Vacib əməl

Xəbər lenti

01:33 / 25-05-2019

Tramp 2020-ci il seçkilərində qalib gələcəyinə inanır

01:12 / 25-05-2019

Həbsxanada atışma: Onlarla məhbus ölüb

00:38 / 25-05-2019

Qaqarini öldürən adamın adı açıqlandı

00:12 / 25-05-2019

Çempion “Qalatasaray” mövsümü məğlubiyyətlə bitirdi

00:03 / 25-05-2019

Leysan və dolu Daşkəsənə ziyan vurub

23:32 / 24-05-2019

Kreditlərdə zaminliyə xitam veriləcək? - İqtisadçıdan şərh

22:45 / 24-05-2019

Ramazanın 20-ci gününün duası: imsak və iftar vaxtı

20:39 / 24-05-2019

Fransada partlayış törədildi, yaralılar var

19:23 / 24-05-2019

XİN başçısından Azərbaycana mesaj: "Sərhədlə bağlı ən vacibi "Keşikçidağ" və onun ətrafındakı vəziyyətdir”

19:09 / 24-05-2019

Poroşenkonun partiyası adını dəyişdi

18:48 / 24-05-2019

Rusiyaya güclü qar yağdı: Məktəblər və yollar bağlandı

18:36 / 24-05-2019

Tramp İlham Əliyevə məktub göndərdi - Mətn

17:49 / 24-05-2019

Polis Musavat başqanının ata yurduna basqın edib

17:31 / 24-05-2019

Astaralı ailə Almaniyadan deportasiya olundu

17:23 / 24-05-2019

Prezident 7 dini quruma vəsait ayırdı - Siyahı

17:16 / 24-05-2019

Keçmiş MTN generalı Ali Məhkəməyə müraciət edib

17:06 / 24-05-2019

Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı

17:01 / 24-05-2019

Nazir özünə yeni müşavir təyin etdi

16:54 / 24-05-2019

Azərbaycanda kredit ittifaqları əmanət cəlb edə bilməyəcək - Qanun dəyişir

16:50 / 24-05-2019

Deputat: "Moskva ilə Bakı arasında münasibətləri pozmaq istəyirlər"

16:28 / 24-05-2019

Nazirdən generallara tapşırıq: "Düşmən təxribatının qarşısını dərhal alın" - Müdafiə Nazirliyində müşavirə

16:03 / 24-05-2019

“Müharibə variantı ermənilər torpaqlarımızdan rədd olub gedənə qədər qalacaq"

15:56 / 24-05-2019

Birinci vitse-spiker: "Həmsədrlərin regiona səfərləri turist səfəri olmalı deyil"

15:32 / 24-05-2019

İsraildə böyük yanğın, baş nazir yardım istədi - Fotolar

15:28 / 24-05-2019

Vitse-spiker: "Qarabağ münaqişəsi 1988-ci ildən başlayan münaqişə deyil"

15:11 / 24-05-2019

Qadınları zorlayıb öldürən kişi 35 il sonra edam edildi

15:10 / 24-05-2019

Ceyhun Bayramov KİV-də yayılan materialları Baş Prokurorluğa göndərdi - Görüntülərlə bağlı

14:57 / 24-05-2019

"Yunanıstan avro məkanına saxtakarlıq yolu ilə daxil olub" - Yunkerdən sərt bəyanat

14:49 / 24-05-2019

Ali məktəblərə qəbulun keçid balları aşağı salınacaq? - DİM-dən açıqlama

14:39 / 24-05-2019

Prezident rusiyalı naziri qəbul edib - Müzakirə

Ən çox oxunanlar

01:46 / 23-05-2019

“Eurovision”un nəticələrinə yenidən baxıldı, Çingiz Mustafayevin yeri dəyişdi

14:13 / 23-05-2019

Keçmiş gömrükçülər Gömrük Komitəsinin binası qarşısında etiraz aksiyası keçirəcək - Səbəb

15:42 / 22-05-2019

İsgəndər Həmidovun həbsi gündəmdə: tərəfdarları istintaqa sensasiyalı ifadələr veriblər

14:25 / 21-05-2019

Deputat: “Məmurlar Prezidentin islahat layihəsini boykot edir” - Müsahibə

09:03 / 20-05-2019

Tacikistan həbsxanasında qiyam: 29 məhbus və 3 nəzarətçi öldürüldü

16:26 / 20-05-2019

İsgəndər Həmidov ağır vəziyyətdə xaricə aparıldı

00:08 / 21-05-2019

İş adamı İlham Əliyevdən kömək istədi: “Ailəmin və yaxınlarımın həyatı təhlükədədir”

13:30 / 22-05-2019

Fuad Muradov adaşına bir bəyanatı da çox gördü

10:00 / 21-05-2019

Rusiyada saxlanılan jurnalist Fuad Abbasovu qəddarcasına döyüblər - Kimlər döydürüb?

19:59 / 21-05-2019

Türkiyə İrandan neft alışını dayandırdı - Fotolar

14:52 / 21-05-2019

Rəsmi Yerevan Rusiya XİN-ə etiraz edir: "Biz Türkiyə və Qafqaz tatarlarına qarşı mübarizə aparırıq"

13:20 / 21-05-2019

Deputat: "Təhsildə maaşın aşağı olması qəbuledilməzdir"

Vacib əməl
Tarix: 30-11-2017 12:28 | Bölmə: Mətanət ƏLİYEVA

Şirift ölçüsü:

Ötən yazımda qeyd etdiyim kimi, Məşhəd ziyarətindən qayıtmağım münasibətilə rayonda ehsan süfrəsi açdım. Qohum-qonşular məni ziyarət etmək üçün gəlmişdilər. Gələnlər toyuq, mürəbbə, qənd, çay, düyü, konfet və sair hədiyyələr gətirmişdilər. Yoxsul adamları əlavə xərcə saldığım üçün xəcalət çəkdim.

Süfrə arxasında dini söhbətlər, o cümlədən namazın vacibliyi haqqında söhbət oldu. Mən bir fikirlə razı deyiləm ki, namaz İslam dininin sütunudur. İslam dini təzə yarananda ərəblər pinti, təmbəl idilər. Ona görə də namaz məcburiyyəti qoyuldu ki, müsəlmanlar səhər obaşdan durub yuyunsunlar, dua etsinlər. Hətta belə bir deyim var ki, ruzi səhər tezdən və axşam çağı paylanır. Deyilən vaxtlarda insanlar heyvanı, toyuq-cücəni yerbəyer edir, bağ-bostanda işləyir. Ruzi paylanan vaxt evdə oturmaq olmaz. Ruzi paylanan vaxt evdə oturub seriala baxan adamın var-dövləti olmaz. İsti müsəlman ölkələrində şəhər və kəndlər su ilə təmin olunmalıdır ki, tərin-tozun içərisində olan adamlar vaxtlı-vaxtında yuyuna bilsinlər. Avropa ölkələrində insanlar səhər evdən çıxanda da, axşam evə dönəndə də duş qəbul edirlər. Kasıb müsəlmanlar belə şəraitdən məhrumdurlar.

Müsəlman ölkələrində zibil baş alıb gedir. Əksər müsəlmanlar hələ də zibili oturduqları, yaşadıqları yerə tökürlər və bu da dünya xalqlarında müsəlmanların pinti olması barədə təsəvvür yaradır, halbuki İslam dini 1300 ildir təmizliyi, zəhmətkeşliyi təbliğ edir. Din xadimləri əsasən bunları təbliğ etmək əvəzinə deyirlər ki, dində əsas şərt namaz qılmaqdır. Namaz qılan zaman ərəbcə dediyimiz sözlər dualardır. Bu duaları İslam dinini həqiqətən qəbul edən hər bir müsəlman edir, bunun üçün konkret vaxt və səcdəyə getməyə ehtiyac yoxdur. Namaz vaxtı edilən duaların qısa mənası belədir ki, Allah, Sənin böyüklüyünü tanıyıram, bəndələrinə rəhm elə, haqq yolunu azmağa qoyma və sair.

Namazda deyilən dualar Azərbaycan dilinə tərcümə edilməlidir ki, adamlar dediklərinin mənasını bilsinlər. Eləcə də kəlmeyi-şəhadət, dini məclislərdə oxunan “Həmd” surəsi Azərbaycan dilində olmalıdır.

Namaz vacib olduğu kimi, Qurban bayramında heyvan kəsib kasıblara paylamaq, ildə bir ay oruc tutmaq, fitrə və zəkat vermək də dində vacib buyrulub. Qurban mərasiminin, fitrə və zəkatın mənası ruzini başqaları ilə bölmək, orucun mənası nəfsini qorumaqdır.

İslamın yaranmasından keçən 1300 il ərzində müsəlmanlar çox dəyişiblər, inkişaf ediblər, amma bununla belə, hələ də digər dinlərə mənsub olan xalqlardan bir çox sahələrdə, o cümlədən elm sahəsində geri qalıblar. Bu da onunla bağlıdır ki, İslam dini digər dinlərdən cavandır. Mənə belə gəlir ki, artıq İslam dinində olan qadağaları və məcbuiyyətləri ləğv etmək lazımdır. İlk növbədə qadınları çarşabdan çıxarmaq lazımdır, çünki müsəlman kişilər əvvəlki kimi qadınlara vəhşi kimi baxmırlar, onların şüurları inkişaf edib.

Namazı, Məkkə ziyarətini təbliğ etmək əvəzinə rüşvətxorluğa, oğurluğa nifrəti təbliğ etmək daha vacibdir. Müsəlman ölkələrinin əksəriyyətində kraldan, prezidentdən tutmuş adi məmura qədər çoxları oğru və rüşvətxordur, bu hallar da müsəlmanların yoxsul yaşamasına səbəb olur. Ona görə də məscidlərdə hər gün rüşvətxorlara lənət oxunmalıdır. Müsəlman xalqlarının bir nömrəli bəlası rüşvətxorluq və korrusiyadır.

Mən yenə İmam Hüseynin bacısı, İmam Əlinin qızı, Məhəmməd peyğəmbərin nəvəsi xanım Zeynəbdən yazmaq istəyirəm. Müsəlman aləmində ilk dəfə Zeynəb qətlə yetirilmiş qardaşlarını lay-lay ilə, bayatı ilə “Segah” muğamı üzərində oxşayıb. Bu gün də qadınlarımız Zeynəb yolunu davam etdirirlər. Yas məclislərində qadınlar vəhydən gələn misralarla deyişirlər. Ürəkdən acı-acı ağlayan qadınlar bu misraları deyirlər:

O tayda mal mələdi,
Dili yox, lal mələdi,
Dilin düşmən başına
Dilin nə kür mələdi.

Oxşayıb ağlamaq qabiliyyəti olmayan ana ilə bağlı bunları deyirlər:

Bağçası bardı bunun,
Meyvəsi kaldı bunun.
Hərə bir kəlmə desin
Anası laldı bunun.

Məcilsi soyuq keçən mərhumun məclisində belə deyirlər:

Mən aşıq kimsəsi var,
Kimi var kimsəsi var.
Şaxseyin bərkdən vurun
Desinlər kimsəsi var.

İlk dəfə yasda dil açan qadına belə cavab verildiyini eşitmişəm:

Sənin o haya dilin,
Haya bihəya dilin.
Açılmadı şad gündə
Açıldı vaya dilin.

Yas məclislərində qadınlarımızın yaradıcılığı mühüm bir sahədir, folklorşünaslarımız bununla məşğul olsalar qeri-adi yaradıcılıq nümunələri aşkara çıxararlar. Mən özüm yas məclislərimizdə qadınların ilahi sözlər demək qabiliyyətinə heyran qalıram. Onların bir misrasının qarşısında əksər xalq şairlərimizin yazdıqları cızma-qaralardır.

Yazımın sonunda beynəlxalq siyasi vəziyyətə də toxunmaq istəyirəm. 30 ilə yaxındır Rusiya ilə ABŞ arasında gedən münaqişə Rusiyanın qələbəsi ilə başa çatmaqdadır. Bütün tarixi dövrlərdə şər qüvvələrin qarşısında dayanan Rusiya bu dəfə Suriyada şər qüvvələrin qarşısını kəsdi. Bu mübarizədə ona birbaşa kömək edən yeganə dövlət İran oldu. Qarşıdurmanın əvvəlində şərə xidmət edən Ərdoğan Türkiyəsi artıq özü qazdığı quyuya düşüb. Rusiyanın qarşıdurmadan qalib çıxması ümid verir ki, Qarabağ probleminin həlli yaxındadır. Biz Qarabağı itirməyə bilərdik, bunun üçün ABŞ-Rusiya qarşıdurmasında Rusiyanın tərəfində olmalı idik. Şəxsi maraqlar buna imkan vermədi. Rusiyanın qələbəsindən sonra dünyada, o cümlədən ölkəmizdə çox dəyişiklik olacaq. Şər qüvvələrə xidmət edən Səudiyyə Ərəbistanı, Türkiyə kimi müsəlman ölkələri cəzalarını alandan sonra müsəlman xalqlarının firavan yaşamaq dövrü başlayacaq.

Ana səhifəyə dön