Təzə bazar, amma yenə köhnə azar...
Tarix: 10-09-2017 11:30 | Bölmə: Nadir QOCABƏYLİ
Təzə bazar, amma yenə köhnə azar...

Ötən qış böyüdüyüm İmişli şəhərinə yolum düşmüşdü, qohumlara baş çəkəcəkdim. Şəhərə çatanda sürücünün “hara sürüm, qardaş?” sualına, elə yerli ləhcədə “ayın-oyun alacam, bazara tərəf sür” cavabını verdim. Mənzil başına yaxınlaşanda dedi ki, bağışla, amma bazarın qabağına sürə bilməyəcəyəm, çünki “girməli deyil”.

Bir gün əvvəl qar yağdığından, küçələrin kənarı yumşalmış tünd boz qarla, çala-çuxurlar suyla dolmuşdu. Amma bazarın qarşısında əməlli-başlı göl vardı. Adamlar mişar və çay daşlarından, taxta parçalarından, beton qırıqlarından düzəltdikləri süni cığırların üzəriylə kəndirbazlar kimi müvazinətlərini itirməkdən qorxa-qorxa o yan-bu yana hərəkət edirdilər.

Birtəhər bazarın darvazasının qarşısına gəlib çıxdım. İçəri girmək üçün gərək balıqçılar kimi rezin “sapoq” geyəydim, çünki gediş-gəlişdən durulaşıb, lehmə halına gəlmiş palçıq nəinki dayaz çəkmələrimi bərbad hala qoyar, hətta onların içinə dola bilərdi.

Bazarın həyətinə girmək fikrimdən vaz keçib, onun ətrafında sonradan inşa olunmuş dükanlardan bəzi şeylər almağa qərar verdim, ancaq doğrusu, burada hərəkət etmək də asan deyildi. Artıq xeyli bulaşmış çəkmələrim dükanların qarşısındakı səkinin nisbətən qatı palçığında daha dəhşətli duruma düşəcəkdi. Odur ki, buradan alver etmək fikrindən daşınıb, düşdüyüm durumdan çıxış yolu axtarmaq məqsədilə ətrafa boylandım.

Təzə bazar, amma yenə köhnə azar...

Bu bazar 70-ci iilərin sonu, ya da 80-ci illərin əvvəlində köhnə bazarın yerində nikkel konstruksiyalardan inşa olunmuş, üç geniş, hündür zaldan ibarət idi. Bu tikililər köhnə bazara nisbətən kənardan daha müasir görünsələr də, hələ o zaman onların içərisində qışda soyuqdan, yayda isə istidən dayanmaq mümkün deyildi. Odur ki, alverçilər öz mallarını əsasən bazarın geniş həyətində yerə sərib satırdılar. Sonradan köhnə taxatalardan, əyri-üyrü paslı dəmirlərdən piştaxtalar, günlüklər düzəltdilər ki, malları və başları qızmar günəşin altında xarab olmasın. Həmin eybəcər, zövqsüz, bəlkə də, yüz dəfə sökülüb yenidən quraşdırılmış çadırlı piştaxtalar hələ də dururdu. Bazarın ağ nikkeli tamamilə qaralmış, hamısı istisnasız olaraq qırılmış pəncərələrinin yerinə bəzi yerdə taxta, bəzi yerdə faner, bəzi yerdə tənəkə vurulmuş, xaşa çəkilmişdi. Bir sözlə, bazara baxanda adamın əvvəlcə gözləri, sonra ürəyi ağrıyırdı. Ona görə də çox baxa bilmədim. Yaxınlıqda yalan olmasın, təkərlərinin ortasına qədər suyun içində dayanmış “Jiquli” taksilərdən birinə işarə etdim ki, yanıma sürsün. Ondan məni qarşısı təmiz, palçıqlı olmayan marketlərdən birinə aparmasını xahiş etdim...

Geri qayıdarkən yenə bazarın qarşısına gəlib, Bakıya gedən taksilərdən birinə minməliydim. Ancaq qohumlar deyəndə ki, maşınlar artıq oradan getmir, sevindiyimdən onları təkrar qucaqlayıb-öpmək istədim. “Bəs haradan gedir?” sualıma cavab verdilər ki, “Təzə Bazarın qabağından!” “Təzə Bazar? Məgər İmişlidə təzə bazar var?” – sevinc qarışıq təəccübümü gizlədə bilmədim. “Hə, “Stəkan-Nəlbəki”nin yanında təzə bazar tikiblər, bazar işləmir, amma Bakı maşınları indi ordan gedir...” – dedilər.

Təzə bazar, amma yenə köhnə azar...

Qohumlardan biri məni öz “07”-sində deyilən təzə bazarın qarşısına gətirdi. Bakıya yola düşəcək ilk taksinin hələ sərnişini yox idi, odur ki, ilk müştəri mən oldum. Yola çıxmaq üçün gərək daha üç nəfər gələydi, ya da maşının pulunu təkbaşına ödəməliydim. Təbii ki, gözləməyə üstünlük verdim. Çantamı maşının yük yerinə qoyub, telefon nömrəmi sürücüyə verdim ki, maşın dolanda xəbər versin və ətrafı dolaşmağa başladım.

Buralar uşaqlığımın keçdiyi Araz çayı sahilindən, onun üzərindən keçən körpüdən azca aralıdır. O vaxtlar çox hissəsi boşluq olan bu ərazidə təkcə rayon Mərkəzi Xəstəxanası, bir də az əvvəl haqqında danışdığım köhnə bazarla eyni vaxtda və təxminən eyni materiallardan quraşdırılmış “Stəkan-Nəlbəki” restoran-çayxanası vardı. Ancaq indi hər tərəf müasir tikililər və binalarla dolmuşdu.

Təzə Bazarın qarşısında dayandığımdan ilk olaraq elə ondan başlayım. Buralar son dərəcə abad idi, hər tərəfə asfalt və daş plitələr döşənmişdi. Bazarın alaqıpısı müasir üslubda dizayn olunmuş, görünüşü cəlbedici idi. İstər-istəməz içəri keçdim. Hər tərəfinə asfalt və daş döşənmiş, təxminən üç yüzə qədər müxtəlif ölçülü yeni, müasir tipli mağazalardan ibarət geniş ərazidə ins-cins gözə dəymirdi, qu desəydin qulaq tutulardı. Yaxınlaşıb bir-iki mağazanın pəncərəsindən işəri baxdım. İçəridə gözəl rəflər, piştaxtalar, hətta kondisionerlər, su kranları vardı. Geniş və işıqlı otaqlar içərisində müasir üslubda olan yeməkxana da gözümdən yayınmadı. Hətta namaz otaqları da vardı. Bazardan çıxarkən sağ tərəfdəki təmiz və səliqəli ayaqyoluna baş çəkdim, suyu da gəlirdi. Palçıqdan girilməsi mümkün olmayan köhnə bazarda çətin ki belə şərait olaydı.

Bazardan çıxdım. Onun tam yanında “Olimpiya kompleksi”nin müasir bir binası ucalır. Qarşısında nə olduğunu bilə bilmədiyim daha bir qəşəng və müasir bina ucalırdı. Sol tərəfdə benzindoldurma stansiyası, maşın təmiri sexi, yeməkxana və başqa ticarət obyektləri vardı. Təxminən 300 metr aralıda isə çoxmərtəbəli yaşayış binaları gözə dəyirdi. İstər-istəməz düşündüm: niyə ticarətçilər, şəhər əhalisi, ən azından şəhərin cənub tərəfində, buralara yaxın yerlərdə, elə bu binalarda yaşayanlar, Arazın cənub sahilindəki kəndlərdən gələnlər belə gözəl, təmiz, səliqəli, müasir bazarı qoyub, palçıq içində olan, tamamilə dağılmış, antisanitar vəziyyətdə ola bir yerə üz tuturlar?

Elə bu haqda düşünürdüm ki, telefonum zəng çaldı. Sürücü idi, maşının dolduğunu və çıxa biləcəyimizi xəbər verdi.

Yol boyu ordan-burdan, ölkədəki vəziyyətdən, bahalıqdan, rayonumuzun durumundan söhbət edərkən qəsdən bazar mövzusunu da ortaya atdım ki, təzə bazarın niyə boş qaldığını öyrənim. Doğrusu, bir vaxtlar köhnə bazarla bağlı qalmaqallar, mübahisələr haqqında ucundan-qulağından eşitmiş, hətta mətbuatdan bu məsələyə yüksək vəzifəli dövlət məmurlarının adlarının qarışdığı haqda da oxumuşdum. Ancaq təzə bazarla bağlı heç nə eşitməmişdim. Sürücü dedi ki, Təzə Bazar 2013-cü ildə istifadəyə verilmişdi və bir ilə yaxın çox yaxşı da işlədi. “İcarə haqları aşağı olduğundan (ilk vaxtlar hətta almırdılar), qiymətlər nisbətən ucuz idi. Bazarın nəzdində fəaliyyət göstərən “Samara-Market” ən zəruri ərzaq mallarını, xüsusilə də unu maya dəyərindən aşağı qiymətə satırdı. Müştərilərə verilən kuponlar əsasında ayda bir dəfə uduşlar keçirilirdi. İki nəfər xarici avtomobil uddu. Onlarla insan televizorlar, soyuducular, digər məişət avadanlıqların pulsuz qazandılar. Elə biz özümüz də, yəni Bakıya işləyən sürücülər də bura o vaxt gəlmişik. Sonradan nə oldusa, kim neylədisə, bazar dağıldı, hamı yenidən köhnə bazara qayıtdı. Ancaq biz burada qaldıq. Ən azından ayağımız quru yerdədir, maşınlarımız, üst-başımız palçığa batmır, yoxsa şəhərə çatmamış gərək “moyka”ya girəydik”.

Amma nə sürücü, nə maşında olan digərləri sonradan nə baş verdiyi haqda heç demədilər. Mənə elə gəldi ki, onlar nəsə bilirlər, amma deməyə çəkinirlər. Yəqin yenə nəsə yuxarılarla bağlı məsələ idi...

Müəllifin bütün yazıları - Nadir QOCABƏYLİ



Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}