12:15 / 12-04-2025
Azərbaycan prezidenti Avropa Şurasının baş katibi ilə görüşüb
11:38 / 12-04-2025
Azərbaycan və Türkiyənin müdafiə nazirləri görüşüb - Video
11:24 / 12-04-2025
Abşeronda axtarışda olan 36 nəfər saxlanılıb
10:52 / 12-04-2025
Qobu və Masazırda silah-sursat aşkar edilib - Video
10:32 / 12-04-2025
Bakıda taksi ilə yük maşını toqquşub, xəsarət alan var
10:04 / 12-04-2025
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
09:56 / 12-04-2025
Beş boksçumuz beynəlxalq turnirdə 1/4 finala yüksəlib
09:10 / 12-04-2025
Əhalini ən çox aldadan şirkətlər - “Kontakt Home”, “Baku Electronics” və...
00:14 / 12-04-2025
Putin Trampın xüsusi elçisi ilə dörd saatdan çox müzakirə aparıb
23:01 / 11-04-2025
Axtarışda olan 4 nəfər Azərbaycana təhvil verilib
19:24 / 11-04-2025
Maliyyə Nazirliyi depozit hərracı keçirib
18:48 / 11-04-2025
IV Antalya Diplomatik Forumunun açılışı olub - (Yenilənib) - Fotolar
18:31 / 11-04-2025
Tramp: Həftədə minlərlə insan mənasız müharibədə ölür
18:27 / 11-04-2025
“QHT işi” üzrə daha bir nəfər həbs edilib - Yenilənib
18:22 / 11-04-2025
Keçmiş xarici işlər naziri xarici agent elan olunub
17:49 / 11-04-2025
İlham Əliyev Əhməd Əl Şaraa ilə görüşüb - (Yenilənib) - Fotolar
17:13 / 11-04-2025
Leysan yağacaq, çaylardan sel keçəcək - Xəbərdarlıq
16:24 / 11-04-2025
Məşhur moda şirkətini 1,375 milyard dollara satıblar
15:05 / 11-04-2025
Deputat: Heç kim Azərbaycanla təzyiq dilində danışa bilməz
14:19 / 11-04-2025
Balıqlar Xəzərdən Volqa çayına miqrasiya edir
14:14 / 11-04-2025
Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri görüşüb - (Yenilənib) - Foto
14:02 / 11-04-2025
Britaniya Aİ ilə müdafiə sazişi bağlamaq istəyir
13:50 / 11-04-2025
Cəlaloğlu: Türk Dövlətləri Təşkilatı məsələsində tələsmək lazımdır
13:24 / 11-04-2025
ABŞ Yaxın Şərqə ikinci hərbi gəmi göndərib
13:05 / 11-04-2025
Ağdərəyə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
13:03 / 11-04-2025
Sabahın hava proqnozu açıqlanıb
13:01 / 11-04-2025
Kursantlarla bağlı yeni qanun qəbul olunub
12:59 / 11-04-2025
ABŞ və Çin dünya bazarlarında şok yaradıb
12:42 / 11-04-2025
İldırım vurması nəticəsində 5 uşaq xəsarət alıb
12:31 / 11-04-2025
Moskvada Putin-Əliyev-Paşinyan görüşü nəzərdə tutulmayıb
16:02 / 07-04-2025
Dövlət Agentliyinin əməkdaşı mina partlayışında ağır yaralanıb - (Yenilənib)
15:10 / 07-04-2025
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirmək istəyən şəxslər tutulub - Fotolar
15:45 / 08-04-2025
Trampın qərarı zənginləri 500 milyard dollar zərərlə üzləşdirib
20:54 / 07-04-2025
David Babayan: "Erməni sakinlərin Azərbaycana inteqrasiyasının əleyhinə idik" - (Yenilənib) - Fotolar
15:20 / 08-04-2025
Toqquşma xətti: Ankara İsraillə razılığa gəlməyə çalışır
19:18 / 08-04-2025
Professor Vüsal Qasımlının 50 illik yubileyidir
08:12 / 10-04-2025
İlham Əliyev forumda mühüm mesajlar verib - (Yenilənib) - Video, Fotolar
20:36 / 08-04-2025
Xanlar Vəliyev təqaüdə göndərilib - Fotolar
23:36 / 10-04-2025
Mask Marsı işğal etməyə tələsir - Foto
20:56 / 09-04-2025
Ordumuzun mövqeləri yenə atəşə tutulub - (Yenilənib)
17:14 / 07-04-2025
"Neftçi" səfərdə "Şamaxı"ya qalib gəlib
11:14 / 08-04-2025
Cəlaloğlu: Ticarət müharibələri uzunmüddətli ola bilməz
Dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili araşdırılır
Tarix: 20-10-2018 20:14 | Bölmə: Layihə
İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda elektron dövlətin çatışmazlıqları və problemdən çıxış yolları müzakirəyə çıxarılıb
İnformasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində inkişaf, eləcə də informasiyalı cəmiyyətin formalaşması yönündə elmi araşdırmalar davam etdirilir. Bu sahədə həyata keçirilən elmi araşdırmalar və layihənin icrası AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu tərəfindən yüksək səviyyədə icra olunur.
“Reytinq” qəzeti xəbər verir ki, bir neçə gün öncə İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsinin növbəti elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Elektron dövlətin çatışmazlıqları və onların aradan qaldırılması üçün bəzi mövcud yanaşmalar” mövzusuna və şöbə əməkdaşlarının apardıqları elmi tədqiqatlar ilə əlaqədar məsələlərin müzakirəsinə həsr olunduğunu bildirib.
Sonra məruzə ilə çıxış edən institutun dissertantı Aynur Qurbanlı dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili və vəziyyəti haqqında məlumat verib. O, e-cəmiyyətin əsasını təşkil edən e-təhsil, e-biznes, e-iş, e-ticarət və s. sahələrin səmərəli təşkili üçün dünya təcrübəsindən danışıb. E-dövlətin şəffaflıq, demokratikləşmə, rahatlıq, sürətlilik və effektivlik kimi üstünlüklərə malik olduğunu söyləyən məruzəçi e-dövlətin dövlət orqanlarının e-xidmətlərindən istifadəni artırdığını, xidmət rüsumlarını azaltdığını bildirib. Qeyd edib ki, e-dövlət vətəndaşları daha çox cəlb etmək və xidmətdən yararlanmalarını təmin olunması üçün gələcək qərarların, eləcə də dövlət qurumlarının büdcəsinin artırılması, həmçinin xidmətləri təkmilləşdirməklə bağlı qərarların verilməsini təmin edir.
Elektron xidmətlərin təşkilində rast gəlinən çatışmazlıqlar haqqında məlumat verən A. Qurbanlı bu çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün veb səhifələrdə olan məlumatlılığın etibarlılıq dərəcəsi, İnternetdə ictimai girişdə bərabərsizlik, kibercinayətkarlığın mövcud olması, şəffaflıq və məsuliyyətin düzgün anlaşılmaması və s. məsələlərin həllinə ehtiyac olduğunu diqqətə çatdırıb.
Dissertantın elmi rəhbəri akademik Rasim Əliquliyev mövzunun aktuallığını önə çəkərək qeyd edib ki, informasiya texnologiyalarının cəmiyyətdə, insanların həyatında rolunun sürətlə artması e-dövlətdə xidmətlərin sayının da çoxalmasına səbəb olub. R. Əliquliyev bildirib ki, vətəndaşa xidmət göstərən hər bir qurumun xidmət kriteriyaları, meyarlar sistemi vardır ki, bu meyarlar dəqiq müəyyənləşdirilməli, onların əsasında qərarların qəbulunu yerinə yetirən intellektual sistem qurulmalıdır.
R. Əliquliyev e-dövlətin inkişafına mane olan e-vətəndaş problemindən söz açaraq bu problemlə bağlı kompleks tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb:
“Vətəndaşlara e-dövlətin təqdim etdiyi – e-imza, e-ticarət, e-biznes və digər xidmətlərdən, eləcə də e-qurğulardan istifadə bacarıqları aşılanmalı, hüquq və vəzifələr öyrədilməlidir. Vətəndaşlar dövlət qurumuna sərbəst şəkildə müraciət edə bilmək üçün müəyyən biliklərə malik olmalıdır”.
Şöbə rəhbəri tədqiqatçıya cəmiyyətin idarə olunması məsələlərinin, sosiologiya və politologiya elmlərinin dərindən öyrənilməsini, elmi fəaliyyətin sürətləndirilməsini və əldə olunan nəticələrlə bağlı məqalənin hazırlanmasını tövsiyə edib.
Daha sonra seminar iştirakçıları apardıqları elmi araşdırmalar ilə əlaqədar gördükləri işlər haqqında məlumat veriblər.
Akademik R. Əliquliyev əməkdaşlara elmi işlərini uğurla davam etdirmələri istiqamətində müəyyən tövsiyələr verib. Qeyd edib ki, Azərbaycanda elmin inkişafı üçün bütün imkanlar mövcuddur və bu imkanlardan səmərəli istifadə etmək lazımdır. Akademik, gənc alimlərin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu və Bilik Fondu, SOCAR-ın Elm Fondu, Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondu və müxtəlif beynəlxalq qurumların təşkil etdikləri qrant müsabiqəsində fəal iştiraklarını tövsiyə edib.
“Reytinq” xəbər verir ki, institutun araşdırmaları bununla bitmir. Belə ki, bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun elmi seminarının növbəti iclası keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan iclasın sədri, AMEA-nın müxbir üzvü, texnika üzrə elmlər doktoru, professor Məsumə Məmmədova gündəlikdə duran məsələ haqqında məlumat verib. Seminarın institutun dissertantı İsmayıl Sadıqovun texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün 3338.01 – “Sistemli analiz, idarəetmə və informasiyanın işlənməsi” ixtisası üzrə təqdim etdiyi dissertasiya işinin müzakirəsinə həsr olunduğu bildirilib.
Sonra dissertant İ. Sadıqov “Statistik təhlil əsasında mətnlərin qiymətləndirilməsi metodları və alqoritmlərinin işlənməsi” adlı dissertasiya işini təqdim edərək onun giriş, 4 fəsil, nəticə və 116 adda ədəbiyyat siyahısından ibarət olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, mövzu üzrə 6 elmi məqalə, 1 ekspress-informasiya çap edilib, 1 tətbiqi proqram və 1 veb-sayt hazırlanıb.
Məruzəçi işin aktuallığı, məqsədi, məqsədə çatmaq üçün müəyyən olunmuş məsələləri diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dissertasiya işində mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün riyazi modellərin qurulmasının zəruriliyinin əsaslandırılması və mövcud qiymətləndirmə düsturlarının Azərbaycan dilinin özəllikləri nəzərə alınmaqla uyğunlaşdırılması, Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün avtomatlaşdırılmış texnologiyaların işlənib hazırlanması, bəzi dünya ədəbiyyatı nümunələrinin orijinalının və onların Azərbaycan dilinə tərcümələrinin oxunabilirliyinin müqayisəsi, eləcə də hazırlanmış metodika əsasında məktəb dərsliklərinin mürəkkəbliyinin və şagirdlərin yaş səviyyəsinə uyğunluğunun qiymətləndirilməsi kimi məsələlər qoyulub.
İ. Sadıqov dissertasiya işinin məqsədinin Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün riyazi modellərin (oxunabilirlik düsturları) qurulması və avtomatlaşdırma vasitələrinin (müvafiq proqram təminatı) hazırlanması olduğunu nəzərə çatdırıb.
O, dissertasiya işində əldə olunmuş nəticələri təqdim edib. İ. Sadıqovun sözlərinə görə, tədqiqat işində ingilis dilindəki mətnlər üçün olan ən məşhur oxunabilirlik düsturlarından ikisi Azərbaycan dili mətnləri üçün modifikasiya edilib, bu düsturlar müxtəlif mətnlər üçün sınaqdan keçirilib və onların düzgünlüyü təcrübədə öz təsdiqini tapıb. Həmçinin Azərbaycan dili mətnlərinin statistik göstəricilərinin hesablama prosesinin avtomatlaşdırılması üçün müvafiq proqram təminatı hazırlanıb və Azərbaycan dili mətnlərinin statistik göstəricilərinin və oxunabilirliyinin hesablanması üçün hər kəsin istifadəsinə açıq olan veb-sayt (www.oxunabilir.az) yaradılıb.
Məruzəçi həmçinin qeyd edib ki, işdə Azərbaycanın ümumtəhsil məktəblərində istifadə olunan dərsliklərin ilk dəfə olaraq statistik təhlili aparılıb. Eyni zamanda Azərbaycan dili mətnləri üçün modifikasiya edilmiş Fleşin oxuma asanlığı və Fleş-Kinkeydin təhsil səviyyəsi düsturları əsasında Azərbaycanın ümumtəhsil məktəblərində hazırda istifadə olunan dərsliklərin oxunabilirlik səviyyələri hesablanıb.
İddiaçı dissertasiya işinə dair sualları cavablandırıb. Müzakirələrdə professor M. Məmmədova, AMEA-nın müxbir üzvü, texnika üzrə elmlər doktoru Ramiz Alıquliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zərifə Cəbrayılova, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əlövsət Əliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ramiz Şıxəliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəfəqət Mahmudova, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Bikəs Ağayev iştirak edərək sual və təkliflərini səsləndiriblər.
Daha sonra elmi rəhbər, AMEA-nın akademik-katibi Rasim Əliquliyev çıxış edərək mövzunun aktual məsələlərə həsr olunduğunu bildirib. Alim dissertasiya işinin Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəblik səviyyəsinin qiymətləndirilməsinə dair ilk elmi iş olduğunu qeyd edib.
“Bu tədqiqat yeni bir elmi istiqamətin başlanğıcıdır”, – deyən alim, son illər ölkədə linqvistik informatika və kompüter dilçiliyi ilə bağlı çoxsaylı araşdırmaların aparıldığını, dissertasiya işlərinin hazırlandığını diqqətə çatdırıb.
R. Əliquliyev dissertasiya işi çərçivəsində hazırlanmış www.oxunabilir.az veb-saytının ölkəmizdə dərslik və dərs vəsaitlərinin hazırlanmasında müəlliflər, nəşriyyat rəhbərləri və redaktorlar, tədris vəsaitlərinin qiymətləndirilməsində iştirak edən ekspert qruplarının üzvləri, veb-sayt yaradıcıları, kütləvi-informasiya vasitələrinin rəhbərləri və ümumiyyətlə, mətnlərlə işləyən hər kəs üçün zəruri mənbə olduğunu qeyd edib.
Akademik, tədqiqat işində tədris materiallarının, müxtəlif mətnlərin oxunabilirliyinin avtomatik qiymətləndirilməsi ilə bağlı əldə olunan elmi nəticələrin praktikada uğurla tətbiq olunduğunu vurğulayıb.
Elmi rəhbər, həmçinin bir sıra tövsiyələr səsləndirib. Oxunabilirliyə mane olan amillər arasında morfoloji, sintaktik, semantik, terminoloji və semiotik amillərin dissertasiya işində təqdim olunmasının vacibliyini diqqətə çatdırıb.
R. Əliquliyev elmi işin ölkəyə yeni bir texnologiyanın gətirilməsi baxımından əhəmiyyətini önə çəkərək seminar iştirakçılarını iddiaçıya dəstək olmağa çağırıb.
Dissertasiya işinə dair təyin olunan resenzentlər – AMEA-nın müxbir üzvü Ramiz Alıquliyev və texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Yadigar İmamverdiyev çıxış edərək dissertasiya işində əsaslı tədqiqatlar aparıldığını, qarşıya qoyulmuş məsələlərin həll olunduğunu bildiriblər. Alimlər tədqiqatın AAK tərəfindən texnika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilən dissertasiyalara qoyulan tələblərə cavab verdiyini qeyd edib, irad və təkliflərini səsləndiriblər.
Daha sonra səsvermə keçirilib və dissertasiya işinin yekdilliklə növbəti mərhələyə keçirilməsi tövsiyə olunub.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, bu sahədəki uğurlar ölkə hüdudlarını da keçir. Belə ki, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 9 saylı şöbəsinin baş mühəndisi, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəfəqət Mahmudova “Şəbəkələr, Kommunikasiyalar, Naqilsiz və Mobil Hesablamalar” üzrə III beynəlxalq konfransın (3rd International Conference on Networks, Communications, Wireless and Mobile Computing) proqram komitəsinin üzvü seçilib.
24-25 noyabr 2018-ci il tarixlərdə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçiriləcək tədbirin əsas istiqamətlərinə kommunikasiya şəbəkələrinin arxitekturaları və dizayn, şəbəkə tətbiqləri, şəbəkə əməliyyatı və idarəetmə, şəbəkə təhlükəsizliyi və gizlilik, mobil Ad-hoc və sensor şəbəkələri, peyk kommunikasiyaları, naqilsiz multimedia sistemləri, kriptoqrafiya, təhlükəsizlik və mobil şəbəkələrin gizliliyi kimi mövzular daxildir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 20-10-2018 20:14 | Bölmə: Layihə
İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda elektron dövlətin çatışmazlıqları və problemdən çıxış yolları müzakirəyə çıxarılıb
İnformasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində inkişaf, eləcə də informasiyalı cəmiyyətin formalaşması yönündə elmi araşdırmalar davam etdirilir. Bu sahədə həyata keçirilən elmi araşdırmalar və layihənin icrası AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu tərəfindən yüksək səviyyədə icra olunur.
“Reytinq” qəzeti xəbər verir ki, bir neçə gün öncə İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 17 saylı şöbəsinin növbəti elmi seminarı keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın akademik-katibi, institutun direktoru, şöbənin rəhbəri, akademik Rasim Əliquliyev tədbirin “Elektron dövlətin çatışmazlıqları və onların aradan qaldırılması üçün bəzi mövcud yanaşmalar” mövzusuna və şöbə əməkdaşlarının apardıqları elmi tədqiqatlar ilə əlaqədar məsələlərin müzakirəsinə həsr olunduğunu bildirib.
Sonra məruzə ilə çıxış edən institutun dissertantı Aynur Qurbanlı dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili və vəziyyəti haqqında məlumat verib. O, e-cəmiyyətin əsasını təşkil edən e-təhsil, e-biznes, e-iş, e-ticarət və s. sahələrin səmərəli təşkili üçün dünya təcrübəsindən danışıb. E-dövlətin şəffaflıq, demokratikləşmə, rahatlıq, sürətlilik və effektivlik kimi üstünlüklərə malik olduğunu söyləyən məruzəçi e-dövlətin dövlət orqanlarının e-xidmətlərindən istifadəni artırdığını, xidmət rüsumlarını azaltdığını bildirib. Qeyd edib ki, e-dövlət vətəndaşları daha çox cəlb etmək və xidmətdən yararlanmalarını təmin olunması üçün gələcək qərarların, eləcə də dövlət qurumlarının büdcəsinin artırılması, həmçinin xidmətləri təkmilləşdirməklə bağlı qərarların verilməsini təmin edir.
Elektron xidmətlərin təşkilində rast gəlinən çatışmazlıqlar haqqında məlumat verən A. Qurbanlı bu çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün veb səhifələrdə olan məlumatlılığın etibarlılıq dərəcəsi, İnternetdə ictimai girişdə bərabərsizlik, kibercinayətkarlığın mövcud olması, şəffaflıq və məsuliyyətin düzgün anlaşılmaması və s. məsələlərin həllinə ehtiyac olduğunu diqqətə çatdırıb.
Dissertantın elmi rəhbəri akademik Rasim Əliquliyev mövzunun aktuallığını önə çəkərək qeyd edib ki, informasiya texnologiyalarının cəmiyyətdə, insanların həyatında rolunun sürətlə artması e-dövlətdə xidmətlərin sayının da çoxalmasına səbəb olub. R. Əliquliyev bildirib ki, vətəndaşa xidmət göstərən hər bir qurumun xidmət kriteriyaları, meyarlar sistemi vardır ki, bu meyarlar dəqiq müəyyənləşdirilməli, onların əsasında qərarların qəbulunu yerinə yetirən intellektual sistem qurulmalıdır.
R. Əliquliyev e-dövlətin inkişafına mane olan e-vətəndaş problemindən söz açaraq bu problemlə bağlı kompleks tədbirlərin görülməsinin vacibliyini vurğulayıb:
“Vətəndaşlara e-dövlətin təqdim etdiyi – e-imza, e-ticarət, e-biznes və digər xidmətlərdən, eləcə də e-qurğulardan istifadə bacarıqları aşılanmalı, hüquq və vəzifələr öyrədilməlidir. Vətəndaşlar dövlət qurumuna sərbəst şəkildə müraciət edə bilmək üçün müəyyən biliklərə malik olmalıdır”.
Şöbə rəhbəri tədqiqatçıya cəmiyyətin idarə olunması məsələlərinin, sosiologiya və politologiya elmlərinin dərindən öyrənilməsini, elmi fəaliyyətin sürətləndirilməsini və əldə olunan nəticələrlə bağlı məqalənin hazırlanmasını tövsiyə edib.
Daha sonra seminar iştirakçıları apardıqları elmi araşdırmalar ilə əlaqədar gördükləri işlər haqqında məlumat veriblər.
Akademik R. Əliquliyev əməkdaşlara elmi işlərini uğurla davam etdirmələri istiqamətində müəyyən tövsiyələr verib. Qeyd edib ki, Azərbaycanda elmin inkişafı üçün bütün imkanlar mövcuddur və bu imkanlardan səmərəli istifadə etmək lazımdır. Akademik, gənc alimlərin Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Elmin İnkişafı Fondu və Bilik Fondu, SOCAR-ın Elm Fondu, Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondu və müxtəlif beynəlxalq qurumların təşkil etdikləri qrant müsabiqəsində fəal iştiraklarını tövsiyə edib.
“Reytinq” xəbər verir ki, institutun araşdırmaları bununla bitmir. Belə ki, bu günlərdə AMEA-nın İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun elmi seminarının növbəti iclası keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan iclasın sədri, AMEA-nın müxbir üzvü, texnika üzrə elmlər doktoru, professor Məsumə Məmmədova gündəlikdə duran məsələ haqqında məlumat verib. Seminarın institutun dissertantı İsmayıl Sadıqovun texnika üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsini almaq üçün 3338.01 – “Sistemli analiz, idarəetmə və informasiyanın işlənməsi” ixtisası üzrə təqdim etdiyi dissertasiya işinin müzakirəsinə həsr olunduğu bildirilib.
Sonra dissertant İ. Sadıqov “Statistik təhlil əsasında mətnlərin qiymətləndirilməsi metodları və alqoritmlərinin işlənməsi” adlı dissertasiya işini təqdim edərək onun giriş, 4 fəsil, nəticə və 116 adda ədəbiyyat siyahısından ibarət olduğunu bildirib. Qeyd edib ki, mövzu üzrə 6 elmi məqalə, 1 ekspress-informasiya çap edilib, 1 tətbiqi proqram və 1 veb-sayt hazırlanıb.
Məruzəçi işin aktuallığı, məqsədi, məqsədə çatmaq üçün müəyyən olunmuş məsələləri diqqətə çatdıraraq bildirib ki, dissertasiya işində mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün riyazi modellərin qurulmasının zəruriliyinin əsaslandırılması və mövcud qiymətləndirmə düsturlarının Azərbaycan dilinin özəllikləri nəzərə alınmaqla uyğunlaşdırılması, Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün avtomatlaşdırılmış texnologiyaların işlənib hazırlanması, bəzi dünya ədəbiyyatı nümunələrinin orijinalının və onların Azərbaycan dilinə tərcümələrinin oxunabilirliyinin müqayisəsi, eləcə də hazırlanmış metodika əsasında məktəb dərsliklərinin mürəkkəbliyinin və şagirdlərin yaş səviyyəsinə uyğunluğunun qiymətləndirilməsi kimi məsələlər qoyulub.
İ. Sadıqov dissertasiya işinin məqsədinin Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəbliyinin qiymətləndirilməsi üçün riyazi modellərin (oxunabilirlik düsturları) qurulması və avtomatlaşdırma vasitələrinin (müvafiq proqram təminatı) hazırlanması olduğunu nəzərə çatdırıb.
O, dissertasiya işində əldə olunmuş nəticələri təqdim edib. İ. Sadıqovun sözlərinə görə, tədqiqat işində ingilis dilindəki mətnlər üçün olan ən məşhur oxunabilirlik düsturlarından ikisi Azərbaycan dili mətnləri üçün modifikasiya edilib, bu düsturlar müxtəlif mətnlər üçün sınaqdan keçirilib və onların düzgünlüyü təcrübədə öz təsdiqini tapıb. Həmçinin Azərbaycan dili mətnlərinin statistik göstəricilərinin hesablama prosesinin avtomatlaşdırılması üçün müvafiq proqram təminatı hazırlanıb və Azərbaycan dili mətnlərinin statistik göstəricilərinin və oxunabilirliyinin hesablanması üçün hər kəsin istifadəsinə açıq olan veb-sayt (www.oxunabilir.az) yaradılıb.
Məruzəçi həmçinin qeyd edib ki, işdə Azərbaycanın ümumtəhsil məktəblərində istifadə olunan dərsliklərin ilk dəfə olaraq statistik təhlili aparılıb. Eyni zamanda Azərbaycan dili mətnləri üçün modifikasiya edilmiş Fleşin oxuma asanlığı və Fleş-Kinkeydin təhsil səviyyəsi düsturları əsasında Azərbaycanın ümumtəhsil məktəblərində hazırda istifadə olunan dərsliklərin oxunabilirlik səviyyələri hesablanıb.
İddiaçı dissertasiya işinə dair sualları cavablandırıb. Müzakirələrdə professor M. Məmmədova, AMEA-nın müxbir üzvü, texnika üzrə elmlər doktoru Ramiz Alıquliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Zərifə Cəbrayılova, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əlövsət Əliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ramiz Şıxəliyev, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəfəqət Mahmudova, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Bikəs Ağayev iştirak edərək sual və təkliflərini səsləndiriblər.
Daha sonra elmi rəhbər, AMEA-nın akademik-katibi Rasim Əliquliyev çıxış edərək mövzunun aktual məsələlərə həsr olunduğunu bildirib. Alim dissertasiya işinin Azərbaycan dilindəki mətnlərin mürəkkəblik səviyyəsinin qiymətləndirilməsinə dair ilk elmi iş olduğunu qeyd edib.
“Bu tədqiqat yeni bir elmi istiqamətin başlanğıcıdır”, – deyən alim, son illər ölkədə linqvistik informatika və kompüter dilçiliyi ilə bağlı çoxsaylı araşdırmaların aparıldığını, dissertasiya işlərinin hazırlandığını diqqətə çatdırıb.
R. Əliquliyev dissertasiya işi çərçivəsində hazırlanmış www.oxunabilir.az veb-saytının ölkəmizdə dərslik və dərs vəsaitlərinin hazırlanmasında müəlliflər, nəşriyyat rəhbərləri və redaktorlar, tədris vəsaitlərinin qiymətləndirilməsində iştirak edən ekspert qruplarının üzvləri, veb-sayt yaradıcıları, kütləvi-informasiya vasitələrinin rəhbərləri və ümumiyyətlə, mətnlərlə işləyən hər kəs üçün zəruri mənbə olduğunu qeyd edib.
Akademik, tədqiqat işində tədris materiallarının, müxtəlif mətnlərin oxunabilirliyinin avtomatik qiymətləndirilməsi ilə bağlı əldə olunan elmi nəticələrin praktikada uğurla tətbiq olunduğunu vurğulayıb.
Elmi rəhbər, həmçinin bir sıra tövsiyələr səsləndirib. Oxunabilirliyə mane olan amillər arasında morfoloji, sintaktik, semantik, terminoloji və semiotik amillərin dissertasiya işində təqdim olunmasının vacibliyini diqqətə çatdırıb.
R. Əliquliyev elmi işin ölkəyə yeni bir texnologiyanın gətirilməsi baxımından əhəmiyyətini önə çəkərək seminar iştirakçılarını iddiaçıya dəstək olmağa çağırıb.
Dissertasiya işinə dair təyin olunan resenzentlər – AMEA-nın müxbir üzvü Ramiz Alıquliyev və texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Yadigar İmamverdiyev çıxış edərək dissertasiya işində əsaslı tədqiqatlar aparıldığını, qarşıya qoyulmuş məsələlərin həll olunduğunu bildiriblər. Alimlər tədqiqatın AAK tərəfindən texnika üzrə elmlər doktoru elmi dərəcəsi almaq üçün təqdim edilən dissertasiyalara qoyulan tələblərə cavab verdiyini qeyd edib, irad və təkliflərini səsləndiriblər.
Daha sonra səsvermə keçirilib və dissertasiya işinin yekdilliklə növbəti mərhələyə keçirilməsi tövsiyə olunub.
Müsbət məqamlardan biri də odur ki, bu sahədəki uğurlar ölkə hüdudlarını da keçir. Belə ki, İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun 9 saylı şöbəsinin baş mühəndisi, texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Şəfəqət Mahmudova “Şəbəkələr, Kommunikasiyalar, Naqilsiz və Mobil Hesablamalar” üzrə III beynəlxalq konfransın (3rd International Conference on Networks, Communications, Wireless and Mobile Computing) proqram komitəsinin üzvü seçilib.
24-25 noyabr 2018-ci il tarixlərdə Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində keçiriləcək tədbirin əsas istiqamətlərinə kommunikasiya şəbəkələrinin arxitekturaları və dizayn, şəbəkə tətbiqləri, şəbəkə əməliyyatı və idarəetmə, şəbəkə təhlükəsizliyi və gizlilik, mobil Ad-hoc və sensor şəbəkələri, peyk kommunikasiyaları, naqilsiz multimedia sistemləri, kriptoqrafiya, təhlükəsizlik və mobil şəbəkələrin gizliliyi kimi mövzular daxildir.
Z. MƏMMƏDLİ
Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.
Bölməyə aid digər xəbərlər
22-06-2022, 12:01
Patrik Andrade "Qarabağ"dan ayrılıb
31-05-2021, 10:30
Ermənilər dövlət sərhəddində növbəti təxribat törədib?
11-01-2020, 17:00
Mərkəzi Seçki Komissiyası DSK-nın qərarını ləğv edib
27-01-2019, 21:02
Elektron elm üçün fundamental layihələr icra olunur - Foto
20-01-2019, 11:03
Müasir texnologiyaların tətbiqi daha da sürətlənir
12-01-2019, 18:12
“Qaynar xətt” vətəndaşların işini asanlaşdırıb
5-01-2019, 10:28
Bir mərkəzdə 46 elektron xidmət... - Fotolar
29-12-2018, 21:27
İKT sahəsində mühüm araşdırmalar aparılıb
22-12-2018, 21:39
İnnovativ və texnoloji yeniliklər…
15-12-2018, 22:52
İKT-yə investisiya qoyuluşu 69 faiz artıb
8-12-2018, 23:15
50-dən artıq startap...
30-11-2018, 07:12
İKT ilə bağlı yeni tədbir…
25-11-2018, 08:57
Elektron dövlət və E-elm... - Yeniliklər
19-11-2018, 09:46
Vətəndaşlara “şəxsi kabinet” hazırlanır
4-11-2018, 17:41
Elektron sənəd dövriyyəsi yeni mərhələyə qədəm qoyur
28-10-2018, 06:21
“Rəqəmsal hökumət”ə keçid başlayıb
20-10-2018, 20:14
Dövlət orqanlarında elektron xidmətlərin təşkili araşdırılır
15-10-2018, 01:12
İKT sektoru üzrə gəlirlər 1,2 milyard manata yüksəlib
7-10-2018, 06:54
“Azərbaycan kosmik sənayedə də mövqeyini ortaya qoyur”
29-09-2018, 14:26
Elektron ticarətin strategiyası hazırlanır
24-09-2018, 00:33
Elektron mediada təhlükəsizlik müzakirə olunub
16-09-2018, 11:19
İnformasiya ehtiyatları təkmilləşdirilir - Qaydalar
1-09-2018, 00:13
İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq
24-08-2018, 15:12
Müasir texnologiyaların tətbiqi genişlənir
13-08-2018, 10:12
Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır
5-08-2018, 15:32
Ölkəmizdə elektron ticarət dövriyyəsi artır
30-07-2018, 13:35
İKT üçün yeni tədbirlər planı var
23-07-2018, 02:27
Müasir texnologiyalar daha da təkmilləşdirilir
14-07-2018, 14:01
“Elektron hökumət”ə müraciətlərin sayı 23 milyonu ötüb
7-07-2018, 22:21
Əmlakla bağlı elektronlaşma prosesi genişlənir - Yenilik
30-06-2018, 14:10
Müasir texnologiyalar biznes mühitini yaxşılaşdırır
23-06-2018, 10:45
İKT sahəsində elmi araşdırmalar davam etdirilir
11-06-2018, 01:03
Virtual məkan uşaqlar üçün təhlükəyə çevrilib - Ekspert
2-06-2018, 11:32
Elektron sənədləşmənin yeni mərhələsinə start verilib
26-05-2018, 21:57
İKT böyük şirkətləri bir araya gətirib
19-05-2018, 21:50
“Elektron dövlət” idarəçilik keyfiyyətini artıracaq
14-05-2018, 20:32
“Mobil elektron imza" layihəsinə start verilib
6-05-2018, 21:58
İnformasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı yeniliklər edilir
28-04-2018, 10:46
Uşaqların zərərli informasiyalardan qorunması prioritetə çevrilib
23-04-2018, 23:28
Çətin relyefli ərazilərdə 4-cü nəsil texnologiyanın tətbiqi üçün yeni işlər görülür
16-04-2018, 19:59
Təhlükəsizlik Mərkəzi Azərbaycanın virtual sərhədlərini necə qoruyur?
8-04-2018, 12:25
Elektron media və sosial şəbəkələrin problemi – Ekspertlər
31-03-2018, 06:58
Dövlət xidmətlərində elektronlaşmanın yeni mərhələsi başlayır
17-03-2018, 08:46
İKT üzrə yeni tədqiqatlar aparılır
11-03-2018, 09:23
“Azerspace-1”in 25-dən çox ölkədə müştəri bazası var
3-03-2018, 09:32
Elektron arayışların tətbiqi...
25-02-2018, 11:06
Şagird qəbulunun elektronlaşdırılması valideynlərin işini asanlaşdırıb
12-02-2018, 22:01
Təhsildə müasir texnologiyaların tətbiqinə yeni imkanlar yaranır
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
