16:05 / 25-04-2024
Prezident İlham Əliyev Şarl Mişeli COP29-a dəvət edib
15:50 / 25-04-2024
İspaniya və daha 4 ölkə Fələstin dövlətini tanımağa hazırlaşır
15:32 / 25-04-2024
Keçmiş Ombudsman Elmira Süleymanova vəfat edib (Yenilənib)
15:32 / 25-04-2024
Simonyan: "Ermənistan və Azərbaycanın bir-birinə qarşı ərazi iddiası yoxdur"
15:08 / 25-04-2024
"Azərbaycanda respondentlərin 74,9%-i "TikTok"a məhdudiyyətlərin tətbiq edilməsini istəyir"
15:08 / 25-04-2024
Qırğızıstan prezidenti Füzuli və Ağdama gedib (Yenilənib) - Fotolar
14:43 / 25-04-2024
Malıbəylidə kütləvi məzarlıq aşkarlanıb - Fotolar
14:35 / 25-04-2024
Rasim Balayev: "Onlara baş qoşası deyiləm"
14:29 / 25-04-2024
Zaxarova: Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır
14:16 / 25-04-2024
İsrail daha 12 fələstinlini həbs edib
14:06 / 25-04-2024
Qəzzada ölənlərin sayı artıb
13:59 / 25-04-2024
Rusiya XİN: "Sərhədlərin delimitasiyası üzrə bütün səylərini dəstəkləyirik"
13:47 / 25-04-2024
"Yüksəliş" müsabiqəsi: "Ümumi biliklər imtahanı"nın nəticələri açıqlanıb
13:03 / 25-04-2024
Baş Prokuroluq mediaya çağırış edib
12:59 / 25-04-2024
Macarıstan Azərbaycanda 90 adda dərman istehsal edəcək
12:40 / 25-04-2024
Nüşabə Sadıxlı: "İsa Qəmbər hələ qərarını açıqlamayıb"
12:39 / 25-04-2024
Gəncədə 32 yaşlı kişi bıçaqlanıb
12:25 / 25-04-2024
Bakıda üç məktəbin direktoru cəzalandırılıb
12:10 / 25-04-2024
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
12:09 / 25-04-2024
Səudiyyə Ərəbistanının kralı xəstəxanadan evə buraxılılb
11:59 / 25-04-2024
Naxçıvan Baş naziri vəzifəsindən azad olunub - Təyinat
11:03 / 25-04-2024
İordan çayının qərb sahilində gərginlik böyüyür
10:56 / 25-04-2024
Daha bir direktor vəzifədən azad edilib
10:48 / 25-04-2024
Fatih Terimin komandası darmadağınla uduzub
10:32 / 25-04-2024
Komanda-qərargah təlimləri keçirilib - Video
10:27 / 25-04-2024
Aprelin 28-də 20 minə yaxın bakalavr magistraturaya imtahan verəcək
10:21 / 25-04-2024
Mayın 1-dən balıq ovu qadağan olunacaq
09:52 / 25-04-2024
Xankəndidə yenə silah-sursat tapılıb
09:43 / 25-04-2024
Millimiz bu gün Özbəkistan komandası ilə qarşılaşacaq
09:40 / 25-04-2024
Türkiyədə daha 23 İŞİD üzvləri saxlanılıb
19:13 / 20-04-2024
Bakıda taxta bazarında yanğın olub - Fotolar (Yenilənib)
22:20 / 20-04-2024
ABŞ Ukraynaya 61 milyard dollar ayırıb
18:56 / 22-04-2024
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - (Yenilənib) - Fotolar
00:11 / 23-04-2024
Sağlam və uzun ömür yaşamağın 10 asan yolu var - Siyahı
18:01 / 21-04-2024
Dünyanın idman paytaxtı olması üçün Bakının namizədliyi irəli sürülüb
13:54 / 22-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç olub - (Yenilənib)
09:53 / 22-04-2024
Ümid nəğməsi - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
16:10 / 22-04-2024
Ölkələr sürətlə silahlanır - Ümumi hərbi xərclər 2,4 trilyon dolları keçib
14:10 / 23-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:58 / 23-04-2024
İlham Əliyev “COP29 və Azərbaycan üçün Yaşıl Baxış” beynəlxalq forumda iştirak edir - (Yenilənib)
14:03 / 24-04-2024
Professor Nəsib Quliyev özünü güllələyib
00:02 / 23-04-2024
Məşhur boksçu Mayk Tayson şirkətin səfiri olub
Professor: “Mümkündür ki, Bayden Türkiyə ilə daha yaxından əməkdaşlıq etsin” - Müsahibə
Tarix: 07-03-2021 11:38 | Bölmə: Müsahibə
Fərhad Mehdiyev: “Bayden düşünür ki, əməkdaşlığı gücləndirmək lazımdır. Çünki yeni reallıqlar fərqlidir. Rusiya ilə ittifaq da Türkiyəyə regionda çox şeylər vəd etmir. Görürük ki, Moskva və Ankara hər yerdə baş-başa gəlir. Liviyada, Suriyada, Qafqazlarda, hazırda da Ukraynada…”
Bir neçə gün əvvəl ABŞ prezidenti Baydenin “Milli Təhlükəsizlik Strategiyası” adlı sənədi yayımlanıb. Sənəddə bildirilir ki, COVİD-19 pandemiyası, qlobal iqlim dəyişikliyi, Çin və Rusiya kimi rəqiblər ABŞ üçün təhdid təşkil edir.
Təbii ki, yeni strategiya Çinlə yanaşı Rusiyaya da müsbət nəsə vəd eləmir. Rusiyanın genişlənmə siyasəti uzun müddətdir ki, ABŞ tərəfindən narahatlıqla qarşılanır.
Professor Fərhad Mehdiyev ABŞ-ın yeni administrasiyasının “Milli Təhlükəsizlik Strategiyası” sənədi ətrafında Reyting.az-a müsahibə verib. F. Mehdiyev deyib ki, V. Putinin hakimiyyəti dövründə Rusiya siyasətini bir qədər dəyişdirib: “SSRİ-nin genişlənmə siyasəti vardı. İndi Putin həmin siyasəti tətbiq edir. Yəni SSRİ-nin təsir dairəsini bərpa etmək niyyətindədir. ABŞ da bundan narahatdır və Rusiyanın bu kimi addımlarının qarşısını almağa çalışır”.
- Fərhad müəllim, ABŞ-ın yeni administrasiyasının açıqladığı strategiyada yaxın dövr üçün nəticəsi olmayan və bitməyən müharibələrə milyardlarla dollar xərclənməyəcəyi bildirilir. Bunu necə anlamaq lazımdır?
- İlk olaraq müəyyən etmək lazımdır ki, ABŞ hansı müharibəni nəzərdə tutur. Burada diqqəti daha çox İraq, Əfqanıstan, Suriya müharibələri çəkə bilər. Bayden bu məsələdə praqmatik siyasi xəttin tərəfdarı kimi çıxış edir. Məsələn, mənim fikrimcə, Suriya müharibəsindən imtina etmək faydalı olardı. Bunu götür-qoy edə bilərlər.
Eləcədə İraq və Əfqanıstandakı müharibələri. ABŞ bu müharibələrə böyük pullar xərcləsə də, nəticə olaraq nələrisə dəyişdirə bilməyib.
Bəs ABŞ çəkildikdən sonra bu yerlərdə nələr olacaq? Bunun əvəzinə başqa addımlar atılacaq. Məncə, söhbət daha çox bundan gedə bilər.
- Strategiyada əsas hədəf kimi Çin də göstərilir...
- Çinə qarşı Trampın qoyduğu siyasət davam edəcək. Daha doğrusu, ticarət müharibələri böyük ehtimalla davam etdiriləcək.
Unutmaq olmaz ki, Çinin bilavasitə güclənməsində ABŞ-ın böyük rolu olub. ABŞ o zaman güzəştli şərtlərlə Çini Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) gətirdi. Bu güzəştlərə görə, 2015-ci ilə qədər Çin ABŞ-a istədiyi qədər, heç bir kvota və gömrük olmadan mal daxil edə bilərdi. ABŞ bu addımı ona görə atdı ki, Çin ÜTT-ya qoşulsun. Rəsmi Pekin də bununla razılaşdı. 2015-ci ildə kvota və gömrük rüsumları mövzusunda yeniliklər oldu. Buna qədər tətbiq olunan güzəştlər faktiki olaraq Çinin güclənməsində xüsusi rolu oynadı.
Digər tərəfdən, ABŞ Çini ÜTT-ya gətirməklə Çinin açılıma gedəcəyini düşünürdü. Bundan sonra beynəlxaq investisiyalar Çinə daxil oldu, inkişaf başladı. Amma bu prosesin nəticəsində çinlilər sanki daha ağıllı çıxdılar. Bu mənada indi ABŞ çalışacaq ki, Çinə qarşı ticarət müharibələrini davam etdirsin. Amma bunun nə dərəcədə uğurlu olacağına dair bir söz deməkdə çətinlik çəkirəm.
Nəzərə alınmalıdır ki, ÜTT-da ticarət müharibələri aparmaq o qədər də asan deyil, əksinə, daha çətindir. Çünki təşkilatdaxili qaydalar, mübahisələrin həlli komissiyası var. Gərək ABŞ ÜTT-dan çıxsın ki, effektiv müharibə aparmaq imkanı əldə etsin. Çünki təşkilat daxilində əməkdaşlıq mövcud olmaqla yanaşı, tərəflərin üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməsi də vacib şərtdir.
Eyni zamanda Çində həyat standartlarının artması müşahidə olunur. İndi Çində əməkhaqqı olduqca yüksəkdir. Bu da əmtəənin rəqabətinə təsir göstərir. İndiki halda Çinlə münasibətlərin necə qurulacağını gözləmək lazımdır.
- ABŞ-ın yeni təhlükəsizlik strategiyasında Mərkəzi Amerika ölkələrində vətəndaş cəmiyyəti qurumlarının dəstəklənməsi, diqqətin artırılması, hətta 4 milyard dollar dəstək də nəzərdə tutulur. Sizcə, məqsəd nədir?
- Bu artıq Trampın ənənəvi siyasətinin tam əks formasıdır. Tramp az qala miqrantların qarşısını almaq üçün Meksika ilə divar tikməyə çalışırdı.
Amerika üçün Mərkəzi və Cənubi Amerikadan miqrant axını bir qədər problemlidir. Bu, işçi bazarına ciddi təsir göstərə bilir. Tramp bunun qarşısını almaq üçün hasar tikmək istəyirdi. Bayden hökuməti isə əksinə, Mərkəzi Amerikada vətəndaş cəmiyyətini dəstəkləmək istəyir. Bu, təkcə Mərkəzi Amerika ölkələri ilə bağlı miqrant təhlükəsindən doğmur. Bu ölkələrin həm də Rusiyanın təsirinə məruz almaq təhlükəsi var. Məncə, burada Rusiyanın təsirini zəiflətmək məqsədi də güdülür. Bunun üçün vətəndaş cəmiyyəti ilə işləyəcəklər, demokratik mühitin formalaşmasına səylər göstərəcəklər. Məncə, bu, Afrika qitəsi ilə də bağlı olacaq.
- ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında Hindistan-Sakit okean bölgəsində hərbi varlığı artırmaq və güclənmək niyyəti nədən xəbər verir?
- Əslində Çinin özü bu bölgədə güclənməyə, dəniz donanmasını artırmağa, fəallığa çalışır. Amma bu regionda təkcə Çin yox, Rusiya da fəallıq göstərməyə cəhd edir. ABŞ-ın bu bölgədə hərbi fəallığını artırmaq niyyəti təkcə Çinlə deyil, eyni zamanda Rusiyaya qarşı gedişdir. Amma sözsüz ki, əsas Çindir. Aydındır ki, ABŞ bununla bərabər Çinə qonşu olan dövlətlərlə - Tayvan, Cənubi Koreya, Yaponiya ilə birlikdə işləyəcək, bu ölkələrin Çinə qarşı Vaşinqtona dəstək verəcəyi gözləniləndir.
Diqqət etsəniz görəsiniz ki, ABŞ hazırda iqtisadi investisiyalarını Çindən çıxararaq Hindistana yönəltməyə daha çox üstünlük verir. Bu da Çinə qarşı iqtisadi addımdır.
- Prezident Baydenin Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında açıq vurğulanır ki, ABŞ Avropada hərbi baxımdan güclənmək xəttini aparacaq. Bunu Rusiyaya qarşı addım hesab edirsinizmi?
- Məncə, burada söhbət təkcə Avropada qoşunlarının sayını artırmaqdan yox, Almaniyadakı qoşunlarını çıxarmaqdan imtinadan da gedir.
Avropanın təhlükəsizlik strategiyası uzun illər NATO daxilində ABŞ tərəfindən həyata keçirilir. Heç bir Avropa dövlətinin güclü ordusu yoxdur. Almaniyaya II Dünya müharibəsindən sonra faktiki kvota tətbiq edilir. Fransa II Dünya müharibəsi zamanı dağıdılmışdı. İtaliya özü də müharibədən sonra məğlub dövlət idi. Qalmışdı İngiltərə. Amma Avropanın bütün təhlükəsizliyini İngiltərəyə həvalə etmək də doğru olmazdı. Bu səbəblərdən Avropanın təhlükəsizliyini faktiki olaraq ABŞ öz üzərinə götürmüşdü. Tramp isə bundan xilas olmağa çalışırdı, amma Bayden bunun əksini düşünür.
- ABŞ-ın yeni strategiyasında açıq elan olunur ki, onlar dünyada aparıcı rolu davam etdirmək üçün müttəfiq ölkələrlə sıx işləyəcək, beynəlxalq qurumlarda fəaliyyətini davam etdirəcək və ehtiyac yaranacağı təqdirdə yeni ittifaqlar quracaqlar. Sizcə, bu nəyə hesablanır?
- Bildiyiniz kimi Donald Trampın fəaliyyəti NATO daxilində ciddi böhrana səbəb olmuşdu. Tramp Amerikası əvvəlki kimi NATO ölkələrini dəstəkləmir, onlardan alyansa daha çox pul ödəməyi tələb edirdi. Bayden isə düşünür ki, əməkdaşlığı gücləndirmək lazımdır. Mümkündür ki, Bayden Türkiyə ilə daha yaxından əməkdaşlıq etsin. Çünki yeni reallıqlar fərqlidir.
- Söhbət hansı reallıqdan gedir?
- Türkiyə üçün xarici siyasətdə Rusiya ilə Avrasiya daxilində ittifaq, Qərblə Avroatlantik ittifaq daxilində əməkdaşlıq mövcuddur. Ankara anlayır ki, nə Avroatlantik məkanın tam içində olmalıdır, nə də tam kənarında. Amma Rusiya ilə ittifaq da Türkiyəyə regionda çox şeylər vəd etmir. Görürük ki, Moskva və Ankara hər yerdə baş-başa gəlir. Liviyada, Suriyada, Qafqazlarda, hazırda da Ukraynada…
Mən demirəm ki, bu iki ölkənin iqtisadi əlaqələri olmamalıdır. Əksinə, bu əməkdaşlıq davam edəcək. Sadəcə, regionda həm də bu iki ölkə arasında maraq toqquşması var. Çünki təsir dairələri bir-birinə qarşıdır. Bu mənada Türkiyənin daha yaxın əməkdaşlığı NATO ilə olmalıdır.
Ərdoğan düzgün addımlar atıb. Məsələn, 1990-cı illərdə mən Türkiyədə olmuşam. O zaman tanklara baxanda görürdün ki, köhnədir, heç ABŞ belə tanklardan istifadə etmir. Çünki NATO daxilində Türkiyənin güclənməsinə imkan yaradılmırdı. Ərdoğan bunu anladı və hərbi sənayesini öz gücü ilə inkişaf etdirməyə çalışdı. Bununla belə Ankara anlayır ki, onun müttəfiqliyi və maraqları NATO ilədir. Düşünürəm ki, ABŞ yeni reallıqları nəzərə almalıdır.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 07-03-2021 11:38 | Bölmə: Müsahibə
Fərhad Mehdiyev: “Bayden düşünür ki, əməkdaşlığı gücləndirmək lazımdır. Çünki yeni reallıqlar fərqlidir. Rusiya ilə ittifaq da Türkiyəyə regionda çox şeylər vəd etmir. Görürük ki, Moskva və Ankara hər yerdə baş-başa gəlir. Liviyada, Suriyada, Qafqazlarda, hazırda da Ukraynada…”
Bir neçə gün əvvəl ABŞ prezidenti Baydenin “Milli Təhlükəsizlik Strategiyası” adlı sənədi yayımlanıb. Sənəddə bildirilir ki, COVİD-19 pandemiyası, qlobal iqlim dəyişikliyi, Çin və Rusiya kimi rəqiblər ABŞ üçün təhdid təşkil edir.
Təbii ki, yeni strategiya Çinlə yanaşı Rusiyaya da müsbət nəsə vəd eləmir. Rusiyanın genişlənmə siyasəti uzun müddətdir ki, ABŞ tərəfindən narahatlıqla qarşılanır.
Professor Fərhad Mehdiyev ABŞ-ın yeni administrasiyasının “Milli Təhlükəsizlik Strategiyası” sənədi ətrafında Reyting.az-a müsahibə verib. F. Mehdiyev deyib ki, V. Putinin hakimiyyəti dövründə Rusiya siyasətini bir qədər dəyişdirib: “SSRİ-nin genişlənmə siyasəti vardı. İndi Putin həmin siyasəti tətbiq edir. Yəni SSRİ-nin təsir dairəsini bərpa etmək niyyətindədir. ABŞ da bundan narahatdır və Rusiyanın bu kimi addımlarının qarşısını almağa çalışır”.
- Fərhad müəllim, ABŞ-ın yeni administrasiyasının açıqladığı strategiyada yaxın dövr üçün nəticəsi olmayan və bitməyən müharibələrə milyardlarla dollar xərclənməyəcəyi bildirilir. Bunu necə anlamaq lazımdır?
- İlk olaraq müəyyən etmək lazımdır ki, ABŞ hansı müharibəni nəzərdə tutur. Burada diqqəti daha çox İraq, Əfqanıstan, Suriya müharibələri çəkə bilər. Bayden bu məsələdə praqmatik siyasi xəttin tərəfdarı kimi çıxış edir. Məsələn, mənim fikrimcə, Suriya müharibəsindən imtina etmək faydalı olardı. Bunu götür-qoy edə bilərlər.
Eləcədə İraq və Əfqanıstandakı müharibələri. ABŞ bu müharibələrə böyük pullar xərcləsə də, nəticə olaraq nələrisə dəyişdirə bilməyib.
Bəs ABŞ çəkildikdən sonra bu yerlərdə nələr olacaq? Bunun əvəzinə başqa addımlar atılacaq. Məncə, söhbət daha çox bundan gedə bilər.
- Strategiyada əsas hədəf kimi Çin də göstərilir...
- Çinə qarşı Trampın qoyduğu siyasət davam edəcək. Daha doğrusu, ticarət müharibələri böyük ehtimalla davam etdiriləcək.
Unutmaq olmaz ki, Çinin bilavasitə güclənməsində ABŞ-ın böyük rolu olub. ABŞ o zaman güzəştli şərtlərlə Çini Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) gətirdi. Bu güzəştlərə görə, 2015-ci ilə qədər Çin ABŞ-a istədiyi qədər, heç bir kvota və gömrük olmadan mal daxil edə bilərdi. ABŞ bu addımı ona görə atdı ki, Çin ÜTT-ya qoşulsun. Rəsmi Pekin də bununla razılaşdı. 2015-ci ildə kvota və gömrük rüsumları mövzusunda yeniliklər oldu. Buna qədər tətbiq olunan güzəştlər faktiki olaraq Çinin güclənməsində xüsusi rolu oynadı.
Digər tərəfdən, ABŞ Çini ÜTT-ya gətirməklə Çinin açılıma gedəcəyini düşünürdü. Bundan sonra beynəlxaq investisiyalar Çinə daxil oldu, inkişaf başladı. Amma bu prosesin nəticəsində çinlilər sanki daha ağıllı çıxdılar. Bu mənada indi ABŞ çalışacaq ki, Çinə qarşı ticarət müharibələrini davam etdirsin. Amma bunun nə dərəcədə uğurlu olacağına dair bir söz deməkdə çətinlik çəkirəm.
Nəzərə alınmalıdır ki, ÜTT-da ticarət müharibələri aparmaq o qədər də asan deyil, əksinə, daha çətindir. Çünki təşkilatdaxili qaydalar, mübahisələrin həlli komissiyası var. Gərək ABŞ ÜTT-dan çıxsın ki, effektiv müharibə aparmaq imkanı əldə etsin. Çünki təşkilat daxilində əməkdaşlıq mövcud olmaqla yanaşı, tərəflərin üzərinə götürdüyü öhdəliklərə əməl etməsi də vacib şərtdir.
Eyni zamanda Çində həyat standartlarının artması müşahidə olunur. İndi Çində əməkhaqqı olduqca yüksəkdir. Bu da əmtəənin rəqabətinə təsir göstərir. İndiki halda Çinlə münasibətlərin necə qurulacağını gözləmək lazımdır.
- ABŞ-ın yeni təhlükəsizlik strategiyasında Mərkəzi Amerika ölkələrində vətəndaş cəmiyyəti qurumlarının dəstəklənməsi, diqqətin artırılması, hətta 4 milyard dollar dəstək də nəzərdə tutulur. Sizcə, məqsəd nədir?
- Bu artıq Trampın ənənəvi siyasətinin tam əks formasıdır. Tramp az qala miqrantların qarşısını almaq üçün Meksika ilə divar tikməyə çalışırdı.
Amerika üçün Mərkəzi və Cənubi Amerikadan miqrant axını bir qədər problemlidir. Bu, işçi bazarına ciddi təsir göstərə bilir. Tramp bunun qarşısını almaq üçün hasar tikmək istəyirdi. Bayden hökuməti isə əksinə, Mərkəzi Amerikada vətəndaş cəmiyyətini dəstəkləmək istəyir. Bu, təkcə Mərkəzi Amerika ölkələri ilə bağlı miqrant təhlükəsindən doğmur. Bu ölkələrin həm də Rusiyanın təsirinə məruz almaq təhlükəsi var. Məncə, burada Rusiyanın təsirini zəiflətmək məqsədi də güdülür. Bunun üçün vətəndaş cəmiyyəti ilə işləyəcəklər, demokratik mühitin formalaşmasına səylər göstərəcəklər. Məncə, bu, Afrika qitəsi ilə də bağlı olacaq.
- ABŞ-ın Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında Hindistan-Sakit okean bölgəsində hərbi varlığı artırmaq və güclənmək niyyəti nədən xəbər verir?
- Əslində Çinin özü bu bölgədə güclənməyə, dəniz donanmasını artırmağa, fəallığa çalışır. Amma bu regionda təkcə Çin yox, Rusiya da fəallıq göstərməyə cəhd edir. ABŞ-ın bu bölgədə hərbi fəallığını artırmaq niyyəti təkcə Çinlə deyil, eyni zamanda Rusiyaya qarşı gedişdir. Amma sözsüz ki, əsas Çindir. Aydındır ki, ABŞ bununla bərabər Çinə qonşu olan dövlətlərlə - Tayvan, Cənubi Koreya, Yaponiya ilə birlikdə işləyəcək, bu ölkələrin Çinə qarşı Vaşinqtona dəstək verəcəyi gözləniləndir.
Diqqət etsəniz görəsiniz ki, ABŞ hazırda iqtisadi investisiyalarını Çindən çıxararaq Hindistana yönəltməyə daha çox üstünlük verir. Bu da Çinə qarşı iqtisadi addımdır.
- Prezident Baydenin Milli Təhlükəsizlik Strategiyasında açıq vurğulanır ki, ABŞ Avropada hərbi baxımdan güclənmək xəttini aparacaq. Bunu Rusiyaya qarşı addım hesab edirsinizmi?
- Məncə, burada söhbət təkcə Avropada qoşunlarının sayını artırmaqdan yox, Almaniyadakı qoşunlarını çıxarmaqdan imtinadan da gedir.
Avropanın təhlükəsizlik strategiyası uzun illər NATO daxilində ABŞ tərəfindən həyata keçirilir. Heç bir Avropa dövlətinin güclü ordusu yoxdur. Almaniyaya II Dünya müharibəsindən sonra faktiki kvota tətbiq edilir. Fransa II Dünya müharibəsi zamanı dağıdılmışdı. İtaliya özü də müharibədən sonra məğlub dövlət idi. Qalmışdı İngiltərə. Amma Avropanın bütün təhlükəsizliyini İngiltərəyə həvalə etmək də doğru olmazdı. Bu səbəblərdən Avropanın təhlükəsizliyini faktiki olaraq ABŞ öz üzərinə götürmüşdü. Tramp isə bundan xilas olmağa çalışırdı, amma Bayden bunun əksini düşünür.
- ABŞ-ın yeni strategiyasında açıq elan olunur ki, onlar dünyada aparıcı rolu davam etdirmək üçün müttəfiq ölkələrlə sıx işləyəcək, beynəlxalq qurumlarda fəaliyyətini davam etdirəcək və ehtiyac yaranacağı təqdirdə yeni ittifaqlar quracaqlar. Sizcə, bu nəyə hesablanır?
- Bildiyiniz kimi Donald Trampın fəaliyyəti NATO daxilində ciddi böhrana səbəb olmuşdu. Tramp Amerikası əvvəlki kimi NATO ölkələrini dəstəkləmir, onlardan alyansa daha çox pul ödəməyi tələb edirdi. Bayden isə düşünür ki, əməkdaşlığı gücləndirmək lazımdır. Mümkündür ki, Bayden Türkiyə ilə daha yaxından əməkdaşlıq etsin. Çünki yeni reallıqlar fərqlidir.
- Söhbət hansı reallıqdan gedir?
- Türkiyə üçün xarici siyasətdə Rusiya ilə Avrasiya daxilində ittifaq, Qərblə Avroatlantik ittifaq daxilində əməkdaşlıq mövcuddur. Ankara anlayır ki, nə Avroatlantik məkanın tam içində olmalıdır, nə də tam kənarında. Amma Rusiya ilə ittifaq da Türkiyəyə regionda çox şeylər vəd etmir. Görürük ki, Moskva və Ankara hər yerdə baş-başa gəlir. Liviyada, Suriyada, Qafqazlarda, hazırda da Ukraynada…
Mən demirəm ki, bu iki ölkənin iqtisadi əlaqələri olmamalıdır. Əksinə, bu əməkdaşlıq davam edəcək. Sadəcə, regionda həm də bu iki ölkə arasında maraq toqquşması var. Çünki təsir dairələri bir-birinə qarşıdır. Bu mənada Türkiyənin daha yaxın əməkdaşlığı NATO ilə olmalıdır.
Ərdoğan düzgün addımlar atıb. Məsələn, 1990-cı illərdə mən Türkiyədə olmuşam. O zaman tanklara baxanda görürdün ki, köhnədir, heç ABŞ belə tanklardan istifadə etmir. Çünki NATO daxilində Türkiyənin güclənməsinə imkan yaradılmırdı. Ərdoğan bunu anladı və hərbi sənayesini öz gücü ilə inkişaf etdirməyə çalışdı. Bununla belə Ankara anlayır ki, onun müttəfiqliyi və maraqları NATO ilədir. Düşünürəm ki, ABŞ yeni reallıqları nəzərə almalıdır.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
9-10-2022, 14:22
Sülhəddin Əkbər: “İran yalnız Zəngəzur dəhlizinin açılacağından qorxmur” - Müsahibə
29-09-2022, 20:29
Elxan Qarayev: “Rusiyada hərbi səfərbərliyə cəlb olunan azərbaycanlılar kontrakt tələb etməlidir” - Müsahibə
21-09-2022, 14:06
Sərdar Cəlaloğlu: “Hər dəqiqə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi başlaya bilər” - Müsahibə
3-07-2022, 13:50
Deputat: “Məmur sahibkarlığından qaynaqlanan inhisarçılıq əhaliyə böyük ziyan vurur” - Müsahibə
6-06-2022, 13:50
Politoloq: “Rusiyada etirazlar artacaq” - Müsahibə
27-05-2022, 13:03
Keçmiş səfir: “Zaman Ukraynanın dostu, Kremlin düşmənidir” - Müsahibə
26-05-2022, 20:43
Hərbi ekspert: “Rusiya texnokratları müharibəni uduzduqlarını başa düşürlər” - Müsahibə
25-05-2022, 16:16
Deputat: “Qərb Ukraynanı güzəştə məcbur edəcək” - Müsahibə
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
