnoz
10:52 / 30-03-2025
Səudiyyə Ərəbistanının Kralı İlham Əliyevi təbrik edib
13:35 / 27-03-2025
Prezident və birinci xanım Qarabağa səfər ediblər - (Yenilənib) - Foto
14:54 / 27-03-2025
İsrail israr edir: Türkiyədənsə, Suriyada Rusiya bazaları qalsın
23:29 / 28-03-2025
Azərbaycan solçuları Türkiyə kommunistlərindən narazıdır
16:12 / 27-03-2025
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak ediblər - Fotolar
14:31 / 27-03-2025
İlham Əliyev: Ağdam ölkəmizin ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcək
14:22 / 27-03-2025
İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
15:42 / 27-03-2025
Cüt bacıların söhbəti - Akif Əli yazır
22:59 / 27-03-2025
Ramazanın 28-ci günü:İmsak və iftar vaxtı
12:28 / 27-03-2025
Nazir: Rusiyaya qarşı sanksiyaların ləğvi Putinin hərəkətlərindən asılıdır
20:24 / 27-03-2025
Beşmərtəbəli villanı “gecəqondu” adı ilə sökmək istəyirlər
21:35 / 28-03-2025
"Qarabağ" "Turan Tovuz"a qalib gəlib
23:32 / 28-03-2025
Tramp: “Əgər Tehran bizimlə razılığa gəlməsə..."
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
Tarix: 03-03-2023 16:55 | Bölmə: Müsahibə
Rusiyalı siyasətçi İqor Yakovenko deyir ki, Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı deyil
Rusiyalı müxalifətçi, sosioloq və Dövlət Dumasının sabiq deputatı İqor Yakovenko Ukrayna mətbuatına müsahibə verib. Reyting.az-ın İ. Yakovenkonun müsahibəsini təqdim etməsinə səbəb onu Azərbaycan oxucuları üçün də maraqlı saymasıdır.
- Rusiya Federasiyası hara doğru gedir və dağılma ehtimalı varmı, bəziləri buna 100 faiz icazə verilməyəcəyini, digərləri Rusiyanın federasiyalara parçalanmasının lazım olduğunu, üçüncülər isə yalnız bir hissəsinin dağılacağını deyirlər. Bu yaxınlarda Putin bildirib ki, Qərb bunda maraqlıdır. Doğrudanmı Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlıdır?
- Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasından qiyamət kimi qorxur. Həmişə belə olub. Qərbdə bir dənə də olsun tanınmış siyasətçi yoxdur ki, Rusiyanın dağılması ilə bağlı istəklərini, niyyətlərini açıq şəkildə dilə gətirsin. Üstəlik, Qərb qəti surətdə Sovet İttifaqının da dağılmasını istəmirdi və bunun qarşısını almağa çalışırdı.
Bildiyiniz kimi, Amerika prezidenti Ukraynaya onu Sovet İttifaqından ayrılmamağa razı salmaq arzusu ilə gəlmişdi. Kravçukun Suverenlik Bəyannaməsini imzalamayacağına dair niyyətlər var idi. Bu, Qərbin mövqeyi idi. Qərb sadə həll yolları axtarır və bu, bir rəqib, bir düşmən saxlamaq niyyətindən irəli gəlirdi. Bu, ən çox qorxduğumuz xaos, qeyri-müəyyənlik və son nəticədə nüvə silahının yayılmasından daha əlverişlidir.
Qərb heç vaxt Sovet İttifaqının dağılmasında, hətta Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı olmayıb. Qərb siyasətçilərindən kimsə bunu deməyib. Belə niyyət də yoxdur. Ona görə də Putin bütün bunları uydurdu, yalan danışdı.
Qərbin Ukraynanı silahla təmin etməsində onun Rusiyanı məhv etmək niyyətini nümayiş etdirəcək heç bir şey yoxdur. Orada yalnız bir istək var - rus işğalçılarının Ukrayna torpaqlarından çıxmasını təmin etmək. Burada Ukrayna və Qərbin niyyətləri ilə üst-üstə düşür.
Rusiya Federasiyasının gələcək taleyinə gəlincə, Ukrayna bunda az maraqlıdır, bu, bəlkə də ehtiyatsızlıqdır, çünki Rusiya onsuz da heç yerə getməyəcək, qonşu olaraq qalacaq. Amma ən azı indi Ukrayna prezidenti və Ukraynada hakim əhval-ruhiyyə belədir: siz bizi rahat buraxın, sonra istədiyinizi edin. Təbii ki, bütün bunlar tamamilə cəfəngiyyatdır.
Əgər Rusiya bu sərhədlər daxilində qalsa, nüvə silahını və BMT Təhlükəsizlik Şurasında üzvlüyünü saxlasa - təcavüzkar imperiya indi ağır məğlubiyyətə uğrasa belə - gec-tez dirçələcək. Əminəm ki, Rusiya indi məğlub olub 1991-ci il sərhədlərinə geri çəkilsə və Putinin gücü qalsa, Rusiya Federasiyası mübarizəni davam etdirəcək, cəbhə xətti sadəcə olaraq 1991-ci ilin sərhədinə çevriləcək.
Əgər dağılma tendensiyalardan danışırıqsa, o zaman Rusiya imperiyasının dağılması qaçılmazdır. Çox güclü, mərkəzdənqaçma meylləri var ki, onlar güclə yatırıldığı üçün indi görünmür və hiss olunmur. Əvvəllər güclü idilər. Bu, 1992-ci ildə bu ölkə vətəndaşlarının böyük əksəriyyətinin Rusiyadan ayrılmağa səs verdiyi Tatarıstanın müstəqilliyi ilə bağlı referendumdur. Bunlar iki çeçen müharibəsidir. Və əgər indi imperiya, sementləşdirən, güc yolu ilə saxlayan dövlət yox olarsa, o zaman mərkəzdənqaçma hərəkatları üstünlük təşkil etməyə başlayacaq və Rusiya kart evi kimi dağılmağa başlayacaq. Və təkcə ayrılma potensialı kifayət qədər güclü olduğu milli respublikalarda (Tatarıstan, Tıva, Yakutiya, Şimali Qafqaz respublikaları) deyil, həm də Rusiyanın Uzaq Şərq, Ural, Sibir, Kamçatka kimi regionlardadır.
- Dağılmadan söhbət gedəndə nədənsə Rusiya Federasiyasının bəzi regionları ilə maraqlanan Çin həmişə yada düşür. Çoxları deyir ki, Çinin “Sülh planı”nın bəndləri onun “ayı dərisi”nin bölünməsində iştirak etmək istəyindən danışır. Belədir?
- Çin kifayət qədər mürəkkəb müstəqil siyasət yürüdür. Çin özünün 20-ci Konqresində daxili siyasəti və xarici ekspansiyanı sərtləşdirərək militarizasiya kursu götürdü. Rusiyanın bu müharibədə məğlub olmasının Çin üçün çox faydalı olduğu az-çox açıq-aşkar görünür, çünki o, artıq xəritələrində Çin adları ilə qeyd olunan şimal ərazilərini almağa çalışacaq. Belə bir tendensiya var.
Eyni zamanda, Çin Qərbə, ABŞ-a müqavimət göstərməkdə maraqlıdır, ona görə də indi özünü praktiki olaraq Rusiyanın müttəfiqi kimi qələmə verir. O, Rusiya Federasiyasını uniforma, avadanlıq, öldürücü olmayan silahlarla təmin edir. Doğrudan da, bu gün Moskva-Pekin yarım oxu formalaşıb.
Çinin mövqeyi “şimal əraziləri” adlandırdığı ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etmək cəhdindən daha mürəkkəbdir. Bir tərəfdən Çin bu müharibənin uzanmasında və hər şeydən əvvəl ABŞ-ın yorğunluğunda maraqlıdır. Digər tərəfdən, Çin Rusiyanın tükənməsini istəyir və bu, sonda ona şimal ərazilərini bərpa etmək və ya ələ keçirmək planını reallaşdırmağa imkan verəcək.
- Çinin indi “qırmızı xətlərin” kəsişməsi adlandırılan Rusiyaya silah ötürməsi təsdiqlənərsə, ABŞ necə reaksiya verə bilər?
- Təəssüf ki, ABŞ-ın Çinə təsir edə biləcəyi alətlər dəsti çox məhduddur. Bunlar Rusiyada baş verən sanksiyalar, Qərb şirkətlərinin Çindən çıxarılmasıdır. Çində Qərb strukturları tərəfindən maliyyələşdirilən və sahibi olan kifayət qədər çox şirkət var. Bu, Çin iqtisadiyyatına nə qədər təsir edəcək, yoxsa Amerika iqtisadiyyatına zərbə vuracaq - bu suala mütəxəssislər cavab verməlidir.
Düşünürəm ki, Çin iqtisadiyyatı nəhəng və sabit mexanizmdir və bu toqquşmada kimin daha çox zərər görəcəyini söyləmək çətindir. İstənilən halda belə təzyiq Çini dayandıra bilməz. ABŞ və bütövlükdə Qərbin Çinin siyasətini dəyişdirmək üçün kifayət qədər resursu və alətləri olmadığı açıq-aydın görünür. Çin güclü müstəqil dövlətdir. Təəssüf ki, indi Çin imperiyanı, hərbi maşını və xarici təcavüzü gücləndirmək kursu götürüb.
- Media Almaniya, Fransa və Böyük Britaniyanın Ukraynanın hücuma keçməsi, bəzi sərhədlərin qaytarılması və təcili təhlükəsizlik təminatları müqabilində danışıqlara başlaması məqsədi ilə Ukrayna ilə müdafiə paktı üzərində işlədiyi xəbərini yayıb. Almaniya hökumətinin spikeri bu məlumatı təkzib edərək, Makron, Şolts və Zelenski arasında ünsiyyət zamanı bu məsələnin heç bir rol oynamadığını qeyd edib. Amma bu nə deməkdir?
- Mən heç bir belə söhbətdə olmamışam, ona görə də nə təsdiq, nə də təkzib edə bilərəm. Ancaq bircə şeyi deyə bilərəm: mənim fikrimcə, həm avropalılar, həm də amerikalılar artıq başa düşüblər ki, Ukraynanın 1991-ci ilin sərhədlərinə çatana qədər Putin və Rusiya Federasiyası ilə danışıqların qarşısının alınması ilə bağlı mövqeyi dəyişməzdir. Mənə elə gəlir ki, bütün Qərb liderləri artıq başa düşüblər ki, Ukrayna ilə bu mövzuda danışmağın faydası yoxdur. Çağırılmamış sülhməramlıların hansısa təşəbbüslərlə çıxış etmək üçün davamlı cəhdləri davam edəcək, lakin çətin ki, kimsə bu istiqamətdə Ukrayna ilə işləsin. Bunun qeyri-mümkün olduğu artıq hamıya izah edilib.
Mən avropalılarla ünsiyyətdə oluram və onların arasında belə insanlar kifayət qədərdir: “Yaxşı, Putini başa salın ki, bu lazım deyil, bu iş onun üçün sərfəli deyil”. Siyasətçilər isə seçicilərin bu istəyini birtəhər yerinə yetirməli, gedib başa salmalıdırlar. Və deyirlər: “Mən izah etməyə çalışdım, amma etmədi”. Bu “boşluq” realdır. Burada Putin Ukraynanın olmadığı, Ukraynanı ələ keçirməyə tam haqqı olan böyük Rusiyanın olduğu informasiya “köpüyü”ndə yaşayır. Avropalılar isə öz “köpüklərində” yaşayırlar, 21-ci əsrdə Avropanın özünü belə apara biləcəyini səmimi anlamırlar.
- Avropada deyirlər ki, Putin getsə, onda hər şey dayanacaq. Bununla razılaşa bilərsinizmi?
- Şübhə yoxdur ki, bu müharibəni Putinin şəxsən başladığı hər dəqiqə, addım-addım tamamilə sübuta yetirilir. O olmasaydı, bu müharibə başlamazdı. Bunu müharibədən əvvəl baş verənlərin çoxsaylı şəhadətləri sübut edir. Və canlı yayımda Təhlükəsizlik Şurasının iclası oldu ki, orada hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri yaş şalvarda dayanıb Putinin suallarına necə cavab verəcəklərini bilmirdilər. Onları dizinin üstündən sındırdı. Baş Qərargahın bu müharibəyə qarşı olduğu məlumdur və sübuta yetirilib. Putinin ətrafındakıların çoxunun müharibənin əleyhinə olduğu məlumdur. Və bir çox yüksək vəzifəli məmurlar müharibənin son dəqiqəyə qədər başladığını bilmirdilər.
Eyni zamanda, Putin bu müharibəyə başlamaqla çoxlu sayda insanı bu müharibəyə, bu cinayətə cəlb etdi. Və təbii ki, Rusiyanın bütün ali rəhbərliyi, istisnasız olaraq, Dövlət Dumasının bütün deputatları, bütün senatorlar, hərbi rəhbərlər, demək olar ki, bütün hökumət və çoxlu sayda sadə vətəndaşlar cinayətin ortağı oldular. Əllərində silahla Ukrayna sərhəddini keçənlərin hamısı cinayətkar oldu.
Putini dünyaya gətirən insanların olduğunu demək Rusiyanın son 30 ildəki real tarixini bilməmək deməkdir. Putin xüsusi “Xələf” əməliyyatının nəticəsi idi. Problem ondadır ki, Rusiyanı əvvəlcə avtoritar rejimə, sonra isə totalitar rejimə sürüşməkdən saxlamaq mümkün olan fürsət pəncərəsi 1990-cı illərin əvvəllərində qapandı. Və totalitar rejimə doğru hərəkat qaçılmaz oldu. Ölkənin bu yoldan dönməsinin başqa yolu yox idi. Lakin bu, müharibənin qaçılmazlığı demək deyildi. “Xələf” xüsusi əməliyyatından sonra müharibə qaçılmaz oldu. Və onun konkret soyadları və adları var. Və siz deyəndə ki, Rusiya cəmiyyəti Putini dünyaya gətirib, əslində Putindən məsuliyyəti götürürsünüz. Bu, çox təhlükəli və səhv bir düsturdur.
Hər bir insanın daşıdığı kollektiv məsuliyyət problemi var. Müəyyən bir pasportun və ya milliyyətin olması ilə müəyyən edilmir. Bilmirəm baş verənlərə görə kim daha çox məsuliyyət daşıyır - Putin rejimini ən ciddi şəkildə dəstəkləyən Almaniyanın keçmiş kansleri Şröder, yoxsa Ryazandan Rusiya pasportu ilə hansısa avtomexanik?
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-03-2023 16:55 | Bölmə: Müsahibə
Rusiyalı siyasətçi İqor Yakovenko deyir ki, Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı deyil
Rusiyalı müxalifətçi, sosioloq və Dövlət Dumasının sabiq deputatı İqor Yakovenko Ukrayna mətbuatına müsahibə verib. Reyting.az-ın İ. Yakovenkonun müsahibəsini təqdim etməsinə səbəb onu Azərbaycan oxucuları üçün də maraqlı saymasıdır.
- Rusiya Federasiyası hara doğru gedir və dağılma ehtimalı varmı, bəziləri buna 100 faiz icazə verilməyəcəyini, digərləri Rusiyanın federasiyalara parçalanmasının lazım olduğunu, üçüncülər isə yalnız bir hissəsinin dağılacağını deyirlər. Bu yaxınlarda Putin bildirib ki, Qərb bunda maraqlıdır. Doğrudanmı Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlıdır?
- Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasından qiyamət kimi qorxur. Həmişə belə olub. Qərbdə bir dənə də olsun tanınmış siyasətçi yoxdur ki, Rusiyanın dağılması ilə bağlı istəklərini, niyyətlərini açıq şəkildə dilə gətirsin. Üstəlik, Qərb qəti surətdə Sovet İttifaqının da dağılmasını istəmirdi və bunun qarşısını almağa çalışırdı.
Bildiyiniz kimi, Amerika prezidenti Ukraynaya onu Sovet İttifaqından ayrılmamağa razı salmaq arzusu ilə gəlmişdi. Kravçukun Suverenlik Bəyannaməsini imzalamayacağına dair niyyətlər var idi. Bu, Qərbin mövqeyi idi. Qərb sadə həll yolları axtarır və bu, bir rəqib, bir düşmən saxlamaq niyyətindən irəli gəlirdi. Bu, ən çox qorxduğumuz xaos, qeyri-müəyyənlik və son nəticədə nüvə silahının yayılmasından daha əlverişlidir.
Qərb heç vaxt Sovet İttifaqının dağılmasında, hətta Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı olmayıb. Qərb siyasətçilərindən kimsə bunu deməyib. Belə niyyət də yoxdur. Ona görə də Putin bütün bunları uydurdu, yalan danışdı.
Qərbin Ukraynanı silahla təmin etməsində onun Rusiyanı məhv etmək niyyətini nümayiş etdirəcək heç bir şey yoxdur. Orada yalnız bir istək var - rus işğalçılarının Ukrayna torpaqlarından çıxmasını təmin etmək. Burada Ukrayna və Qərbin niyyətləri ilə üst-üstə düşür.
Rusiya Federasiyasının gələcək taleyinə gəlincə, Ukrayna bunda az maraqlıdır, bu, bəlkə də ehtiyatsızlıqdır, çünki Rusiya onsuz da heç yerə getməyəcək, qonşu olaraq qalacaq. Amma ən azı indi Ukrayna prezidenti və Ukraynada hakim əhval-ruhiyyə belədir: siz bizi rahat buraxın, sonra istədiyinizi edin. Təbii ki, bütün bunlar tamamilə cəfəngiyyatdır.
Əgər Rusiya bu sərhədlər daxilində qalsa, nüvə silahını və BMT Təhlükəsizlik Şurasında üzvlüyünü saxlasa - təcavüzkar imperiya indi ağır məğlubiyyətə uğrasa belə - gec-tez dirçələcək. Əminəm ki, Rusiya indi məğlub olub 1991-ci il sərhədlərinə geri çəkilsə və Putinin gücü qalsa, Rusiya Federasiyası mübarizəni davam etdirəcək, cəbhə xətti sadəcə olaraq 1991-ci ilin sərhədinə çevriləcək.
Əgər dağılma tendensiyalardan danışırıqsa, o zaman Rusiya imperiyasının dağılması qaçılmazdır. Çox güclü, mərkəzdənqaçma meylləri var ki, onlar güclə yatırıldığı üçün indi görünmür və hiss olunmur. Əvvəllər güclü idilər. Bu, 1992-ci ildə bu ölkə vətəndaşlarının böyük əksəriyyətinin Rusiyadan ayrılmağa səs verdiyi Tatarıstanın müstəqilliyi ilə bağlı referendumdur. Bunlar iki çeçen müharibəsidir. Və əgər indi imperiya, sementləşdirən, güc yolu ilə saxlayan dövlət yox olarsa, o zaman mərkəzdənqaçma hərəkatları üstünlük təşkil etməyə başlayacaq və Rusiya kart evi kimi dağılmağa başlayacaq. Və təkcə ayrılma potensialı kifayət qədər güclü olduğu milli respublikalarda (Tatarıstan, Tıva, Yakutiya, Şimali Qafqaz respublikaları) deyil, həm də Rusiyanın Uzaq Şərq, Ural, Sibir, Kamçatka kimi regionlardadır.
- Dağılmadan söhbət gedəndə nədənsə Rusiya Federasiyasının bəzi regionları ilə maraqlanan Çin həmişə yada düşür. Çoxları deyir ki, Çinin “Sülh planı”nın bəndləri onun “ayı dərisi”nin bölünməsində iştirak etmək istəyindən danışır. Belədir?
- Çin kifayət qədər mürəkkəb müstəqil siyasət yürüdür. Çin özünün 20-ci Konqresində daxili siyasəti və xarici ekspansiyanı sərtləşdirərək militarizasiya kursu götürdü. Rusiyanın bu müharibədə məğlub olmasının Çin üçün çox faydalı olduğu az-çox açıq-aşkar görünür, çünki o, artıq xəritələrində Çin adları ilə qeyd olunan şimal ərazilərini almağa çalışacaq. Belə bir tendensiya var.
Eyni zamanda, Çin Qərbə, ABŞ-a müqavimət göstərməkdə maraqlıdır, ona görə də indi özünü praktiki olaraq Rusiyanın müttəfiqi kimi qələmə verir. O, Rusiya Federasiyasını uniforma, avadanlıq, öldürücü olmayan silahlarla təmin edir. Doğrudan da, bu gün Moskva-Pekin yarım oxu formalaşıb.
Çinin mövqeyi “şimal əraziləri” adlandırdığı ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etmək cəhdindən daha mürəkkəbdir. Bir tərəfdən Çin bu müharibənin uzanmasında və hər şeydən əvvəl ABŞ-ın yorğunluğunda maraqlıdır. Digər tərəfdən, Çin Rusiyanın tükənməsini istəyir və bu, sonda ona şimal ərazilərini bərpa etmək və ya ələ keçirmək planını reallaşdırmağa imkan verəcək.
- Çinin indi “qırmızı xətlərin” kəsişməsi adlandırılan Rusiyaya silah ötürməsi təsdiqlənərsə, ABŞ necə reaksiya verə bilər?
- Təəssüf ki, ABŞ-ın Çinə təsir edə biləcəyi alətlər dəsti çox məhduddur. Bunlar Rusiyada baş verən sanksiyalar, Qərb şirkətlərinin Çindən çıxarılmasıdır. Çində Qərb strukturları tərəfindən maliyyələşdirilən və sahibi olan kifayət qədər çox şirkət var. Bu, Çin iqtisadiyyatına nə qədər təsir edəcək, yoxsa Amerika iqtisadiyyatına zərbə vuracaq - bu suala mütəxəssislər cavab verməlidir.
Düşünürəm ki, Çin iqtisadiyyatı nəhəng və sabit mexanizmdir və bu toqquşmada kimin daha çox zərər görəcəyini söyləmək çətindir. İstənilən halda belə təzyiq Çini dayandıra bilməz. ABŞ və bütövlükdə Qərbin Çinin siyasətini dəyişdirmək üçün kifayət qədər resursu və alətləri olmadığı açıq-aydın görünür. Çin güclü müstəqil dövlətdir. Təəssüf ki, indi Çin imperiyanı, hərbi maşını və xarici təcavüzü gücləndirmək kursu götürüb.
- Media Almaniya, Fransa və Böyük Britaniyanın Ukraynanın hücuma keçməsi, bəzi sərhədlərin qaytarılması və təcili təhlükəsizlik təminatları müqabilində danışıqlara başlaması məqsədi ilə Ukrayna ilə müdafiə paktı üzərində işlədiyi xəbərini yayıb. Almaniya hökumətinin spikeri bu məlumatı təkzib edərək, Makron, Şolts və Zelenski arasında ünsiyyət zamanı bu məsələnin heç bir rol oynamadığını qeyd edib. Amma bu nə deməkdir?
- Mən heç bir belə söhbətdə olmamışam, ona görə də nə təsdiq, nə də təkzib edə bilərəm. Ancaq bircə şeyi deyə bilərəm: mənim fikrimcə, həm avropalılar, həm də amerikalılar artıq başa düşüblər ki, Ukraynanın 1991-ci ilin sərhədlərinə çatana qədər Putin və Rusiya Federasiyası ilə danışıqların qarşısının alınması ilə bağlı mövqeyi dəyişməzdir. Mənə elə gəlir ki, bütün Qərb liderləri artıq başa düşüblər ki, Ukrayna ilə bu mövzuda danışmağın faydası yoxdur. Çağırılmamış sülhməramlıların hansısa təşəbbüslərlə çıxış etmək üçün davamlı cəhdləri davam edəcək, lakin çətin ki, kimsə bu istiqamətdə Ukrayna ilə işləsin. Bunun qeyri-mümkün olduğu artıq hamıya izah edilib.
Mən avropalılarla ünsiyyətdə oluram və onların arasında belə insanlar kifayət qədərdir: “Yaxşı, Putini başa salın ki, bu lazım deyil, bu iş onun üçün sərfəli deyil”. Siyasətçilər isə seçicilərin bu istəyini birtəhər yerinə yetirməli, gedib başa salmalıdırlar. Və deyirlər: “Mən izah etməyə çalışdım, amma etmədi”. Bu “boşluq” realdır. Burada Putin Ukraynanın olmadığı, Ukraynanı ələ keçirməyə tam haqqı olan böyük Rusiyanın olduğu informasiya “köpüyü”ndə yaşayır. Avropalılar isə öz “köpüklərində” yaşayırlar, 21-ci əsrdə Avropanın özünü belə apara biləcəyini səmimi anlamırlar.
- Avropada deyirlər ki, Putin getsə, onda hər şey dayanacaq. Bununla razılaşa bilərsinizmi?
- Şübhə yoxdur ki, bu müharibəni Putinin şəxsən başladığı hər dəqiqə, addım-addım tamamilə sübuta yetirilir. O olmasaydı, bu müharibə başlamazdı. Bunu müharibədən əvvəl baş verənlərin çoxsaylı şəhadətləri sübut edir. Və canlı yayımda Təhlükəsizlik Şurasının iclası oldu ki, orada hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri yaş şalvarda dayanıb Putinin suallarına necə cavab verəcəklərini bilmirdilər. Onları dizinin üstündən sındırdı. Baş Qərargahın bu müharibəyə qarşı olduğu məlumdur və sübuta yetirilib. Putinin ətrafındakıların çoxunun müharibənin əleyhinə olduğu məlumdur. Və bir çox yüksək vəzifəli məmurlar müharibənin son dəqiqəyə qədər başladığını bilmirdilər.
Eyni zamanda, Putin bu müharibəyə başlamaqla çoxlu sayda insanı bu müharibəyə, bu cinayətə cəlb etdi. Və təbii ki, Rusiyanın bütün ali rəhbərliyi, istisnasız olaraq, Dövlət Dumasının bütün deputatları, bütün senatorlar, hərbi rəhbərlər, demək olar ki, bütün hökumət və çoxlu sayda sadə vətəndaşlar cinayətin ortağı oldular. Əllərində silahla Ukrayna sərhəddini keçənlərin hamısı cinayətkar oldu.
Putini dünyaya gətirən insanların olduğunu demək Rusiyanın son 30 ildəki real tarixini bilməmək deməkdir. Putin xüsusi “Xələf” əməliyyatının nəticəsi idi. Problem ondadır ki, Rusiyanı əvvəlcə avtoritar rejimə, sonra isə totalitar rejimə sürüşməkdən saxlamaq mümkün olan fürsət pəncərəsi 1990-cı illərin əvvəllərində qapandı. Və totalitar rejimə doğru hərəkat qaçılmaz oldu. Ölkənin bu yoldan dönməsinin başqa yolu yox idi. Lakin bu, müharibənin qaçılmazlığı demək deyildi. “Xələf” xüsusi əməliyyatından sonra müharibə qaçılmaz oldu. Və onun konkret soyadları və adları var. Və siz deyəndə ki, Rusiya cəmiyyəti Putini dünyaya gətirib, əslində Putindən məsuliyyəti götürürsünüz. Bu, çox təhlükəli və səhv bir düsturdur.
Hər bir insanın daşıdığı kollektiv məsuliyyət problemi var. Müəyyən bir pasportun və ya milliyyətin olması ilə müəyyən edilmir. Bilmirəm baş verənlərə görə kim daha çox məsuliyyət daşıyır - Putin rejimini ən ciddi şəkildə dəstəkləyən Almaniyanın keçmiş kansleri Şröder, yoxsa Ryazandan Rusiya pasportu ilə hansısa avtomexanik?
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-03-2025, 15:45
Deputat: Ukraynanı yalnız ABŞ xalqının Trampa qarşı qalxması xilas edə bilər - Müsahibə
23-01-2025, 19:03
İmran Bədirxanlı: “Özünü tapandan sonra yaşamaq asanlaşır” - Müsahibə
8-01-2025, 10:49
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
