18:49 / 23-09-2023
Elşad Hacıyev: “Ermənilər Azərbaycan vətəndaşlığı almaq istəyir”
18:01 / 23-09-2023
Baş nazir və nazirlər büdcəni müzakirə ediblər
17:55 / 23-09-2023
İlham Əliyev Toivo Klaarı qəbul edib - Yenilənib
16:36 / 23-09-2023
Azərbaycan Qarabağın erməni sakinləri üçün yanacaq göndərib - Fotolar
16:25 / 23-09-2023
Xocalıda silah-sursat anbarı aşkarlanıb - Fotolar
16:15 / 23-09-2023
Britaniya Rusiya ilə gizli danışıqlar aparır: nüvə təhlükəsizliyi və digər məsələlər müzakirə olunur
15:43 / 23-09-2023
Magistraturaya qəbul imtahanında hansı yeniliklər ediləcək? - Detallar
15:23 / 23-09-2023
Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyindəki qurumların siyahısı təsdiq edilib - Siyahı
15:07 / 23-09-2023
Prezident İlham Əliyev İtaliya xalqına başsağlığı verib
14:06 / 23-09-2023
Əmirbəyov: “Həm Ağdam, həm də Laçın yolu açıqdır”
13:26 / 23-09-2023
Qar yağacaq, bəzi çaylardan sel keçəcək
13:19 / 23-09-2023
Qarabağdakı məsələlərin həlli üçün İşçi Qrup yaradılıb
11:15 / 23-09-2023
Azərbaycan prezidenti Səudiyyə Ərəbistanının kralına məktub göndərib
11:10 / 23-09-2023
Blinken Fidanla Qarabağdakı son vəziyyəti müzakirə edib
10:54 / 23-09-2023
Azərbaycanda payız fəsli başlayıb
10:48 / 23-09-2023
Ətin sümüyü - Akif Abbasov yazır
10:22 / 23-09-2023
Ermənilərin tərk erdiyi döyüş mövqeyi... - Video - Fotolar
23:45 / 22-09-2023
Azərbaycan və Rusiya XİN başçıları Qarabağdakı vəziyyətlə bağlı müzakirə aparıblar
21:13 / 22-09-2023
Koronavirusun yeni variantına yoluxanların sayı artır
20:52 / 22-09-2023
İrəvanda aksiya: dörd istiqamətdə yürüş başlayıb - Foto
20:42 / 22-09-2023
ABŞ Ukraynaya ATACMS raketləri verəcək
20:20 / 22-09-2023
Ermənilər Xankəndi şəhərində qəsdən yanğınlar törədir
20:13 / 22-09-2023
Qarabağdakı separatçılar silah-sursatlarını təhvil verir - Video
18:59 / 22-09-2023
Borrell: “Putin Avropada miqrasiya problemini kəskinləşdirəcək”
18:28 / 22-09-2023
Sülhməramlıların karvanı Ermənistandan Qarabağa doğru hərəkət edir
18:11 / 22-09-2023
Avropa İttifaqının xüsusi nümayəndəsi Paşinyanla görüşüb
18:05 / 22-09-2023
Nyu-Yorkda TDT XİN başçılarının görüşü keçirilib
18:04 / 22-09-2023
İrəvanda aksiya: polis 98 nəfəri saxlayıb
18:03 / 22-09-2023
Yaşar Nəcəfov Böyük Dəbilqə turnirinin qalibi olub
14:13 / 22-09-2023

20:55 / 20-09-2023

01:31 / 22-09-2023

22:34 / 20-09-2023

13:09 / 20-09-2023

23:43 / 20-09-2023

21:37 / 21-09-2023

21:13 / 22-09-2023

23:49 / 21-09-2023

23:45 / 22-09-2023

00:17 / 20-09-2023

22:54 / 19-09-2023

Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
Tarix: 03-03-2023 16:55 | Bölmə: Müsahibə

Rusiyalı siyasətçi İqor Yakovenko deyir ki, Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı deyil
Rusiyalı müxalifətçi, sosioloq və Dövlət Dumasının sabiq deputatı İqor Yakovenko Ukrayna mətbuatına müsahibə verib. Reyting.az-ın İ. Yakovenkonun müsahibəsini təqdim etməsinə səbəb onu Azərbaycan oxucuları üçün də maraqlı saymasıdır.
- Rusiya Federasiyası hara doğru gedir və dağılma ehtimalı varmı, bəziləri buna 100 faiz icazə verilməyəcəyini, digərləri Rusiyanın federasiyalara parçalanmasının lazım olduğunu, üçüncülər isə yalnız bir hissəsinin dağılacağını deyirlər. Bu yaxınlarda Putin bildirib ki, Qərb bunda maraqlıdır. Doğrudanmı Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlıdır?
- Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasından qiyamət kimi qorxur. Həmişə belə olub. Qərbdə bir dənə də olsun tanınmış siyasətçi yoxdur ki, Rusiyanın dağılması ilə bağlı istəklərini, niyyətlərini açıq şəkildə dilə gətirsin. Üstəlik, Qərb qəti surətdə Sovet İttifaqının da dağılmasını istəmirdi və bunun qarşısını almağa çalışırdı.
Bildiyiniz kimi, Amerika prezidenti Ukraynaya onu Sovet İttifaqından ayrılmamağa razı salmaq arzusu ilə gəlmişdi. Kravçukun Suverenlik Bəyannaməsini imzalamayacağına dair niyyətlər var idi. Bu, Qərbin mövqeyi idi. Qərb sadə həll yolları axtarır və bu, bir rəqib, bir düşmən saxlamaq niyyətindən irəli gəlirdi. Bu, ən çox qorxduğumuz xaos, qeyri-müəyyənlik və son nəticədə nüvə silahının yayılmasından daha əlverişlidir.
Qərb heç vaxt Sovet İttifaqının dağılmasında, hətta Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı olmayıb. Qərb siyasətçilərindən kimsə bunu deməyib. Belə niyyət də yoxdur. Ona görə də Putin bütün bunları uydurdu, yalan danışdı.
Qərbin Ukraynanı silahla təmin etməsində onun Rusiyanı məhv etmək niyyətini nümayiş etdirəcək heç bir şey yoxdur. Orada yalnız bir istək var - rus işğalçılarının Ukrayna torpaqlarından çıxmasını təmin etmək. Burada Ukrayna və Qərbin niyyətləri ilə üst-üstə düşür.
Rusiya Federasiyasının gələcək taleyinə gəlincə, Ukrayna bunda az maraqlıdır, bu, bəlkə də ehtiyatsızlıqdır, çünki Rusiya onsuz da heç yerə getməyəcək, qonşu olaraq qalacaq. Amma ən azı indi Ukrayna prezidenti və Ukraynada hakim əhval-ruhiyyə belədir: siz bizi rahat buraxın, sonra istədiyinizi edin. Təbii ki, bütün bunlar tamamilə cəfəngiyyatdır.
Əgər Rusiya bu sərhədlər daxilində qalsa, nüvə silahını və BMT Təhlükəsizlik Şurasında üzvlüyünü saxlasa - təcavüzkar imperiya indi ağır məğlubiyyətə uğrasa belə - gec-tez dirçələcək. Əminəm ki, Rusiya indi məğlub olub 1991-ci il sərhədlərinə geri çəkilsə və Putinin gücü qalsa, Rusiya Federasiyası mübarizəni davam etdirəcək, cəbhə xətti sadəcə olaraq 1991-ci ilin sərhədinə çevriləcək.
Əgər dağılma tendensiyalardan danışırıqsa, o zaman Rusiya imperiyasının dağılması qaçılmazdır. Çox güclü, mərkəzdənqaçma meylləri var ki, onlar güclə yatırıldığı üçün indi görünmür və hiss olunmur. Əvvəllər güclü idilər. Bu, 1992-ci ildə bu ölkə vətəndaşlarının böyük əksəriyyətinin Rusiyadan ayrılmağa səs verdiyi Tatarıstanın müstəqilliyi ilə bağlı referendumdur. Bunlar iki çeçen müharibəsidir. Və əgər indi imperiya, sementləşdirən, güc yolu ilə saxlayan dövlət yox olarsa, o zaman mərkəzdənqaçma hərəkatları üstünlük təşkil etməyə başlayacaq və Rusiya kart evi kimi dağılmağa başlayacaq. Və təkcə ayrılma potensialı kifayət qədər güclü olduğu milli respublikalarda (Tatarıstan, Tıva, Yakutiya, Şimali Qafqaz respublikaları) deyil, həm də Rusiyanın Uzaq Şərq, Ural, Sibir, Kamçatka kimi regionlardadır.
- Dağılmadan söhbət gedəndə nədənsə Rusiya Federasiyasının bəzi regionları ilə maraqlanan Çin həmişə yada düşür. Çoxları deyir ki, Çinin “Sülh planı”nın bəndləri onun “ayı dərisi”nin bölünməsində iştirak etmək istəyindən danışır. Belədir?
- Çin kifayət qədər mürəkkəb müstəqil siyasət yürüdür. Çin özünün 20-ci Konqresində daxili siyasəti və xarici ekspansiyanı sərtləşdirərək militarizasiya kursu götürdü. Rusiyanın bu müharibədə məğlub olmasının Çin üçün çox faydalı olduğu az-çox açıq-aşkar görünür, çünki o, artıq xəritələrində Çin adları ilə qeyd olunan şimal ərazilərini almağa çalışacaq. Belə bir tendensiya var.
Eyni zamanda, Çin Qərbə, ABŞ-a müqavimət göstərməkdə maraqlıdır, ona görə də indi özünü praktiki olaraq Rusiyanın müttəfiqi kimi qələmə verir. O, Rusiya Federasiyasını uniforma, avadanlıq, öldürücü olmayan silahlarla təmin edir. Doğrudan da, bu gün Moskva-Pekin yarım oxu formalaşıb.
Çinin mövqeyi “şimal əraziləri” adlandırdığı ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etmək cəhdindən daha mürəkkəbdir. Bir tərəfdən Çin bu müharibənin uzanmasında və hər şeydən əvvəl ABŞ-ın yorğunluğunda maraqlıdır. Digər tərəfdən, Çin Rusiyanın tükənməsini istəyir və bu, sonda ona şimal ərazilərini bərpa etmək və ya ələ keçirmək planını reallaşdırmağa imkan verəcək.
- Çinin indi “qırmızı xətlərin” kəsişməsi adlandırılan Rusiyaya silah ötürməsi təsdiqlənərsə, ABŞ necə reaksiya verə bilər?
- Təəssüf ki, ABŞ-ın Çinə təsir edə biləcəyi alətlər dəsti çox məhduddur. Bunlar Rusiyada baş verən sanksiyalar, Qərb şirkətlərinin Çindən çıxarılmasıdır. Çində Qərb strukturları tərəfindən maliyyələşdirilən və sahibi olan kifayət qədər çox şirkət var. Bu, Çin iqtisadiyyatına nə qədər təsir edəcək, yoxsa Amerika iqtisadiyyatına zərbə vuracaq - bu suala mütəxəssislər cavab verməlidir.
Düşünürəm ki, Çin iqtisadiyyatı nəhəng və sabit mexanizmdir və bu toqquşmada kimin daha çox zərər görəcəyini söyləmək çətindir. İstənilən halda belə təzyiq Çini dayandıra bilməz. ABŞ və bütövlükdə Qərbin Çinin siyasətini dəyişdirmək üçün kifayət qədər resursu və alətləri olmadığı açıq-aydın görünür. Çin güclü müstəqil dövlətdir. Təəssüf ki, indi Çin imperiyanı, hərbi maşını və xarici təcavüzü gücləndirmək kursu götürüb.
- Media Almaniya, Fransa və Böyük Britaniyanın Ukraynanın hücuma keçməsi, bəzi sərhədlərin qaytarılması və təcili təhlükəsizlik təminatları müqabilində danışıqlara başlaması məqsədi ilə Ukrayna ilə müdafiə paktı üzərində işlədiyi xəbərini yayıb. Almaniya hökumətinin spikeri bu məlumatı təkzib edərək, Makron, Şolts və Zelenski arasında ünsiyyət zamanı bu məsələnin heç bir rol oynamadığını qeyd edib. Amma bu nə deməkdir?
- Mən heç bir belə söhbətdə olmamışam, ona görə də nə təsdiq, nə də təkzib edə bilərəm. Ancaq bircə şeyi deyə bilərəm: mənim fikrimcə, həm avropalılar, həm də amerikalılar artıq başa düşüblər ki, Ukraynanın 1991-ci ilin sərhədlərinə çatana qədər Putin və Rusiya Federasiyası ilə danışıqların qarşısının alınması ilə bağlı mövqeyi dəyişməzdir. Mənə elə gəlir ki, bütün Qərb liderləri artıq başa düşüblər ki, Ukrayna ilə bu mövzuda danışmağın faydası yoxdur. Çağırılmamış sülhməramlıların hansısa təşəbbüslərlə çıxış etmək üçün davamlı cəhdləri davam edəcək, lakin çətin ki, kimsə bu istiqamətdə Ukrayna ilə işləsin. Bunun qeyri-mümkün olduğu artıq hamıya izah edilib.
Mən avropalılarla ünsiyyətdə oluram və onların arasında belə insanlar kifayət qədərdir: “Yaxşı, Putini başa salın ki, bu lazım deyil, bu iş onun üçün sərfəli deyil”. Siyasətçilər isə seçicilərin bu istəyini birtəhər yerinə yetirməli, gedib başa salmalıdırlar. Və deyirlər: “Mən izah etməyə çalışdım, amma etmədi”. Bu “boşluq” realdır. Burada Putin Ukraynanın olmadığı, Ukraynanı ələ keçirməyə tam haqqı olan böyük Rusiyanın olduğu informasiya “köpüyü”ndə yaşayır. Avropalılar isə öz “köpüklərində” yaşayırlar, 21-ci əsrdə Avropanın özünü belə apara biləcəyini səmimi anlamırlar.
- Avropada deyirlər ki, Putin getsə, onda hər şey dayanacaq. Bununla razılaşa bilərsinizmi?
- Şübhə yoxdur ki, bu müharibəni Putinin şəxsən başladığı hər dəqiqə, addım-addım tamamilə sübuta yetirilir. O olmasaydı, bu müharibə başlamazdı. Bunu müharibədən əvvəl baş verənlərin çoxsaylı şəhadətləri sübut edir. Və canlı yayımda Təhlükəsizlik Şurasının iclası oldu ki, orada hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri yaş şalvarda dayanıb Putinin suallarına necə cavab verəcəklərini bilmirdilər. Onları dizinin üstündən sındırdı. Baş Qərargahın bu müharibəyə qarşı olduğu məlumdur və sübuta yetirilib. Putinin ətrafındakıların çoxunun müharibənin əleyhinə olduğu məlumdur. Və bir çox yüksək vəzifəli məmurlar müharibənin son dəqiqəyə qədər başladığını bilmirdilər.
Eyni zamanda, Putin bu müharibəyə başlamaqla çoxlu sayda insanı bu müharibəyə, bu cinayətə cəlb etdi. Və təbii ki, Rusiyanın bütün ali rəhbərliyi, istisnasız olaraq, Dövlət Dumasının bütün deputatları, bütün senatorlar, hərbi rəhbərlər, demək olar ki, bütün hökumət və çoxlu sayda sadə vətəndaşlar cinayətin ortağı oldular. Əllərində silahla Ukrayna sərhəddini keçənlərin hamısı cinayətkar oldu.
Putini dünyaya gətirən insanların olduğunu demək Rusiyanın son 30 ildəki real tarixini bilməmək deməkdir. Putin xüsusi “Xələf” əməliyyatının nəticəsi idi. Problem ondadır ki, Rusiyanı əvvəlcə avtoritar rejimə, sonra isə totalitar rejimə sürüşməkdən saxlamaq mümkün olan fürsət pəncərəsi 1990-cı illərin əvvəllərində qapandı. Və totalitar rejimə doğru hərəkat qaçılmaz oldu. Ölkənin bu yoldan dönməsinin başqa yolu yox idi. Lakin bu, müharibənin qaçılmazlığı demək deyildi. “Xələf” xüsusi əməliyyatından sonra müharibə qaçılmaz oldu. Və onun konkret soyadları və adları var. Və siz deyəndə ki, Rusiya cəmiyyəti Putini dünyaya gətirib, əslində Putindən məsuliyyəti götürürsünüz. Bu, çox təhlükəli və səhv bir düsturdur.
Hər bir insanın daşıdığı kollektiv məsuliyyət problemi var. Müəyyən bir pasportun və ya milliyyətin olması ilə müəyyən edilmir. Bilmirəm baş verənlərə görə kim daha çox məsuliyyət daşıyır - Putin rejimini ən ciddi şəkildə dəstəkləyən Almaniyanın keçmiş kansleri Şröder, yoxsa Ryazandan Rusiya pasportu ilə hansısa avtomexanik?
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 03-03-2023 16:55 | Bölmə: Müsahibə

Rusiyalı siyasətçi İqor Yakovenko deyir ki, Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı deyil
Rusiyalı müxalifətçi, sosioloq və Dövlət Dumasının sabiq deputatı İqor Yakovenko Ukrayna mətbuatına müsahibə verib. Reyting.az-ın İ. Yakovenkonun müsahibəsini təqdim etməsinə səbəb onu Azərbaycan oxucuları üçün də maraqlı saymasıdır.
- Rusiya Federasiyası hara doğru gedir və dağılma ehtimalı varmı, bəziləri buna 100 faiz icazə verilməyəcəyini, digərləri Rusiyanın federasiyalara parçalanmasının lazım olduğunu, üçüncülər isə yalnız bir hissəsinin dağılacağını deyirlər. Bu yaxınlarda Putin bildirib ki, Qərb bunda maraqlıdır. Doğrudanmı Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlıdır?
- Qərb Rusiya Federasiyasının dağılmasından qiyamət kimi qorxur. Həmişə belə olub. Qərbdə bir dənə də olsun tanınmış siyasətçi yoxdur ki, Rusiyanın dağılması ilə bağlı istəklərini, niyyətlərini açıq şəkildə dilə gətirsin. Üstəlik, Qərb qəti surətdə Sovet İttifaqının da dağılmasını istəmirdi və bunun qarşısını almağa çalışırdı.
Bildiyiniz kimi, Amerika prezidenti Ukraynaya onu Sovet İttifaqından ayrılmamağa razı salmaq arzusu ilə gəlmişdi. Kravçukun Suverenlik Bəyannaməsini imzalamayacağına dair niyyətlər var idi. Bu, Qərbin mövqeyi idi. Qərb sadə həll yolları axtarır və bu, bir rəqib, bir düşmən saxlamaq niyyətindən irəli gəlirdi. Bu, ən çox qorxduğumuz xaos, qeyri-müəyyənlik və son nəticədə nüvə silahının yayılmasından daha əlverişlidir.
Qərb heç vaxt Sovet İttifaqının dağılmasında, hətta Rusiya Federasiyasının dağılmasında maraqlı olmayıb. Qərb siyasətçilərindən kimsə bunu deməyib. Belə niyyət də yoxdur. Ona görə də Putin bütün bunları uydurdu, yalan danışdı.
Qərbin Ukraynanı silahla təmin etməsində onun Rusiyanı məhv etmək niyyətini nümayiş etdirəcək heç bir şey yoxdur. Orada yalnız bir istək var - rus işğalçılarının Ukrayna torpaqlarından çıxmasını təmin etmək. Burada Ukrayna və Qərbin niyyətləri ilə üst-üstə düşür.
Rusiya Federasiyasının gələcək taleyinə gəlincə, Ukrayna bunda az maraqlıdır, bu, bəlkə də ehtiyatsızlıqdır, çünki Rusiya onsuz da heç yerə getməyəcək, qonşu olaraq qalacaq. Amma ən azı indi Ukrayna prezidenti və Ukraynada hakim əhval-ruhiyyə belədir: siz bizi rahat buraxın, sonra istədiyinizi edin. Təbii ki, bütün bunlar tamamilə cəfəngiyyatdır.
Əgər Rusiya bu sərhədlər daxilində qalsa, nüvə silahını və BMT Təhlükəsizlik Şurasında üzvlüyünü saxlasa - təcavüzkar imperiya indi ağır məğlubiyyətə uğrasa belə - gec-tez dirçələcək. Əminəm ki, Rusiya indi məğlub olub 1991-ci il sərhədlərinə geri çəkilsə və Putinin gücü qalsa, Rusiya Federasiyası mübarizəni davam etdirəcək, cəbhə xətti sadəcə olaraq 1991-ci ilin sərhədinə çevriləcək.
Əgər dağılma tendensiyalardan danışırıqsa, o zaman Rusiya imperiyasının dağılması qaçılmazdır. Çox güclü, mərkəzdənqaçma meylləri var ki, onlar güclə yatırıldığı üçün indi görünmür və hiss olunmur. Əvvəllər güclü idilər. Bu, 1992-ci ildə bu ölkə vətəndaşlarının böyük əksəriyyətinin Rusiyadan ayrılmağa səs verdiyi Tatarıstanın müstəqilliyi ilə bağlı referendumdur. Bunlar iki çeçen müharibəsidir. Və əgər indi imperiya, sementləşdirən, güc yolu ilə saxlayan dövlət yox olarsa, o zaman mərkəzdənqaçma hərəkatları üstünlük təşkil etməyə başlayacaq və Rusiya kart evi kimi dağılmağa başlayacaq. Və təkcə ayrılma potensialı kifayət qədər güclü olduğu milli respublikalarda (Tatarıstan, Tıva, Yakutiya, Şimali Qafqaz respublikaları) deyil, həm də Rusiyanın Uzaq Şərq, Ural, Sibir, Kamçatka kimi regionlardadır.
- Dağılmadan söhbət gedəndə nədənsə Rusiya Federasiyasının bəzi regionları ilə maraqlanan Çin həmişə yada düşür. Çoxları deyir ki, Çinin “Sülh planı”nın bəndləri onun “ayı dərisi”nin bölünməsində iştirak etmək istəyindən danışır. Belədir?
- Çin kifayət qədər mürəkkəb müstəqil siyasət yürüdür. Çin özünün 20-ci Konqresində daxili siyasəti və xarici ekspansiyanı sərtləşdirərək militarizasiya kursu götürdü. Rusiyanın bu müharibədə məğlub olmasının Çin üçün çox faydalı olduğu az-çox açıq-aşkar görünür, çünki o, artıq xəritələrində Çin adları ilə qeyd olunan şimal ərazilərini almağa çalışacaq. Belə bir tendensiya var.
Eyni zamanda, Çin Qərbə, ABŞ-a müqavimət göstərməkdə maraqlıdır, ona görə də indi özünü praktiki olaraq Rusiyanın müttəfiqi kimi qələmə verir. O, Rusiya Federasiyasını uniforma, avadanlıq, öldürücü olmayan silahlarla təmin edir. Doğrudan da, bu gün Moskva-Pekin yarım oxu formalaşıb.
Çinin mövqeyi “şimal əraziləri” adlandırdığı ərazilər üzərində nəzarəti bərpa etmək cəhdindən daha mürəkkəbdir. Bir tərəfdən Çin bu müharibənin uzanmasında və hər şeydən əvvəl ABŞ-ın yorğunluğunda maraqlıdır. Digər tərəfdən, Çin Rusiyanın tükənməsini istəyir və bu, sonda ona şimal ərazilərini bərpa etmək və ya ələ keçirmək planını reallaşdırmağa imkan verəcək.
- Çinin indi “qırmızı xətlərin” kəsişməsi adlandırılan Rusiyaya silah ötürməsi təsdiqlənərsə, ABŞ necə reaksiya verə bilər?
- Təəssüf ki, ABŞ-ın Çinə təsir edə biləcəyi alətlər dəsti çox məhduddur. Bunlar Rusiyada baş verən sanksiyalar, Qərb şirkətlərinin Çindən çıxarılmasıdır. Çində Qərb strukturları tərəfindən maliyyələşdirilən və sahibi olan kifayət qədər çox şirkət var. Bu, Çin iqtisadiyyatına nə qədər təsir edəcək, yoxsa Amerika iqtisadiyyatına zərbə vuracaq - bu suala mütəxəssislər cavab verməlidir.
Düşünürəm ki, Çin iqtisadiyyatı nəhəng və sabit mexanizmdir və bu toqquşmada kimin daha çox zərər görəcəyini söyləmək çətindir. İstənilən halda belə təzyiq Çini dayandıra bilməz. ABŞ və bütövlükdə Qərbin Çinin siyasətini dəyişdirmək üçün kifayət qədər resursu və alətləri olmadığı açıq-aydın görünür. Çin güclü müstəqil dövlətdir. Təəssüf ki, indi Çin imperiyanı, hərbi maşını və xarici təcavüzü gücləndirmək kursu götürüb.
- Media Almaniya, Fransa və Böyük Britaniyanın Ukraynanın hücuma keçməsi, bəzi sərhədlərin qaytarılması və təcili təhlükəsizlik təminatları müqabilində danışıqlara başlaması məqsədi ilə Ukrayna ilə müdafiə paktı üzərində işlədiyi xəbərini yayıb. Almaniya hökumətinin spikeri bu məlumatı təkzib edərək, Makron, Şolts və Zelenski arasında ünsiyyət zamanı bu məsələnin heç bir rol oynamadığını qeyd edib. Amma bu nə deməkdir?
- Mən heç bir belə söhbətdə olmamışam, ona görə də nə təsdiq, nə də təkzib edə bilərəm. Ancaq bircə şeyi deyə bilərəm: mənim fikrimcə, həm avropalılar, həm də amerikalılar artıq başa düşüblər ki, Ukraynanın 1991-ci ilin sərhədlərinə çatana qədər Putin və Rusiya Federasiyası ilə danışıqların qarşısının alınması ilə bağlı mövqeyi dəyişməzdir. Mənə elə gəlir ki, bütün Qərb liderləri artıq başa düşüblər ki, Ukrayna ilə bu mövzuda danışmağın faydası yoxdur. Çağırılmamış sülhməramlıların hansısa təşəbbüslərlə çıxış etmək üçün davamlı cəhdləri davam edəcək, lakin çətin ki, kimsə bu istiqamətdə Ukrayna ilə işləsin. Bunun qeyri-mümkün olduğu artıq hamıya izah edilib.
Mən avropalılarla ünsiyyətdə oluram və onların arasında belə insanlar kifayət qədərdir: “Yaxşı, Putini başa salın ki, bu lazım deyil, bu iş onun üçün sərfəli deyil”. Siyasətçilər isə seçicilərin bu istəyini birtəhər yerinə yetirməli, gedib başa salmalıdırlar. Və deyirlər: “Mən izah etməyə çalışdım, amma etmədi”. Bu “boşluq” realdır. Burada Putin Ukraynanın olmadığı, Ukraynanı ələ keçirməyə tam haqqı olan böyük Rusiyanın olduğu informasiya “köpüyü”ndə yaşayır. Avropalılar isə öz “köpüklərində” yaşayırlar, 21-ci əsrdə Avropanın özünü belə apara biləcəyini səmimi anlamırlar.
- Avropada deyirlər ki, Putin getsə, onda hər şey dayanacaq. Bununla razılaşa bilərsinizmi?
- Şübhə yoxdur ki, bu müharibəni Putinin şəxsən başladığı hər dəqiqə, addım-addım tamamilə sübuta yetirilir. O olmasaydı, bu müharibə başlamazdı. Bunu müharibədən əvvəl baş verənlərin çoxsaylı şəhadətləri sübut edir. Və canlı yayımda Təhlükəsizlik Şurasının iclası oldu ki, orada hüquq-mühafizə orqanlarının rəhbərləri yaş şalvarda dayanıb Putinin suallarına necə cavab verəcəklərini bilmirdilər. Onları dizinin üstündən sındırdı. Baş Qərargahın bu müharibəyə qarşı olduğu məlumdur və sübuta yetirilib. Putinin ətrafındakıların çoxunun müharibənin əleyhinə olduğu məlumdur. Və bir çox yüksək vəzifəli məmurlar müharibənin son dəqiqəyə qədər başladığını bilmirdilər.
Eyni zamanda, Putin bu müharibəyə başlamaqla çoxlu sayda insanı bu müharibəyə, bu cinayətə cəlb etdi. Və təbii ki, Rusiyanın bütün ali rəhbərliyi, istisnasız olaraq, Dövlət Dumasının bütün deputatları, bütün senatorlar, hərbi rəhbərlər, demək olar ki, bütün hökumət və çoxlu sayda sadə vətəndaşlar cinayətin ortağı oldular. Əllərində silahla Ukrayna sərhəddini keçənlərin hamısı cinayətkar oldu.
Putini dünyaya gətirən insanların olduğunu demək Rusiyanın son 30 ildəki real tarixini bilməmək deməkdir. Putin xüsusi “Xələf” əməliyyatının nəticəsi idi. Problem ondadır ki, Rusiyanı əvvəlcə avtoritar rejimə, sonra isə totalitar rejimə sürüşməkdən saxlamaq mümkün olan fürsət pəncərəsi 1990-cı illərin əvvəllərində qapandı. Və totalitar rejimə doğru hərəkat qaçılmaz oldu. Ölkənin bu yoldan dönməsinin başqa yolu yox idi. Lakin bu, müharibənin qaçılmazlığı demək deyildi. “Xələf” xüsusi əməliyyatından sonra müharibə qaçılmaz oldu. Və onun konkret soyadları və adları var. Və siz deyəndə ki, Rusiya cəmiyyəti Putini dünyaya gətirib, əslində Putindən məsuliyyəti götürürsünüz. Bu, çox təhlükəli və səhv bir düsturdur.
Hər bir insanın daşıdığı kollektiv məsuliyyət problemi var. Müəyyən bir pasportun və ya milliyyətin olması ilə müəyyən edilmir. Bilmirəm baş verənlərə görə kim daha çox məsuliyyət daşıyır - Putin rejimini ən ciddi şəkildə dəstəkləyən Almaniyanın keçmiş kansleri Şröder, yoxsa Ryazandan Rusiya pasportu ilə hansısa avtomexanik?
E. KAMAL
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
9-10-2022, 14:22
Sülhəddin Əkbər: “İran yalnız Zəngəzur dəhlizinin açılacağından qorxmur” - Müsahibə
29-09-2022, 20:29
Elxan Qarayev: “Rusiyada hərbi səfərbərliyə cəlb olunan azərbaycanlılar kontrakt tələb etməlidir” - Müsahibə
21-09-2022, 14:06
Sərdar Cəlaloğlu: “Hər dəqiqə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi başlaya bilər” - Müsahibə
3-07-2022, 13:50
Deputat: “Məmur sahibkarlığından qaynaqlanan inhisarçılıq əhaliyə böyük ziyan vurur” - Müsahibə
6-06-2022, 13:50
Politoloq: “Rusiyada etirazlar artacaq” - Müsahibə
27-05-2022, 13:03
Keçmiş səfir: “Zaman Ukraynanın dostu, Kremlin düşmənidir” - Müsahibə
26-05-2022, 20:43
Hərbi ekspert: “Rusiya texnokratları müharibəni uduzduqlarını başa düşürlər” - Müsahibə
25-05-2022, 16:16
Deputat: “Qərb Ukraynanı güzəştə məcbur edəcək” - Müsahibə
25-05-2022, 11:08
Zərdüşt Əlizadə: “Rusiyanı bu müharibədə məğlub edəcəklər” - Müsahibə
21-05-2022, 16:12
Sabiq müdafiə naziri: “Ruslar üçün ideal variant payız və qış döyüşünə hazırlaşmaqdır” - Müsahibə
17-05-2022, 08:56
Etibar Məmmədov: “Yaxın zamanlarda Rusiyanın dağılma prosesi başlayacaq” - Müsahibə
4-05-2022, 10:42
Professor: “Türkiyənin hərbi bazalarının bir hissəsi Azərbaycanda yerləşdiriləcək” - Müsahibə
26-04-2022, 12:30
Qətlə yetirilmiş prezidentin oğlu: “Ruslara inanmayın!” - Müsahibə
20-04-2022, 15:33
Podolyak: “Kütləvi şəkildə qadınları zorlayan, uşaqları öldürən vəhşi sivilizasiya ilə müharibədəyik” - Müsahibə
20-04-2022, 11:22
Ad gününü qeyd edən şair: “Ədəbiyyat və sənət insanları təkləyib məğlub etmək sənətidir” - Müsahibə
18-04-2022, 16:52
İqor Jovkva: “Üçüncü variant son əsgərə və son ukraynalıya qədər döyüşməkdir” - Müsahibə
9-04-2022, 14:39
Xarkovun rəhbəri: “Düşmən nə Xarkov şəhəri, nə də bölgə ilə bağlı istəyindən əl çəkməyib” - Müsahibə