11:32 / 05-09-2025
Müəllimlərin təkrar sertifikasiyasının müsahibə nəticələri açıqlanıb
11:26 / 05-09-2025
Tramp tezliklə Putinlə danışacaq
11:19 / 05-09-2025
Əfqanıstanda zəlzələ: 2200-dən çox insan ölüb
11:05 / 05-09-2025
Putin Qərb qoşunlarını vurmaqla hədələyir
11:04 / 05-09-2025
Hökumənin atası: "Yalandır, Rusiya bizə heç bir sığorta ödənişi etməyib"
11:03 / 05-09-2025
Naxçıvanda istirahət mərkəzində platforma aşıb, 3 nəfər ölüb - Yenilənib
10:51 / 05-09-2025
Rusiya AZAL-ın vurulan təyyarəsinə görə təzminat ödədiyini deyir
10:35 / 05-09-2025
Dəbə minən müşavir təyinatları: dövlət büdcəsindən izafi pullar xərclənir
10:28 / 05-09-2025
“Ölüm yuxusu” gürcü dilində nəşr olunub - Foto
10:24 / 05-09-2025
Elnur Məmmədov Peru XİN başçısı ilə görüşüb - Fotolar
10:02 / 05-09-2025
Cüdo Federasiyasında qalmaqal: İdmançının maaşı mənimsənilib
08:57 / 05-09-2025
Yeni film reytinq cədvəlində yüksək səs toplayıb - Foto
08:50 / 05-09-2025
"Optimus"-un yeni nəsil versiyasını təqdim ediblər
08:43 / 05-09-2025
Çin nüvə arsenalını gücləndirir
08:28 / 05-09-2025
Peskov: Putinin Trampla görüşünü çox tez təşkil etmək olar
08:23 / 05-09-2025
Ledi Qaqa nişanlısı ilə yaxtada görüntülənib
08:16 / 05-09-2025
Pentaqon Venesuelanın təxribat xarakterli addımını pisləyib
08:09 / 05-09-2025
Ruslar Zelenskini Moskvada sınamaq istəyirlər
08:03 / 05-09-2025
Tramp Pentaqonla bağlı bəyanat verəcək
22:59 / 04-09-2025
Ermənilərin Bakıda növbəti məhkəməsi keçirilib
18:12 / 04-09-2025
Konfrans Liqası: "Samsunspor"un heyəti bəlli olub
18:08 / 04-09-2025
Türk klubu Hacı ilə anlaşıb
18:02 / 04-09-2025
Dövlət Xidməti "Telegram"dakı dələduzluq hallarını araşdırır
17:49 / 04-09-2025
Cəlilabadda avtomobil qəzası: yaralananların sayı 8-ə çatıb
17:30 / 04-09-2025
Avropaya yeni təhlükə yaranır
17:29 / 04-09-2025
Oleq Bakinski bəraət istəyir
17:22 / 04-09-2025
Gürcüstana müalicəyə gedən həkim qəzada ölüb
17:18 / 04-09-2025
Muzeydən 9,5 milyon avroluq eksponat oğurlanıb
17:13 / 04-09-2025
Rus ordusu xəstəxanaya üç hava bombası atıb
17:01 / 04-09-2025
Peşə məktəblərinə qəbulun II mərhələsinin nəticələri açıqlanıb
18:20 / 31-08-2025

15:02 / 31-08-2025

08:55 / 01-09-2025

18:10 / 01-09-2025

16:05 / 02-09-2025

19:51 / 02-09-2025

16:45 / 01-09-2025

19:47 / 01-09-2025

07:40 / 02-09-2025

07:23 / 01-09-2025

22:48 / 02-09-2025

13:53 / 01-09-2025

AŞPA-da maliyyə şantajı: Rusiya beynəlxalq qurumun sıralarına necə qayıtdı?
Tarix: 26-06-2019 19:04 | Bölmə: Siyasət

Hazırda 2014-cü ildə Krımın ilhaqına görə Rusiyaya tətbiq olunan sanksiyaların ləğvi presedenti mövcuddur. İyunun 25-də Avropa Şurasının Parlament Assambleyası (AŞPA) Rusiya heyətinin tam səsvermə hüququ ilə quruma dönməsinə icazə verib.
Bu hüququn öncəki ləğvinə dair mübahisə etmək olardı, ancaq indiki dəyişikliyin səbəbi anlaqlı deyil. O, Rusiyaya qarşı sanksiya tətbiq edən digər orqanlara və ölkələrə yaxşı nümunə ola bilməz.
Əslində, adının böyük səslənməsinə, Avropa İttifaqı və Avropa Şurasından yaşca böyük olmasına baxmayaraq, AŞPA elə də güclü beynəlxalq qurum deyil. Bu da təsadüfi sayılmır. 1949-cu ildə insan haqları, demokratiya və qanunun aliliyi üçün qurulan Strasburq qrupuna 47 üzv dövlət daxildir, Aİ-dən isə yalnız 28.
1996-cı ildə Rusiya AŞPA-ya qatıldıqda, ölüm cəzasına moratorium qoymaq məcburiyyətində qalıb, bu moratorium hələ də qüvvədədir. Üzvlük, həmçinin, ölkələri İnsan Haqları üzrə Avropa Məhkəməsi – hüquqların pozulması hallarının son müdafiəsi instansiyası – çərçivəsinə yerləşdirir.
Son vaxtlar Rusiya bu öhdəliyə görə narahat olsa da, hətta öz məhkəmələrinin Avropa məhkəməsi üzərində üstünlüyü fikrini müdafiə etsə də, ötən il iddiaçılara 780 milyon rubl (12,4 milyon dollar) təzminat ödəyib.
AŞPA – üzv ölkələrin qanunvericilərindən ibarət qurumdur, Strasburqda ildə dörd dəfə həftəlik iclaslar keçirir. Hər hansı bir sarsıdıcı qərar qəbul etmir, ancaq Aİ və onunla yaxın qonşuluqda qanun yazanları bir araya gətirir.
Alyansa üzvlük Aİ-nin standartlarını, ya da Rusiya kimi, onlara uyğun olmaq istəməyən ölkələrin Avropa eyniyyətini qəbul etməsi deməkdir.
Bununla yanaşı, AŞPA-da üzvlük hər bir ölkəyə seçki-müşahidə missiyalarında iştirak etmək kimi nüfuzlu hüquq verir.
AŞPA Rusiyanın səsvermə hüquqlarını ləğv etdikdə belə, Rusiya hökuməti onu özündən itələmək istəməyib. Rusiya heyəti iclas zalını tərk edib. Rəsmi Moskva Avropa Şurası üzvlüyündən imtina etmək və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarlarını görməməzliyə vurmaq təhdidi səsləndirib. Ancaq çox səxavətli büdcəyə alışmış (hazırda 416,7 milyon avro, ya da 474 milyon dollar) AŞPA üçün Rusiyanın böyük maliyyə yardımlarından məhrum olma, – 2017-ci ildə ödənişlərin üçdə biri və 2018 və 2019-cu illərdə heç bir ödəmiş, – habelə Türkiyənin əsas donor statusundan imtina qərarı ilə birləşərək ciddi maliyyə təhdidi meydana gətirib.
Ötən il AŞPA qətnamə qəbul edib. Sənəddə deyilir ki, Türkiyə və Rusiyanın ucbatından Avropa Şurası “tarixdə ilk dəfə 42,65 milyon avro məbləğində maliyyə riski ilə üzləşəcək”. Büdcə həcmini nəzərə alaraq, Assambleya, ehtimal ki, 10%-lik azalma ilə yaşaya bilərdi. Amma 2019-cu ildə rəhbər qurumlar üçün 67,2 milyon avroluq büdcəyə görə Rusiyanın təzyiqinə boyun əyib.
Əlbəttə, bu, rəsmi səbəb deyil.
Almaniya kansleri Angela Merkel və Fransa prezidenti Emmanuel Makron dialoqun davam etdirilməsi üçün AŞPA-nı Rusiyanı yenidən quruma qaytarmağa çağırıblar. Rusiyanın insan haqları müdafiəçiləri isə Moskvanı İnsan Haqları Məhkəməsinin yurisdiksiyasında saxlamaq tərəfdardırlar. Lakin Rusiyaya səsvermə hüquqlarını qaytaran qətnamə üzrə səsvermə Avropa Şurasının növbəti iki illik büdcəsinin təsdiqlənməsindən sonra baş verib.
Səsvermə milli heyətlər üzrə bölünüb. Qərbi Avropa dövlətlərinin əksəriyyəti və bəzi postsovet nümayəndə heyətləri Rusiyanın AŞPA-ya qaytarılmasını dəstəkləyib, şərqi avropalılar isə buna qarşı çıxıblar.
Ukrayna xüsusilə sərt mövqe tutub: nümayəndə heyəti yığıncaqdan çıxıb və prezident Vladimir Zelenskini Ukraynanın Avropa Şurasında qalıb-qalmaması haqqında düşünməyə çağırıb. Ancaq nisbətən az əhalisi və ÜDM-i olan Ukrayna, Rusiya ilə müqayisədə, maliyyə cəhətdən əhəmiyyətsizdir. Bununla yanaşı, onun Aİ-yə qoşulmaq ehtimalını nəzərə alaraq, Ukrayna artıq mövcud Avropa qurumundan çıxmaqla, özünü topal etmiş olardı.
Rusiyanı AŞPA-da bərpa etmənin arxasında aydın maliyyə səbəbinin mövcudluğu Avropa Şurasının nüfuzuna ləkədir və bu, Merkellə Makronun Kremllə mənalı müzakirələr istəyinə mane olur. Rusiyanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinə dövlət televiziyasının təbliğatçısı olan Pyotr Tolstoy rəhbərlik edir. O və digər rusiyalı qanunvericilər Rusiyada insan haqlarına daha ciddi əməl etmə barədə xəbərdarlıqları dinləməyəcək; onlar maliyyə şantajından yaranan riyakarlığı gizlətməyəcəklər.
Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə gəldikdə, rusiyalı hüquq müdafiəçiləri rahat nəfəs alacaq, lakin Moskva, ehtimal ki, qərarlar barədə seçici mövqe tutacaq. Axı, Avropa Şurası bu halda nə edəcək ki… Rusiyanı səsvermə hüququndan məhrum edəcək?
Rusiyaya qarşı sanksiyaların müdafiəçisi deyiləm, çünki sanksiyalar onların adından səs verən sıravi insanları cəzalandırır. Avropa Şurası nümunəsində Rusiyanın sanksiyalara simmetrik təpkisi budur: o, insanları ölkənin korrupsioner, qəddar mühakimə-cəza sisteminin amansız rəftarına məruz qoyub.
Lakin sanksiyalar tətbiq edildikdən sonra davamlılıq olmalıdır. Əgər Rusiyanın AŞPA-da səsvermə hüquqları Krıma görə dayandırılıbsa, Rusiya ilhaqdan imtina etməyənə və ya AŞPA ilhaqı tanıyana qədər (bu, demək olar ki, mümkün deyil) onlar ləğv edilməməlidir.
Rusiya ümid edir ki, avropalılar daha sıx iqtisadi əməkdaşlığa dönmənin faydalarını başa düşdükcə bütün digər Qərb sanksiyaları, xüsusilə də avropalıların tətbiq etdikləri ləğv olunacaq. Lakin Avropanın öz prinsiplərini qurban verməsindən çəkəcəyi zərər, yəqin ki, faydadan çox olacaq. Buna görə də hətta Rusiyaya meyllilər Aİ sanksiyalarını dəstəkləyirlər.
Deməli, AŞPA-nın nümunəsi Avropa İttifaqı üçün son dərəcə şübhəlidir. Rusiyaya qarşı sanksiyalar Kremlin davranışını dəyişməzsə belə, ən azı Avropanın dayandığı yeri göstərir.
Leonid Berşidski
“Bloomberg”, 26.06.2019
(Tərcümə: Strateq.az)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 26-06-2019 19:04 | Bölmə: Siyasət

Hazırda 2014-cü ildə Krımın ilhaqına görə Rusiyaya tətbiq olunan sanksiyaların ləğvi presedenti mövcuddur. İyunun 25-də Avropa Şurasının Parlament Assambleyası (AŞPA) Rusiya heyətinin tam səsvermə hüququ ilə quruma dönməsinə icazə verib.
Bu hüququn öncəki ləğvinə dair mübahisə etmək olardı, ancaq indiki dəyişikliyin səbəbi anlaqlı deyil. O, Rusiyaya qarşı sanksiya tətbiq edən digər orqanlara və ölkələrə yaxşı nümunə ola bilməz.
Əslində, adının böyük səslənməsinə, Avropa İttifaqı və Avropa Şurasından yaşca böyük olmasına baxmayaraq, AŞPA elə də güclü beynəlxalq qurum deyil. Bu da təsadüfi sayılmır. 1949-cu ildə insan haqları, demokratiya və qanunun aliliyi üçün qurulan Strasburq qrupuna 47 üzv dövlət daxildir, Aİ-dən isə yalnız 28.
1996-cı ildə Rusiya AŞPA-ya qatıldıqda, ölüm cəzasına moratorium qoymaq məcburiyyətində qalıb, bu moratorium hələ də qüvvədədir. Üzvlük, həmçinin, ölkələri İnsan Haqları üzrə Avropa Məhkəməsi – hüquqların pozulması hallarının son müdafiəsi instansiyası – çərçivəsinə yerləşdirir.
Son vaxtlar Rusiya bu öhdəliyə görə narahat olsa da, hətta öz məhkəmələrinin Avropa məhkəməsi üzərində üstünlüyü fikrini müdafiə etsə də, ötən il iddiaçılara 780 milyon rubl (12,4 milyon dollar) təzminat ödəyib.
AŞPA – üzv ölkələrin qanunvericilərindən ibarət qurumdur, Strasburqda ildə dörd dəfə həftəlik iclaslar keçirir. Hər hansı bir sarsıdıcı qərar qəbul etmir, ancaq Aİ və onunla yaxın qonşuluqda qanun yazanları bir araya gətirir.
Alyansa üzvlük Aİ-nin standartlarını, ya da Rusiya kimi, onlara uyğun olmaq istəməyən ölkələrin Avropa eyniyyətini qəbul etməsi deməkdir.
Bununla yanaşı, AŞPA-da üzvlük hər bir ölkəyə seçki-müşahidə missiyalarında iştirak etmək kimi nüfuzlu hüquq verir.
AŞPA Rusiyanın səsvermə hüquqlarını ləğv etdikdə belə, Rusiya hökuməti onu özündən itələmək istəməyib. Rusiya heyəti iclas zalını tərk edib. Rəsmi Moskva Avropa Şurası üzvlüyündən imtina etmək və Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinin qərarlarını görməməzliyə vurmaq təhdidi səsləndirib. Ancaq çox səxavətli büdcəyə alışmış (hazırda 416,7 milyon avro, ya da 474 milyon dollar) AŞPA üçün Rusiyanın böyük maliyyə yardımlarından məhrum olma, – 2017-ci ildə ödənişlərin üçdə biri və 2018 və 2019-cu illərdə heç bir ödəmiş, – habelə Türkiyənin əsas donor statusundan imtina qərarı ilə birləşərək ciddi maliyyə təhdidi meydana gətirib.
Ötən il AŞPA qətnamə qəbul edib. Sənəddə deyilir ki, Türkiyə və Rusiyanın ucbatından Avropa Şurası “tarixdə ilk dəfə 42,65 milyon avro məbləğində maliyyə riski ilə üzləşəcək”. Büdcə həcmini nəzərə alaraq, Assambleya, ehtimal ki, 10%-lik azalma ilə yaşaya bilərdi. Amma 2019-cu ildə rəhbər qurumlar üçün 67,2 milyon avroluq büdcəyə görə Rusiyanın təzyiqinə boyun əyib.
Əlbəttə, bu, rəsmi səbəb deyil.
Almaniya kansleri Angela Merkel və Fransa prezidenti Emmanuel Makron dialoqun davam etdirilməsi üçün AŞPA-nı Rusiyanı yenidən quruma qaytarmağa çağırıblar. Rusiyanın insan haqları müdafiəçiləri isə Moskvanı İnsan Haqları Məhkəməsinin yurisdiksiyasında saxlamaq tərəfdardırlar. Lakin Rusiyaya səsvermə hüquqlarını qaytaran qətnamə üzrə səsvermə Avropa Şurasının növbəti iki illik büdcəsinin təsdiqlənməsindən sonra baş verib.
Səsvermə milli heyətlər üzrə bölünüb. Qərbi Avropa dövlətlərinin əksəriyyəti və bəzi postsovet nümayəndə heyətləri Rusiyanın AŞPA-ya qaytarılmasını dəstəkləyib, şərqi avropalılar isə buna qarşı çıxıblar.
Ukrayna xüsusilə sərt mövqe tutub: nümayəndə heyəti yığıncaqdan çıxıb və prezident Vladimir Zelenskini Ukraynanın Avropa Şurasında qalıb-qalmaması haqqında düşünməyə çağırıb. Ancaq nisbətən az əhalisi və ÜDM-i olan Ukrayna, Rusiya ilə müqayisədə, maliyyə cəhətdən əhəmiyyətsizdir. Bununla yanaşı, onun Aİ-yə qoşulmaq ehtimalını nəzərə alaraq, Ukrayna artıq mövcud Avropa qurumundan çıxmaqla, özünü topal etmiş olardı.
Rusiyanı AŞPA-da bərpa etmənin arxasında aydın maliyyə səbəbinin mövcudluğu Avropa Şurasının nüfuzuna ləkədir və bu, Merkellə Makronun Kremllə mənalı müzakirələr istəyinə mane olur. Rusiyanın AŞPA-dakı nümayəndə heyətinə dövlət televiziyasının təbliğatçısı olan Pyotr Tolstoy rəhbərlik edir. O və digər rusiyalı qanunvericilər Rusiyada insan haqlarına daha ciddi əməl etmə barədə xəbərdarlıqları dinləməyəcək; onlar maliyyə şantajından yaranan riyakarlığı gizlətməyəcəklər.
Avropa İnsan Haqları Məhkəməsinə gəldikdə, rusiyalı hüquq müdafiəçiləri rahat nəfəs alacaq, lakin Moskva, ehtimal ki, qərarlar barədə seçici mövqe tutacaq. Axı, Avropa Şurası bu halda nə edəcək ki… Rusiyanı səsvermə hüququndan məhrum edəcək?
Rusiyaya qarşı sanksiyaların müdafiəçisi deyiləm, çünki sanksiyalar onların adından səs verən sıravi insanları cəzalandırır. Avropa Şurası nümunəsində Rusiyanın sanksiyalara simmetrik təpkisi budur: o, insanları ölkənin korrupsioner, qəddar mühakimə-cəza sisteminin amansız rəftarına məruz qoyub.
Lakin sanksiyalar tətbiq edildikdən sonra davamlılıq olmalıdır. Əgər Rusiyanın AŞPA-da səsvermə hüquqları Krıma görə dayandırılıbsa, Rusiya ilhaqdan imtina etməyənə və ya AŞPA ilhaqı tanıyana qədər (bu, demək olar ki, mümkün deyil) onlar ləğv edilməməlidir.
Rusiya ümid edir ki, avropalılar daha sıx iqtisadi əməkdaşlığa dönmənin faydalarını başa düşdükcə bütün digər Qərb sanksiyaları, xüsusilə də avropalıların tətbiq etdikləri ləğv olunacaq. Lakin Avropanın öz prinsiplərini qurban verməsindən çəkəcəyi zərər, yəqin ki, faydadan çox olacaq. Buna görə də hətta Rusiyaya meyllilər Aİ sanksiyalarını dəstəkləyirlər.
Deməli, AŞPA-nın nümunəsi Avropa İttifaqı üçün son dərəcə şübhəlidir. Rusiyaya qarşı sanksiyalar Kremlin davranışını dəyişməzsə belə, ən azı Avropanın dayandığı yeri göstərir.
Leonid Berşidski
“Bloomberg”, 26.06.2019
(Tərcümə: Strateq.az)
Bölməyə aid digər xəbərlər
Bu gün, 11:05
Putin Qərb qoşunlarını vurmaqla hədələyir
Bu gün, 10:24
Elnur Məmmədov Peru XİN başçısı ilə görüşüb - Fotolar
Bu gün, 08:03
Tramp Pentaqonla bağlı bəyanat verəcək
Dünən, 15:51
XİN Sudan hökumətinə başsağlığı verib
Dünən, 12:15
Tramp: Putin və Zelenski sülhə hazır deyillər
Dünən, 10:19
Məhkəmə deputatın şikayətini rədd edib
Dünən, 07:48
Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanəti hazırlanıb
3-09-2025, 17:04
Siyasətçilər deportasiyaya görə Kanadadan kömək istəyirlər
3-09-2025, 16:53
İlham Rəhimova sanksiya tətbiq olunub
3-09-2025, 12:59
Paşinyan deputatlara Rusiya mövzusunda danışmamağı tapşırıb
3-09-2025, 12:29
Zakir Həsənov Vyetnam HDQ Komandanlığında olub
3-09-2025, 07:50
Fidan və Əl-Sani Fələstini müzakirə ediblər
2-09-2025, 15:25
Ərdoğan: "Zəngəzur dəhlizi məsələsində hər hansı bir problem yoxdur"
2-09-2025, 14:23
Milli Məclis bəyanat yayıb
2-09-2025, 13:35
Kremlin məxfi planı üzə çıxıb - Foto
2-09-2025, 12:30
Hərbi təyyarə istehsalı gərginliyə səbəb olub
2-09-2025, 07:46
Vaşinqtonun qlobal liderliyə iddiası saxtadır
1-09-2025, 19:47
Qaya Məmmədov: Minsk Prosesinin bağlanması ilə uğursuz bir diplomatik yanaşma sona çatıb
1-09-2025, 18:52
Həbs edilən Şahin Şıxlinskinin yerinə seçki keçirilib
1-09-2025, 15:56
Bakıda məhkəmə: Levon Mnatsakanyanın ifadələri elan olunub
1-09-2025, 12:08
Bakıda ermənilərin cinayət işi üzrə məhkəmə davam edir
1-09-2025, 10:17
Fransanın Bakıdakı keçmiş səfiri ölkəni tərk edib: "Vaxt nə tez gəlib keçir" - Foto
1-09-2025, 10:09
Ruslar 6 ay ərzində 130 yaşayış məntəqəsini işğal edib
1-09-2025, 07:10
ŞƏT-ə üzv ölkələrin Dövlət Başçıları Şurasının iclası keçirlir
31-08-2025, 10:15
Çin Azərbaycanın suveren inkişaf modelini dəstəkləyir
30-08-2025, 00:24
Töhmət alan icra başçısı: “İş olan yerdə nöqsan da olur"
29-08-2025, 15:36
Pakistanla Ermənistan arasında diplomatik münasibətlər qurulur
29-08-2025, 15:16
BQXK sentyabrda Bakıdakı ofisini bağlayacaq
29-08-2025, 11:39
Portuqaliya prezidenti: Tramp Rusiya agenti kimi davranır
29-08-2025, 11:17
Ermənistanlı konsul Azərbaycana casusluqda ittiham edilir
29-08-2025, 10:19
Tramp Kiyevdən və Zelenskidən narazıdır
29-08-2025, 09:58
Əhməd Muxtar həbs olunub
28-08-2025, 17:56
“Meydan TV”-nin əməkdaşlarına 8 maddə ilə ittiham elan olunub
27-08-2025, 17:18
Fransanın Azərbaycandakı səfirinin diplomatik fəaliyyəti başa çatıb
27-08-2025, 16:06
Azərbaycan və Uqanda XİN-ləri arasında siyasi məsləhətləşmələr keçirilib
27-08-2025, 11:27
Tramp: Zelenskinin qeyri-legitimliyinə dair iddialar cəfəngiyyatdır
27-08-2025, 10:57
Tramp Orbanı Ukraynaya güzəştə getməyə inandırıb
27-08-2025, 08:16
Uitkoff: İlin sonunadək sülhə nail olacağıq
27-08-2025, 08:03
Tramp Ukraynanı maliyyələşdirməkdən imtina edib?
26-08-2025, 15:42
Ceyhun Bayramov: "ABŞ Konqresi ilə müvafiq iş aparılacaq"
26-08-2025, 14:04
Quranı yandıran siyasətçi müsəlmanları hədələyir - Video
26-08-2025, 11:26
Ukraynalı kişilər kütləvi şəkildə Belarusa qaçır - Foto
26-08-2025, 09:57
Markov Rusiyanı tərk edəcək? - Açıqlama