Biznesin süqutu

Xəbər lenti

23:55 / 21-09-2019

Tofiq Zülfüqarov: "Azərbaycan İsraildə səfirlik açmalıdır"

22:17 / 21-09-2019

Deputat BDU-nun müəlliminə də borclu çıxdı: "Novruz Məmmədov spikerlə danışdı, ondan sonra..."

22:08 / 21-09-2019

Ölkədə küləyin sürəti təhlükəli həddə çatıb

20:57 / 21-09-2019

Güclü külək kəndləri işıqsız qoyub

20:36 / 21-09-2019

Deputatın vəsiqəsini girov qoyması... - Parlamentdə müzakirəyə çıxarılacaq

19:37 / 21-09-2019

Melaniya Tramp rüsvay oldu - Foto

19:21 / 21-09-2019

Rusiyada azərbaycanlılarla ermənilərin kütləvi davası olub - Foto

18:44 / 21-09-2019

Xəzərdə dalğanın hündürlüyü 5,2 metrə çatıb

18:34 / 21-09-2019

Azərbaycan Ordusunun hərbçisi həlak olub

15:56 / 21-09-2019

Ərdoğan: “Suriyada ABŞ-la qarşı-qarşıya gəlməyi arzulamırıq”

15:46 / 21-09-2019

Kestutis Yankauskas: ""Cənub Qaz Dəhlizi"nin gələn il başa çatacağını gözləyirik"

14:57 / 21-09-2019

İlham Əliyev nazir müavinini təltif etdi - Sərəncam

14:22 / 21-09-2019

Beynəlxalq dərəcəli hakim növbəti təyinatını alıb

14:20 / 21-09-2019

Şərif Şərifov: "Hədəfim ikiqat dünya çempionluğudur"

14:15 / 21-09-2019

Polis etirazçılara qarşı gözyaşardıcı qazdan istifadə edib - Foto

14:06 / 21-09-2019

SOCAR dənizdə işi dayandırdı, 500 işçi sahilə çıxarıldı

13:56 / 21-09-2019

Prezident icra başçısına orden verdi - Sərəncam

13:49 / 21-09-2019

Sabah Bakıya yağış, rayonlara qar yağacaq - Proqnoz

13:40 / 21-09-2019

Leyla Məmmədova: “20-dən çox fermerlə danışıqlara başlamışıq”

13:22 / 21-09-2019

Zakir Həsənov Belarus Təhlükəsizlik Şurasının dövlət katibi ilə görüşüb

13:15 / 21-09-2019

Müğənnilər Kərbəlaya gediblər - Fotolar

13:03 / 21-09-2019

Plastik torbalardan istifadə qadağan olunacaq

12:49 / 21-09-2019

Xəzərdəki gəmilərə xəbərdarlıq göndərilib - Küləklə bağlı

12:48 / 21-09-2019

Komandan: “İstənilən təcavüzə cavab verməyə hazırıq”

12:16 / 21-09-2019

Küləkli hava şəraiti ilə əlaqədar xəbərdarlıq edildi

12:08 / 21-09-2019

Qalmaqallı deputatın milyonluq villası üzə çıxdı - Fotolar

11:47 / 21-09-2019

12 tələbənin ABŞ-a girişinə qadağa qoyulub - Foto

11:34 / 21-09-2019

Ermənilər Qazax istiqamətində təxribat törətdi - Düşmən susduruldu

11:32 / 21-09-2019

Müsavatda başqan seçkiləri... ikinci tur qaçılmazdır - Səbəb

11:26 / 21-09-2019

İndiki komanda hakimiyyətdən qovula bilər

Ən çox oxunanlar

00:59 / 18-09-2019

Xalqı Qarabağ üçün səfərbər etmək istəyirlər

15:49 / 19-09-2019

Müəllimləri yenidən sorğu-sual edəcəklər

23:55 / 19-09-2019

Vilayət Eyvazov idarə rəsini vəzifədən kənarlaşdırıb

15:00 / 19-09-2019

Ramil Usubovdan Təhlükəsizlik Şurasında ilk dəyişiklik - Yeni təyinat

12:59 / 19-09-2019

ADA-nın məzunu Romada uğur qazanıb - Fotolar

18:17 / 17-09-2019

"Xalq artisti”, "Tərəqqi", fərdi təqaüd... - Prezident bir qrup şəxsi təltif etdi + TAM SİYAHI

15:12 / 18-09-2019

Nazirlik peşə məktəblərində işləmək istəyənlərə müraciət edib

13:29 / 17-09-2019

İsa Qəmbərin qardaşı Müsavat başqanlığına namizədlərə müraciət etdi - Foto

13:52 / 17-09-2019

Hərbi qulluqçuların pensiya təminatında dəyişiklik edildi

14:09 / 17-09-2019

Ailə quran müğənni toy gecəsi problemlə üzləşib

16:11 / 17-09-2019

Yadigar Sadıqlı: "Dəyişiklik olmasa, Müsavat çox zəifləyəcək" - Müsahibə

11:15 / 19-09-2019

Rusiyalı məmur Naftalana görə işdən çıxarılıb - Fotolar

Biznesin süqutu
Tarix: 12-10-2017 16:30 | Bölmə: Mətanət ƏLİYEVA

Şirift ölçüsü:

5 saylı xəstəxananın baş həkimi Ziya Əsədovun qəflətən vəfat etməsini eşidəndə qeyri-ixtiyari sual verdim:

- Həkimlər, tibbi avadanlıqlar əlinin altında olan bu adam niyə vaxtında ürəyini müalicə etdirməyib?

Cavab çox maraqlı oldu:

- Problemlərdən ürəyi partlayıb. Elə bilirsən məmurları az sıxışdırırlar?

Ziya Əsədov xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin kürəkənidir. Ölkənin bu günə düşməsində B.Vahabzadənin də rolu çox olub.

5 saylı xəstəxanada tibbi xidmətlər özəl xəstəxanalardan yüksəkdir. Allah Ziya həkimə rəhmət eləsin! Bəzən bu dünyada yaşamaq insan üçün elə bir əzaba çevrilir ki, ölüm onun yanında xoşbəxtlik sayılır.

Hər bir insan özünə az ağrı, asan ölüm arzulayır. Pis əməllər törətmiş adamların əzablı ölümünü görəndə yaxınlarıma deyirəm ki, mən əzabla ölsəm, kefinizi pozmayın, pis əməl törətmişəmsə, özüm ona cavab verməliyəm, öz cəzamı çəkməliyəm.

Məsəl var, deyir, mərd özündən görər, namərd özgədən. Görəsən, bu gün kerdit borcu içərisində batan, həbs olunmaq qorxusu altında yaşayan məmur-biznesmenlər də günahı özlərində görürlərmi? Niyə ölkədə sahibkarlıq bu vəziyyətə düşdü, bu prosesin qarşısını almaq olarmı?

Bu suala savadlı iqtisadçılar daha dolğun cavab verə bilərlər. Mən isə öz müşahidələrim əsasında prosesə münasibətimi bildirmək istəyirəm.

Müstəqillikdən sonra büdcəyə böyük neft pulları gəlməyə başlayanda ölkədə sürətlə iş yerləri açıldı. Yüksək çinli məmurlar biznesin bütün sahələri üzrə şirkətlər yaratdılar. Hər nazir bir holdinq (şirkətlər qrupu) yaradaraq həm tikinti, həm xidmət sahələri (otel, restoran, şadlıq evləri, istirahət mərkəzləri), həm ticarət, həm aqrar sahə, özəl tibb və təhsil müəssisələri, media qurumları, istehsal sahələri, turizm şirkətləri, bank, sığorta xidməti və s. işlə də məşğul olmağa başladı. Hər nazirin 50-60 biznes obyektinin fəaliyyətinə start verildi. Sonradan məmurlarımız xarici ölkələrdə də şirkətlər açmağa başladılar. İndi məlum olur ki, məmurlarımız yalnız büdcədən oğurladıqları və rüşvət aldıqları pulları biznesə yatırmayıblar, onlar həm də banklardan külli miqdarda kredit götürüblər. Haram pulların dalı gəlməyəndə və krediti qaytarmaq lazım gələndə məmur-biznesmenlər necə dərin bir quyuya düşdüklərini dərk ediblər. Keçmiş nazirlər Fərhad Əliyevin, Eldar Mahmudovun, Heydər Babayevin, Ziya Məmmədovun, Cahangir Hacıyevin və digərlərinin biznes imperiyaları dağıldı.

Eyni səhvləri əslində kiçik bizneslə məşğul olan qeyri-məmurlar da ediblər. Faciənin birinci səbəbi odur ki, bizdə nəsildə bir nəfər pul qazana bilirsə, o, bütün nəsli saxlamalıdır. Kiçik bir biznes obyekti açılan kimi qohumlar ora yığışırlar, ərin qohumları ilə arvadın qohumları “kim daha çox qamarlayacaq”,- prinsipi ilə yarışa girirlər. Biznes sahibi ilə belə danışırlar : “Qoy uşaq yanında hərlənsin, onu dolandır”.

Məmur-sahibkar hər obyektinin idarəçiliyinə bir qohumunu, bir dostunu qoydu, əksəriyyəti savadsız, təmbəl, acgöz olan bu zümrə yaltaqlıqla, həyasızlıqla məmur-sahibkarı tovlayıb böyrü üstə qoydu. Təbii ki, bir nəfər sahibkar 50-60 obyektini nəzarətdə saxlaya biməzdi.

Bir səbəb qohumlar idisə, digər səbəb görməmişlik, acgözlük idi. Məmur-sahibkarlar hələ gəlir əldə etməmiş, krediti qaytarmamış saysız-hesabsız evlərə, maşınlara, brend geyimlərə, məşuqələrə, qulluqçulara, dayələrə, sürücülərə, cangüdənlərə pullar tökməyə, israfçılıq etməyə başladılar. Xərclərin gəlirləri üstələməsi sonda müflisləşmə ilə nəticələnməli idi. Məmur-sahibkarlar gəlirləri ilə çıxarlarını bilmirdilər.

Nəhayət, neftin qiyməti düşdü, neft hasilatı azaldı, büdcədən oğurlamaq, rüşvət almaq imkanları tükəndi. Büdcə boş qalanda hökumət verilən kreditlərin taleyi ilə maraqlanmağa başladı. Məlum oldu ki, məmur-sahibkarlar 15 milyard manatı kredit adı ilə götürərək havaya sovurublar, nə normal iş yeri açılıb, nə də kreditlərin böyük hissəsi aidiyyatı üzrə xərclənib. Hazırda zərərlə işləyən sahibkarlar nə obyektlərini sata, nə bizneslərini

ayağa qaldıra, nə də kreditləri qaytara bilirlər. Əksəriyyəti həbs təhlükəsi altında sağlamlıqlarını itiriblər.

Pullar gələndə sahibkarın qanını soran qohumlar, dostlar, məşuqələr hərəsi bir tərəfə çəkilib, sevinir və deyir: “Ona bu da azdır”.

Ya zəlzələdən, ya vəlvələdən ölkəmizdə sahibkarlıq iflasa uğradı. Bunda hökumətin də günahı böyük oldu. Əgər qanunla məmurlara bizneslə məşğul olmaq qadağandırsa, bu qanuna əməl edilməli idi. Kreditlər yalnız məmurlara yox, həqiqətən iş qurmağı bacaran adamlara verilməli idi ki, onlar bizneslərini böyütsünlər. Gömrük, vergi, inhisarçılıq, hüquq-mühafizə orqanlarındakı korrupsiya da azad sahibkarlığı məhvə apardı.

Yeri gəlmişkən, bizim əhalini quyuya aparan mühüm bir keyfiyyət var, əksəriyyət dərhal böyük pullar qazanmaq istəyir. Doğru yol isə odur ki, kiçik bir işdən başlayıb təcrübə qazanmaq, tədricən onu genişləndirmək lazımdır. Atalar “keçənə güzəşt” deyərlər. Mən çox istərdim ki, sahibkarlığın bugünkü vəziyyəti aşkarlıq şəraitində geniş müzakirə olunsun, bəlkə batmaqda olan iri obyektləri xilas etmək mümkün oldu. Həm də keçmiş səhvlər müzakirə olunsa, gələcək səhvlərdən sığortalanmaq mümkündür. Bəsdir, telekanallar şoularla məşğul oldular. Bu mövzulara da yer vermək lazımdır. Büdcənin dolu olması, əhalinin firavan yaşaması üçün iş yerlərini qorumaq vacibdir.

İnanmıram ki, aşkarlıq şəraitində sahibkarların problemləri müzakirə olunsun. Bunun üçün korrupsiyanı dayandırmaq lazımdır. Bizim məmurlar isə “ölkədə hər şey əladır”,- deyib duracaqlar.

Ana səhifəyə dön