12:16 / 27-01-2022
Azərbaycanda 8114 nəfər “Omicron”a yoluxub, onlardan 53-ü ölüb
12:09 / 27-01-2022
Nazir: "Həssas qrupa aid şəxslərə dəstəklə bağlı müəyyən çatışmazlıqlar yenə də var"
11:57 / 27-01-2022
"Aztelekom"la "Baktelekom" yaxın günlərdə birləşdiriləcək
11:55 / 27-01-2022
Osman Gündüz: "Ölkəyə dron gətirməyə icazə məsələsini həll etmək lazımdır"
11:45 / 27-01-2022
Azərbaycan neftinin qiyməti 94 dolları ötüb
11:38 / 27-01-2022
Sahil Babayev: "700 mindən çox şəxsin pensiyasına əlavəni dövlət öz vəsaiti hesabına ödəyir"
11:34 / 27-01-2022
Türkiyə Mərkəzi Bankı Azərbaycandan nə umur? - Təhlil
11:31 / 27-01-2022
Ermənistanda daha 2556 nəfərdə COVID-19 aşkarlanıb
11:25 / 27-01-2022
Magistraturaya sənəd qəbulunun vaxtı açıqlanıb
11:22 / 27-01-2022
Mədəniyyət naziri Kəlbəcərə nümayəndə təyin edib
11:00 / 27-01-2022
Gürcüstanda daha 17484 nəfər koronavirusa yoluxub
10:47 / 27-01-2022
Millimiz İspaniya komandasına qalib gələ bilməyib
10:41 / 27-01-2022
Dünya bazarında Azərbaycan nefti bahalaşır
10:31 / 27-01-2022
Prezident və xanımı yeni kompleksin açılışını ediblər
10:22 / 27-01-2022
Sarsılmaz təbəssümün doğum günü - Kənan Hacı yazır
10:13 / 27-01-2022
Keçmiş nazirin qardaşı məhkəməyə verilib
09:45 / 27-01-2022
Biri axtarışda olan daha 4 nəfər şübhəli ələ keçib - Fotolar
09:34 / 27-01-2022
Evində narkotik və silah gizlədən şəxs saxlanılıb - Foto
09:26 / 27-01-2022
“Omikron”un stels-əlamətləri dəqiqləşib
09:12 / 27-01-2022
Çin hökuməti ölkənin faydası üçün planeti qurban verməyə hazırdır
09:03 / 27-01-2022
Yanğın baş verən ərazidən meyit tapılıb
00:12 / 27-01-2022
ABŞ Konqresinin İşçi Qrupu 20 Yanvar faciəsinin ildönümü münasibətilə bəyanat verib
00:05 / 27-01-2022
Ərdoğan Putini Türkiyəyə dəvət edib
23:29 / 26-01-2022
Baş katib: “Rusiya NATO ilə dialoqu çətinləşdirir”
23:16 / 26-01-2022
BMT adından saxtakarlıq: Elçin İsgəndərzadə Azərbaycanda mükafat paylayır
20:44 / 26-01-2022
Türkiyədə daha 188 nəfər koronavirusdan vəfat edib
20:33 / 26-01-2022
Səbinə Əliyeva ATƏT-in toplantısında: "Ermənistan tərəfinin tam və dəqiq mina xəritələrini təqdim etməməsi səbəbindən..."
20:25 / 26-01-2022
Daha iki ölkə vətəndaşlarının Azərbaycana giriş-çıxışına icazə verilib
20:18 / 26-01-2022
Türk Akademiyası və Türkiyə Təhsil Nazirliyi əməkdaşlığı gücləndirir
19:54 / 26-01-2022
Pakistan XİN başçısı Ceyhun Bayramovu İslamabada dəvət edib
15:24 / 24-01-2022
Yazıçı Əbülfət Misiroğlunun izahat naməsi - Akif Əli yazır
11:10 / 26-01-2022
Füzulidə salınacaq “Ağıllı kənd”in tikintisi intensivləşəcək
15:12 / 25-01-2022
Zərdüşt Əlizadə: “Rusiyaya cavab sərt olacaq və ölkə yaxın 20 ilə özünə gələ bilməyəcək”
19:43 / 22-01-2022
Ermənilərin növbəti köçü: əsasən hansı ölkəyə gedirlər? - Statistika
13:54 / 24-01-2022
Böyük Turan planına qoyulan sərmayə və kəşfiyyat savaşları - Təhlil
12:28 / 24-01-2022
Professor: “AMEA məhv olur, elm ocağında alver baş alıb gedir”
12:48 / 24-01-2022
Prezident agentliyə sədr müavini təyin edib - Foto
12:34 / 24-01-2022
Diplomatlar Kiyevi tərk edir - Ukraynada müharibə təhlükəsi artır
09:19 / 24-01-2022
Şuşa və Ağdama ilk sərnişin avtobusları yola çıxıb - Fotolar
14:56 / 22-01-2022
Türkiyə niyə Rusiya-Ukrayna arasında vasitəçi olmaq istəyir?
23:16 / 26-01-2022
BMT adından saxtakarlıq: Elçin İsgəndərzadə Azərbaycanda mükafat paylayır
Vacib əməl
Tarix: 30-11-2017 12:28 | Bölmə: Mətanət ƏLİYEVA
Ötən yazımda qeyd etdiyim kimi, Məşhəd ziyarətindən qayıtmağım münasibətilə rayonda ehsan süfrəsi açdım. Qohum-qonşular məni ziyarət etmək üçün gəlmişdilər. Gələnlər toyuq, mürəbbə, qənd, çay, düyü, konfet və sair hədiyyələr gətirmişdilər. Yoxsul adamları əlavə xərcə saldığım üçün xəcalət çəkdim.
Süfrə arxasında dini söhbətlər, o cümlədən namazın vacibliyi haqqında söhbət oldu. Mən bir fikirlə razı deyiləm ki, namaz İslam dininin sütunudur. İslam dini təzə yarananda ərəblər pinti, təmbəl idilər. Ona görə də namaz məcburiyyəti qoyuldu ki, müsəlmanlar səhər obaşdan durub yuyunsunlar, dua etsinlər. Hətta belə bir deyim var ki, ruzi səhər tezdən və axşam çağı paylanır. Deyilən vaxtlarda insanlar heyvanı, toyuq-cücəni yerbəyer edir, bağ-bostanda işləyir. Ruzi paylanan vaxt evdə oturmaq olmaz. Ruzi paylanan vaxt evdə oturub seriala baxan adamın var-dövləti olmaz. İsti müsəlman ölkələrində şəhər və kəndlər su ilə təmin olunmalıdır ki, tərin-tozun içərisində olan adamlar vaxtlı-vaxtında yuyuna bilsinlər. Avropa ölkələrində insanlar səhər evdən çıxanda da, axşam evə dönəndə də duş qəbul edirlər. Kasıb müsəlmanlar belə şəraitdən məhrumdurlar.
Müsəlman ölkələrində zibil baş alıb gedir. Əksər müsəlmanlar hələ də zibili oturduqları, yaşadıqları yerə tökürlər və bu da dünya xalqlarında müsəlmanların pinti olması barədə təsəvvür yaradır, halbuki İslam dini 1300 ildir təmizliyi, zəhmətkeşliyi təbliğ edir. Din xadimləri əsasən bunları təbliğ etmək əvəzinə deyirlər ki, dində əsas şərt namaz qılmaqdır. Namaz qılan zaman ərəbcə dediyimiz sözlər dualardır. Bu duaları İslam dinini həqiqətən qəbul edən hər bir müsəlman edir, bunun üçün konkret vaxt və səcdəyə getməyə ehtiyac yoxdur. Namaz vaxtı edilən duaların qısa mənası belədir ki, Allah, Sənin böyüklüyünü tanıyıram, bəndələrinə rəhm elə, haqq yolunu azmağa qoyma və sair.
Namazda deyilən dualar Azərbaycan dilinə tərcümə edilməlidir ki, adamlar dediklərinin mənasını bilsinlər. Eləcə də kəlmeyi-şəhadət, dini məclislərdə oxunan “Həmd” surəsi Azərbaycan dilində olmalıdır.
Namaz vacib olduğu kimi, Qurban bayramında heyvan kəsib kasıblara paylamaq, ildə bir ay oruc tutmaq, fitrə və zəkat vermək də dində vacib buyrulub. Qurban mərasiminin, fitrə və zəkatın mənası ruzini başqaları ilə bölmək, orucun mənası nəfsini qorumaqdır.
İslamın yaranmasından keçən 1300 il ərzində müsəlmanlar çox dəyişiblər, inkişaf ediblər, amma bununla belə, hələ də digər dinlərə mənsub olan xalqlardan bir çox sahələrdə, o cümlədən elm sahəsində geri qalıblar. Bu da onunla bağlıdır ki, İslam dini digər dinlərdən cavandır. Mənə belə gəlir ki, artıq İslam dinində olan qadağaları və məcbuiyyətləri ləğv etmək lazımdır. İlk növbədə qadınları çarşabdan çıxarmaq lazımdır, çünki müsəlman kişilər əvvəlki kimi qadınlara vəhşi kimi baxmırlar, onların şüurları inkişaf edib.
Namazı, Məkkə ziyarətini təbliğ etmək əvəzinə rüşvətxorluğa, oğurluğa nifrəti təbliğ etmək daha vacibdir. Müsəlman ölkələrinin əksəriyyətində kraldan, prezidentdən tutmuş adi məmura qədər çoxları oğru və rüşvətxordur, bu hallar da müsəlmanların yoxsul yaşamasına səbəb olur. Ona görə də məscidlərdə hər gün rüşvətxorlara lənət oxunmalıdır. Müsəlman xalqlarının bir nömrəli bəlası rüşvətxorluq və korrusiyadır.
Mən yenə İmam Hüseynin bacısı, İmam Əlinin qızı, Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi xanım Zeynəbdən yazmaq istəyirəm. Müsəlman aləmində ilk dəfə Zeynəb qətlə yetirilmiş qardaşlarını lay-lay ilə, bayatı ilə “Segah” muğamı üzərində oxşayıb. Bu gün də qadınlarımız Zeynəb yolunu davam etdirirlər. Yas məclislərində qadınlar vəhydən gələn misralarla deyişirlər. Ürəkdən acı-acı ağlayan qadınlar bu misraları deyirlər:
O tayda mal mələdi,
Dili yox, lal mələdi,
Dilin düşmən başına
Dilin nə kür mələdi.
Oxşayıb ağlamaq qabiliyyəti olmayan ana ilə bağlı bunları deyirlər:
Bağçası bardı bunun,
Meyvəsi kaldı bunun.
Hərə bir kəlmə desin
Anası laldı bunun.
Məcilsi soyuq keçən mərhumun məclisində belə deyirlər:
Mən aşıq kimsəsi var,
Kimi var kimsəsi var.
Şaxseyin bərkdən vurun
Desinlər kimsəsi var.
İlk dəfə yasda dil açan qadına belə cavab verildiyini eşitmişəm:
Sənin o haya dilin,
Haya bihəya dilin.
Açılmadı şad gündə
Açıldı vaya dilin.
Yas məclislərində qadınlarımızın yaradıcılığı mühüm bir sahədir, folklorşünaslarımız bununla məşğul olsalar qeri-adi yaradıcılıq nümunələri aşkara çıxararlar. Mən özüm yas məclislərimizdə qadınların ilahi sözlər demək qabiliyyətinə heyran qalıram. Onların bir misrasının qarşısında əksər xalq şairlərimizin yazdıqları cızma-qaralardır.
Yazımın sonunda beynəlxalq siyasi vəziyyətə də toxunmaq istəyirəm. 30 ilə yaxındır Rusiya ilə ABŞ arasında gedən münaqişə Rusiyanın qələbəsi ilə başa çatmaqdadır. Bütün tarixi dövrlərdə şər qüvvələrin qarşısında dayanan Rusiya bu dəfə Suriyada şər qüvvələrin qarşısını kəsdi. Bu mübarizədə ona birbaşa kömək edən yeganə dövlət İran oldu. Qarşıdurmanın əvvəlində şərə xidmət edən Ərdoğan Türkiyəsi artıq özü qazdığı quyuya düşüb. Rusiyanın qarşıdurmadan qalib çıxması ümid verir ki, Qarabağ probleminin həlli yaxındadır. Biz Qarabağı itirməyə bilərdik, bunun üçün ABŞ-Rusiya qarşıdurmasında Rusiyanın tərəfində olmalı idik. Şəxsi maraqlar buna imkan vermədi. Rusiyanın qələbəsindən sonra dünyada, o cümlədən ölkəmizdə çox dəyişiklik olacaq. Şər qüvvələrə xidmət edən Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə kimi müsəlman ölkələri cəzalarını alandan sonra müsəlman xalqlarının firavan yaşamaq dövrü başlayacaq.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 30-11-2017 12:28 | Bölmə: Mətanət ƏLİYEVA
Ötən yazımda qeyd etdiyim kimi, Məşhəd ziyarətindən qayıtmağım münasibətilə rayonda ehsan süfrəsi açdım. Qohum-qonşular məni ziyarət etmək üçün gəlmişdilər. Gələnlər toyuq, mürəbbə, qənd, çay, düyü, konfet və sair hədiyyələr gətirmişdilər. Yoxsul adamları əlavə xərcə saldığım üçün xəcalət çəkdim.
Süfrə arxasında dini söhbətlər, o cümlədən namazın vacibliyi haqqında söhbət oldu. Mən bir fikirlə razı deyiləm ki, namaz İslam dininin sütunudur. İslam dini təzə yarananda ərəblər pinti, təmbəl idilər. Ona görə də namaz məcburiyyəti qoyuldu ki, müsəlmanlar səhər obaşdan durub yuyunsunlar, dua etsinlər. Hətta belə bir deyim var ki, ruzi səhər tezdən və axşam çağı paylanır. Deyilən vaxtlarda insanlar heyvanı, toyuq-cücəni yerbəyer edir, bağ-bostanda işləyir. Ruzi paylanan vaxt evdə oturmaq olmaz. Ruzi paylanan vaxt evdə oturub seriala baxan adamın var-dövləti olmaz. İsti müsəlman ölkələrində şəhər və kəndlər su ilə təmin olunmalıdır ki, tərin-tozun içərisində olan adamlar vaxtlı-vaxtında yuyuna bilsinlər. Avropa ölkələrində insanlar səhər evdən çıxanda da, axşam evə dönəndə də duş qəbul edirlər. Kasıb müsəlmanlar belə şəraitdən məhrumdurlar.
Müsəlman ölkələrində zibil baş alıb gedir. Əksər müsəlmanlar hələ də zibili oturduqları, yaşadıqları yerə tökürlər və bu da dünya xalqlarında müsəlmanların pinti olması barədə təsəvvür yaradır, halbuki İslam dini 1300 ildir təmizliyi, zəhmətkeşliyi təbliğ edir. Din xadimləri əsasən bunları təbliğ etmək əvəzinə deyirlər ki, dində əsas şərt namaz qılmaqdır. Namaz qılan zaman ərəbcə dediyimiz sözlər dualardır. Bu duaları İslam dinini həqiqətən qəbul edən hər bir müsəlman edir, bunun üçün konkret vaxt və səcdəyə getməyə ehtiyac yoxdur. Namaz vaxtı edilən duaların qısa mənası belədir ki, Allah, Sənin böyüklüyünü tanıyıram, bəndələrinə rəhm elə, haqq yolunu azmağa qoyma və sair.
Namazda deyilən dualar Azərbaycan dilinə tərcümə edilməlidir ki, adamlar dediklərinin mənasını bilsinlər. Eləcə də kəlmeyi-şəhadət, dini məclislərdə oxunan “Həmd” surəsi Azərbaycan dilində olmalıdır.
Namaz vacib olduğu kimi, Qurban bayramında heyvan kəsib kasıblara paylamaq, ildə bir ay oruc tutmaq, fitrə və zəkat vermək də dində vacib buyrulub. Qurban mərasiminin, fitrə və zəkatın mənası ruzini başqaları ilə bölmək, orucun mənası nəfsini qorumaqdır.
İslamın yaranmasından keçən 1300 il ərzində müsəlmanlar çox dəyişiblər, inkişaf ediblər, amma bununla belə, hələ də digər dinlərə mənsub olan xalqlardan bir çox sahələrdə, o cümlədən elm sahəsində geri qalıblar. Bu da onunla bağlıdır ki, İslam dini digər dinlərdən cavandır. Mənə belə gəlir ki, artıq İslam dinində olan qadağaları və məcbuiyyətləri ləğv etmək lazımdır. İlk növbədə qadınları çarşabdan çıxarmaq lazımdır, çünki müsəlman kişilər əvvəlki kimi qadınlara vəhşi kimi baxmırlar, onların şüurları inkişaf edib.
Namazı, Məkkə ziyarətini təbliğ etmək əvəzinə rüşvətxorluğa, oğurluğa nifrəti təbliğ etmək daha vacibdir. Müsəlman ölkələrinin əksəriyyətində kraldan, prezidentdən tutmuş adi məmura qədər çoxları oğru və rüşvətxordur, bu hallar da müsəlmanların yoxsul yaşamasına səbəb olur. Ona görə də məscidlərdə hər gün rüşvətxorlara lənət oxunmalıdır. Müsəlman xalqlarının bir nömrəli bəlası rüşvətxorluq və korrusiyadır.
Mən yenə İmam Hüseynin bacısı, İmam Əlinin qızı, Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi xanım Zeynəbdən yazmaq istəyirəm. Müsəlman aləmində ilk dəfə Zeynəb qətlə yetirilmiş qardaşlarını lay-lay ilə, bayatı ilə “Segah” muğamı üzərində oxşayıb. Bu gün də qadınlarımız Zeynəb yolunu davam etdirirlər. Yas məclislərində qadınlar vəhydən gələn misralarla deyişirlər. Ürəkdən acı-acı ağlayan qadınlar bu misraları deyirlər:
O tayda mal mələdi,
Dili yox, lal mələdi,
Dilin düşmən başına
Dilin nə kür mələdi.
Oxşayıb ağlamaq qabiliyyəti olmayan ana ilə bağlı bunları deyirlər:
Bağçası bardı bunun,
Meyvəsi kaldı bunun.
Hərə bir kəlmə desin
Anası laldı bunun.
Məcilsi soyuq keçən mərhumun məclisində belə deyirlər:
Mən aşıq kimsəsi var,
Kimi var kimsəsi var.
Şaxseyin bərkdən vurun
Desinlər kimsəsi var.
İlk dəfə yasda dil açan qadına belə cavab verildiyini eşitmişəm:
Sənin o haya dilin,
Haya bihəya dilin.
Açılmadı şad gündə
Açıldı vaya dilin.
Yas məclislərində qadınlarımızın yaradıcılığı mühüm bir sahədir, folklorşünaslarımız bununla məşğul olsalar qeri-adi yaradıcılıq nümunələri aşkara çıxararlar. Mən özüm yas məclislərimizdə qadınların ilahi sözlər demək qabiliyyətinə heyran qalıram. Onların bir misrasının qarşısında əksər xalq şairlərimizin yazdıqları cızma-qaralardır.
Yazımın sonunda beynəlxalq siyasi vəziyyətə də toxunmaq istəyirəm. 30 ilə yaxındır Rusiya ilə ABŞ arasında gedən münaqişə Rusiyanın qələbəsi ilə başa çatmaqdadır. Bütün tarixi dövrlərdə şər qüvvələrin qarşısında dayanan Rusiya bu dəfə Suriyada şər qüvvələrin qarşısını kəsdi. Bu mübarizədə ona birbaşa kömək edən yeganə dövlət İran oldu. Qarşıdurmanın əvvəlində şərə xidmət edən Ərdoğan Türkiyəsi artıq özü qazdığı quyuya düşüb. Rusiyanın qarşıdurmadan qalib çıxması ümid verir ki, Qarabağ probleminin həlli yaxındadır. Biz Qarabağı itirməyə bilərdik, bunun üçün ABŞ-Rusiya qarşıdurmasında Rusiyanın tərəfində olmalı idik. Şəxsi maraqlar buna imkan vermədi. Rusiyanın qələbəsindən sonra dünyada, o cümlədən ölkəmizdə çox dəyişiklik olacaq. Şər qüvvələrə xidmət edən Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə kimi müsəlman ölkələri cəzalarını alandan sonra müsəlman xalqlarının firavan yaşamaq dövrü başlayacaq.
Müəllifin bütün yazıları - Mətanət ƏLİYEVA
Bölməyə aid digər xəbərlər
BAXCP sədri deyir ki, elə sosial-iqtisadi çətinliklər də birbaşa dövlət sistemimizlə bağlıdır: “Əslində bu sistemə ad qoymaq da asan deyil: nə planlı iqtisadiyyatdır, nə də bazar iqtisadiyyatı”
Tanınmış tele-jurnalist deyir ki, Azərbaycan hökuməti etnik azlıqların qorunması ilə bağlı kifayət qədər ardıcıl siyasət aparır, dini və etnik azlıqlara qarşı dövlət səviyyəsində yüksək tolerantlıq nümayiş etdirir
Səbuhi Rəhimlinin proqnozu: “2021-ci ildə silahlanan ölkələrin əksəriyyəti qarşıdan gələn Qara pələng ilində silahlarını işə salacaq”
İslam Mustafayev: “Radiasiya xəritələrinin tərtib olunması, qonşu dövlətlərdən olan transsərhəd təsirlərin müəyyənləşdirilməsi həlli vacib olan məsələlərdir”
“Hakimə açılan atəş” romanı çapa hazırlanan Kənan Hacı deyir ki, xarakter güclü olanda mövzunun ağırlığı adamı qorxudur
