İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq
Tarix: 01-09-2018 00:13 | Bölmə: Layihə
İKT sahəsində yeni layihələr reallaşdırılacaq

Telekommunikasiya, poçt, startap layihələri və startap ekosistemin inkişafı ilə bağlı razılıq əldə olunub

Azərbaycanın informasiya və kommunikasiya texnologiyaları (İKT) sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlər artıq ölkə sərhədlərindən kənara çıxıb. Bir neçə il öncəyə qədər Azərbaycan bu sahədə yalnız idxalçı ölkə kimi qəbul olunurdusa, artıq ölkəmiz həm elmi, həm istehsalat, həm də informasiya cəmiyyətinin inkişafı ilə bağlı kifayət qədər uğur qazanıb. Bunun nəticəsidir ki, Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin elmi jurnalı 252 beynəlxalq nəşr arasında 19-cu yerdə qərar tutub.

Belə ki, “Clarivate Analytics” (əvvəllər “Thomson Reuters”) Agentliyinin 2017-ci il üçün illik hesabatı açıqlanıb. Bu hesabat ötən dövr üçün agentliyin siyahısında olan yenilikləri, siyahıya daxil olan və xaric edilən elmi jurnallar, onların impakt faktorlarının dinamikası haqqında məlumatı əks etdirir. Agentliyin son hesabatına əsasən, Azərbaycanda dərc olunan “Applied and Computational Mathematics” beynəlxalq elmi jurnalının təsir əmsalı 1.333-dən qalxaraq 2.365-ə bərabər olub.

Jurnalın həmbaş redaktoru akademik Fikrət Əliyev bildirib ki, Azərbaycanın Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyinin dəstəyi ilə çap olunan bu jurnal Azərbaycan elm tarixində ilk və yeganə elmi nəşr olaraq 2008-ci ildə “Thomson Reuters” Agentliyinin genişləndirilmiş siyahısında yer alıb.

Qeyd edək ki, jurnal bu siyahıda tətbiqi riyaziyyat, yüksək texnologiyalar sahəsi üzrə yer alan 252 beynəlxalq nəşr arasında 19-cu yerdə qərarlaşıb. Jurnalın bu günədək 41 nömrəsi çapdan çıxıb ki, bu nömrələrdə dünyanın 40-dan cox ölkəsini təmsil edən müəlliflərin 450-dək məqaləsi dərc olunub. Jurnalda tətbiqi və hesablama riyaziyyatının müxtəlif sahələrinə aid yüksək səviyyəli, əsaslı rəydən keçmiş elmi məqalələr çap edilir. Nəşr olunduğu 16 il ərzində jurnal 45 ölkədən 200-dən artıq elmi müəssisə ilə mübadilə həyata keçirib.

Nəqliyyat və telekommunikasiya əməkdaşlığı

Azərbaycan nəqliyyat və telekommunikasiya sahəsində müxtəlif ölkələrlə əməkdaşlıq edir və bunun nəticəsində müasir texnologiya sahəsində daha da inkişafa nail olunur. Belə ki, İran İslam Respublikasının Tehran şəhərində keçirilən 24-cü Beynəlxalq Elektronika, Kompüter və Elektron Ticarət (ELECOMP) sərgisində ölkəmizi nəqliyyat, rabitə və yüksək texnologiyalar naziri Ramin Quluzadənin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti təmsil edib. Sərgidə müxtəlif ölkələrin, o cümlədən Azərbaycanın İKT ilə məşğul olan şirkətləri iştirak edib. Bir sıra yerli İKT şirkətləri ölkəmizə məxsus Milli Pavilyonda öz məhsullarını nümayiş etdiriblər.

İrana səfəri çərçivəsində nazir Ramin Quluzadə İran İslam Respublikasının Prezident Aparatının rəhbəri Mahmud Vaezi, yollar və şəhərsalma naziri Abbas Əhməd Axundi və informasiya-kommunikasiya texnologiyaları naziri Məhəmməd Cavad Azəri Cəhromi ilə görüşüb. İran İslam Respublikasının Prezident Aparatının rəhbəri Mahmud Vaezi ilə görüşdə sərhədyanı ərazilərdə mobil şəbəkələrin, radio və televiziyaların birgə radiomonitorinqi, qanunsuz trafikin ötürülməsinin qarşısının alınması sahəsində əməkdaşlıq, yayım kanallarının koordinasiyası, interferensiya hallarının qarşısının alınması məqsədilə tezlik resurslarının koordinasiya məsələləri müzakirə olunub. Qərar verilib ki, bu sahədə əməkdaşlıq üçün birgə komissiya yaradılsın.


İranın yollar və şəhərsalma naziri ilə keçirilən görüşdə beynəlxalq daşımalarda qonşu ölkə ilə sərhəd-keçid məntəqələrində mövcud çətinliklərin aradan qaldırılması, Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi istiqamətində beynəlxalq daşımaların artırılması kimi məsələlər müzakirə olunub.

İranın informasiya-kommunikasiya texnologiyaları naziri ilə görüşdə isətelekommunikasiya, poçt, startap layihələrinin və startap ekosisteminin inkişaf etdirilməsi sahəsində təcrübə mübadiləsi və digər məsələlər müzakirə mövzusu olub.

Dövlət strukturları proqramla təmin olunur

Digər mühüm bir əməkdaşlıq texnologiya sahəsində dünya lideri olan “Microsoft” şirkəti ilə qurulub. Bu günlərdə Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi (NYRTN) “Microsoft” şirkəti ilə dövlət strukturları üçün proqram təminatı lisenziyalarının alınması haqqında 3 illik saziş imzalayıb. Tərəflər arasında əldə olunan razılığa əsasən, dövlət qulluqçularının kompüterlərini (20,000 lisenziya) “Microsoft” proqram təminatı lisenziyaları (Windows Pro, Office 365 ProPlus, Core CAL) ilə təmin etmək, habelə ali təhsil müəssisələrini akademik güzəşt ilə lisenziyalaşdırmaq (10,000 lisenziya) nəzərdə tutulub. Bundan əlavə, sazişin bağlanması zamanı “Microsoft” şirkəti tərəfindən təqdim olunan “Tələbə üstünlükləri” proqramından da yararlanaraq Azərbaycan Respublikasının bütün ali təhsil müəssisələrinin tələbələri üçün (~150.000 nəfər) əlavə olaraq pulsuz “Microsoft Windows” və “Microsoft Office” proqram təminatı əldə olunub.

Sözügedən sazişə əsasən, NRYTN və “Microsoft” dövlət strukturlarında proqram təminatının lisenziyalaşdırılması ilə bağlı əməkdaşlığın ikinci mərhələsini reallaşdıracaq. Belə ki, 2011-ci ildə artıq 10000 kompüter dövlət qurumlarının icra aparatlarında istifadə olunmaq üçün lisenziyalaşdırılaraq (Windows, Office ProPlus və Core CAL) istifadəyə verilmişdi. “IDC (International Data Corporation)” şirkətinin 2017-ci il üzrə araşdırmasına əsasən, Azərbaycan üzrə lisenziyasız proqram təminatından istifadədə əvvəlki illərə nisbətən azalma müşahidə olunub. Tələb olunan lisenziyaların əksər hissəsi isə, məhz “Microsoft” (Windows və Office) şirkətinin məhsullarıdır.

Adıçəkilən saziş nəticəsində əldə olunan lisenziyalı proqram təminatının dövlət qulluqçuları tərəfindən istifadə olunması informasiya sistemlərinin və şəxsi məlumatların beynəlxalq kiberhücumlardan qorunma səviyyəsini artıracaq. Təhsil müəssisələrinin lisenziyalaşdırılması isə tələbə və müəllimlərə lisenziyalı proqram təminatından istifadə etməyə imkan verəcək. Bu da öz növbəsində, özəl sektorda və ümumilikdə ölkə üzrə lisenziyasız proqram təminatından istifadə səviyyəsinin 3 il ərzində kəskin azalmasına gətirib çıxaracaq. Sazişin əsas məqsədi bu sahədə xərclərə qənaət etmək, ölkənin əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması ilə bağlı reytinqlərdə mövqeyini yaxşılaşdırmaq, innovasiya ekosistemini inkişaf etdirmək, bu sahəyə xarici investisiyalar cəlb etmək, habelə ölkədə elektron xidmətlərdən istifadə sayını artırmaqdır.

Qeyd edək ki, lisenziyasız proqram təminatının çox olduğu ölkələrdə kiberhücum riski yüksəlir, kompüter elmləri sahəsində təhsilin səviyyəsi aşağı düşür, yüksək texnoloji iş yerləri azalır və intellektual mülkiyyət hüquqlarının qorunmasında çətinlik yaranır. Mülkiyyət hüquqlarının qorunması ölkənin Rəqabətqabiliyyətlilik İndeksinin (Davos Ümumdünya İqtisadi Forumu) əsas komponentlərindən biridir. Bundan əlavə, Dünya Bankının «Ease of Doing Business» indeksi üzrə Azərbaycanın mövqeyinə müsbət təsir edəcək saziş, sahibkarlığın yaxşılaşdırılması üzrə görülən institusional tədbirlərə və ölkədə investisiya mühitinə də təkan verəcək. Layihənin operatoru qismində Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi nəzdində fəaliyyət göstərən “AzInTelecom” MMC çıxış edəcək.

BMT-nin regional seminarı Bakıda

Xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, artıq Azərbycan müasir texnologiyalar, informasiya cəmiyyəti və digər məsələlərlə bağlı beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi edir. Bir müddət öncə Bakıda Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) Biliklərə əsaslanan inkişaf üzrə İşçi Qrupunun 10-cu iclası və “Dayanıqlı İnkişaf Məqsədləri üzrə innovasiya siyasətləri, texnologiya tətbiqləri və infrastrukturu” mövzusunda potensialın artırılması üzrə regional seminarı keçirilib. İki gün davam edən tədbir Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi (NRYTN), BMT-nin Asiya və Sakit okean üzrə İqtisadi və Sosial Komissiyasının (UNESCAP) və BMT-nin Avropa üçün İqtisadi Komissiyasının (UNECE) dəstəyi ilə baş tutub.

Tədbirdə Dayanıqlı İnkişaf Məqsədlərinə nail olunması istiqamətində innovasiya siyasətinin, texnoloji yeniliklərin tətbiqi, infrastrukturun genişləndirilməsi sahəsində bilik və faydalı təcrübə mübadiləsinin aparılması, regional əməkdaşlığın təşviqi məsələləri müzakirə edilir. Bu məqsədlə tədbirdə Mərkəzi Asiya İqtisadiyyatları üzrə İşçi Qrupunun (SPECA) üzv-dövlətlərinin rəsmiləri, BMT-nin qurumlarının nümayəndələri iştirak edirlər. Tədbiri nəqliyyat, rabitə və yüksək texnologiyalar nazirinin müavini Elmir Vəlizadə açaraq qeyd edib ki, müasir dünyada davamlı inkişaf məqsədlərinə çatmaq üçün innovativ fəaliyyət mühüm əhəmiyyət kəsb edir. E. Vəlizadə bildirib ki, inkişaf etmiş ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da innovasiyalar ölkənin davamlı və dayanıqlı inkişafının təmin edilməsi, intellektual potensialının gücləndirilməsi, biznesin irəliləməsi, yoxsulluq və işsizliyin azaldılması, cəmiyyətdə şəffaflığın və demokratiyanın inkişaf etdirilməsi üçün prioritet vasitə hesab edilir.

“Azərbaycan Respublikasının Prezidenti bu ilin yanvarında Davos İqtisadi Forumunda çıxışında qeyd etmişdir ki, ölkənin gələcək inkişafı innovasiya, texnologiya, yaxşı idarəçilik, şəffaflıq və sahibkarlığa dövlət dəstəyindən asılı olacaqdır. Bu baxımdan Azərbaycanda innovativ fəaliyyətin inkişafı üçün tədbirlər həyata keçirilir. Burada təbii olaraq sosial sferada innovasiyaların tətbiq olunmasını təmin edən dövlətin innovasiya siyasəti ilk sırada durur. “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasında innovasiya fəaliyyətinin keyfiyyətcə yeni müstəvidə genişlənməsi, innovativ yeniliklərin yayılması, onların istehsal sahəsində tətbiqi məsələləri öz əksini tapıb”.

E.Vəlizadə yaxın gələcəkdə innovasiya fəaliyyətinin genişləndirilməsi və tətbiqinin sürətləndirilməsi məqsədilə müvafiq tədbirlərin işlənib hazırlanacağını bildirib.

Nazirliyin İnformasiya cəmiyyətinin və elektron idarəçiliyin innovativ inkişafı şöbəsinin müdiri Rəşad Əzizov "Azərbaycanda davamlı inkişaf üçün innovasiya siyasəti və strategiyası" mövzusunda təqdimatla çıxış edib. Çıxışda Azərbaycan iqtisadiyyatının dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası üçün innovasiya siyasətinin əsas məqsədləri, "biliklər iqtisadiyyatı"nın təhlili, ölkədə innovasiyaların tətbiqi üçün mümkün ssenarilər haqqında məlumat verilib.

İclasda hazırda işlənilməkdə olan SPECA İnnovasiya Strategiyasının layihəsinin təqdimatı və müzakirəsi aparılıb, BMT-nin Asiya və Sakit okean üzrə İqtisadi və Sosial Komissiyasının Şimali və Mərkəzi Asiya üzrə subregional ofisinin rəhbəri Hirohito Toda, BMT-nin Avropa İqtisadi Komissiyasının İnnovativ Siyasətin İnkişafı bölməsinin rəhbəri Anders Conson çıxış edib. Tədbirdə qeyd edilib ki, seminar 2009-cu ildən etibarən BMT-nin Asiya və Sakit okean üzrə İqtisadi və Sosial, eləcə də, Avropa İqtisadi komissiyaları tərəfindən təşkil olunur. Sonuncu iclas 2017-ci ildə Bişkek şəhərində keçirilib.

Z. MƏMMƏDLİ

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.




Bölməyə aid digər xəbərlər
8-12-2018, 23:15 50-dən artıq startap...

{sape_links}{sape_article}