Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır
Tarix: 13-08-2018 10:12 | Bölmə: Layihə
Daha bir peykimiz orbitə hazırlanır

"Azerspace-2” Fransız Qvianasında yerləşən Kuru kosmodromuna gətirilib


Artıq bir neçə ildir ki, Azərbaycanda informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) inkişafı nəticəsində ölkəmiz ixracatçıya çevrilib. Son illər ölkədə müasir texnologiyaların inkişafı, hətta kosmik sənayenin təkmilləşməsi Azərbaycanın ixrac potensialını daha da artırıb.

Bu il "Azərkosmos" ASC tərəfindən dünyanın 19 ölkəsinə xidmət ixrac edilib. Bu barədə İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin departament rəhbəri Ramil Hüseyn deyib. Departament rəhbəri qeyd edib ki, beş ayda ASC peyk və telekommunikasiya xidmətlərinin ixracından 11 milyon ABŞ dolları məbləğində gəlir əldə edib. ASC-nin xidmət ixracından əldə etdiyi gəlir onun ümumi gəlirinin 88 faizi həcmindədir. May ayında isə "Azərkosmos" ASC-nin xidmət ixracının dəyəri 1,6 milyon dollar olub. ASC-nin xidmət ixracı həyata keçirdiyi əsas ölkələr Fransa, BƏƏ, Almaniya, Gürcüstan, Çin, Misir, Qırğızıstan, Kipr, CAR, Birləşmiş Krallıq, Ukrayna və digərləridir.

Onu da nəzərə çatdıraq ki, “Azərkosmos” sentyabrda ikinci telekommunikasiya peyki “Azerspace-2”ni 45° şərq uzunluğu orbital mövqeyinə çıxaracaq. “Azərkosmos” ASC-dən bildirilib ki, peyk Cənubi Amerikanın şimal-şərqində yerləşən Kuru (Qvian Kosmik Mərkəzi) kosmodromundan "Ariane 5 ECA" raket daşıyıcısının köməyi ilə orbitə buraxılacaq.

Bu ilin sentyabr ayında orbitə buraxılması planlaşdırılan “Azerspace-2” peyki artıq Fransız Qvianasında yerləşən Kuru kosmodromuna gətirilib. “Azerspace-2” Azərbaycanın orbitə çıxarılacaq üçüncü peyki olacaq.

“Azərkosmos” ASC-dən "Reytinq"ə verilən məlumata görə, peyk “Space Systems/Loral” (SSL) şirkəti tərəfindən yüksək etibarlı “SSL 1300” peyk platforması əsasında istehsal olunub.“Azerspace-2” peyki “Arianespace” şirkətinə məxsus “Ariane-5″ daşıyıcı raketi ilə orbitə buraxılacaq. Peyk 45° şərq uzunluğu orbital mövqeyində yerləşəcək. “Azerspace-2” peykinin orbitdə istismar müddəti minimum 15 il təşkil edəcək.

“Azerspace-2” peykinin orbitə çıxarılmasını təmin etmək məqsədilə daşıyıcı raketin hazırlanması üzrə aparılan son işlər qrafikə uyğun davam etdirilir. Yeni peykin istismarı üçün Bakıda və Naxçıvan MR-də yerüstü infrastrukturun yenilənməsi ilə bağlı işlər artıq yekunlaşıb.

“Azerspace-2” peyki Avropa, Mərkəzi və Cənub-Qərbi Asiya, Yaxın Şərq və Tropik Afrika ölkələrini əhatə edəcək. Yeni peyk “Azərkosmos”un xidmət spektrinin və fəaliyyət coğrafiyasının genişləndirilməsi ilə yanaşı birinci telekommunikasiya peyki – “Azerspace-1” peykinin orbitdəki ehtiyatı olacaq. Peyk regionda dövlət və özəl qurumlara şəbəkə xidmətləri sahəsində artmaqda olan tələbləri qarşılamaq üçün yüksək texniki imkanlar, əlverişli əhatə zonası və keyfiyyətli xidmət təklif edəcək.

Maraqlısı odur ki, artıq digər ölkələr də kosmik sənaye ilə bağlı Azərbaycanı önəmli ölkə kimi qəbul edilər. Bu günlərdə “Azərkosmos” ASC-nin sədri Rəşad Nəbiyev Amerika Birləşmiş Ştatlarının (ABŞ) geniş auditoriyaya malik olan, məşhur “Con Batçelor Şou” (John Batchelor Show) radioverilişinin aparıcısı Con Batçelora müsahibəsində “Azərkosmos”un fəaliyyəti, idarəçiliyində olan peyklər və gələcək planları barədə məlumat verib. Söhbət əsnasında kosmik sahədə Azərbaycan və ABŞ arasında sıx əməkdaşlığın olduğu qeyd edilib, “Azerspace-1” və “Azerspace-2” peyklərinin ABŞ-ın kosmik sahədə aparıcı şirkətləri olan “Orbital Sciences Corporation” və “Space Systems/Loral” (SSL) tərəfindən yüksək etibarlı platformalar əsasında istehsal olunduğu vurğulanıb. Müsahibə zamanı “Azərkosmos” tərəfindən Azərbaycanda kosmik sahədə kadr potensialının yaradılmasına dəstək verilməsi, şirkətdə toplanmış təcrübənin tələbələrə ötürülməsi və yerli mütəxəssislərin hazırlanması istiqamətində görülən işlər barədə məlumat verilib.

Bildirilib ki, Prezident İlham Əliyevin siyasəti nəticəsində “Azərkosmos” ASC-nin fəaliyyətə başladığı 2011-ci il “Azərbaycan Gənclərinin Xarici Ölkələrdə Təhsili üzrə Dövlət Proqramı”nın ilk məzunlarının əmək bazarına daxil olmasına təsadüf edib. Proqram çərçivəsində texniki ixtisaslara üstünlüyün verilməsi “Azərkosmos”un azərbaycanlı gənclərdən ibarət texniki heyətinin formalaşması zamanı seçim imkanlarını əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirib.

Həmçinin peyk texnologiyaları sahəsində qlobal trendlər və telekommunikasiya sektorunun dəyişən dinamikası haqda da fikir mübadiləsi aparılıb.

“Con Batçelor Şou” gündəlik həyatda aktual olan beynəlxalq hərbi, siyasi və iqtisadi mövzulara həsr olunur, ABŞ-da federal “ABC Radio Şəbəkəsi”nə daxil müxtəlif ştat və şəhərlərdə geniş çeşidli radiokanallar tərəfindən həm canlı, həm də audio yazısı geniş yayımlanır. Həftənin hər günü yayımlanan bu şou ABŞ-da milyonlarla dinləyici auditoriyasına malikdir.


Cənubi Qafqazda ilk peyk operatoru olan “Azərkosmos” ASC telekommunikasiya və coğrafi kəşfiyyat sahələri üçün yüksəkkeyfiyyətli peyk xidmətləri təqdim edir. 2013-cü ilin fevral ayında orbitə buraxılan və “Azərkosmos” tərəfindən idarə edilən “Azerspace-1” peyki 46° şərq uzunluğu orbital mövqeyində yerləşir və Avropa, Afrika, Yaxın Şərq, Qafqaz və Mərkəzi Asiya regionlarını əhatə edir. Ən azı 15 il müddətində orbitdə fəaliyyət göstərəcək peykin faydalı yükü 36 transponderdən ibarətdir: C diapazonda 24, Ku diapazonda 12 transponder. 2014-cü ilin dekabr ayından etibarən “Azərkosmos” sayca ikinci, təyinatına görə yüksək ayırdetməli (1,5 m ayırdetmə) Yer səthinin məsafədən müşahidə peyki olan “Azersky”ın idarəçiliyini təhvil alıb və bununla da geoinformasiya xidmətləri də daxil olmaqla Yer səthinin məsafədən müşahidəsinin kommersiya fəaliyyətinə başlayıb. Şirkətin strateji inkişaf planlarına əhatə dairəsinin və xidmətlər spektrinin genişləndirilməsi daxildir.

Qeyd etmək lazımdır ki, kosmik sənaye ilə bağlı vaxtaşırı tədbilər də keçirilir. Bir müddət öncə “Azərkosmos” ASC-də “Social Innovation Lab” innovasiya mərkəzinin təşəbbüsü ilə Azərbaycanda səfərdə olan ABŞ-ın Silikon Vadisinin eksperti Rik Rasmussenin “biznes-dövlət” (B2G - business to government) mövzusuna dair seminarı keçirilib. Səhmdar Cəmiyyətdən bildiriblər ki, seminarda Rik Rasmussen hökumət və biznes strukturları arasında qarşılıqlı əlaqələrin inkişaf istiqamətlərindən bəhs edib. Həmçinin R.Rasmussen Silikon Vadisində startaplar və inkişaf mərhələsində olan şirkətlərlə hökumət arasında qurulan əməkdaşlıqlara dair əldə etdiyi təcrübəni bölüşüb və seminar iştirakçıları ilə fikir mübadiləsi aparıb.

Rik Rasmussen Kaliforniya Silikon Vadisinin və Berkli Universitetinin mütəxəssisidir. Dünyanın ən böyük biznes ideya müsabiqəsi olan “Climate Launchpad”ın beynəlxalq hakimlərindən biridir. “Sand Hill Angels” investisiya qrupunun aktiv üzvüdür. “Social Innovation Lab” innovasiya mərkəzi olmaqla özündə inkubasiya və müxtəlif akselerasiya proqramlarını birləşdirir. Mərkəzin məzunu "Rainergy" layihəsi ilə Azərbaycanı təmsil etmiş Reyhan Camalova Azərbaycan tarixində ilk dəfə olaraq “Forbes under 30” jurnalının siyahısına düşüb.

Bundan əlavə, “Azərkosmos” ASC-də Azərbaycan Respublikasının ekologiya və təbii sərvətlər naziri Muxtar Babayevin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib.Görüş çərçivəsində nümayəndə heyətinə “Azersky” – Yer səthinin məsafədən müşahidə peykindən əldə edilən peyk təsvirləri vasitəsilə “Azərkosmos” ASC-nin ekologiya sahəsində yerinə yetirdiyi layihələr barədə geniş məlumat verilib. Bundan əlavə, “Azersky” peykinin təsvirləri vasitəsilə icrası davam edən üç mühüm layihə – “Meşə fonduna daxil olan torpaqlarda meşələrin mövcud vəziyyətinin monitorinqi”, “Azərbaycan Respublikası göllərinin kadastrının hazırlanması” layihələri, eləcə də “Torpaqların şoranlaşma səviyyəsinin qiymətləndirilməsi və şoranlaşma dərəcəsinin müəyyən edilməsi” üzrə pilot layihənin ilkin nəticələri qonaqlara təqdim edilib.

Görüşdə, həmçinin “Azərkosmos” ASC-nin dəvəti ilə Azərbaycana səfər etmiş Hindistanın Kosmik Tədqiqatlar Təşkilatının (ISRO) nümayəndələri Yer səthinin məsafədən müşahidəsi sahəsində təcrübələrini və həyata keçirilmiş layihələrini təqdim edib, eləcə də birgə əməkdaşlıq istiqamətləri müzakirə olunub.

Görüşün sonunda Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi ilə “Azərkosmos” ASC arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb. Memoranduma əsasən Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi və “Azərkosmos” ASC arasında ekologiya və təbii sərvətlərin monitorinqi məqsədilə müasir və yüksək texnologiyalardan geniş istifadəyə, ətraf mühitin kosmosdan tədqiq edilməsinə və bu sahədə yüksək ixtisaslı kadrların hazırlanmasına dair razılıq əldə olunub.

Onu da vurğulamaq lazımdır ki, “Azərkosmos” bu sahə üzrə vataşırı müsabiqələr də həyata keçirir. Belə ki, ASC bu günlərdə növbəti dəfə – 2018-2019-cu illər üzrə keçirdiyi “Azərbaycanın davamlı inkişafı naminə Yer səthinin məsafədən müşahidə xidmətlərinin təşviqi” müsabiqəsinin nəticələrini elan edib. Artıq üçüncü dəfə baş tutan müsabiqənin keçirilməsində əsas məqsəd ötənilki müsabiqələrdə olduğu kimi “Azersky” peykindən əldə olunan təsvirlərin ölkə daxilində istifadəsini təşviq etmək və Azərbaycanda Yer səthinin məsafədən müşahidəsi xidmətlərinin inkişafına təkan verməkdir. Müsabiqə çərçivəsində elmi-tədqiqat institutları, universitetlər və elmi tədqiqatla məşğul olan digər qurumlardan ümumilikdə 23 təklif təqdim edilib.

“Azərkosmos”dan bildiriblər ki, müsabiqəyə təqdim edilən layihələr ölkənin davamlı inkişafı naminə elmi təyinatlı olması, “Azersky” peykindən alınan məlumatların yaradıcı formada istifadəsi və təklifin icrasının mümkünlüyü və innovativlik meyarlarına əsasən qiymətləndirilib. Qaliblərin adları iyulun 18-də “Azərkosmos” ASC-də keçirilən müsabiqənin yekunlarına həsr olunmuş seminar zamanı açıqlanıb. Təqdim olunan təkliflərdən qiymətləndirmənin bütün meyarlarına cavab verən səkkiz təklif qalib seçilib. İştirakçıların sorğusuna əsasən, “Azersky” peyki vasitəsilə əldə olunan təsvirlər tədbir zamanı qaliblərə təmənnasız təqdim olunub.

Qeyd edək ki, müsabiqənin qalibləri onlara təqdim olunan təsvirləri növbəti 12 ay ərzində elmi tədqiqatlarında tətbiq edəcək. Qalib layihələrin hesabat sənədlərində əsasən, Azərbaycanın dağlıq ərazilərində torpaq, kənd təsərrüfatı və meşə resurslarının dinamikasının qiymətləndirilməsi, çay daşqınlarının və onların fəsadlarının proqnozlaşdırılması, göllərin ekologiyası və dəyişmə dinamikası, sahil xəttində neft hasilatı zamanı neftlə çirklənmiş torpaq ərazilərinin spektral xarakteristikaları, qar-su ehtiyatının proqnozlaşdırılması və bu kimi digər məsələlərin “Azersky” – Yer səthinin məsafədən müşahidəsi peykindən əldə edilən peyk təsvirləri vasitəsilə öyrənilməsi öz əksini tapacaq və daha sonra əldə olunmuş elmi nəticələr ictimaiyyətə açıqlanacaq.

Z.MƏMMƏDLİ

Yazı Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Kütləvi İnformasiya Vasitələrinin İnkişafına Dövlət Dəstəyi Fondunun maliyyə yardımı ilə "İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” layihəsi çərçivəsində hazırlanıb.




Bölməyə aid digər xəbərlər
8-12-2018, 23:15 50-dən artıq startap...