19:37 / 20-11-2025
Ruben Vardanyanın məhkəməsində ifadələr dinlənilib - Fotolar
19:02 / 20-11-2025
Kosovoda növbədənkənar parlament seçkiləri təyin olunub
18:18 / 20-11-2025
Bakıda D-8 Media Forumu keçiriləcək
18:01 / 20-11-2025
Mədəniyyət Nazirliyi ilə bağlı qalmaqal efirdə müzakirə olunub - Açıqlamalar
17:51 / 20-11-2025
Sabah Bakıda Ermənistandan olan ekspertlərin iştirakı ilə dəyirmi masa keçiriləcək
17:40 / 20-11-2025
Nikol Paşinyan Qazaxıstana səfər edib
17:28 / 20-11-2025
"Azəraqrar"ın direktoru vəzifədən azad edilib - Nazirdən yeni təyinat
17:13 / 20-11-2025
Marsda tapılan qaya alimləri təəccübləndirib - Foto
17:02 / 20-11-2025
Daha 54 nəqliyyat vasitəsi hərraca çıxarılıb
16:54 / 20-11-2025
Yaşayış minimumu və ehtiyac meyarı 300 manat olacaq
16:32 / 20-11-2025
Həqiqi hərbi xidmətə çağırış başlayır - Sərəncam
16:28 / 20-11-2025
Trampın sülh planı Ukraynaya baha başa gələ bilər
16:15 / 20-11-2025
Ağdərəyə daha 27 ailə köçüb - (Yenilənib)
16:09 / 20-11-2025
Ermənistana silah satan Hindistan ABŞ-dan silah alır
16:00 / 20-11-2025
Qlobal təchizat zənciri kökündən dəyişə bilər
15:52 / 20-11-2025
Asim Xudiyev UEFA-dan təyinat alıb
15:47 / 20-11-2025
İşsizlikdən sığorta haqlarının artacağı gözlənilir
15:45 / 20-11-2025
Məhkəmədə baş redaktorun halı pisləşib
15:37 / 20-11-2025
Nazir: “Əmək pensiyalarının orta aylıq məbləği 590 manat olacaq”
15:25 / 20-11-2025
Mikayıl Cabbarov İsrail XİN başçısı ilə görüşüb
15:11 / 20-11-2025
Mahir Quliyevin cəzaçəkmə yeri dəyişib
15:02 / 20-11-2025
Rusiyada Polşa səfirinə hücum edilib
14:49 / 20-11-2025
Stomatoloqların kütləvi ixtisarları ilə bağlı etiraza Qurbanovdan - Reaksiya
14:33 / 20-11-2025
Yeni ildə bir həftə tətil olacaq? - Açıqlama
14:23 / 20-11-2025
Şuşakəndə və Hadruta köç karvanı gedib - (Yenilənib)
14:19 / 20-11-2025
Rusiyaya göndərilən afrikalıları eks-prezidentin qızı aldadıb
14:12 / 20-11-2025
Polşa təxribatlara qarşı tədbirləri gücləndirir
14:09 / 20-11-2025
AFFA 6 komandaya texniki məğlubiyyət verib
14:05 / 20-11-2025
Nəriman Həsənzadə xəstəxanaya yerləşdirilib
13:08 / 20-11-2025
Trampın köməkçisi sülh planını şərh etməyib
20:14 / 16-11-2025
Altımış beşinci aşırım - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
18:00 / 16-11-2025
İlham Əliyev Mərkəzi Asiya Dövlət Başçılarının iclasında çıxış edib - (Yenilənib) - Fotolar
16:07 / 17-11-2025
Keçmiş baş nazir edam cəzasına məhkum edilib
14:42 / 17-11-2025
Azərbaycanın Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri vahid platformaya çevrilir
08:22 / 16-11-2025
Litva ordusu Molotov kokteyli ilə döyüşməli olacaq
22:22 / 15-11-2025
Bakıda yaşayış binasında yanğın olub - Video
08:25 / 18-11-2025
Əməkdar artist Yadigar Muradov vəfat edib
13:11 / 17-11-2025
ANAMA-nın əməkdaşı Ermənistanla sərhəd bölgədə minaya düşüb
21:00 / 19-11-2025
Bir qrup Füzuli sakini Qurbanqulu Berdiməhəmmədova məktub ünvanlayıb
10:58 / 16-11-2025
Hikmət Hacıyev: Azərbaycan Mərkəzi Asiya ailəsinin üzvünə çevrilir
09:11 / 16-11-2025
Bu gecə Rusiya səmasında 57 PUA vurulub
11:05 / 16-11-2025
Japarov: Qırğızıstan Azərbaycanın təşəbbüsünü alqışlayır
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
Tarix: 19-05-2018 21:50 | Bölmə: Layihə
İradə Ələkbərova deyir ki, “Elektron hökumət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verilir
Artıq xeyli vaxtdır ki, Azərbaycanda dövlət qurumlarının elektronlaşdırılması prosesi həyata keçirilir. Belə demək mümkündürsə, ölkənin bütün sahələrində elektron sistemə keçid baş tutub. Təbii ki, texnologiya inkişaf etdikcə, elektronlaşma prosesi də təkmilləşdirilir. Bu baxımdan “Elektron dövlət” sisteminin müasirləşdirilməsi, gündəlik tələbata uyğunlaşdırılması və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar davamlı xarakter daşımalıdır.
Məlumdur ki, “Elektron dövlət” (və ya E-dövlət) informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından (İKT) istifadə etməklə dövlət fəaliyyətinin informasiya aspektlərini həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulub. “Elektron dövlət”in fəaliyyətini İKT-nin köməyi ilə icraçı hakimiyyət (Elektron hökumət), parlament (Elektron parlament) və məhkəmə orqanları (Elektron ədalət məhkəməsi) dəstəkləyir. Azərbaycanda “Elektron dövlət”in yaradılması "Elektron Azərbaycan" proqramı daxilində həyata keçirilməli və dövlət idarəçiliyinin keyfiyyətinin artırılmasına yönəldilməlidir.
“E-dövlət”ə hazırlıq indeksinə görə, Azərbaycan lider ölkələr siyahısında olmasa da, bu istiqamətdə müəyyən işlər görülməkdədir. Dövlət orqanlarının hər biri yuxarıdan aşağıya, öz səlahiyyətləri çərçivəsində funksiyalarını həyata keçirirlər. İnternet şəbəkəsinin imkanlarından istifadə etməklə dövlət qurumlarının saytlarının yaradılması, orada bu təşkilatlar, onların strukturları haqqında məlumatın və lazımi sənədlərin yerləşdirilməsi, vakant iş yerlərinə müsabiqələrin elan edilməsi, bəzi kommunal borcların on-layn rejimdə ödənilməsi, abituriyentlərin qəbul imtahanları üçün sənədlərin verilməsi, “Elektron kitabxana”ların yaradılması və s. işlər reallaşdırılıb. Proqramda bir çox məsələlərlə yanaşı, dövlət orqanlarında elektron sənəd mübadiləsinin təşkili də nəzərdə tutulur. Elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi sənədlərin hazırlanması və emalına sərf olunan əməyin və vaxtın azalmasını, idarəçilikdə qərarların qəbul edilməsini, icra intizamının yüksəldilməsini, nəzarət mexanizminin sadələşməsini, əhaliyə xidmətin operativliyini, dövlət və özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyəti haqqındakı informasiya və xidmətlərə əlyetərliliyi, tabeliyində olan və digər təşkilatlarla əlaqələrin sürətləndirilməsini təmin etməyə imkan verir.
“Elektron dövlət” anlayışı çox hallarda “Elektron hökumət” kimi nəzərdə tutulur. Lakin bu ifadə düzgün deyildir. Belə ki, “Elektron hökumət” “Elektron dövlət”in bir qoludur. Müasir beynəlxalq hüquqi sənədlərdə, əsasən insan hüquqları üzrə Avropa məhkəməsinin qərarlarında "Government" dedikdə bütünlükdə dövlət nəzərdə tutulur. Analoji olaraq, "Three branches of government" ifadəsində yalnız hökumət deyil, dövlətin hər üç qolu nəzərə alınır. Hazırda “Elektron hökumət”in qurulmasında elektron seçkilərin keçirilməsi tətbiq olunmaqdadır.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, Azərbaycanda bu istiqamətdə inkişaf siyasəti ciddi əsaslarla həyata keçirilir. İKT sahəsindəki yeniliklər, informasiya cəmiyyətinin inkişafı ilə bağlı elmi səviyyədə araşdırmalar apaılır, müzakirələr təşkil olunur.
Bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsi və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin birgə elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” və “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”mövzularına həsr olunduğunu bildirib.
Sonra institutun sektor müdiri İradə Ələkbərova çıxış edərək “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” mövzusunda məruzə təqdim edib. Sosial kapitalın cəmiyyətdəki münasibətlərinin dərəcəsi və tipi, eləcə də bu münasibətləri müəyyən edən normalardan danışan məruzəçi bildirib ki, bu normalara, ilk növbədə etimad və qarşılıqlı yardım daxildir. “E-dövlət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verildiyini söyləyən İ.Ələkbərova, sosial kapitalın təşkilatlarda insanların əmək fəaliyyətində keyfiyyətə təsir etdiyini, kollektivdə həm müsbət, həm də mənfi mühit yaratmaq xüsusiyyətinin olduğunu diqqətə çatdırıb.
“İqtisadi inkişafın və rifahın əsas faktorlarından olan sosial kapital sosial münasibətlərə aid olan və məqsədyönlü fəaliyyətin məhsuldarlığını artırmağa yönəlmiş resursdur və o, insanlar arasındakı etimada əsaslanır”,– deyən məruzəçi cəmiyyətdə baş verən müxtəlif sosial və iqtisadi proseslərin öyrənilməsi və proqnozlaşdırılması üçün sosial kapitalın araşdırılmasına ehtiyac duyulduğunu vurğulayıb.
İ. Ələkbərova sosial kapital konsepsiyasında müxtəlif yanaşmaları diqqətə çatdıraraq, bu sahə üzrə tanınmış tədqiqatçılardan olan Pyer Budye, Ceyms Koulman, Ueyni Beker, Robert Patnem, Frensis Fukuyamanın sosial kapital konsepsiyası ilə bağlı mülahizələrini təqdim edib. Sosial kapitalın ilk dəfə Pyer Budye tərəfindən 1980-cı illərdə sosial əlaqələrin təsviri kimi təqdim olunduğunu, bu konsepsiyada sosial kapitalın yalnız qrup şəkilində əldə edilən resurs olduğunu söyləyib.
Sektor müdiri, həmçinin sosial kapitalın üçfaktorlu modelini təqdim edərək sosial kapitalın sosial normalar, sosial əlaqələr və etimad kimi strukturdan ibarət olduğunu bildirib. Məruzəçinin sözlərinə görə, sosial kapitalın ölçülməsində etimada əsaslanan metod (Fukuyama metodu), indeks-reytinq metodu, dünya bankı metodu, eləcə də, etimada əsaslanan Yuriyev modeli, Viskonsin modeli geniş istifadə olunur.
Məruzəçi sosial kapitalın makroiqtisadi göstəricilərə təsir edən əlamətlərindən söz açaraq onun insan kapitalının artmasına təkan verdiyini, kollektiv etimad və sosial normaların maliyyənin inkişafına təsir göstərdiyini və əməkdaşlığın inkişafının biznes və texnoloji innovasiyaları yaradan və yayan şirkətlərin fəaliyyətinə təsir etdiyini nəzərə çatdırıb.
O, sosial kapitala onlayn münasibətlərin və İnternetin təsir etdiyini bildirərək, sosial kapitalın xüsusiyyətlərindən də danışıb: “Sosial kapital bu və ya digər şəbəkəyə mənsubluq dərəcəsi, ölçüsü, sıxlığı, şəbəkə əlaqələrində intensivliyi və gücü ilə xarakterizə olunur”.
Çıxışının sonunda İ. Ələkbərova bu sahənin problemlərini əhatə edən elmi əsərləri təqdim edib.
Akademik Rasim Əliquliyev isə məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dünya ölkələrində sosial kapital ilə bağlı mövcud sistemlərin, sosial reytinqin qiymətləndirilməsi üsullarının araşdırılmasına və “E-dövlət” mühitində vətəndaşların sosial reytinqinin qiymətləndirilməsi üçün intellektual sistemin işlənilməsinə böyük ehtiyac duyulur.
Sonra institutun elmi işçisi Səadət Abdullayeva “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”ndən söz açıb. S. Abdullayeva bildirib ki, İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılması media qurumunun problemləri və çatışmazlıqları haqqında vaxtında məlumatlı olmağa, veb-saytın reputasiyasının yüksəldilməsinə, məlumatların dərəcəsi üzrə sıralanmasına, media qurumunun bazarda yerinin möhkəmləndirilməsinə, rəqib şirkətlərdən irəlidə olmağa, veb-saytın problemləri haqqında öncədən xəbərdar olmaqla buna qarşı mübarizə üsullarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir.
Dünyada ilk dəfə İnternet-medianın monitorinqinin 1998-ci ildə “WebClipping” şirkəti tərəfindən həyata keçirildiyini söyləyən məruzəçi monitorinqin aparılması mərhələlərindən də danışıb. Onun sözlərinə görə, monitorinq proqramları İnternet-media mənbələrində və sosial mediada kontenti mətn formasında tərtib edərək mətnlərdəki bütün sözləri siyahıya alır. Sonrakı mərhələdə müəyyən olunmuş açar sözlərə əsasən axtarış edilir, analizlər aparılır və hesabatlar təqdim olunur.
S. Abdullayeva, həmçinin dünyada ən çox müraciət olunan media monitorinqi şirkətlərindən olan “CyberAlert”, “Alterian”, “İntegrum”, “SemanticForce”, “Mediateka” haqqında məlumat verib. Bu şirkətlərin hazırda bütün xəbər növləri və sosial medianın monitorinqi xidmətləri təklif etdiklərini söyləyib.
“İnternet-media resurslarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün lazım olan məlumatların hesablanması məqsədilə veb-analitikadan geniş istifadə olunur”, – deyən məruzəçi, veb-saytın statistikasının aparılmasının İnternet-medianın hədəf auditoriyasının öyrənilməsi, iqtisadi siyasət, istifadəçilərinin coğrafiyasının müəyyənləşdirilməsi, dil auditoriyası, istifadəçilərin yaşı və cinsinin, saytda yerləşdirilən gündəlik informasiyanın həcminin müəyyənləşdirilməsi, müraciət edən istifadəçilərin zaman üzrə aktivliyinin öyrənilməsinə və s. imkan verdiyini diqqətə çatdırıb. Veb-saytların qiymətləndirilməsi üçün “Google Analytics”, “Яндекс.Метрика”, “Liveinternet”, “Rambler's Top100” və s. xidmətlərdən geniş istifadə olunduğunu qeyd edən S. Abdullayeva “Google Analytics” vasitəsilə institutun rəsmi www.ict.az saytının son 1 ay üzrə reytinq göstəricilərini təqdim edib.
S. Abdullayeva sosial medianın monitorinqinin aparılmasının üstünlüklərindən də danışaraq, Rusiyada və Azərbaycanda İnternet-medianın monitorinqinin aparılması vasitələrini diqqətə çatdırıb. O, həmçinin medianın monitorinq və qiymətləndirilməsi məsələləri ilə məşğul olan Yayım Monitorinqi Beynəlxalq Assosiasiyası, FIBEP Beynəlxalq Federasiyası, Media və Kommunikasiya Siyasəti İnstitutu, Şimal-Şərqi Avropa Media Observatoriyası haqqında məlumat verib.
İnternet-medianın monitorinqinin aparılması zamanı ölkəmizdə rast gəlinən problemlərdən söz açan məruzəçi monitorinqin aparılmasında pərakəndəliyin mövcud olması, bu sahənin qanunlarla tənzimlənməməsi nəticəsində etimad mühitinin zəif olması, intellektual monitorinq və analiz vasitələrindən az istifadə olunması, İnternet-media resursları üçün milli statistika mexanizmlərinin mövcud olmaması kimi problemlərin həllinin vacibliyini bildirib.
Sonra çıxış edən akademik Rasim Əliquliyev məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini səsləndirib. Hazırda ölkəmizdə İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılmasının böyük əhəmiyyətə malik olduğunu deyən alim, veb-saytlarda monitorinq sistemindən istifadə olunması, o cümlədən milli veb-statistika mexanizmlərinin yaradılmasının milli təhlükəsizliyin təmin olunması üçün daha geniş imkanlar açacağını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, veb-resursların monitorinqi və qiymətləndirilməsi sosial psixologiyanın, dil, din və etnik münasibətlərin müəyyən olunması, veb-saytın işinin yüksək səviyyədə təşkili, jurnalistlərlə işin optimallaşdırılması və s. baxımından vacib məsələlərdəndir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 19-05-2018 21:50 | Bölmə: Layihə
İradə Ələkbərova deyir ki, “Elektron hökumət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verilir
Artıq xeyli vaxtdır ki, Azərbaycanda dövlət qurumlarının elektronlaşdırılması prosesi həyata keçirilir. Belə demək mümkündürsə, ölkənin bütün sahələrində elektron sistemə keçid baş tutub. Təbii ki, texnologiya inkişaf etdikcə, elektronlaşma prosesi də təkmilləşdirilir. Bu baxımdan “Elektron dövlət” sisteminin müasirləşdirilməsi, gündəlik tələbata uyğunlaşdırılması və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar davamlı xarakter daşımalıdır.
Məlumdur ki, “Elektron dövlət” (və ya E-dövlət) informasiya və kommunikasiya texnologiyalarından (İKT) istifadə etməklə dövlət fəaliyyətinin informasiya aspektlərini həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulub. “Elektron dövlət”in fəaliyyətini İKT-nin köməyi ilə icraçı hakimiyyət (Elektron hökumət), parlament (Elektron parlament) və məhkəmə orqanları (Elektron ədalət məhkəməsi) dəstəkləyir. Azərbaycanda “Elektron dövlət”in yaradılması "Elektron Azərbaycan" proqramı daxilində həyata keçirilməli və dövlət idarəçiliyinin keyfiyyətinin artırılmasına yönəldilməlidir.
“E-dövlət”ə hazırlıq indeksinə görə, Azərbaycan lider ölkələr siyahısında olmasa da, bu istiqamətdə müəyyən işlər görülməkdədir. Dövlət orqanlarının hər biri yuxarıdan aşağıya, öz səlahiyyətləri çərçivəsində funksiyalarını həyata keçirirlər. İnternet şəbəkəsinin imkanlarından istifadə etməklə dövlət qurumlarının saytlarının yaradılması, orada bu təşkilatlar, onların strukturları haqqında məlumatın və lazımi sənədlərin yerləşdirilməsi, vakant iş yerlərinə müsabiqələrin elan edilməsi, bəzi kommunal borcların on-layn rejimdə ödənilməsi, abituriyentlərin qəbul imtahanları üçün sənədlərin verilməsi, “Elektron kitabxana”ların yaradılması və s. işlər reallaşdırılıb. Proqramda bir çox məsələlərlə yanaşı, dövlət orqanlarında elektron sənəd mübadiləsinin təşkili də nəzərdə tutulur. Elektron sənəd dövriyyəsinin tətbiqi sənədlərin hazırlanması və emalına sərf olunan əməyin və vaxtın azalmasını, idarəçilikdə qərarların qəbul edilməsini, icra intizamının yüksəldilməsini, nəzarət mexanizminin sadələşməsini, əhaliyə xidmətin operativliyini, dövlət və özünüidarəetmə orqanlarının fəaliyyəti haqqındakı informasiya və xidmətlərə əlyetərliliyi, tabeliyində olan və digər təşkilatlarla əlaqələrin sürətləndirilməsini təmin etməyə imkan verir.
“Elektron dövlət” anlayışı çox hallarda “Elektron hökumət” kimi nəzərdə tutulur. Lakin bu ifadə düzgün deyildir. Belə ki, “Elektron hökumət” “Elektron dövlət”in bir qoludur. Müasir beynəlxalq hüquqi sənədlərdə, əsasən insan hüquqları üzrə Avropa məhkəməsinin qərarlarında "Government" dedikdə bütünlükdə dövlət nəzərdə tutulur. Analoji olaraq, "Three branches of government" ifadəsində yalnız hökumət deyil, dövlətin hər üç qolu nəzərə alınır. Hazırda “Elektron hökumət”in qurulmasında elektron seçkilərin keçirilməsi tətbiq olunmaqdadır.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, Azərbaycanda bu istiqamətdə inkişaf siyasəti ciddi əsaslarla həyata keçirilir. İKT sahəsindəki yeniliklər, informasiya cəmiyyətinin inkişafı ilə bağlı elmi səviyyədə araşdırmalar apaılır, müzakirələr təşkil olunur.
Bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsi və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin birgə elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” və “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”mövzularına həsr olunduğunu bildirib.
Sonra institutun sektor müdiri İradə Ələkbərova çıxış edərək “Sosial kapital e-dövlətdə idarəedici faktor kimi” mövzusunda məruzə təqdim edib. Sosial kapitalın cəmiyyətdəki münasibətlərinin dərəcəsi və tipi, eləcə də bu münasibətləri müəyyən edən normalardan danışan məruzəçi bildirib ki, bu normalara, ilk növbədə etimad və qarşılıqlı yardım daxildir. “E-dövlət”də dövlət orqanları tərəfindən sosial kapitalın yüksəldilməsinə böyük əhəmiyyət verildiyini söyləyən İ.Ələkbərova, sosial kapitalın təşkilatlarda insanların əmək fəaliyyətində keyfiyyətə təsir etdiyini, kollektivdə həm müsbət, həm də mənfi mühit yaratmaq xüsusiyyətinin olduğunu diqqətə çatdırıb.
“İqtisadi inkişafın və rifahın əsas faktorlarından olan sosial kapital sosial münasibətlərə aid olan və məqsədyönlü fəaliyyətin məhsuldarlığını artırmağa yönəlmiş resursdur və o, insanlar arasındakı etimada əsaslanır”,– deyən məruzəçi cəmiyyətdə baş verən müxtəlif sosial və iqtisadi proseslərin öyrənilməsi və proqnozlaşdırılması üçün sosial kapitalın araşdırılmasına ehtiyac duyulduğunu vurğulayıb.
İ. Ələkbərova sosial kapital konsepsiyasında müxtəlif yanaşmaları diqqətə çatdıraraq, bu sahə üzrə tanınmış tədqiqatçılardan olan Pyer Budye, Ceyms Koulman, Ueyni Beker, Robert Patnem, Frensis Fukuyamanın sosial kapital konsepsiyası ilə bağlı mülahizələrini təqdim edib. Sosial kapitalın ilk dəfə Pyer Budye tərəfindən 1980-cı illərdə sosial əlaqələrin təsviri kimi təqdim olunduğunu, bu konsepsiyada sosial kapitalın yalnız qrup şəkilində əldə edilən resurs olduğunu söyləyib.
Sektor müdiri, həmçinin sosial kapitalın üçfaktorlu modelini təqdim edərək sosial kapitalın sosial normalar, sosial əlaqələr və etimad kimi strukturdan ibarət olduğunu bildirib. Məruzəçinin sözlərinə görə, sosial kapitalın ölçülməsində etimada əsaslanan metod (Fukuyama metodu), indeks-reytinq metodu, dünya bankı metodu, eləcə də, etimada əsaslanan Yuriyev modeli, Viskonsin modeli geniş istifadə olunur.
Məruzəçi sosial kapitalın makroiqtisadi göstəricilərə təsir edən əlamətlərindən söz açaraq onun insan kapitalının artmasına təkan verdiyini, kollektiv etimad və sosial normaların maliyyənin inkişafına təsir göstərdiyini və əməkdaşlığın inkişafının biznes və texnoloji innovasiyaları yaradan və yayan şirkətlərin fəaliyyətinə təsir etdiyini nəzərə çatdırıb.
O, sosial kapitala onlayn münasibətlərin və İnternetin təsir etdiyini bildirərək, sosial kapitalın xüsusiyyətlərindən də danışıb: “Sosial kapital bu və ya digər şəbəkəyə mənsubluq dərəcəsi, ölçüsü, sıxlığı, şəbəkə əlaqələrində intensivliyi və gücü ilə xarakterizə olunur”.
Çıxışının sonunda İ. Ələkbərova bu sahənin problemlərini əhatə edən elmi əsərləri təqdim edib.
Akademik Rasim Əliquliyev isə məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dünya ölkələrində sosial kapital ilə bağlı mövcud sistemlərin, sosial reytinqin qiymətləndirilməsi üsullarının araşdırılmasına və “E-dövlət” mühitində vətəndaşların sosial reytinqinin qiymətləndirilməsi üçün intellektual sistemin işlənilməsinə böyük ehtiyac duyulur.
Sonra institutun elmi işçisi Səadət Abdullayeva “İnternet-medianın monitorinqi və qiymətləndirilməsi məsələləri”ndən söz açıb. S. Abdullayeva bildirib ki, İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılması media qurumunun problemləri və çatışmazlıqları haqqında vaxtında məlumatlı olmağa, veb-saytın reputasiyasının yüksəldilməsinə, məlumatların dərəcəsi üzrə sıralanmasına, media qurumunun bazarda yerinin möhkəmləndirilməsinə, rəqib şirkətlərdən irəlidə olmağa, veb-saytın problemləri haqqında öncədən xəbərdar olmaqla buna qarşı mübarizə üsullarının müəyyənləşdirilməsinə imkan verir.
Dünyada ilk dəfə İnternet-medianın monitorinqinin 1998-ci ildə “WebClipping” şirkəti tərəfindən həyata keçirildiyini söyləyən məruzəçi monitorinqin aparılması mərhələlərindən də danışıb. Onun sözlərinə görə, monitorinq proqramları İnternet-media mənbələrində və sosial mediada kontenti mətn formasında tərtib edərək mətnlərdəki bütün sözləri siyahıya alır. Sonrakı mərhələdə müəyyən olunmuş açar sözlərə əsasən axtarış edilir, analizlər aparılır və hesabatlar təqdim olunur.
S. Abdullayeva, həmçinin dünyada ən çox müraciət olunan media monitorinqi şirkətlərindən olan “CyberAlert”, “Alterian”, “İntegrum”, “SemanticForce”, “Mediateka” haqqında məlumat verib. Bu şirkətlərin hazırda bütün xəbər növləri və sosial medianın monitorinqi xidmətləri təklif etdiklərini söyləyib.
“İnternet-media resurslarının fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi üçün lazım olan məlumatların hesablanması məqsədilə veb-analitikadan geniş istifadə olunur”, – deyən məruzəçi, veb-saytın statistikasının aparılmasının İnternet-medianın hədəf auditoriyasının öyrənilməsi, iqtisadi siyasət, istifadəçilərinin coğrafiyasının müəyyənləşdirilməsi, dil auditoriyası, istifadəçilərin yaşı və cinsinin, saytda yerləşdirilən gündəlik informasiyanın həcminin müəyyənləşdirilməsi, müraciət edən istifadəçilərin zaman üzrə aktivliyinin öyrənilməsinə və s. imkan verdiyini diqqətə çatdırıb. Veb-saytların qiymətləndirilməsi üçün “Google Analytics”, “Яндекс.Метрика”, “Liveinternet”, “Rambler's Top100” və s. xidmətlərdən geniş istifadə olunduğunu qeyd edən S. Abdullayeva “Google Analytics” vasitəsilə institutun rəsmi www.ict.az saytının son 1 ay üzrə reytinq göstəricilərini təqdim edib.
S. Abdullayeva sosial medianın monitorinqinin aparılmasının üstünlüklərindən də danışaraq, Rusiyada və Azərbaycanda İnternet-medianın monitorinqinin aparılması vasitələrini diqqətə çatdırıb. O, həmçinin medianın monitorinq və qiymətləndirilməsi məsələləri ilə məşğul olan Yayım Monitorinqi Beynəlxalq Assosiasiyası, FIBEP Beynəlxalq Federasiyası, Media və Kommunikasiya Siyasəti İnstitutu, Şimal-Şərqi Avropa Media Observatoriyası haqqında məlumat verib.
İnternet-medianın monitorinqinin aparılması zamanı ölkəmizdə rast gəlinən problemlərdən söz açan məruzəçi monitorinqin aparılmasında pərakəndəliyin mövcud olması, bu sahənin qanunlarla tənzimlənməməsi nəticəsində etimad mühitinin zəif olması, intellektual monitorinq və analiz vasitələrindən az istifadə olunması, İnternet-media resursları üçün milli statistika mexanizmlərinin mövcud olmaması kimi problemlərin həllinin vacibliyini bildirib.
Sonra çıxış edən akademik Rasim Əliquliyev məruzəyə dair təklif və tövsiyələrini səsləndirib. Hazırda ölkəmizdə İnternet-media resurslarının monitorinqinin aparılmasının böyük əhəmiyyətə malik olduğunu deyən alim, veb-saytlarda monitorinq sistemindən istifadə olunması, o cümlədən milli veb-statistika mexanizmlərinin yaradılmasının milli təhlükəsizliyin təmin olunması üçün daha geniş imkanlar açacağını vurğulayıb. Onun sözlərinə görə, veb-resursların monitorinqi və qiymətləndirilməsi sosial psixologiyanın, dil, din və etnik münasibətlərin müəyyən olunması, veb-saytın işinin yüksək səviyyədə təşkili, jurnalistlərlə işin optimallaşdırılması və s. baxımından vacib məsələlərdəndir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-06-2022, 12:01
Patrik Andrade "Qarabağ"dan ayrılıb
31-05-2021, 10:30
Ermənilər dövlət sərhəddində növbəti təxribat törədib?
11-01-2020, 17:00
Mərkəzi Seçki Komissiyası DSK-nın qərarını ləğv edib
27-01-2019, 21:02
Elektron elm üçün fundamental layihələr icra olunur - Foto
20-01-2019, 11:03
Müasir texnologiyaların tətbiqi daha da sürətlənir
12-01-2019, 18:12
“Qaynar xətt” vətəndaşların işini asanlaşdırıb
5-01-2019, 10:28
Bir mərkəzdə 46 elektron xidmət... - Fotolar
29-12-2018, 21:27
İKT sahəsində mühüm araşdırmalar aparılıb
22-12-2018, 21:39
İnnovativ və texnoloji yeniliklər…
15-12-2018, 22:52
İKT-yə investisiya qoyuluşu 69 faiz artıb
8-12-2018, 23:15
50-dən artıq startap...
30-11-2018, 07:12
İKT ilə bağlı yeni tədbir…
25-11-2018, 08:57
Elektron dövlət və E-elm... - Yeniliklər
19-11-2018, 09:46
Vətəndaşlara “şəxsi kabinet” hazırlanır
4-11-2018, 17:41
Elektron sənəd dövriyyəsi yeni mərhələyə qədəm qoyur
28-10-2018, 06:21
“Rəqəmsal hökumət”ə keçid başlayıb
20-10-2018, 20:14
Dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili araşdırılır
15-10-2018, 01:12
İKT sektoru üzrə gəlirlər 1,2 milyard manata yüksəlib
7-10-2018, 06:54
“Azərbaycan kosmik sənayedə də mövqeyini ortaya qoyur”
29-09-2018, 14:26
Elektron ticarətin strategiyası hazırlanır
24-09-2018, 00:33
Elektron mediada təhlükəsizlik müzakirə olunub
16-09-2018, 11:19
İnformasiya ehtiyatları təkmilləşdirilir - Qaydalar
1-09-2018, 00:13
İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq
24-08-2018, 15:12
Müasir texnologiyaların tətbiqi genişlənir
13-08-2018, 10:12
Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır
5-08-2018, 15:32
Ölkəmizdə elektron ticarət dövriyyəsi artır
30-07-2018, 13:35
İKT üçün yeni tədbirlər planı var
23-07-2018, 02:27
Müasir texnologiyalar daha da təkmilləşdirilir
14-07-2018, 14:01
“Elektron hökumət”ə müraciətlərin sayı 23 milyonu ötüb
7-07-2018, 22:21
Əmlakla bağlı elektronlaşma prosesi genişlənir - Yenilik
30-06-2018, 14:10
Müasir texnologiyalar biznes mühitini yaxşılaşdırır
23-06-2018, 10:45
İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir
11-06-2018, 01:03
Virtual məkan uşaqlar üçün təhlükəyə çevrilib - Ekspert
2-06-2018, 11:32
Elektron sənədləşmənin yeni mərhələsinə start verilib
26-05-2018, 21:57
İKT böyük şirkətləri bir araya gətirib
19-05-2018, 21:50
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
14-05-2018, 20:32
“Mobil elektron imza" layihəsinə start verilib
6-05-2018, 21:58
İnformasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı yeniliklər edilir
28-04-2018, 10:46
Uşaqların zərərli informasiyalardan qorunması prioritetə çevrilib
23-04-2018, 23:28
Çətin relyefli ərazilərdə 4-cü nəsil texnologiyanın tətbiqi üçün yeni işlər görülür
16-04-2018, 19:59
Təhlükəsizlik Mərkəzi Azərbaycanın virtual sərhədlərini necə qoruyur?
8-04-2018, 12:25
Elektron media və sosial şəbəkələrin problemi – Ekspertlər
31-03-2018, 06:58
Dövlət xidmətlərində elektronlaşmanın yeni mərhələsi başlayır
17-03-2018, 08:46
İKT üzrə yeni tədqiqatlar aparılır
11-03-2018, 09:23
“Azerspace-1”in 25-dən çox ölkədə müştəri bazası var
3-03-2018, 09:32
Elektron arayışların tətbiqi...
25-02-2018, 11:06
Şagird qəbulunun elektronlaşdırılması valideynlərin işini asanlaşdırıb
12-02-2018, 22:01
Təhsildə müasir texnologiyaların tətbiqinə yeni imkanlar yaranır
Mikayıl Mikayılov deyir ki, festivalda nümayiş olunan tamaşa Azərbaycanla Meksika arasında teatr əlaqələrinin başlanğıcı sayıla bilər
ADP sədri ehtimal edir ki, “Tərtər işi” yaxşı araşdırılsa, onun da altından Mehdiyev və əlaltıları çıxacaq
Xalq artisti deyir ki, rəqqasların səhnə ömrü çox qısa olur. Bu az müddətdə uğur qazanmaq, əsl sənətkar kimi yetişmək üçün daha çox zəhmət çəkmək lazımıdır
Rus Dram Teatrının aktyoru deyir ki. bölgə teatrlarında diplomlu aktyor və rejissor tapmaq müşkül məsələdir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
