Elçin Şıxlı: “Ərdoğanın B planı olmasa...”
Tarix: 21-10-2019 09:33 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Elçin Şıxlı: “Ərdoğanın B planı olmasa...”

Siyasi təhlilçi ümid edir ki, Türkiyənin terrorçulara qarşı başladığı əməliyyatdan sonra bizim də qanımız qaynayar və Qarabağda nəsə edə bilərik

Türkiyənin həyata keşirdiyi “Sülh bulağı” əməliyyatı, ABŞ prezidenti Donald Trampın türkiyəli həmkarı Ərdoğana yazdığı təhqiramiz məktub, ABŞ-ın vitse-prezidenti Pensin təcili Ankara səfəri, Ankara-Vaşinqton arasında əldə olunan 120 saatlıq razılaşma və Ərdoğanın Pitinlə görüş üçün Soçiyə nəzərdə tutulan səfəri dünya mətbuatının gündəminə çevrilib.

“Ayna-Zerkalo” qəzetinin təsisçisi, siyasi təhlilçi Elçin Şıxlı bu istiqamətlərdə Reyting.az-ın suallarına cavab verib.

- Elçin bəy, Türkiyənin şimali Suriya torpaqlarında apardığı əməliyyat dünya mətbuatının gündəm mövzusu olaraq qalır. Sizin bu əməliyyata münasibətiniz necədir?

- Açığı, istənilən müharibə yaxşı bir hadisə deyil. Müharibəyə girmək nə qədər asandırsa, bu savaşdan çıxmaq, özü də uduşlu çıxmaq bir o qədər çətindir. Amma söhbət ondan gedir ki, ABŞ, Avropa və dünya neçə illərdir ki, Suriyadakı böhranı həll etmir, məsələnin həlli üçün konkret addım atmırlar.

Hazırda Türkiyədə 4 milyona yaxın suriyalı qaçqın var. Türkiyə onları saxlayır, yedirdir və həm də milyonlarla qaçqının Avropaya axının qarşısını alır. Avropa isə bunun müqabilində Türkiyəyə dəyər vermir. Türkiyənin qarşılaşdığı terror təhlükəsinə susqunluq nümayiş etdirir. Türkiyə də daxili ictimai rəyi nəzərə alıb, həm də gerçək obyektiv səbəblərdən müharibəyə başladı, 100 kilometr ərazini nəzarəti altına aldı. Mən türk ordusuna hər zaman uğurlar qazanmağı arzu edirəm. Mövqeyimiz birmənalıdır. Əməliyyatın uğurla başa çatması isə bir qədər çətin görünür.

- Niyə?

- Diqqət edin, bu yandan Rusiyanın öz oyunu var. Ərdoğanın oktyabrın 22-də yenidən Soçiyə getməsi elə-belə məsələ deyil. Əgər Putinə lazım olsaydı özü Ankaraya gələrdi. Görünür, bu məqamda Ərdoğana nəsə lazım olduğu üçün Rusiyaya gedəcək. Bu, müəyyən qədər anlaşılandır. Çünki dünyada hamı ilə eyni vaxtda müharibə vəziyyətində olmaq arzu edilən deyil.

- Türkiyə əməliyyata başladı və demək olar ki, dünya Ankaranın üzərinə gəldi, Avropa və ABŞ faktiki olaraq YPG/PKK terror təşkilatını dəstəklədi. Sizcə, niyə?

- Bəli, bu açıq müşahidə edilirdi. Normalda Türkiyə əməliyyata başlayanda artıq bu tənqid və tələbləri rədd edəcək, təzyiqlərə dayanacaq gücdə olmalı idi. Yəni təzyiqlərin qarşısında dayanmalıdır.

Məsələnin vacib tərəfi odur ki, əməliyyata başlayan və müəyyən qədər uğurlar əldə edən Ərdoğanın B planı olmalıdır. Əgər B planı varsa, uğur olmalıdır. Hər halda mən inanıram ki, Türkiyənin əməliyyata başlamasından sonra bir neçə ssenari üzrə planlar hazırlanıb.

- Donald Trampın Türkiyə lideri Ərdoğana göndərdiyi məktubda onu təhqir etməsi necə izah oluna bilər?

- Məncə, Trampın özü də nə istədiyini bilmir. ABŞ kimi ölkənin başına peşəkar siyasətdən uzaq, bir qədər də özündənrazı biznesmen gələndə nəticəsi indiki kimi olur. Əslində Tramp məktubunda etik qaydaları pozur, bir dövlət başçısına yaraşmayan ifadələr işlədir. Amma bu, həm də onun özünü hörmətdən salır.

- Trampın hədə-qorxu məktubu Türkiyənin geri çəkilməsinə səbəb ola bilərmi?

- Mən buna inanmıram. Türkiyə qoşununu şimali Suriyaya daxil edib. Əgər ordunu oradan çıxarsalar, deməli, Türkiyə məhv oldu. Bu halda gərək Ərdoğan hakimiyyətdən getsin. Başqa yolu olmazdı. Ordu əməliyyatı müvəqqəti dayandıra və tələbini davam etdirə bilər, amma Suriyadan çıxa bilməz.

- ABŞ-ın dövlət katibi və vitse-prezidenti təcili Ankaraya gələrək danışıqlar apardı. Sizcə, belə yüksək səviyyəli səfər üçün əsaslar var idimi?

- Səbəb və ya bazarlıq Türkiyəni tam itirməməkdir. Avropa və ABŞ nə qədər Türkiyənin üzərinə getsələr də, Türkiyə NATO üzvüdür və regionda istinad nöqtəsidir. ABŞ Türkiyəni itirsə, hesab edin ki, Yaxın Şərqi itirib. İranla düşməndir, Rusiya ilə dost deyillər, ərəb ölkələri ciddi qüvvə deyil. Belə bir vəziyyətdə Türkiyəni itirmək ABŞ üçün böyük uğursuzluq olardı.

- Ancaq anlaşma imzalandı...

- Razılaşma əldə edildi. Razılaşmaya görə terrorçular Türkiyənin tələb etdiyi ərazilərdən çıxmalıdır. Əgər bu baş verməsə əməliyyatlar davam etdiriləcək. Hesab edirəm ki, razılaşma 120 saat ərzində həyata keçirilməlidir. Biz vaxt tamam olduqdan sonra qəti fikrimizi deyə bilərik.

- Suriya əməliyyatarı zamanı maraqlı bir məqam yaşandı. YPG ruslar vasitəsilə Bəşər Əsədlə anlaşdı. Eləcə də ABŞ hərbçiləri çıxdıqları bir sıra əraziləri ruslara veriblər. Sizcə, ruslar türklərlə anlaşmanı pozub?

- Ruslar heç vaxt türkün yaxşılığını istəməz. Bu tarixən belə olub. Putin də bizim bəyənib-bəyənməməyimizdən asılı olmayaraq işini bilən adamdır. Öz xeyri olmasa, heç bir addım atmayacaq və bu işdə də Türkiyənin maraqlarını güdə bilməz.

- Sizcə, son hadisələrlə Suriyanın şimalında yaradılması planlaşdırılan süni bir dövlətin qurulması üzərindən xətt çəkildimi?

- Bunu demək çətindir. Görək proseslərin sonu hansı ana qədər inkişaf edəcək. Əslində İraqın şimalında muxtar hüquqları olan bir dövlət faktiki yaradılıb. Suriyanın şimalında bunun təkrar baş verib-verməyəcəyi məncə, daha çox siyasi konyukturadan asılı məsələdir.

- Bu proses zamanı Türkiyəyə verilən dəstək nə qədər effektiv oldu?

- Türkiyəyə kimlərin dəstək verməsinə mən daha çox diqqət edirdim. Açığı, Türkiyəyə dəstəyi dünyanın zəifləri verir. Bütün Avropa və ABŞ-ın əks mövqedə durması kifayət etmirmi? Dünyanı idarə edənlər bu məsələdə Türkiyənin yanında olmadı. Türkiyəyə dəstək verənlər zəif ölkələrdir.

Amma burada unudulan mühüm bir məqam var. Türklər və Türkiyə cəmiyyəti heç bir daxili anlaşma olmadan millət və dövlət məsələsində eyni mövqedən çıxış edir. Bu onların genindədir. Daxili konsensus olmasa belə, ordu harasa gedibsə, türk cəmiyyəti bunun arxasında duracaq. Çünki bu, türk millətinin qanındadır və bunu heç nə ilə dəyişmək olmaz.

Digər tərəfdən, siz 1974-cü ildə Kipr məsələsinə baxın. Kiprdə yunanlar türkləri qırırdı. Baş nazir Bülənd Ecevit Yunanıstanın NATO üzvü olmasına baxmayaraq qoşunu Kiprə saldı və türk soyqrımının qarşısını aldı. Onda da dünya buna etiraz etdi, amma nəticəsi olmadı. Türklər bu cürdür. İnşallah, belə hadisələrdən sonra bizim də qanımız qaynayar və Qarabağda nəsə edərik.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}