00:01 / 03-04-2025
İran hava məkanını bağlayıb - Ordu döyüş vəziyyətinə gətirilib
22:45 / 02-04-2025
Gömrükçülər rəhbərlikdən narazıdır
22:12 / 02-04-2025
Frank-Valter Ştaynmayerin Azərbaycana səfəri başa çatıb
21:41 / 02-04-2025
Almaniya prezidenti "Ağ Şəhər”də olub - Fotolar
21:34 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri konsertdə iştirak ediblər
20:34 / 02-04-2025
Sumqayıtda küçədə 75 yaşlı kişinin meyiti tapılıb
19:01 / 02-04-2025
Azərbaycan Kuboku: "Araz-Naxçıvan" ilk oyunda "Qarabağ"a qalib gəlib
18:30 / 02-04-2025
Azərbaycan prezidenti Çinə səfər edəcək
18:17 / 02-04-2025
Almaniya prezidenti İçərişəhərlə tanış olub - Fotolar
18:04 / 02-04-2025
Xarici dövlət rəsmisinə Bakıya səfərində sui-qəsd planlaşdıran əcnəbilərə hökm oxunub
17:47 / 02-04-2025
Ermənistanı yenidən təhlükəli oyuna sürükləyirlər - Deputat
17:33 / 02-04-2025
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
17:24 / 02-04-2025
Şərurlu İsfəndiyarı məhkəməyə veriblər
16:55 / 02-04-2025
3000 il yaşaya bilən ağac növləri tapılıb - Fotolar
16:48 / 02-04-2025
Təhlükəsizlik orqanı əməkdaşlarının peşə bayramı qeyd olunub - Fotolar
16:38 / 02-04-2025
Azərbaycan və Somali arasında əməkdaşlıq sazişi təsdiqlənib
16:02 / 02-04-2025
Zülfüqarov: Ermənistanla bağlı bəzi stereotiplərimiz dəyişməlidir
15:59 / 02-04-2025
İlham Əliyev Çindən gələn nümayəndəni qəbul edib
15:58 / 02-04-2025
Moldovalı deputat və gürcü hakimlərə qarşı sanksiyalar tətbiq olunub
15:44 / 02-04-2025
Dövlət xadimlərinin adından saxta müraciətlər hazırlayanların məhkəmələri başlayıb
15:44 / 02-04-2025
Bakı və İrəvan vaxtında sülhə nail olmasa... - Kreml fürsət gözləyir
15:42 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb: "...top Ermənistan tərəfdədir" - (Yenilənib) - Fotolar
14:59 / 02-04-2025
Hesablama Palatasının ötənilki fəaliyyətinə dair hesabat MM-ə təqdim edilib
14:30 / 02-04-2025
Tarif Şurası dərmanlarla bağlı qərar verib - Siyahı
14:19 / 02-04-2025
Yeni tariflər qlobal iqtisadiyyata ağır zərbə vuracaq
14:18 / 02-04-2025
İlham Əliyevin adından Almaniya prezidentinin şərəfinə rəsmi nahar verilib
14:14 / 02-04-2025
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
14:12 / 02-04-2025
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
20:19 / 29-03-2025
İlham Əliyev Ramazan paylaşımı edib
13:54 / 29-03-2025
Şirkət rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
16:25 / 29-03-2025
Bakıda "Kolonializm: Dini-Milli Kimliyin Silinməsi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib - Yenilənib
09:43 / 29-03-2025
Premyer Liqa: bu gün daha iki qarşılaşma olacaq
11:26 / 29-03-2025
Azərbaycan prezidenti Xalq artistini təbrik edib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
17:13 / 29-03-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
16:31 / 29-03-2025
USAID-in taleyi məlum olub
50 yaşlı Qulu Ağsəs: “Vergül nöqtədən daha işıqlıdır…” - Müsahibə
Tarix: 20-04-2019 18:25 | Bölmə: Müsahibə
“İnsanın təkcə ürəyi deyil, beyninin bir tərəfi daim öz dərdi-səri, itkiləri ilə məşğuldur”
Qulu Ağsəs çox istedadlı adamdır. Bunun əksini sübut etməyə çalışan gərək özünü dağa-daşa salsın. Böyük yazıçımız, Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın ən qatı əleyhdarlarının səsləndirdiyi çoxsaylı tənqidi fikirlərin içərisində “Ulduz” jurnalı ilə bağlı bircə cümləyə də rast gəlməmişəm. Qulu Ağsəsin baş redaktoru olduğu “Ulduz” sağdan da, soldan da daşlanan Yazıçılar Birliyinin üzünü ağardır.
Qulu özü elə ulduz kimidir, onun gur işığından ətrafındakı hər kəsə pay düşür, ziyalıya da, ömründə bircə kitab vərəqləməyənə də, həyatda heç kimin qəlbinə dəyməyənə də, həbsxanaların bezdiyi adama da…
Qulu Ağsəslə hər dəfə söhbətləşəndə elə bilirəm ki, dünyanın ən qəribə hadisələri mənim şair dostumun qarşısına çıxır.
Qulunun o qədər çatışmayan cəhətləri var ki… Birini yazım, siz də bilin, müsahibədən boyun qaçırmaq üçün nə bəhanələr uydurmadı, nə planlar qurmadı… Amma son bir neçə ayda müsahibə verməmək üçün toqquşdurduğu yalanları bağışlayıram, axı bu gün dostumun 50 yaşı tamam olur.
Anama: “Sevin”- dedilər,
“Bu oğlun, evin”- dedilər.
Mən doğulan gün dedilər
Aprelin 20-nə…
Bu gün o gündür…
– Qələm, ağ vərəq görəndə ilk ağlından keçən nə olur?
– Ora nəsə yazmaq. Uşaq vaxtı harda ağ kağız görürdümsə orda qol çəkirdim, çünki eşitmişdim ki, böyüklər qol çəkir. İndiki gözlə baxanda fikirləşirəm o zaman çəkdiklərim qol deyilmiş, nəsə başqa bir şey imiş. Bəlkə də elə ilk rəsmlərim olub. İndi isə ağ vərəq görəndə ora nəsə yazmaq, bir söz, hətta bir işarə qoymaq keçir ağlımdan.
– Aysunun dərsləri ilə maraqlanırsanmı? Ədəbiyyat dərsliyində adın keçmir?
– XI siniflər üçün dərsliyə adım düşüb. Bu yaxınlarda zəng vurub xəbər verdilər, amma sözün açığı, hələ vaxt edib baxa bilməmişəm. “Şərq” qəzeti bu məsələni xəbər kimi dərc etmişdi, hətta məndən münasibət də öyrənmək istədilər. Dedim ki, mən o kitabı görməmişəm, görmədiyim bir şey haqqında nə danışım? Aysu hələ aşağı siniflərdədir, tərslikdən qohum-qonşuda XI sinifdə oxuyan uşaq yoxdur ki, kitabı götürüb baxım, məktəblərə də yolum düşməyib. Düzünə qalsa, heç özüm də dəqiq bilmirəm, adım “Ədəbiyyat”, yoxsa “Azərbaycan dili” dərsliyindədir…
Sualının birinci hissəsinə gəlincə, təbii ki, valideyn kimi Aysunun dərslərilə maraqlanıram. Müsahibəyə gəlməzdən öncə “Rus dili” kitabından pritça oxuyurdu, mənə də maraqlı gəldi. İstəyirsənsə sənə də danışım.
– Buyur…
– Deməli belə… Şahzadə anasının şəninə bir gün təsis edir və mərkəzi meydanda sənət yarışması keçirir. Şairlər və rəssamlar ana məhəbbətini tərənnüm edən əsərlərini Şahzadəyə təqdim edirlər. Lakin nə dinlədiyi şeirlər, nə də baxdığı rəsmlər onu qane etmədiyindən bərk əsəbiləşir. Cavan bir oğlan cəsarətlə irəli çıxıb deyir ki, Şahzadə sağ olsun, heç kimi cəzalandırmayın, çünki nə ən güclü şair qələmi, nə ən güclü rəssam fırçası əsl ana məhəbbətini olduğu kimi təsvir etmək qüdrətində deyil.
– Qulu, səni yaxından tanıyan qələm adamları yaxşı bilir ki, redaktəyə həmişə ciddi yanaşmısan, belə deyim də, amansız olmusan. Sənin üçün vergül önəmlidir, yoxsa nöqtə?
– Vergül elədir ki, müəllif sanki özü üzün bir pauza yaradır. Mən istər öz yazılarımda, istərsə də başqa müəlliflərin redaktə etdiyim mətnlərində vergül qoyanda düşünürəm ki, qarşıda hər şeyin gözəl olmaq şansı var. Amma nöqtə fərqli bir hiss yardır, başa düşürsən ki, yaxşı da olsa sondur, pis də olsa… Ona görə də nöqtəyə kədər simvolu kimi baxıram, vergül isə nöqtədən daha işıqlıdır. Nöqtə bir dərin quyudur, sonda hamımızı həmin o quyuya quylayacaqlar…
– Poeziya hansı muğama daha çox oxşayır?
– Əgər klassik poeziyamızı nəzərdə tutursansa mən onu daha çox “Bayatı-Şiraz”a və “Şur”a oxşadıram. Müasir poeziyamızı isə heç bir muğama oxşada bilmirəm… Ümumiyyətlə, sənə bir şey deyim, ötən əsrin 90-cı illərinə qədər bizim poeziyada heca daha çox dominantlıq edirdi, baxmayaraq ki, ədəbiyyatımızda sərbəst şeirin Rəsul Rza, İsa İsmayılzadə, Ələkbər Salahzadə, Vaqif Bayatlı, Abbas Abdulla kimi tanınmış nümayəndələri var idi. Düşünürəm ki, sovet dövründə belə deyim də, hecanın hökmranlığı təsadüfi deyilmiş, çünki o siyasi quruluş özü də nizam-intizamı, çərçivəni sevirdi, özünü heca vəzninə hesablamışdı sanki. Sovetlər dağılandan sonra sərbəst şeir
önə çıxdı, elə bil ki, ədəbiyyat, poeziya özü də keçmiş quruluşda sıxılmışdı. Həmişə heca vəznində yazan bəzi şairlər də keçdilər sərbəst şeirlər yazmağa. Amma Musa Yaqub heç vaxt hecanın qayda-qanunlarından, kanonlarından kənara çıxmadı.
Bayaqkı fikrimə qayıdaraq deyim ki, çağdaş poeziyamızda sərbəst şeir hökmranlıq etdiyindən onu heç bir muğama oxşada bilmirəm.
– Muğamdan söhbət elədik, bir zaman çox populyar olan “Avropa” qəzetində Qədir Rüstəmov barədə “Qədir gecəsi” adlı yazın yadıma düşdü. Rəhmətlik Qədir Rüstəmov həmin yazıya görə səni məhkəməyə vermişdi, o işin axırı necə oldu?
– Qədirlə müsahibəyə rəhmətlik dostumuz Zöhrab Əmirxanlı ilə birgə getmişdim. Əslində “Qədir gecəsi” alınmayan müsahibə haqqında bir sənət hekayəsi idi. Təbii ki, orda mənim bəzi öz uydurmalarım da yer almışdı, Qədir də, Zöhrab da hekayədə obraz kimi keçirdi. Rəhmətlik Qədir Rüstəmov yazını oxuyandan sonra mənə zəng vurdu, təşəkkür elədi. Təxminən bir həftə sonra təkrar zəng vurdu, bu dəfə narazılıq elədi. Aradan xeyli vaxt keçdi, üzbəüz gələndə yazını əməlli-başlı təriflədi, dedi ki, oxuyanların xoşuna gəlib. Mən biləni özü heç yazını oxumamışdı. “Qədir gecəsi” barədə onunla sonuncu söhbətimizdə rəhmətlik dedi ki, camaat səni məhkəməyə verməyimi istəyir, ona görə də səni tutduracam. Ömrünün sonuna kimi Qədirlə gah mehriban dost olduq, gah düşmən. Bu günə kimi bilmirəm, Qədir özü o yazını oxudu, ya yox? Allah Qədirə qəni-qəni rəhmət eləsin… Məni məhkəmə verə bilmədi.
– Səbəbini bilmirsən?
– Qarşı tərəfi məhkəməyə vermək üçün insanda səbir, dözüm olmalıdır, Qədirdə də bunlar yox idi. Hələ mən şəxsiyyət vəsiqəsini demirəm, həmin dövrdə Qədir heç sovet pasportunu da dəyişməmişdi…
– Həmin yazıda bir məqam da yadımda qalıb. Qədir müsahibə vermək üçün sizi Qaradağa aparmışdı. Qarabağda görüşməli olduğunuz Qədirlə Qaradağda söhbətləşmək səni narahat eləmədi?
– Çox ağrılı məqama toxundun… Dostunun “Juquli”sinə minən kimi Qədir: “Sür Qaradağa tərəf”-dedi. Elə bildim ki, dedi, Qarabağa tərəf sür. Belə bir hadisə həyatımda ilk dəfə deyildi. Biz səninlə illərin dostuyuq, bir-birimizin səmimiyyətinə inanırıq, Ağdam işğal olunandan sonra özümə yer tapa bilmirdim, heç nə məni ovutmurdu. Belə günlərin birində hərbçi dostum məni Xırdalana ad gününə dəvət elədi. O vaxta kimi Xırdalanda olmamışdım, metronun “20 Yanvar” stansiyasından çıxanda havadan od yağırdı. Fikirləşdim ki, kaş indi Ağdamda, kəndimizdə olaydım. Sonra öz-özümə dedim ki, Ağdamın işğal olunmayan kəndlərinə, məsələn Quzanlıya, Xındırıstana getmək olar. Beynimdə götür-qoy edə-edə hansı avtobusa, taksiyə yaxınlaşdımsa Xırdalana gedəni olmadı. Xeyli soraqlaşandan sonra lap köhnə bir “Juqili”nin sürücüsü o vaxtın pulu ilə məndən 80 manat istədi, dedi ki, bu istidə Kürdəmir yolu getmək çətindir, Ağsu aşırımı ilə gedərik… Sürücü danışır, mən də öz-özümə fikirləşirəm ki, bu nə danışır, nə Kürdəmir, nə Ağsu aşırımı? Bəs dostum deyirdi Xırdalana 10 dəqiqəlik yoldur… Sürücü ilə mübahisədən sonra məlum oldu ki, bayaqdan bəri avtobuslara, taksilərə yaxınlaşıb Xırdalanı yox, Xındırıstanı soruşurmuşam… Həmin hadisəni hər dəfə xatırlayanda əmin oluram ki, insanın təkcə ürəyi deyil, beyninin bir tərəfi daim öz dərdi-səri, itkiləri ilə məşğuldur.
Təbii ki, Qədirlə Qarabağda görüşmək gözəl olardı, təsəvvür elə, bizi Qaradağda necə isti, mehriban qarşıladılar… Qədirin dostu çox mötəbər bir adam idi, sənətkarın ayağını yumağa suyu da özü gətirdi. Təəssüf ki, yazıda təsvir elədiyim bütün qəribə hadisələr Qarabağda yox, Bakının Qaradağ rayonunda baş verdi…
– Yazıçılar Birliyinin “Natəvan” klubunda tez-tez yubileylər, kitab təqdimatları keçirilir, sən də ara-sıra iştirak edirsən. Belə tədbirlərdə indiyə qədər eşitdiyin ən təmtəraqlı tərif hansı olub?
– Sözün açığı, ən təmtəraqlı tərifin müəllifini xatırlamıram. Tədbirin aparıcısı sözü növbəti çıxışçıya verəndə dedi ki, indi də öz fikirlərini sizinlə bölüşəcək görkəmli yazıçı, nasir, publisist, şair, filosof… Yerdən kimsə söz atdı: “Mirzə Fətəli Axundzadə…” Belə tədbirlərdə hər dəfə bu cür situasiyalarla rastlaşanda o hadisə yadıma düşür və Mirzə Fətəlinin siması gözlərimin qarşısında canlanır.
– 2039-cu ildə bir qrup gənc yazar “Ulduz”un redaksiyası önündə aksiya keçirib baş redaktorluqdan istefanı tələb etsə, Yazıçılar Birliyinin sədri Anara istefa ərizəsi verərsənmi?
– Çox istəyərəm ki, sənin indi təsəvvür eləməyə çalışdığın hadisə baş versin. Bu, o deməkdir mən hələ 20 il də yaşayacam. Amma məsələnin ciddi tərəfi də var, kim istəyər ki, onu kabinetinin qarşısına toplaşıb istefasını tələb eləsinlər? Sualın Anarla bağlı hissəsinə gəlincə, Anar müəllim elə bir insandır ki, heç kəsin işsiz qalmasını istəmir, amma getmək istəyəninin qarşısını kəsmir.
Bir nüansı da deyim, hələ nə sən, nə mən dəqiq bilmirik axı 20 ildən sonrakı cavanlar hansı düşüncədə olacaqlar. Bəlkə elə bir gənclik formalaşdı ki, gəlib məni “Jurnalistlər binası”ndakı mənzilimdən də çıxartdı… Vallah, hərdən indiki cavanlara baxanda təəccüblənirəm, ömrüm boyu avtobusda, metroda böyüklərə yer vermişəm. Fikirləşmişəm ki, yaşa dolanda mən də yer verərlər. 50 yaşım var, yenə avtobusda, metroda ayaq üstə gedirəm…
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-04-2019 18:25 | Bölmə: Müsahibə
“İnsanın təkcə ürəyi deyil, beyninin bir tərəfi daim öz dərdi-səri, itkiləri ilə məşğuldur”
Qulu Ağsəs çox istedadlı adamdır. Bunun əksini sübut etməyə çalışan gərək özünü dağa-daşa salsın. Böyük yazıçımız, Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın ən qatı əleyhdarlarının səsləndirdiyi çoxsaylı tənqidi fikirlərin içərisində “Ulduz” jurnalı ilə bağlı bircə cümləyə də rast gəlməmişəm. Qulu Ağsəsin baş redaktoru olduğu “Ulduz” sağdan da, soldan da daşlanan Yazıçılar Birliyinin üzünü ağardır.
Qulu özü elə ulduz kimidir, onun gur işığından ətrafındakı hər kəsə pay düşür, ziyalıya da, ömründə bircə kitab vərəqləməyənə də, həyatda heç kimin qəlbinə dəyməyənə də, həbsxanaların bezdiyi adama da…
Qulu Ağsəslə hər dəfə söhbətləşəndə elə bilirəm ki, dünyanın ən qəribə hadisələri mənim şair dostumun qarşısına çıxır.
Qulunun o qədər çatışmayan cəhətləri var ki… Birini yazım, siz də bilin, müsahibədən boyun qaçırmaq üçün nə bəhanələr uydurmadı, nə planlar qurmadı… Amma son bir neçə ayda müsahibə verməmək üçün toqquşdurduğu yalanları bağışlayıram, axı bu gün dostumun 50 yaşı tamam olur.
Anama: “Sevin”- dedilər,
“Bu oğlun, evin”- dedilər.
Mən doğulan gün dedilər
Aprelin 20-nə…
Bu gün o gündür…
– Qələm, ağ vərəq görəndə ilk ağlından keçən nə olur?
– Ora nəsə yazmaq. Uşaq vaxtı harda ağ kağız görürdümsə orda qol çəkirdim, çünki eşitmişdim ki, böyüklər qol çəkir. İndiki gözlə baxanda fikirləşirəm o zaman çəkdiklərim qol deyilmiş, nəsə başqa bir şey imiş. Bəlkə də elə ilk rəsmlərim olub. İndi isə ağ vərəq görəndə ora nəsə yazmaq, bir söz, hətta bir işarə qoymaq keçir ağlımdan.
– Aysunun dərsləri ilə maraqlanırsanmı? Ədəbiyyat dərsliyində adın keçmir?
– XI siniflər üçün dərsliyə adım düşüb. Bu yaxınlarda zəng vurub xəbər verdilər, amma sözün açığı, hələ vaxt edib baxa bilməmişəm. “Şərq” qəzeti bu məsələni xəbər kimi dərc etmişdi, hətta məndən münasibət də öyrənmək istədilər. Dedim ki, mən o kitabı görməmişəm, görmədiyim bir şey haqqında nə danışım? Aysu hələ aşağı siniflərdədir, tərslikdən qohum-qonşuda XI sinifdə oxuyan uşaq yoxdur ki, kitabı götürüb baxım, məktəblərə də yolum düşməyib. Düzünə qalsa, heç özüm də dəqiq bilmirəm, adım “Ədəbiyyat”, yoxsa “Azərbaycan dili” dərsliyindədir…
Sualının birinci hissəsinə gəlincə, təbii ki, valideyn kimi Aysunun dərslərilə maraqlanıram. Müsahibəyə gəlməzdən öncə “Rus dili” kitabından pritça oxuyurdu, mənə də maraqlı gəldi. İstəyirsənsə sənə də danışım.
– Buyur…
– Deməli belə… Şahzadə anasının şəninə bir gün təsis edir və mərkəzi meydanda sənət yarışması keçirir. Şairlər və rəssamlar ana məhəbbətini tərənnüm edən əsərlərini Şahzadəyə təqdim edirlər. Lakin nə dinlədiyi şeirlər, nə də baxdığı rəsmlər onu qane etmədiyindən bərk əsəbiləşir. Cavan bir oğlan cəsarətlə irəli çıxıb deyir ki, Şahzadə sağ olsun, heç kimi cəzalandırmayın, çünki nə ən güclü şair qələmi, nə ən güclü rəssam fırçası əsl ana məhəbbətini olduğu kimi təsvir etmək qüdrətində deyil.
– Qulu, səni yaxından tanıyan qələm adamları yaxşı bilir ki, redaktəyə həmişə ciddi yanaşmısan, belə deyim də, amansız olmusan. Sənin üçün vergül önəmlidir, yoxsa nöqtə?
– Vergül elədir ki, müəllif sanki özü üzün bir pauza yaradır. Mən istər öz yazılarımda, istərsə də başqa müəlliflərin redaktə etdiyim mətnlərində vergül qoyanda düşünürəm ki, qarşıda hər şeyin gözəl olmaq şansı var. Amma nöqtə fərqli bir hiss yardır, başa düşürsən ki, yaxşı da olsa sondur, pis də olsa… Ona görə də nöqtəyə kədər simvolu kimi baxıram, vergül isə nöqtədən daha işıqlıdır. Nöqtə bir dərin quyudur, sonda hamımızı həmin o quyuya quylayacaqlar…
– Poeziya hansı muğama daha çox oxşayır?
– Əgər klassik poeziyamızı nəzərdə tutursansa mən onu daha çox “Bayatı-Şiraz”a və “Şur”a oxşadıram. Müasir poeziyamızı isə heç bir muğama oxşada bilmirəm… Ümumiyyətlə, sənə bir şey deyim, ötən əsrin 90-cı illərinə qədər bizim poeziyada heca daha çox dominantlıq edirdi, baxmayaraq ki, ədəbiyyatımızda sərbəst şeirin Rəsul Rza, İsa İsmayılzadə, Ələkbər Salahzadə, Vaqif Bayatlı, Abbas Abdulla kimi tanınmış nümayəndələri var idi. Düşünürəm ki, sovet dövründə belə deyim də, hecanın hökmranlığı təsadüfi deyilmiş, çünki o siyasi quruluş özü də nizam-intizamı, çərçivəni sevirdi, özünü heca vəzninə hesablamışdı sanki. Sovetlər dağılandan sonra sərbəst şeir
önə çıxdı, elə bil ki, ədəbiyyat, poeziya özü də keçmiş quruluşda sıxılmışdı. Həmişə heca vəznində yazan bəzi şairlər də keçdilər sərbəst şeirlər yazmağa. Amma Musa Yaqub heç vaxt hecanın qayda-qanunlarından, kanonlarından kənara çıxmadı.
Bayaqkı fikrimə qayıdaraq deyim ki, çağdaş poeziyamızda sərbəst şeir hökmranlıq etdiyindən onu heç bir muğama oxşada bilmirəm.
– Muğamdan söhbət elədik, bir zaman çox populyar olan “Avropa” qəzetində Qədir Rüstəmov barədə “Qədir gecəsi” adlı yazın yadıma düşdü. Rəhmətlik Qədir Rüstəmov həmin yazıya görə səni məhkəməyə vermişdi, o işin axırı necə oldu?
– Qədirlə müsahibəyə rəhmətlik dostumuz Zöhrab Əmirxanlı ilə birgə getmişdim. Əslində “Qədir gecəsi” alınmayan müsahibə haqqında bir sənət hekayəsi idi. Təbii ki, orda mənim bəzi öz uydurmalarım da yer almışdı, Qədir də, Zöhrab da hekayədə obraz kimi keçirdi. Rəhmətlik Qədir Rüstəmov yazını oxuyandan sonra mənə zəng vurdu, təşəkkür elədi. Təxminən bir həftə sonra təkrar zəng vurdu, bu dəfə narazılıq elədi. Aradan xeyli vaxt keçdi, üzbəüz gələndə yazını əməlli-başlı təriflədi, dedi ki, oxuyanların xoşuna gəlib. Mən biləni özü heç yazını oxumamışdı. “Qədir gecəsi” barədə onunla sonuncu söhbətimizdə rəhmətlik dedi ki, camaat səni məhkəməyə verməyimi istəyir, ona görə də səni tutduracam. Ömrünün sonuna kimi Qədirlə gah mehriban dost olduq, gah düşmən. Bu günə kimi bilmirəm, Qədir özü o yazını oxudu, ya yox? Allah Qədirə qəni-qəni rəhmət eləsin… Məni məhkəmə verə bilmədi.
– Səbəbini bilmirsən?
– Qarşı tərəfi məhkəməyə vermək üçün insanda səbir, dözüm olmalıdır, Qədirdə də bunlar yox idi. Hələ mən şəxsiyyət vəsiqəsini demirəm, həmin dövrdə Qədir heç sovet pasportunu da dəyişməmişdi…
– Həmin yazıda bir məqam da yadımda qalıb. Qədir müsahibə vermək üçün sizi Qaradağa aparmışdı. Qarabağda görüşməli olduğunuz Qədirlə Qaradağda söhbətləşmək səni narahat eləmədi?
– Çox ağrılı məqama toxundun… Dostunun “Juquli”sinə minən kimi Qədir: “Sür Qaradağa tərəf”-dedi. Elə bildim ki, dedi, Qarabağa tərəf sür. Belə bir hadisə həyatımda ilk dəfə deyildi. Biz səninlə illərin dostuyuq, bir-birimizin səmimiyyətinə inanırıq, Ağdam işğal olunandan sonra özümə yer tapa bilmirdim, heç nə məni ovutmurdu. Belə günlərin birində hərbçi dostum məni Xırdalana ad gününə dəvət elədi. O vaxta kimi Xırdalanda olmamışdım, metronun “20 Yanvar” stansiyasından çıxanda havadan od yağırdı. Fikirləşdim ki, kaş indi Ağdamda, kəndimizdə olaydım. Sonra öz-özümə dedim ki, Ağdamın işğal olunmayan kəndlərinə, məsələn Quzanlıya, Xındırıstana getmək olar. Beynimdə götür-qoy edə-edə hansı avtobusa, taksiyə yaxınlaşdımsa Xırdalana gedəni olmadı. Xeyli soraqlaşandan sonra lap köhnə bir “Juqili”nin sürücüsü o vaxtın pulu ilə məndən 80 manat istədi, dedi ki, bu istidə Kürdəmir yolu getmək çətindir, Ağsu aşırımı ilə gedərik… Sürücü danışır, mən də öz-özümə fikirləşirəm ki, bu nə danışır, nə Kürdəmir, nə Ağsu aşırımı? Bəs dostum deyirdi Xırdalana 10 dəqiqəlik yoldur… Sürücü ilə mübahisədən sonra məlum oldu ki, bayaqdan bəri avtobuslara, taksilərə yaxınlaşıb Xırdalanı yox, Xındırıstanı soruşurmuşam… Həmin hadisəni hər dəfə xatırlayanda əmin oluram ki, insanın təkcə ürəyi deyil, beyninin bir tərəfi daim öz dərdi-səri, itkiləri ilə məşğuldur.
Təbii ki, Qədirlə Qarabağda görüşmək gözəl olardı, təsəvvür elə, bizi Qaradağda necə isti, mehriban qarşıladılar… Qədirin dostu çox mötəbər bir adam idi, sənətkarın ayağını yumağa suyu da özü gətirdi. Təəssüf ki, yazıda təsvir elədiyim bütün qəribə hadisələr Qarabağda yox, Bakının Qaradağ rayonunda baş verdi…
– Yazıçılar Birliyinin “Natəvan” klubunda tez-tez yubileylər, kitab təqdimatları keçirilir, sən də ara-sıra iştirak edirsən. Belə tədbirlərdə indiyə qədər eşitdiyin ən təmtəraqlı tərif hansı olub?
– Sözün açığı, ən təmtəraqlı tərifin müəllifini xatırlamıram. Tədbirin aparıcısı sözü növbəti çıxışçıya verəndə dedi ki, indi də öz fikirlərini sizinlə bölüşəcək görkəmli yazıçı, nasir, publisist, şair, filosof… Yerdən kimsə söz atdı: “Mirzə Fətəli Axundzadə…” Belə tədbirlərdə hər dəfə bu cür situasiyalarla rastlaşanda o hadisə yadıma düşür və Mirzə Fətəlinin siması gözlərimin qarşısında canlanır.
– 2039-cu ildə bir qrup gənc yazar “Ulduz”un redaksiyası önündə aksiya keçirib baş redaktorluqdan istefanı tələb etsə, Yazıçılar Birliyinin sədri Anara istefa ərizəsi verərsənmi?
– Çox istəyərəm ki, sənin indi təsəvvür eləməyə çalışdığın hadisə baş versin. Bu, o deməkdir mən hələ 20 il də yaşayacam. Amma məsələnin ciddi tərəfi də var, kim istəyər ki, onu kabinetinin qarşısına toplaşıb istefasını tələb eləsinlər? Sualın Anarla bağlı hissəsinə gəlincə, Anar müəllim elə bir insandır ki, heç kəsin işsiz qalmasını istəmir, amma getmək istəyəninin qarşısını kəsmir.
Bir nüansı da deyim, hələ nə sən, nə mən dəqiq bilmirik axı 20 ildən sonrakı cavanlar hansı düşüncədə olacaqlar. Bəlkə elə bir gənclik formalaşdı ki, gəlib məni “Jurnalistlər binası”ndakı mənzilimdən də çıxartdı… Vallah, hərdən indiki cavanlara baxanda təəccüblənirəm, ömrüm boyu avtobusda, metroda böyüklərə yer vermişəm. Fikirləşmişəm ki, yaşa dolanda mən də yer verərlər. 50 yaşım var, yenə avtobusda, metroda ayaq üstə gedirəm…
Etibar CƏBRAYILOĞLU
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-03-2025, 15:45
Deputat: Ukraynanı yalnız ABŞ xalqının Trampa qarşı qalxması xilas edə bilər - Müsahibə
23-01-2025, 19:03
İmran Bədirxanlı: “Özünü tapandan sonra yaşamaq asanlaşır” - Müsahibə
8-01-2025, 10:49
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
