10:00 / 03-05-2024
Azərbaycanlı bankir ABŞ-da mülk alıb - 735 min dollara (Fotollar)
09:45 / 03-05-2024
Rus ordusu Ukraynanın daha iki vilayətinə hücuma hazırlaşır
09:39 / 03-05-2024
Bakıda bədii gimnastika üzrə Avropa Kuboku yarışı başlayıb
09:23 / 03-05-2024
Konfrans Liqası: "Fiorentina" "Brügge"ni son dəqiqə qolu ilə "yıxıb"
09:11 / 03-05-2024
BRİKS ölkələri dollara alternativ axtarır
09:01 / 03-05-2024
Hikmət Hacıyev: “YUNESKO bir adamın əlində alətə çevrilməməlidir"
08:33 / 03-05-2024
Günəşdəki partlayış Yerdə maqnit qasırğası yaradıb
08:25 / 03-05-2024
Çində yolun uçması fəlakətə səbəb olub
08:22 / 03-05-2024
Praqa fərari qaçqınlardan məmnun deyil
08:17 / 03-05-2024
Konqresmen: “ABŞ Moskva ilə danışıqlara inad göstərməlidir”
08:08 / 03-05-2024
Qəzzada daha 9 dinc sakin yaralanıb
00:05 / 03-05-2024
Avropa Komissiyasının rəsmisi Bakıda Hikmət Hacıyevlə görüşüb
23:58 / 02-05-2024
İsveç XİN: "Xarici agentlər" haqqında qanunun qəbulu Gürcüstanın Aİ-ə üzv olmasına əngəl törədəcək
22:02 / 02-05-2024
İcra başçısından mikrafonla danışmağı tələb edən şəxs cəzalandırılıb
20:15 / 02-05-2024
Yeni qarşıdurma: Belarusla sərhəddə Polşa əsgərləri hücuma məruz qalır
20:06 / 02-05-2024
Ayda 4G şəbəkəsi yaradacaqlar
18:59 / 02-05-2024
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyində yeni təyinat olub
18:22 / 02-05-2024
Ukraynanın 593 təyyarəsi, 270 helikopteri vurulub
18:15 / 02-05-2024
Ukrayna ordusu döyüş aparmadan geri çəkilib
18:01 / 02-05-2024
Taciklərin ardınca özbək və qırğızların da Rusiyaya girişi əngəllənir
17:50 / 02-05-2024
Ceyhun Bayramov Rusiya xüsusi nümayəndəsi ilə görüşüb
17:46 / 02-05-2024
Britaniya özünü hava hücumundan qoruya bilməyəcək
17:27 / 02-05-2024
Qırğızıstanda dondurma maşını 29 uşağı vurub
17:22 / 02-05-2024
Nüvə tədqiqatlarının azərbaycanlı rəhbəri
17:16 / 02-05-2024
Federasiya baş məşqçi ilə bağlı qərar verib
17:12 / 02-05-2024
İkinci şübhəli ölüm: “Boeing” təyyarəsinin qüsurları ilə bağlı ifadə verənlər gözlənilmədən həyatını itirir
17:06 / 02-05-2024
Nazirlik professordan icarəyə yer götürüb
16:57 / 02-05-2024
Əfv Komissiyasının iclası təxirə salınıb - Yenilənib
16:55 / 02-05-2024
Almaniyadan sonra Budapeştdə də ukraynalı öldürülüb
16:49 / 02-05-2024
Hücumdan sonra ilk peyk görüntüləri yayılıb - Fotolar
14:17 / 29-04-2024
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib) - Foto
18:00 / 28-04-2024
"Qəbələ" Azərbaycan Premyer Liqasını tərk edib
18:14 / 28-04-2024
"Boinq" kosmosa uçacaq - Fotolar
15:02 / 28-04-2024
Bu gün magistraturalara qəbul imtahanı olub - Yenilənib
15:43 / 30-04-2024
Laçın şəhərinə növbəti köç karvanı yola salınıb - (Yenilənib)
16:48 / 01-05-2024
Prokurorluq əməliyyat keçirib, vəzifəli şəxslər cinayət başında saxlanılıb - (Yenilənib)
14:28 / 29-04-2024
DİM imtahanların vaxtını dəyişib
17:52 / 28-04-2024
Türkiyə səmasında insanabənzər cismlər peyda olub
12:15 / 29-04-2024
Nazim Bəydəmirlinin məhkəməsi başlayıb
19:27 / 30-04-2024
Şair Elçin Mirzəbəyli ilə görüş keçirilib - Fotolar
09:41 / 29-04-2024
İki gimnastımız beş medal qazanıb
Politoloq: “Zəngəzur dəhlizində Rusiyanın da marağı var” - Müsahibə
Tarix: 09-01-2021 17:58 | Bölmə: Müsahibə
Oqtay Qasımov: “Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya birmənalı olaraq Mehri dəhlizinin açılmasında maraqlıdır”
Son günlər Türkiyədən Azərbaycana hərbi təyyarələrin tez-tez uçuşu cəmiyyətdə müxtəlif cür yozulur. Bəzi mətbu orqanlar, xüsusən də xarici KİV-lər iddia edirlər ki, Türkiyə Azərbaycanda hərbi baza yaradır. Sonradan Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi hərbi baza yaradılması ilə bağlı iddiaları təkzib etsə də, müntəzəm uçuşlar Azərbaycan cəmiyyətində böyük marağa səbəb olub.
Eks-prezident Əbülfəz Elçibəyin köməkçisi işləmiş politoloq Oqtay Qasımov Reyting.az-a müsahibəsində Türkiyənin Azərbaycanda hərbi varlığı üçün legitim əsasların olduğunu xatırladaraq Azərbaycana gələn Türkiyə hərbçilərindən də söz açıb:
- Bəli, belə məlumatlar xüsusilə sosial şəbəkələrdə, bəzi xəbər portallarında yayılıb. Hətta bəziləri daha irəli gedərək fotolar da paylaşır. Bəzi türk mənbələri isə bunu təsdiqləyir.
Amma nəzərə almalıyıq ki, xüsusi və əlahiddə hadisə baş vermir. Əvvəla, Azərbaycan və Türkiyə arasında hərbi əməkdaşlıq haqqında müqavilə var. Bu müqavilə əsasında hər iki ölkənin silahlı qüvvələri ildə bir neçə dəfə birgə təlimlər keçir, fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirirlər.
Ötən ilin avqust ayında da iki ölkə arasında geniş miqyaslı hərbi təlimlər keçirilib. Ondan sonrakı dövrdə - Vətən müharibəsində Türkiyənin mövqeyi birmənalı olub. Bu fikirləri Türkiyənin Azərbaycanda hərbi varlığı üçün legitim əsasların olduğunu xatırlatmaq üçün qeyd etdim.
Digər tərəfdən, 10 noyabr anlaşmasına görə, Dağlıq Qarabağ ərazisində sülhməramlı prosesə Nəzarət və Müşahidə Mərkəzi yaradılır. Burada bərabər əsaslarla rus və türk hərbçiləri iştirak edəcək.
2020-ci ilin 31 dekabrında Türkiyənin Milli müdafiə naziri Hulusi Akarın rəhbərliyi ilə böyük bir hərbi heyət Azərbaycanda olub, dövlət başçısı və bizim ordu rəhbərliyi ilə görüşlər keçirib, müzakirələr aparıblar. Bundan əvvəlki dövrdə isə Türkiyə prezidenti Ərdoğan başda olmaqla rəsmi şəxslər Türkiyənin münaqişə bölgəsində bütün varlığı ilə iştirak edəcəyini bildirib. Hətta Hulusi Akarın fikri bu məsələdə daha konkret oldu. Bildirdi ki, Türkiyə münaqişə ilə bağlı məsələnin kökündədir, həm sahədə, həm də masada olacaq.
Təxminən bir ay əvvəl Xocavənd (Hadrut) rayonu ərazisində erməni təxribatçılarının müəyyən hərəkətləri oldu, Azərbaycan Ordusu və təhlükəsizlik qüvvələri buna qarşı əməliyyat keçirərək xeyli sayda təxribatçını zərərləşdirdi və əsir götürdü. O zaman Hulisi Akar daha sərt mövqe nümayiş etdirdi. Dedi ki, Azərbaycanın təhlükəsizlik məsələlərində Türkiyənin məsuliyyəti olduğundan bu məsələlər cavabsız qalmayacaq. Bu, əslində o deməkdir ki, iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın səviyyəsi getdikcə yüksəlir və mən inanıram ki, bu, Azərbaycan cəmiyyətinin mütləq əksəriyyətinin istəyidir. Buna uyğun olaraq türk hərbçiləri Azərbaycana gəlməyə başlayıb. Onların bura gəlişi stabilləşdirici faktordur. Eyni zamanda həm üçtərəfli bəyanatın, həm də parad zamanı elan olunan əməkdaşlıq formatının işləməsi üçün çox vacib elementdir. Odur ki, belə fəaliyyət normal qarşılanmalıdır. Düşünürəm ki, müşahidə məntəqəsində 36 türk hərbçinin fəaliyyəti ilə bu iş yekunlaşmamalıdır.
- Niyə?
- Çünki Qarabağ ərazisindəki bizim nəzarətimizdən kənar hissədə çoxsaylı erməni hərbi birləşməsi, eləcədə özünü qondarma “DQR ordusu” adlandıran terrorçu qruplaşmalar mövcuddur. Hansı ki onların tərkisilah prosesi həyata keçirilməlidir. Artıq bu iş ciddiyyət qazanır və anlaşmanın əsas şərtlərindən biri də budur. Düşünürəm ki, hazırda rəsmi səviyyədə təsdiqlənməsə də, mətbuatın yaydığı kimi, əgər Moskvada Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli görüşü reallaşacaqsa, yəqin ki, ilk müzakirə ediləcək məsələ bu olacaq.
- Türkiyədən gələn hərbi təyyarələrdə hərbi personallar varsa, onların birbaşa cəbhə bölgəsində yerləşdirilməsi mümkündürmü?
- Bu məlumatlar hələlik rəsmi təsdiqini tapmır, amma mən bunu mümkün sayıram. Azərbaycan və Türkiyə əlaqələri, hərbi əməkdaşlıq haqqında müqavilə bu addımın atılmasına imkan verir. Eləcədə sərhəd bölgələrində Türkiyə hərbçilərinin olmasının önəmi var. Mən təklif edirəm ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında hərbi ittifaq qurulsun və Türkiyənin hərbi bazalarından biri Qubadlıda yerləşdirilsin.
Düşünürəm ki, bu, çox doğru addım olardı. Həm Qubadlı rayonu yerləşdiyi ərazi baxımdan strateji nöqtədir, həm də bu ərazi keçmiş dövrdə SSRİ-nin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin hərbi bazalarından biri olub. Məncə, Qubadlıda belə bir bazanın yaradılması həm Ermənistanla dövlət sərhədinə, həm İrana yaxınlıq baxımından, həm də Qarabağın bizim nəzarətimizdə olmayan ərazilərə, konkret olaraq Laçın dəhlizinə yaxınlıq baxımından məsləhətdir. Odur ki, bunlar mümkün variantlardır. Açığı, Türkiyə rəsmilərinin açıqlamalarından belə anlayıram ki, türk hərbçilər həm Ağdamda, həm Füzulidə, həm də digər işğaldan azad olunan ərazilərdə yerləşə bilər. Şəxsən mən bunu çox arzulayıram və inanıram ki, Azərbaycan cəmiyyətinin böyük əksəriyyəti də məhz bu cür düşünür və bunu arzu edir.
- Prezident İlham Əliyev 2020-ci ilin yekunlarına dair keçirdiyi toplantıda bir sıra məqamlara diqqət çəkdi. Prezidentin çıxışından belə anlaşıldı ki, real vəziyyətə, qış mövsümünə görə, sülhməramlıların orada humanitar fəaliyyətinə rəsmi Bakı razılıq verib, amma onlar da əndazəni aşmamalıdır. Siz bu açıqlamaları necə qiymətləndirirsiniz?
- Əhəmiyyətli açıqlama idi. Bizim hamımızın içində münaqişə bölgəsində yerləşən sülhməramlı qüvvələrin öz missiyalarından kənar işlərlə məşğul olmasına dair sual yaranmışdı. Hansı ki, bunun sülhməramlı missiyanın fəaliyyət istiqamətlərinə qətiyyən aidiyyəti yoxdur. Prezidentin bu açıqlaması ilə cəmiyyətə mesaj verildi ki, biz, bu məsələləri diqqətdə saxlayırıq, bəzi hallarda müəyyən səbəblərdən bunun üzərindən sükutla keçirik.
Amma prezident həm də o mesajı verdi ki, sülhməramlı qüvvələr Azərbaycanın razılığı olmadan və bizim razılıq vermədiyimiz heç bir funksiyanı həyata keçirə bilməz və Azərbaycan bunu qəbul etməyəcək.
Əslində bu, çox önəmli açıqlama idi. Düşünürəm ki, görüşlərin birində Azərbaycan və Rusiya arasında müzakirə edilən əsas məsələlərdən biri də bu olacaq. Çünki Rusiya tərəfi də rus sülhməramlılara Azərbaycan cəmiyyətində inam və etimadın yaranmasında maraqlı olmalıdır. Əks təqdirdə bu, onların özü üçün də müsbət heç nə vəd etmir. Bu mənada düşünürəm ki, prezidentin açıqlaması olduqca əhəmiyyətli idi. Bu, həm də cəmiyyətdə yaranan narahatlıqları azaltdı.
- Son dövrlər rus mətbuatında anti-Türkiyə, elə Türkiyə KİV-lərində də Rusiyanı tənqid edən hallara rast gəlinir. Necə düşünürsünüz, bu, mətbuatın məsələyə müstəqil yanaşmasından doğur, yoxsa “arxa səhnədə” hansısa oyunlar gedir?
- Hər iki məqam nəzərə alınmalıdır. Türkiyədə mətbuat sərbəstdir, demokratik cəmiyyət var, azad fikri söyləmək problem deyil. Bu tipli məsələlərlə bağlı çıxış edənlərin əksəriyyəti peşəkar mütəxəssislərdir. Digər tərəfdən, təbii ki, türk cəmiyyəti və rəsmi dairələri Rusiyanın Qarabağdakı fəaliyyətini diqqətlə izləyir. Orada sülhməramlı missiyanın bəzi davranışları sözsüz ki, Türkiyədə də suallar və narahatlıqlar yaradır. Bu baxımdan baş verənlər təsadüfi deyil. Mesajlar verilir ki, sizin Qarabağdakı fəaliyyətiniz diqqətlə izlənilir, qeyd edilir və özbaşınalığa imkan verilməyəcək. Yəni tərəflər üzərlərinə hansı öhdəliklər götürübsə, fəaliyyət də o istiqamətdə qurulmalıdır. Kənar fəaliyyətə imkan verilməyəcəyinə işarə edilir.
Rusiya mətbuatında anti-Azərbaycan və anti-Türkiyə isterikası azalsa da, səngiməyib. Bu, həm də ona cavab sayıla bilər.
- Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan elan edir ki, 10 noyabr sazişində “Mehri dəhlizi” ifadəsi yoxdur. O, əlavə edir ki, Azərbaycanla Naxçıvan arasında kommunikasiyanın açılması daha çox bəyanatın 8-ci maddəsindəki əsirlərin, itkin düşənlərin və cəsədlərin mübadiləsinin effektivliyindən asılı olacaq. Sizcə rəsmi Yerevan nəyi nəzərdə tutur və niyə bu dəhlizlə bağlı öhdəlikdən yayınmağa çalışır?
- Əvvəla, Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya birmənalı olaraq Mehri dəhlizinin açılmasında maraqlıdır.
Azərbaycanın marağı odur ki, bizim ölkənin əsas hissəsini Naxçıvanla birləşdirəcək dəhliz yaransın, eləcədə Azərbaycanın Türkiyə ilə faktiki quru sərhədi əldə edilsin, Türkiyəyə yol qısalsın.
Türkiyə üçün bu dəhliz ona görə maraqlıdır ki, həm Azərbaycanla, həm də Azərbaycan üzərindən Orta Asiya ilə əlaqələri sürətlənir, yol qısalır. Xüsusilə ticarət baxımından yükdaşımaların həm sürəti, həm də həcmi artmış olur.
Rusiyanın da Zəngəzur dəhlizində marağı var. Rusiya Qarabağda yerləşəndən sonra bölgədə sabitliyin olmasında maraqlıdır. Rusiya zamanında İranla anlaşaraq İrana məxsus bəzi körfəz limanlarında imtiyaz əldə edib və ora daşınmaların ən qısa yolu Culfa üzərindədir. Elə sovet dövründə də İrana daşımalar əsasən dəmiryolu vasitəsilə Culfa üzərindən həyata keçirilirdi. Yəni Rusiyanın marağına görə, həm Ermənistana yüklərin daşınması üçün bu yol açılmalı, Gümrüdəki hərbi bazasının təchizatı yaxşılaşmalı, həm də İrana daşımalar və İran üzərindən Ərəbistan yarımadası ölkələrinə, eləcədə Hindistan, Pakistan kimi ölkələrlə əlaqələr qurulmalıdır.
Ermənistana gəldikdə, orada hakimiyyət başında olan Paşinyan bu dəhlizin əhəmiyyətini anlayır və bununla bağlı erməni cəmiyyətinə mesajlar verir. Xüsusilə, o, Yeni il bayramı müraciətində bu məsələyə toxunanda maraqlı bir fikir işlətdi. Dedi ki, necə ola bilər, biz buradan qatara əyləşib Moskva və ya Tehrana gedək, yüklərimizi daşıyaq, amma Azərbaycan tərəfi bundan istifadə edə bilməsin?
Bu da onu göstərir ki, Yerevan bu dəhlizin əhəmiyyətini anlayır. Sadəcə, erməni cəmiyyətində mövcud olan əhval-ruhiyyəni nəzərə alaraq “Mehri” adının keçməməsi üçün manevrlər etmək istəyir.
Amma hətta uşağa da məlumdur ki, Azərbaycanın qərb hissəsini Naxçıvanla birləşdirəcək bircə yol ola bilər və bu da Mehri üzərindəndir. Hansı ki sovet vaxtı orada dəmiryolu və avtomobil xətti mövcud olub. Başqa bir ərazidən Naxçıvanı Azərbaycanla bağlamaq imkanı yoxdur. Odur ki, Paşinyanın açıqlamalarını erməni cəmiyyətini sakitləşdirmək və manevr kimi qiymətləndirmək olar.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 09-01-2021 17:58 | Bölmə: Müsahibə
Oqtay Qasımov: “Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya birmənalı olaraq Mehri dəhlizinin açılmasında maraqlıdır”
Son günlər Türkiyədən Azərbaycana hərbi təyyarələrin tez-tez uçuşu cəmiyyətdə müxtəlif cür yozulur. Bəzi mətbu orqanlar, xüsusən də xarici KİV-lər iddia edirlər ki, Türkiyə Azərbaycanda hərbi baza yaradır. Sonradan Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi hərbi baza yaradılması ilə bağlı iddiaları təkzib etsə də, müntəzəm uçuşlar Azərbaycan cəmiyyətində böyük marağa səbəb olub.
Eks-prezident Əbülfəz Elçibəyin köməkçisi işləmiş politoloq Oqtay Qasımov Reyting.az-a müsahibəsində Türkiyənin Azərbaycanda hərbi varlığı üçün legitim əsasların olduğunu xatırladaraq Azərbaycana gələn Türkiyə hərbçilərindən də söz açıb:
- Bəli, belə məlumatlar xüsusilə sosial şəbəkələrdə, bəzi xəbər portallarında yayılıb. Hətta bəziləri daha irəli gedərək fotolar da paylaşır. Bəzi türk mənbələri isə bunu təsdiqləyir.
Amma nəzərə almalıyıq ki, xüsusi və əlahiddə hadisə baş vermir. Əvvəla, Azərbaycan və Türkiyə arasında hərbi əməkdaşlıq haqqında müqavilə var. Bu müqavilə əsasında hər iki ölkənin silahlı qüvvələri ildə bir neçə dəfə birgə təlimlər keçir, fəaliyyət istiqamətlərini müəyyənləşdirirlər.
Ötən ilin avqust ayında da iki ölkə arasında geniş miqyaslı hərbi təlimlər keçirilib. Ondan sonrakı dövrdə - Vətən müharibəsində Türkiyənin mövqeyi birmənalı olub. Bu fikirləri Türkiyənin Azərbaycanda hərbi varlığı üçün legitim əsasların olduğunu xatırlatmaq üçün qeyd etdim.
Digər tərəfdən, 10 noyabr anlaşmasına görə, Dağlıq Qarabağ ərazisində sülhməramlı prosesə Nəzarət və Müşahidə Mərkəzi yaradılır. Burada bərabər əsaslarla rus və türk hərbçiləri iştirak edəcək.
2020-ci ilin 31 dekabrında Türkiyənin Milli müdafiə naziri Hulusi Akarın rəhbərliyi ilə böyük bir hərbi heyət Azərbaycanda olub, dövlət başçısı və bizim ordu rəhbərliyi ilə görüşlər keçirib, müzakirələr aparıblar. Bundan əvvəlki dövrdə isə Türkiyə prezidenti Ərdoğan başda olmaqla rəsmi şəxslər Türkiyənin münaqişə bölgəsində bütün varlığı ilə iştirak edəcəyini bildirib. Hətta Hulusi Akarın fikri bu məsələdə daha konkret oldu. Bildirdi ki, Türkiyə münaqişə ilə bağlı məsələnin kökündədir, həm sahədə, həm də masada olacaq.
Təxminən bir ay əvvəl Xocavənd (Hadrut) rayonu ərazisində erməni təxribatçılarının müəyyən hərəkətləri oldu, Azərbaycan Ordusu və təhlükəsizlik qüvvələri buna qarşı əməliyyat keçirərək xeyli sayda təxribatçını zərərləşdirdi və əsir götürdü. O zaman Hulisi Akar daha sərt mövqe nümayiş etdirdi. Dedi ki, Azərbaycanın təhlükəsizlik məsələlərində Türkiyənin məsuliyyəti olduğundan bu məsələlər cavabsız qalmayacaq. Bu, əslində o deməkdir ki, iki ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın səviyyəsi getdikcə yüksəlir və mən inanıram ki, bu, Azərbaycan cəmiyyətinin mütləq əksəriyyətinin istəyidir. Buna uyğun olaraq türk hərbçiləri Azərbaycana gəlməyə başlayıb. Onların bura gəlişi stabilləşdirici faktordur. Eyni zamanda həm üçtərəfli bəyanatın, həm də parad zamanı elan olunan əməkdaşlıq formatının işləməsi üçün çox vacib elementdir. Odur ki, belə fəaliyyət normal qarşılanmalıdır. Düşünürəm ki, müşahidə məntəqəsində 36 türk hərbçinin fəaliyyəti ilə bu iş yekunlaşmamalıdır.
- Niyə?
- Çünki Qarabağ ərazisindəki bizim nəzarətimizdən kənar hissədə çoxsaylı erməni hərbi birləşməsi, eləcədə özünü qondarma “DQR ordusu” adlandıran terrorçu qruplaşmalar mövcuddur. Hansı ki onların tərkisilah prosesi həyata keçirilməlidir. Artıq bu iş ciddiyyət qazanır və anlaşmanın əsas şərtlərindən biri də budur. Düşünürəm ki, hazırda rəsmi səviyyədə təsdiqlənməsə də, mətbuatın yaydığı kimi, əgər Moskvada Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin üçtərəfli görüşü reallaşacaqsa, yəqin ki, ilk müzakirə ediləcək məsələ bu olacaq.
- Türkiyədən gələn hərbi təyyarələrdə hərbi personallar varsa, onların birbaşa cəbhə bölgəsində yerləşdirilməsi mümkündürmü?
- Bu məlumatlar hələlik rəsmi təsdiqini tapmır, amma mən bunu mümkün sayıram. Azərbaycan və Türkiyə əlaqələri, hərbi əməkdaşlıq haqqında müqavilə bu addımın atılmasına imkan verir. Eləcədə sərhəd bölgələrində Türkiyə hərbçilərinin olmasının önəmi var. Mən təklif edirəm ki, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında hərbi ittifaq qurulsun və Türkiyənin hərbi bazalarından biri Qubadlıda yerləşdirilsin.
Düşünürəm ki, bu, çox doğru addım olardı. Həm Qubadlı rayonu yerləşdiyi ərazi baxımdan strateji nöqtədir, həm də bu ərazi keçmiş dövrdə SSRİ-nin hava hücumundan müdafiə qüvvələrinin hərbi bazalarından biri olub. Məncə, Qubadlıda belə bir bazanın yaradılması həm Ermənistanla dövlət sərhədinə, həm İrana yaxınlıq baxımından, həm də Qarabağın bizim nəzarətimizdə olmayan ərazilərə, konkret olaraq Laçın dəhlizinə yaxınlıq baxımından məsləhətdir. Odur ki, bunlar mümkün variantlardır. Açığı, Türkiyə rəsmilərinin açıqlamalarından belə anlayıram ki, türk hərbçilər həm Ağdamda, həm Füzulidə, həm də digər işğaldan azad olunan ərazilərdə yerləşə bilər. Şəxsən mən bunu çox arzulayıram və inanıram ki, Azərbaycan cəmiyyətinin böyük əksəriyyəti də məhz bu cür düşünür və bunu arzu edir.
- Prezident İlham Əliyev 2020-ci ilin yekunlarına dair keçirdiyi toplantıda bir sıra məqamlara diqqət çəkdi. Prezidentin çıxışından belə anlaşıldı ki, real vəziyyətə, qış mövsümünə görə, sülhməramlıların orada humanitar fəaliyyətinə rəsmi Bakı razılıq verib, amma onlar da əndazəni aşmamalıdır. Siz bu açıqlamaları necə qiymətləndirirsiniz?
- Əhəmiyyətli açıqlama idi. Bizim hamımızın içində münaqişə bölgəsində yerləşən sülhməramlı qüvvələrin öz missiyalarından kənar işlərlə məşğul olmasına dair sual yaranmışdı. Hansı ki, bunun sülhməramlı missiyanın fəaliyyət istiqamətlərinə qətiyyən aidiyyəti yoxdur. Prezidentin bu açıqlaması ilə cəmiyyətə mesaj verildi ki, biz, bu məsələləri diqqətdə saxlayırıq, bəzi hallarda müəyyən səbəblərdən bunun üzərindən sükutla keçirik.
Amma prezident həm də o mesajı verdi ki, sülhməramlı qüvvələr Azərbaycanın razılığı olmadan və bizim razılıq vermədiyimiz heç bir funksiyanı həyata keçirə bilməz və Azərbaycan bunu qəbul etməyəcək.
Əslində bu, çox önəmli açıqlama idi. Düşünürəm ki, görüşlərin birində Azərbaycan və Rusiya arasında müzakirə edilən əsas məsələlərdən biri də bu olacaq. Çünki Rusiya tərəfi də rus sülhməramlılara Azərbaycan cəmiyyətində inam və etimadın yaranmasında maraqlı olmalıdır. Əks təqdirdə bu, onların özü üçün də müsbət heç nə vəd etmir. Bu mənada düşünürəm ki, prezidentin açıqlaması olduqca əhəmiyyətli idi. Bu, həm də cəmiyyətdə yaranan narahatlıqları azaltdı.
- Son dövrlər rus mətbuatında anti-Türkiyə, elə Türkiyə KİV-lərində də Rusiyanı tənqid edən hallara rast gəlinir. Necə düşünürsünüz, bu, mətbuatın məsələyə müstəqil yanaşmasından doğur, yoxsa “arxa səhnədə” hansısa oyunlar gedir?
- Hər iki məqam nəzərə alınmalıdır. Türkiyədə mətbuat sərbəstdir, demokratik cəmiyyət var, azad fikri söyləmək problem deyil. Bu tipli məsələlərlə bağlı çıxış edənlərin əksəriyyəti peşəkar mütəxəssislərdir. Digər tərəfdən, təbii ki, türk cəmiyyəti və rəsmi dairələri Rusiyanın Qarabağdakı fəaliyyətini diqqətlə izləyir. Orada sülhməramlı missiyanın bəzi davranışları sözsüz ki, Türkiyədə də suallar və narahatlıqlar yaradır. Bu baxımdan baş verənlər təsadüfi deyil. Mesajlar verilir ki, sizin Qarabağdakı fəaliyyətiniz diqqətlə izlənilir, qeyd edilir və özbaşınalığa imkan verilməyəcək. Yəni tərəflər üzərlərinə hansı öhdəliklər götürübsə, fəaliyyət də o istiqamətdə qurulmalıdır. Kənar fəaliyyətə imkan verilməyəcəyinə işarə edilir.
Rusiya mətbuatında anti-Azərbaycan və anti-Türkiyə isterikası azalsa da, səngiməyib. Bu, həm də ona cavab sayıla bilər.
- Ermənistan Baş naziri Nikol Paşinyan elan edir ki, 10 noyabr sazişində “Mehri dəhlizi” ifadəsi yoxdur. O, əlavə edir ki, Azərbaycanla Naxçıvan arasında kommunikasiyanın açılması daha çox bəyanatın 8-ci maddəsindəki əsirlərin, itkin düşənlərin və cəsədlərin mübadiləsinin effektivliyindən asılı olacaq. Sizcə rəsmi Yerevan nəyi nəzərdə tutur və niyə bu dəhlizlə bağlı öhdəlikdən yayınmağa çalışır?
- Əvvəla, Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya birmənalı olaraq Mehri dəhlizinin açılmasında maraqlıdır.
Azərbaycanın marağı odur ki, bizim ölkənin əsas hissəsini Naxçıvanla birləşdirəcək dəhliz yaransın, eləcədə Azərbaycanın Türkiyə ilə faktiki quru sərhədi əldə edilsin, Türkiyəyə yol qısalsın.
Türkiyə üçün bu dəhliz ona görə maraqlıdır ki, həm Azərbaycanla, həm də Azərbaycan üzərindən Orta Asiya ilə əlaqələri sürətlənir, yol qısalır. Xüsusilə ticarət baxımından yükdaşımaların həm sürəti, həm də həcmi artmış olur.
Rusiyanın da Zəngəzur dəhlizində marağı var. Rusiya Qarabağda yerləşəndən sonra bölgədə sabitliyin olmasında maraqlıdır. Rusiya zamanında İranla anlaşaraq İrana məxsus bəzi körfəz limanlarında imtiyaz əldə edib və ora daşınmaların ən qısa yolu Culfa üzərindədir. Elə sovet dövründə də İrana daşımalar əsasən dəmiryolu vasitəsilə Culfa üzərindən həyata keçirilirdi. Yəni Rusiyanın marağına görə, həm Ermənistana yüklərin daşınması üçün bu yol açılmalı, Gümrüdəki hərbi bazasının təchizatı yaxşılaşmalı, həm də İrana daşımalar və İran üzərindən Ərəbistan yarımadası ölkələrinə, eləcədə Hindistan, Pakistan kimi ölkələrlə əlaqələr qurulmalıdır.
Ermənistana gəldikdə, orada hakimiyyət başında olan Paşinyan bu dəhlizin əhəmiyyətini anlayır və bununla bağlı erməni cəmiyyətinə mesajlar verir. Xüsusilə, o, Yeni il bayramı müraciətində bu məsələyə toxunanda maraqlı bir fikir işlətdi. Dedi ki, necə ola bilər, biz buradan qatara əyləşib Moskva və ya Tehrana gedək, yüklərimizi daşıyaq, amma Azərbaycan tərəfi bundan istifadə edə bilməsin?
Bu da onu göstərir ki, Yerevan bu dəhlizin əhəmiyyətini anlayır. Sadəcə, erməni cəmiyyətində mövcud olan əhval-ruhiyyəni nəzərə alaraq “Mehri” adının keçməməsi üçün manevrlər etmək istəyir.
Amma hətta uşağa da məlumdur ki, Azərbaycanın qərb hissəsini Naxçıvanla birləşdirəcək bircə yol ola bilər və bu da Mehri üzərindəndir. Hansı ki sovet vaxtı orada dəmiryolu və avtomobil xətti mövcud olub. Başqa bir ərazidən Naxçıvanı Azərbaycanla bağlamaq imkanı yoxdur. Odur ki, Paşinyanın açıqlamalarını erməni cəmiyyətini sakitləşdirmək və manevr kimi qiymətləndirmək olar.
Reyting.az
Bölməyə aid digər xəbərlər
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
9-10-2022, 14:22
Sülhəddin Əkbər: “İran yalnız Zəngəzur dəhlizinin açılacağından qorxmur” - Müsahibə
29-09-2022, 20:29
Elxan Qarayev: “Rusiyada hərbi səfərbərliyə cəlb olunan azərbaycanlılar kontrakt tələb etməlidir” - Müsahibə
21-09-2022, 14:06
Sərdar Cəlaloğlu: “Hər dəqiqə Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi başlaya bilər” - Müsahibə
3-07-2022, 13:50
Deputat: “Məmur sahibkarlığından qaynaqlanan inhisarçılıq əhaliyə böyük ziyan vurur” - Müsahibə
6-06-2022, 13:50
Politoloq: “Rusiyada etirazlar artacaq” - Müsahibə
27-05-2022, 13:03
Keçmiş səfir: “Zaman Ukraynanın dostu, Kremlin düşmənidir” - Müsahibə
26-05-2022, 20:43
Hərbi ekspert: “Rusiya texnokratları müharibəni uduzduqlarını başa düşürlər” - Müsahibə
25-05-2022, 16:16
Deputat: “Qərb Ukraynanı güzəştə məcbur edəcək” - Müsahibə
Milli Qəhrəman Pəhlivan Fərzəliyevin oğlu deyir ki, 44 günlük savaşda iştirak etmək arzusu həyata keçməsə də, döyüşlərin şiddətli vaxtında atasının şəhid olduğu Xəzəz dağını ziyarət edə bilib
Şair deyir ki, nə tənqidçiləri qınayır, nə də pul verib onlara tənqid adı altında tərif yazdıranları
Əks-kəşfiyyat xidmətinin sabiq rəhbəri deyir ki, hava hücumu reallaşarsa, itkilər böyük ola bilər
Eyni tamaşada həm Dövşanı, həm də Tülkünü səsləndirən Aygül Ağayeva deyir ki, kuklaçı olmaq çox çətindir
Məhəmməd Şahməmmədli “Apatiya”nı şedevr hesab etmir və filmdə səhvlərin olduğunu deyir
