23:11 / 18-03-2024
Ukrayna ordusu geri çəkilir
Yaqub Məmmədov: “Ermənistandakı seçkilərdən çox şey asılıdır” - Müsahibə
Tarix: 25-05-2021 10:04 | Bölmə: Müsahibə
Yaqub Məmmədov: “Ermənistandakı seçkilərdən çox şey asılıdır”

Parlamentin sabiq sədri: “Paşinyan hakimiyyətdə qalmasa və radikallar hakimiyyəti götürsə, zənnimcə, gərginlik davam edə və bir qədər də kəskinləşə bilər. Ancaq onların nə etməsindən asılı olmayaraq, bu, Ter-Petrosyanın dediyi kimi, erməni xalqının ziddinədir”

Hazırda Azərbaycan və Ermənistan arasında dövlət sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsi prosesi gedir. Ermənistan tərəfi buna mane olmağa çalışsa da, delimitasiya və demokrasiya prosesi qaçılmazdır və Azərbaycanın sərhədboyu ərazilərinin işğal altında saxlanmasına son qoyulacaq.

Azərbaycan parlamentinin sabiq sədri, professor Yaqub Məmmədov Reyting.az-a müsahibəsində həm Azərbaycan-Ermənistan sərhəddində baş verənlərdən, həm də yeni üçtərəfli sazişin bağlanacağı barədə iddialardan danışıb:

- Sözsüz ki, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi gerçək olacaq.

Hazırda iddialar var ki, üçtərəfli saziş imzalana bilər. Məncə, bu sazişin imzalanmasını, sazişdə hansı məqamların olmasını gözləmək lazımdır.

Hələlik Ermənistanda seçki prosesidir və orada müxtəlif yanaşmalar irəli sürülür. Qənaətimcə, Ermənistanda seçkilər başa çatdıqdan sonra bir sıra məsələlər aydınlaşacaq və bəlli olacaq ki, istiqamət hara gedir. Görək hakimiyyətə hansı qüvvələr gələcək, onlar bu müqaviləyə necə reaksiya verəcəklər. Odur ki, erməni mətbuatında yazılanları, deyilənləri izləmək olar, amma bir qədər də gözləmək lazım gəlir. Mənə elə gəlir ki, indi proqnoz vermək bir qədər çətindir.

- Levon Ter-Petrosyan dünən xüsusi məqalə ilə çıxış edib. Sabiq prezident bildirib ki, Ermənistan vaxtında güzəştlərə gedərək “ləyaqətli” saziş imzalamaqdan qaçıb və nəticədə ağır məğlubiyyətlə üzləşməli olub. Birinci prezident hesab edir ki, erməni elitası son müharibədən də nəticə çıxarmayıb və bu, ölkəni yeni məyusluğa aparır...

- Levon Ter-Petrosyanın əvvəlcədən mövqeyi belə idi ki, bu münaqişə danışıqlar vasitəsi və sülh yolu ilə həll olunmalıdır. Levon müharibə tərəfdarı deyildi. Mən də onunla müzakirə aparmışam.

Ter-Petrosyan məndən sonra səhv etmirəmsə, iki dəfə rəhmətlik Heydər Əliyevlə görüşdü. Onun məsələyə dair konkret mövqeyi və baxışları var idi. Buna görə də Xankəndində olan radikallar onu hakimiyyətdən uzaqlaşdırdılar, dövlət çevrilişi ilə onu qovdular.

Bəli, Ter-Petrosyan məsələlərə daha praqmatik yanaşırdı, Azərbaycanla münasibətlərin pisləşməsinin tərəfdarı deyildi. Onun əvvəllər də yazıları olmuşdu, fikirləri aydın idi. Onunla görüşüm zamanı da mövqeyi belə idi ki, məsələni müharibə ilə həll etmək olmaz, danışıq və sülhlə yoluna qoymaq lazımdır.

- Ter-Petrosyan da iyunun 20-də keçiriləcək parlament seçkilərində iştirak edəcək. Yaxın dövr üçün Ermənistanla bağlı proqnozunuz necədir?

- Hələ Ermənistanda bir müddət söz davası gedəcək. Mətbuatda müxtəlif tipli yazılar dərc olunacaq, oradakı radikal qüvvələr öz sözlərini deyəcək, hakimiyyəti ittiham edəcəklər və s. Deyə bilmərik ki, orada seçki bitən kimi hər şey qaydasına düşəcək. Müəyyən müzakirələr gedəcək. Əsas məsələ odur ki, hakimiyyətə gələn qüvvələr daha praqmatik, daha real siyasət yeritsinlər. Bu baş verərsə, münasibətlər bərpa oluna bilər. Bu mənada seçkilərdən çox şey asılıdır.

- Yəni seçkilərin nəticəsi istiqaməti dəyişə bilər?

- Paşinyan hakimiyyətdə qalmasa və radikallar hakimiyyəti götürsə, zənnimcə, gərginlik davam edə və bir qədər də kəskinləşə bilər. Ancaq onların nə etməsindən asılı olmayaraq, bu, Ter-Petrosyanın dediyi kimi, erməni xalqının ziddinədir. Bu işin perspektivi yoxdur.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev dəfələrlə bəyan edib ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi bitib, belə bir münaqişə artıq yoxdur. Onlar heç nə əldə edə, yenidən bizimlə müharibə apara bilməzlər. Onların ordusu da qalmayıb, iqtisadi baxımdan imkanları da yoxdur ki, ordu qursunlar. Sadəcə, söz davasıdır, təxribat edə bilərlər.

- Samvel Babayan adlı ekspert erməni hökumətinə təklif edib ki, təcili peşəkar ordu qursun...

- Onlar peşəkar ordu yaratmağa çalışsınlar. Axı biz də yerimizdə saymırıq ki, lazım olanı edəcək, tədbirlər görəcəyik.

Bir daha qeyd edim ki, ermənilər müharibə variantı ilə heç nə edə bilməyəcəklər. Verdikləri bəyanatları daha çox ölkə daxilinə hesablanıb. Yəni boş şeylərdir.

Azərbaycanın dövlət başçısı çıxışlarında qəti və birmənalı şəkildə deyir ki, bizim üçün Dağlıq Qarabağ problemi yoxdur. İlham Əliyev bunu elə-belə demir... Əliyev vəziyyəti bizdən çox bilir, daha dəqiq məlumatlara malikdir və prosesi bilavasitə idarə edən şəxsdir. Ona görə də, inamlı və qəti şəkildə deyir ki, problem bitib.

- Avropa parlamentinin bir qrup deputatı Azərbaycanın terrorçu elan etdiyi şəxslərin Ermənistana qaytarılmasını, Qənimətlər parkının ləğvini istəyir. Bu kimi məsələləri nəzərdə tutan bəyanatı necə şərh edə bilərsiniz?

- Buna təbii yanaşmaq lazımdır. Bizimkilər buna reaksiya veriblər və mən də bu reaksiyalara qatılıram.

Avropa parlamenti niyə indiyə qədər qərar vermirdi? Onun qərarına baxan kimdir, nə qərar və bəyanat istəyirsə, versin. Bizim Milli Məclis və Xarici İşlər Nazirliyi onlara müvafiq cavab verib və mən bu cavabla həmrəyəm. Hesab edirəm ki, onlara o qədər də əhəmiyyət vermək lazım deyil. Çünki məsələ o səviyyədə həll edilmir. Daha doğrusu, biz məsələni həll etmişik.

- ATƏT-in Minsk qrupunun səs-sorağı gəlmir. Onlar bundan sonra prosesdə hansı formada iştirak edə bilərlər?

- Onların səsi gəlmir, ümumiyyətlə hiss olunmurlar. Bu gün real olaraq onların fəaliyyəti görünmür. Görək sonrakı mərhələdə necə olacaq.

- Deyirsinz ki, bu prosesdə əsas oyunçu Rusiya və Türkiyədir?

- Təbii. Görünür Qərb dövlətləri də bununla razıdır. Erməni diasporu əsassız hay-küy salır. Amma Qərb ölkələri tərəfindən böyük çağırışlar hiss olunmur.

- Azərbaycanın dövlət başçısı bəyan etdi ki, Ermənistanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazırıq. Bu nə zaman baş verə bilər?

- Saziş mütləq olacaq, sadəcə, geci-tezi var. Ermənistanın başqa yolu yoxdur, sülh müqaviləsi imzalamasa dövlət kimi çökəcək, sosial problemlər baş alıb gedəcək, böyük intriqa və çəkişmələr müşayiət olunacaq. Beləcə, erməni dövlətçiliyi real təhlükə ilə üzləşəcək. Onlar bunu başa düşməli və sülh müqaviləsi imzalamalıdır.

Ermənistandakı radikallar bu reallıqları yaxşı anlayırlar. Sadəcə, bu problemi onlar yaradıblar, bəhrəsini görüblər və indi də bunu əldən vermək istəmirlər. Problemi radikallar və onlara dəstək verənlər yaradıblar.

Bu məsələnin birmənalı və birdəfəlik həlli bizim Rusiya ilə yaxşı münasibətlər qurmağımızdan asılıdır. Dəfələrlə demişik ki, bu məsələnin həlli Rusiya ilə bağlıdır. Rusiyada öz sözünü dedi.

- Rusiya növbəti mərhələdə başqa yol seçməzmi?

- Bunu demək çətindir. Bu, həm bizdən asılıdır, həm də Putindən sonra Rusiyada rəhbərliyə kimin gəlməsindən...

- Düşünürsünüz ki, Vladimir Putin hakimiyyətdən gedə də bilər?

- Mən belə hesab etmirəm, ancaq əbədi heç nə yoxdur. Hər şey dəyişir, geci-tezi var. Demək olmaz ki, Putin ömür boyu prezident olacaq. Bioloji faktor kimi onun da yaşayış müddəti var. Hər halda Putinin bizə münasibəti yaxşıdır.

Bəzi məqamları qeyd edə bilərəm. Bütün prezidentlər ümumi qeyd edib ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyırlar. Yeganə Vladimir Putin bəyan etdi ki, Dağlıq Qarabağ Azərbaycan ərazisidir və müharibə Azərbaycan ərazilərində gedir. Yəni Putin istisna olmaqla başqaları belə fikirlər işlətməyib.

Əlbəttə, mən burada Türkiyənin rolunu da vurğulamaq istərdim.

Mixail Qarbaçovdan və Boris Yeltsindən fərqli olaraq görünür ki, Putinin bizə münasibəti çox yaxşıdır.

Boris Yeltsin elə bu işlərin başında dururdu. Açıq-aşkar ermənilərin tərəfini tuturdu. Mənim Yeltsinlə təmasım olmuşdu, onunla dəfələrlə danışmışdım...

- Boris Yeltsin Qarabağ münaqişəsinə necə yanaşırdı?

- Boris Yeltsin deyirdi ki, problemi özünüz danışıb həll edin, biz işinizə qarışmırıq. O tərəfdən də ermənilərə silah-sursat verirdilər. Ermənistanda qoşunları vardı, 366 polkları xüsusi canfəşanlıq edirdi, eləcədə Cənub Hərbi Dairəsində olan orduları da Ermənistana kömək edirdi. Bir sözlə, Rusiya o zaman Ermənistana hərtərəfli dəstək verirdi.

Reyting.az




Bölməyə aid digər xəbərlər
{sape_links}{sape_article}