09:15 / 03-04-2025
Okan Buruk: "Bu zəfəri çox böyütməyəcəyik"
00:01 / 03-04-2025
İran hava məkanını bağlayıb - Ordu döyüş vəziyyətinə gətirilib
22:45 / 02-04-2025
Gömrükçülər rəhbərlikdən narazıdır
22:12 / 02-04-2025
Frank-Valter Ştaynmayerin Azərbaycana səfəri başa çatıb
21:41 / 02-04-2025
Almaniya prezidenti "Ağ Şəhər”də olub - Fotolar
21:34 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri konsertdə iştirak ediblər
20:34 / 02-04-2025
Sumqayıtda küçədə 75 yaşlı kişinin meyiti tapılıb
19:01 / 02-04-2025
Azərbaycan Kuboku: "Araz-Naxçıvan" ilk oyunda "Qarabağ"a qalib gəlib
18:30 / 02-04-2025
Azərbaycan prezidenti Çinə səfər edəcək
18:17 / 02-04-2025
Almaniya prezidenti İçərişəhərlə tanış olub - Fotolar
18:04 / 02-04-2025
Xarici dövlət rəsmisinə Bakıya səfərində sui-qəsd planlaşdıran əcnəbilərə hökm oxunub
17:47 / 02-04-2025
Ermənistanı yenidən təhlükəli oyuna sürükləyirlər - Deputat
17:33 / 02-04-2025
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
17:24 / 02-04-2025
Şərurlu İsfəndiyarı məhkəməyə veriblər
16:55 / 02-04-2025
3000 il yaşaya bilən ağac növləri tapılıb - Fotolar
16:48 / 02-04-2025
Təhlükəsizlik orqanı əməkdaşlarının peşə bayramı qeyd olunub - Fotolar
16:38 / 02-04-2025
Azərbaycan və Somali arasında əməkdaşlıq sazişi təsdiqlənib
16:02 / 02-04-2025
Zülfüqarov: Ermənistanla bağlı bəzi stereotiplərimiz dəyişməlidir
15:59 / 02-04-2025
İlham Əliyev Çindən gələn nümayəndəni qəbul edib
15:58 / 02-04-2025
Moldovalı deputat və gürcü hakimlərə qarşı sanksiyalar tətbiq olunub
15:44 / 02-04-2025
Dövlət xadimlərinin adından saxta müraciətlər hazırlayanların məhkəmələri başlayıb
15:44 / 02-04-2025
Bakı və İrəvan vaxtında sülhə nail olmasa... - Kreml fürsət gözləyir
15:42 / 02-04-2025
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb: "...top Ermənistan tərəfdədir" - (Yenilənib) - Fotolar
14:59 / 02-04-2025
Hesablama Palatasının ötənilki fəaliyyətinə dair hesabat MM-ə təqdim edilib
14:30 / 02-04-2025
Tarif Şurası dərmanlarla bağlı qərar verib - Siyahı
14:19 / 02-04-2025
Yeni tariflər qlobal iqtisadiyyata ağır zərbə vuracaq
14:18 / 02-04-2025
İlham Əliyevin adından Almaniya prezidentinin şərəfinə rəsmi nahar verilib
14:14 / 02-04-2025
Mərkəzi Bankda yeni təyinat olub
13:54 / 01-04-2025
Professorun arzuları - Etibar Cəbrayıloğlu yazır
20:19 / 29-03-2025
İlham Əliyev Ramazan paylaşımı edib
13:54 / 29-03-2025
Şirkət rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
00:03 / 30-03-2025
Bu gün Ramazan bayramıdır
23:39 / 30-03-2025
"Zirə" "Şamaxı"ya qalib gəlib
16:25 / 29-03-2025
Bakıda "Kolonializm: Dini-Milli Kimliyin Silinməsi" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib - Yenilənib
09:43 / 29-03-2025
Premyer Liqa: bu gün daha iki qarşılaşma olacaq
11:26 / 29-03-2025
Azərbaycan prezidenti Xalq artistini təbrik edib
20:02 / 30-03-2025
May ayında iki gün iş olmayacaq
00:03 / 31-03-2025
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
17:13 / 29-03-2025
Ərdoğan İlham Əliyevə məktub göndərib
16:31 / 29-03-2025
USAID-in taleyi məlum olub
Deputat: “Növbədənkənar seçkiləri Ermənistandakı aprel seçkiləri ilə bağlamaq yanlışdır” - Müsahibə
Tarix: 06-02-2018 12:30 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zahid Oruc: “Kimsə düşünürsə ki, seçkilərin nəticəsində hər hansı X namizədə 42 milyard dollarlıq valyuta ehtiyatı və formalaşmış düzən təhvil veriləcək, çox yanılır”
Prezident İlham Əliyev ölkədə növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.
Sərəncamın yaratdığı sualları deputat Zahid Oruc cavablandırıb.
Z. Oruc deyib ki, ölkə başçısının qərarını yüksək qiymətləndirənlərin arqumentinə diqqət yetirsəniz onlar hüquqi normalara əsaslanır, əksinə düşünənlər isə siyasi dəlillərlə çıxış edirlər.
Reyting.az Z.Orucun müsahibəsini təqdim edir:
- Halbuki biz sərəncamın konstitusion normalara cavab verib-vermədiyi suala birinci növbədə aydınlıq gətirməliyik.
Bilirsiniz ki, 1993-cü ilə qədərki praktikadan fərqli olaraq, ötən 25 ildə hakimiyyət orqanlarının formalaşması məhz seçkilər vasitəsilə baş verib. Ona qədər silahlı mübarizələr vasitəsilə dövlət başçısının müəyyənləşməsi praktikası, müharibə şəraitindən doğan uğur və ya uğursuzluq fonunda taxt-tacın ələ keçirilməsi və ya meydan mübarizələri, vətəndaş toqquşmalarından keçərək birinci şəxsi təyin etmək həqiqətən qeyri-konstitusion hadisələr idi. Biz o vaxtlar yeni Ana Qanun vəd edənlərin özlərinin belə hüquq çərçivəsi əsasında hərəkət etdiklərini görə bilmədik. İndi oyun qaydalarının tanındığı bir şəraitdir və seçkilərin növbədənkanarlığı üçün fors-major vəziyyətin yaranması mütləq şərt deyil.
İkincisi, ötən on illiklər ərzində dövlət orqanlarının formalaşmasının müəyyən zaman ardıcıllığı, siyasi fəlsəfəsi və hüquqi prosedurları formalaşıb. Lakin 2016-cı ildə keçirilən ümumxalq səsverməsi prezidentlik müddətini 7 il müəyyənləşdirib. Ona görə də bu il keçirilən seçkilər 2025-ci il praktikasında fərqli bir durumu meydana çıxaracaq. Bu, ondan ibarətdir ki, parlament və prezident seçkiləri 1 ay zaman fərqi ilə keçiriləcək. Nəzərə almalıyıq ki, seçkilər mənafelərin toqquşduğu bir hadisədir, maraqlar çulğalaşır, insanlar iddiaları uğrunda mübarizəyə çıxırlar. Heç şübhəsiz ki, iki fərqli hakimiyyət qolu uğrunda mübarizə ölkədəki dayanıqlığa mənfi təsir göstərə bilər. Belə hallar ABŞ, yaxud Qərb ölkələrinin praktikasında olub, yəni Konqres və prezident seçkilərinə eyni zamanda start verilib və iki kampaniya aparılıb. Lakin qeyd olunan praktikaya yüzilliklər ərzində gəlinib. Ona görə də biz bu amilin nəzərə alınmasını arzulayırdıq.
- Ermənistanda seçkilər apreldə keçiriləcək...
- 5 fevral sərəncamını Ermənistandakı aprel seçkiləri ilə bağlamaq çox yanlışdır. Çünki Azərbaycanda hakimiyyət orqanlarının formalaşmasının ayrı prosedurları, siyasi məntiqi və təhlükəsizlik şəraiti var. Hətta deyərdim ki, Ermənistanda hakimiyyətin ağrlıq mərkəzinin dəyişəcəyi, yəni parlamentli modelə keçidin baş verdiyi şəraitdə Sarkisyan baş nazir kimi proseslərə nəzarəti itirəcək və mərkəzdənqaçma güclənəcək. Belə olan halda Azərbaycanda yaranmış şəraiti Qarabağda hərbi-siyasi baxımdan tam öz xeyrinə dəyişə də bilər. Deməli, təqvim uyğunlaşdırılmasına mexaniki gedilməsini deyənlərin arqumenti kəsərsizdir.
- Bəlkə hakimiyyət müxalifətin bir araya gəlməsinin qarşısını almaq üçün bu addımı atdı?
- Xeyr, heç bir qəfil yaxalanmadan, yaxud onları hazırlıqsız vəziyyətdə qoyub üzərilərinə getmək həmləsindən söhbət gedə bilməz. Çünki bu qüvvələr 25 ildir hakimiyyətdən kənar düşüblər və məğlubiyyətləri də aprelin 11-i və ya oktyabrın 15-i tarixi ilə izah oluna bilməz. Demirdilər ki, hər zaman iqtidara hazır olmaq lazımdır, onda buyursunlar. Əgər müəyyən elektoral bazaya malikdilərsə, arxalarında siyasi gələcəklərinə investisiya qoyan dairələr mövcuddursa, onlar bu prosesi özləri həyata keçirə bilərlər. Özü də dəfələrlə müxalifətin dilindən növbədənkənar seçki ideyasını eşitmişik. Onda hansı qanunlara əsaslanırdılar? Deməli, proses hüquqi məcradan çıxası deyil və dövlət rəhbərinin belə qərar verməyə tam səlahiyyəti var.
- Hazırda əsas sual budur: niyə heç bir izahat olmadan növbədənkənar seçkilər təyin edilir? Normal ölkələrdə bu cür qərarlar veriləndə cəmiyyətə izahatı da verilir, amma Azərbaycan hakimiyyəti bu barədə susur, səbəb nədir?
- Hesab edirəm ki, Azərbaycan cəmiyyəti ötən dövrlərdə yürüdülən siyasətin məntiqinə dayanaraq, həmçinin regionda və dünyada baş verən hadisələri hesablayaraq qərarın mühüm zərurəti olduğunu dərk və qəbul edir, o cümlədən, bu kampaniyada iştirak edəcək. Əgər hər hansı bir şəraitdə qərar insanların və yaxud müəyyən bir sosial qrupların narazılığı ilə qarşılanardısa, onu biz meydanlarda avtomatik görməli idik. Nəhayət, siyasi situasiyanın çevrilməsi baxımından son sərəncam rəqib qüvvələrin xeyrinə işləyə bilərdi. Gerçəkdə isə biz belə ümumxalq etirazlarını və etimadsızlığını görmürük. Əgər seçkilər günü tanınmırsa, insanlar onu sadəcə, həmin tədbirə getməməklə qərarlarının ardınca gedərdilər. Yəni, belə demək mümkünsə, dövlətin məntiqi tanınmır, ona kimlərsə itaət göstərmir və əleyhinə gedilir. Məgər, bu, ayrı-ayrı partiyalar və təşkilatlar üçün arzuolunan deyilmi?!
Eyni zamanda, burada dövlət və xalq arasında konsensusu göstərən mühüm məsələ var. Bu ondan ibarətdir ki, hər kəs hətta oktyabrda keçirilən seçkilərdə qalib lideri yaxşı tanıyır. O daxili resurs, zaman müddəti, major amillərin üzərində lider deyil. Ötən dövrdə görülən işlərə söykənib ölkənin təhlükəsizliyini qoruyaraq, onu xarici aləmdə qəbul etdirərək dövlətə rəhbərliyi haqq edir.
Seçkilərin oktyabrda keçirilməsi halı və vəziyyəti müxalifəti qətiyyən ayrı duruma salası deyil. Misal gətirdiyimiz hüquqi və siyasi izahlar qarşıdakı dövrdə rəsmi orqanlar tərəfindən geniş ictimaiyyətə bir daha açıqlanacaq. Lakin mütləq fövqəladə şəraitinin olduğunu irəli çəkmək və digər şəraitlərdə "belə seçkilərə gedilə bilməz”,- söyləmək məntiqli deyil. Bir daha deyirəm, bu, müxtəlif ölkələrin siyasi həyatında özünü geniş göstərən hadisədir.
- Zahid bəy, hansı ölkələrin, ad çəkə bilərsinizmi?
- Baxın, Avropa ölkələrinin özündə müxtəlif vəziyyətlərdə seçkilər elan olunub. Dövlət rəhbərinin hüququ var ki, konstitusion müddət başa çatmadan prezident, yaxud parlament seçkilərini qeyd edilən zamandan ertələnmiş formada reallaşdırsın. Məgər, İkinci dünya müharibəsindən sonra Fransada 3-4 dəfə bunlar təkrarlanmayıbmı, Türkiyədə dəfələrlə belə hadisələr olmayıbmı? Almaniyanın praktikasında dinc dövrdə belə seçkilərə gedilib.
- Siz adını xatırlatdığınız ölkələrdə seçkilər siyasi böhranlardan irəli gələrək keçirilib. Deməyinizdən belə çıxmırmı ki, hakimiyyət daxilində böhran var?
- Qətiyyən, böhrandan danışılması çox yanlışdır. Hansısa qüvvələr dövlətin yürütdüyü siyasətə qarşı çıxsaydı, onu tənzimləmək üçün məhz seçkiyə əl atılmazdı. Əksinə, dövlətin birinci şəxsinin iradəsi qarşısında duruş gətirən qüvvə mövcud deyil, hakim partiyada vahidlikdir, dövlətdə də dəqiq bəlli olan komanda mövcuddur. Son 3 ildə prezident hökumətdə də, öz komandasında da xeyli yeniləşmələr aparıb. Bugün hansı bir qüvvə xalqın seçimiylə hakimiyyəti ortadan qaldırmağa zərurət meydana çıxarardı? Qoy, onda böhran əlaməti üçün bir şəxsin adını çəksinlər.
- Bəlkə Dağlıq Qarabağla bağlı aparılan sülh danışıqlarında ciddi güzəşt gözlənilir?
- Əlbəttə, bu məsələ ətrafında ən çox irəli sürülən ehtimallardan biri Dağlıq Qarabağ məsələsi olacaq. Unutmayaq ki, hazırkı reallıqda Azərbaycan özünün mövqelərini hərbi cəhətdən möhkəmləndirdiyi təqdirdə güzəştə gedilməsi heç bir anlamda qəbul edilə bilməz. Ermənistan son 25 ildə işğal reallığını siyasi danışıqlara keçirməyə və bizi kaputaliyasiyaya cəhd edib. İndi isə Dağlıq Qarabağda torpaq və siyasi status güzəşti ilə hakimiyyətini möhkəmləndirməyə çalışmaq növbəsi məhz qarşı tərəfdədir. Bir daha vurğulayım ki, Sarkisyan özünü baş nazir elan edəndən sonra proseslərə nəzarət edə bilməyəcək. Hətta müharibə şəraitinin meydana çıxacağını da gözləmək olar. Bu baxımdan qarşı cinahda ayrı reallıq yaşanırsa, Azərbaycan dövləti status məsələsində fərqli mövqeyə gedəcək deyə, 5 fevral sərəncamının verdiyi fikrin məntiqi yoxdur. Tam məsuliyyətlə deyirəm, Azərbaycan Qarabağ məsələsində öz mövqeyini daha da sərtləşdirəcək.
- O zaman, iqtisadi amil gündəmə gəlir, yəni növbəti devalvasiya təhlükəsi hakimiyyəti bu addımı atmağa vadar etdi?
- Məncə, növbəti spekulyasiya predmetindən biri bu olacaq. Devalvasiya ölkənin maliyyə-bank sektoru ilə bağlı öz təsirini göstərən birinci amildir və bundan sonrakı dönəmdə də ölkənin bütün həyatını əhatə edir. Əminəm ki, son müşavirəyə baxanlar şahiddilər ki, əldə olunmuş resurslar manatın kursunun sabitləşdiyini göstərir. Son günlərdə bu barədə daha əhatəli açıqlamalar verilib, həmçinin neft amili də əvvəlki qədər büdcəni təhdid etmir. Belə olan təqdirdə kütlələri özünə cəlb etmək üçün seçkilərdən sonra kimlərsə kampaniyalara əl atacaq.
Ancaq onu göz altına almalıyıq ki, hər bir hakimiyyət öz tərəfdarlarını daha çox sayda əldə saxlamağı düşünür. Çünki hər hansı bir maliyyə-istisadi qərara görə itirilən tərəfdarlar mütləq başqa qüvvələrin bazasına çevrilir. Bu mənada manat ətrafında siyasi spekulyasiya aparanlar olacaq.
Yekun olaraq deyim ki, qarşıdakı dönəmdə istər növbədənkənar, istərsə də konstitusiya ilə müəyyənləşdirilmiş dövrdə oktyabrda keçirilən seçkilərdə bu ölkənin rəhbəri prezident İlham Əliyevin liderliyinin davamlılığı şəraiti həm də onunla əsaslandırılır ki, kimsə düşünürsə ki, seçkilər nəticəsində hər hansı X namizədə 42 milyardlıq dollarlıq valyuta ehtiyatını, hazırkı reallığını, formalaşmış düzəni onlara təhvil verəcək, çox yanılırlar. Yəni müxalifət qarşısında tanımadığı hakimiyyətin kursunun üzərindən xətt çəkirsə, gərək o 42 milyard dolları da düşünməsin.
- Deyirsiniz ki, cəmiyyət, xalq hakimiyyətdən razıdır, ciddi problem yoxdur, o zaman İlham Əliyev niyə tələsir?
- Qətiyyən, burada hər hansı siyasi tələskənlikdən söhbət gedə bilməz. Əslində, buna qədərki arqumentlərim daha soyuqqanlı hərəkətlərin mövcudluğunu göstərir. Hətta bir çoxları hesab edirlər ki, Rusiya və Ermənistanda seçkilərin olması Azərbaycan əleyhinə beynəlxalq dairələrin planlarını işlətməyə imkan verməyəcək. Həmçinin belə bir dönəmdə Qərb də müxtəlif cinahlarda hərbi savaşlar aparıb, bu üzdən Azərbaycan əleyhinə ssenarilər də olmayacaq. Belə olan təqdirdə prezident İlham Əliyevin beynəlxalq, regional, həmçinin Konstitusiya və referendum reallığı, 2025-ci il amili - hamısı matrisa kimi kompleks yanaşmada nəzərə aldığından danışmaq daha düzgün olardı.
- Başqa bir açıqlama, ötən ilin dekabrın 17-də YAP-çı deputat Siyavuş Novruzov demişdi ki, növbədənkənar seçkilərlə bağlı çaşdırıcı məlumatlar yayırlar, belə bir şey gözlənilmir. Hətta bunu müxalifətin uydurması saymışdı. Bəs siz dedikləriniz nədir?
- Həmin açıqlamadan bir neçə gün əvvəl mənim mövqeyim dərc olunmuşdu. Mən məsələnin əsaslandırılmasında hansı beynəlxalq, regional və hüquqi amillərin olduğunu incələmişdim. Hər kəsin mövqeyinə hörmətlə yanaşır və dediyiniz açıqlamanı da xatırlayıram. Siyavuş Novruzov dövlətçi adamdır, həmin məsələyə baxışı fərqli olubsa, buna görə onu linç etmək və bir şəxsi mövqeyi ilə hakimiyyət siyasəti arasında ziddiyyət axtarmağına dəyməz. Ən əsası odur ki, dövlətin mühüm və strateji qərarları birinci şəxs tərəfindən qəbul olunur. İndi prosesin legitimliyi üçün iddiaçılara şərait yaratmaq, rəqabəti təmin etmək və milli iradəni ortaya qoymaqdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
Tarix: 06-02-2018 12:30 | Bölmə: Müsahibə / Slayd
Zahid Oruc: “Kimsə düşünürsə ki, seçkilərin nəticəsində hər hansı X namizədə 42 milyard dollarlıq valyuta ehtiyatı və formalaşmış düzən təhvil veriləcək, çox yanılır”
Prezident İlham Əliyev ölkədə növbədənkənar prezident seçkilərinin keçirilməsi haqqında sərəncam imzalayıb.
Sərəncamın yaratdığı sualları deputat Zahid Oruc cavablandırıb.
Z. Oruc deyib ki, ölkə başçısının qərarını yüksək qiymətləndirənlərin arqumentinə diqqət yetirsəniz onlar hüquqi normalara əsaslanır, əksinə düşünənlər isə siyasi dəlillərlə çıxış edirlər.
Reyting.az Z.Orucun müsahibəsini təqdim edir:
- Halbuki biz sərəncamın konstitusion normalara cavab verib-vermədiyi suala birinci növbədə aydınlıq gətirməliyik.
Bilirsiniz ki, 1993-cü ilə qədərki praktikadan fərqli olaraq, ötən 25 ildə hakimiyyət orqanlarının formalaşması məhz seçkilər vasitəsilə baş verib. Ona qədər silahlı mübarizələr vasitəsilə dövlət başçısının müəyyənləşməsi praktikası, müharibə şəraitindən doğan uğur və ya uğursuzluq fonunda taxt-tacın ələ keçirilməsi və ya meydan mübarizələri, vətəndaş toqquşmalarından keçərək birinci şəxsi təyin etmək həqiqətən qeyri-konstitusion hadisələr idi. Biz o vaxtlar yeni Ana Qanun vəd edənlərin özlərinin belə hüquq çərçivəsi əsasında hərəkət etdiklərini görə bilmədik. İndi oyun qaydalarının tanındığı bir şəraitdir və seçkilərin növbədənkanarlığı üçün fors-major vəziyyətin yaranması mütləq şərt deyil.
İkincisi, ötən on illiklər ərzində dövlət orqanlarının formalaşmasının müəyyən zaman ardıcıllığı, siyasi fəlsəfəsi və hüquqi prosedurları formalaşıb. Lakin 2016-cı ildə keçirilən ümumxalq səsverməsi prezidentlik müddətini 7 il müəyyənləşdirib. Ona görə də bu il keçirilən seçkilər 2025-ci il praktikasında fərqli bir durumu meydana çıxaracaq. Bu, ondan ibarətdir ki, parlament və prezident seçkiləri 1 ay zaman fərqi ilə keçiriləcək. Nəzərə almalıyıq ki, seçkilər mənafelərin toqquşduğu bir hadisədir, maraqlar çulğalaşır, insanlar iddiaları uğrunda mübarizəyə çıxırlar. Heç şübhəsiz ki, iki fərqli hakimiyyət qolu uğrunda mübarizə ölkədəki dayanıqlığa mənfi təsir göstərə bilər. Belə hallar ABŞ, yaxud Qərb ölkələrinin praktikasında olub, yəni Konqres və prezident seçkilərinə eyni zamanda start verilib və iki kampaniya aparılıb. Lakin qeyd olunan praktikaya yüzilliklər ərzində gəlinib. Ona görə də biz bu amilin nəzərə alınmasını arzulayırdıq.
- Ermənistanda seçkilər apreldə keçiriləcək...
- 5 fevral sərəncamını Ermənistandakı aprel seçkiləri ilə bağlamaq çox yanlışdır. Çünki Azərbaycanda hakimiyyət orqanlarının formalaşmasının ayrı prosedurları, siyasi məntiqi və təhlükəsizlik şəraiti var. Hətta deyərdim ki, Ermənistanda hakimiyyətin ağrlıq mərkəzinin dəyişəcəyi, yəni parlamentli modelə keçidin baş verdiyi şəraitdə Sarkisyan baş nazir kimi proseslərə nəzarəti itirəcək və mərkəzdənqaçma güclənəcək. Belə olan halda Azərbaycanda yaranmış şəraiti Qarabağda hərbi-siyasi baxımdan tam öz xeyrinə dəyişə də bilər. Deməli, təqvim uyğunlaşdırılmasına mexaniki gedilməsini deyənlərin arqumenti kəsərsizdir.
- Bəlkə hakimiyyət müxalifətin bir araya gəlməsinin qarşısını almaq üçün bu addımı atdı?
- Xeyr, heç bir qəfil yaxalanmadan, yaxud onları hazırlıqsız vəziyyətdə qoyub üzərilərinə getmək həmləsindən söhbət gedə bilməz. Çünki bu qüvvələr 25 ildir hakimiyyətdən kənar düşüblər və məğlubiyyətləri də aprelin 11-i və ya oktyabrın 15-i tarixi ilə izah oluna bilməz. Demirdilər ki, hər zaman iqtidara hazır olmaq lazımdır, onda buyursunlar. Əgər müəyyən elektoral bazaya malikdilərsə, arxalarında siyasi gələcəklərinə investisiya qoyan dairələr mövcuddursa, onlar bu prosesi özləri həyata keçirə bilərlər. Özü də dəfələrlə müxalifətin dilindən növbədənkənar seçki ideyasını eşitmişik. Onda hansı qanunlara əsaslanırdılar? Deməli, proses hüquqi məcradan çıxası deyil və dövlət rəhbərinin belə qərar verməyə tam səlahiyyəti var.
- Hazırda əsas sual budur: niyə heç bir izahat olmadan növbədənkənar seçkilər təyin edilir? Normal ölkələrdə bu cür qərarlar veriləndə cəmiyyətə izahatı da verilir, amma Azərbaycan hakimiyyəti bu barədə susur, səbəb nədir?
- Hesab edirəm ki, Azərbaycan cəmiyyəti ötən dövrlərdə yürüdülən siyasətin məntiqinə dayanaraq, həmçinin regionda və dünyada baş verən hadisələri hesablayaraq qərarın mühüm zərurəti olduğunu dərk və qəbul edir, o cümlədən, bu kampaniyada iştirak edəcək. Əgər hər hansı bir şəraitdə qərar insanların və yaxud müəyyən bir sosial qrupların narazılığı ilə qarşılanardısa, onu biz meydanlarda avtomatik görməli idik. Nəhayət, siyasi situasiyanın çevrilməsi baxımından son sərəncam rəqib qüvvələrin xeyrinə işləyə bilərdi. Gerçəkdə isə biz belə ümumxalq etirazlarını və etimadsızlığını görmürük. Əgər seçkilər günü tanınmırsa, insanlar onu sadəcə, həmin tədbirə getməməklə qərarlarının ardınca gedərdilər. Yəni, belə demək mümkünsə, dövlətin məntiqi tanınmır, ona kimlərsə itaət göstərmir və əleyhinə gedilir. Məgər, bu, ayrı-ayrı partiyalar və təşkilatlar üçün arzuolunan deyilmi?!
Eyni zamanda, burada dövlət və xalq arasında konsensusu göstərən mühüm məsələ var. Bu ondan ibarətdir ki, hər kəs hətta oktyabrda keçirilən seçkilərdə qalib lideri yaxşı tanıyır. O daxili resurs, zaman müddəti, major amillərin üzərində lider deyil. Ötən dövrdə görülən işlərə söykənib ölkənin təhlükəsizliyini qoruyaraq, onu xarici aləmdə qəbul etdirərək dövlətə rəhbərliyi haqq edir.
Seçkilərin oktyabrda keçirilməsi halı və vəziyyəti müxalifəti qətiyyən ayrı duruma salası deyil. Misal gətirdiyimiz hüquqi və siyasi izahlar qarşıdakı dövrdə rəsmi orqanlar tərəfindən geniş ictimaiyyətə bir daha açıqlanacaq. Lakin mütləq fövqəladə şəraitinin olduğunu irəli çəkmək və digər şəraitlərdə "belə seçkilərə gedilə bilməz”,- söyləmək məntiqli deyil. Bir daha deyirəm, bu, müxtəlif ölkələrin siyasi həyatında özünü geniş göstərən hadisədir.
- Zahid bəy, hansı ölkələrin, ad çəkə bilərsinizmi?
- Baxın, Avropa ölkələrinin özündə müxtəlif vəziyyətlərdə seçkilər elan olunub. Dövlət rəhbərinin hüququ var ki, konstitusion müddət başa çatmadan prezident, yaxud parlament seçkilərini qeyd edilən zamandan ertələnmiş formada reallaşdırsın. Məgər, İkinci dünya müharibəsindən sonra Fransada 3-4 dəfə bunlar təkrarlanmayıbmı, Türkiyədə dəfələrlə belə hadisələr olmayıbmı? Almaniyanın praktikasında dinc dövrdə belə seçkilərə gedilib.
- Siz adını xatırlatdığınız ölkələrdə seçkilər siyasi böhranlardan irəli gələrək keçirilib. Deməyinizdən belə çıxmırmı ki, hakimiyyət daxilində böhran var?
- Qətiyyən, böhrandan danışılması çox yanlışdır. Hansısa qüvvələr dövlətin yürütdüyü siyasətə qarşı çıxsaydı, onu tənzimləmək üçün məhz seçkiyə əl atılmazdı. Əksinə, dövlətin birinci şəxsinin iradəsi qarşısında duruş gətirən qüvvə mövcud deyil, hakim partiyada vahidlikdir, dövlətdə də dəqiq bəlli olan komanda mövcuddur. Son 3 ildə prezident hökumətdə də, öz komandasında da xeyli yeniləşmələr aparıb. Bugün hansı bir qüvvə xalqın seçimiylə hakimiyyəti ortadan qaldırmağa zərurət meydana çıxarardı? Qoy, onda böhran əlaməti üçün bir şəxsin adını çəksinlər.
- Bəlkə Dağlıq Qarabağla bağlı aparılan sülh danışıqlarında ciddi güzəşt gözlənilir?
- Əlbəttə, bu məsələ ətrafında ən çox irəli sürülən ehtimallardan biri Dağlıq Qarabağ məsələsi olacaq. Unutmayaq ki, hazırkı reallıqda Azərbaycan özünün mövqelərini hərbi cəhətdən möhkəmləndirdiyi təqdirdə güzəştə gedilməsi heç bir anlamda qəbul edilə bilməz. Ermənistan son 25 ildə işğal reallığını siyasi danışıqlara keçirməyə və bizi kaputaliyasiyaya cəhd edib. İndi isə Dağlıq Qarabağda torpaq və siyasi status güzəşti ilə hakimiyyətini möhkəmləndirməyə çalışmaq növbəsi məhz qarşı tərəfdədir. Bir daha vurğulayım ki, Sarkisyan özünü baş nazir elan edəndən sonra proseslərə nəzarət edə bilməyəcək. Hətta müharibə şəraitinin meydana çıxacağını da gözləmək olar. Bu baxımdan qarşı cinahda ayrı reallıq yaşanırsa, Azərbaycan dövləti status məsələsində fərqli mövqeyə gedəcək deyə, 5 fevral sərəncamının verdiyi fikrin məntiqi yoxdur. Tam məsuliyyətlə deyirəm, Azərbaycan Qarabağ məsələsində öz mövqeyini daha da sərtləşdirəcək.
- O zaman, iqtisadi amil gündəmə gəlir, yəni növbəti devalvasiya təhlükəsi hakimiyyəti bu addımı atmağa vadar etdi?
- Məncə, növbəti spekulyasiya predmetindən biri bu olacaq. Devalvasiya ölkənin maliyyə-bank sektoru ilə bağlı öz təsirini göstərən birinci amildir və bundan sonrakı dönəmdə də ölkənin bütün həyatını əhatə edir. Əminəm ki, son müşavirəyə baxanlar şahiddilər ki, əldə olunmuş resurslar manatın kursunun sabitləşdiyini göstərir. Son günlərdə bu barədə daha əhatəli açıqlamalar verilib, həmçinin neft amili də əvvəlki qədər büdcəni təhdid etmir. Belə olan təqdirdə kütlələri özünə cəlb etmək üçün seçkilərdən sonra kimlərsə kampaniyalara əl atacaq.
Ancaq onu göz altına almalıyıq ki, hər bir hakimiyyət öz tərəfdarlarını daha çox sayda əldə saxlamağı düşünür. Çünki hər hansı bir maliyyə-istisadi qərara görə itirilən tərəfdarlar mütləq başqa qüvvələrin bazasına çevrilir. Bu mənada manat ətrafında siyasi spekulyasiya aparanlar olacaq.
Yekun olaraq deyim ki, qarşıdakı dönəmdə istər növbədənkənar, istərsə də konstitusiya ilə müəyyənləşdirilmiş dövrdə oktyabrda keçirilən seçkilərdə bu ölkənin rəhbəri prezident İlham Əliyevin liderliyinin davamlılığı şəraiti həm də onunla əsaslandırılır ki, kimsə düşünürsə ki, seçkilər nəticəsində hər hansı X namizədə 42 milyardlıq dollarlıq valyuta ehtiyatını, hazırkı reallığını, formalaşmış düzəni onlara təhvil verəcək, çox yanılırlar. Yəni müxalifət qarşısında tanımadığı hakimiyyətin kursunun üzərindən xətt çəkirsə, gərək o 42 milyard dolları da düşünməsin.
- Deyirsiniz ki, cəmiyyət, xalq hakimiyyətdən razıdır, ciddi problem yoxdur, o zaman İlham Əliyev niyə tələsir?
- Qətiyyən, burada hər hansı siyasi tələskənlikdən söhbət gedə bilməz. Əslində, buna qədərki arqumentlərim daha soyuqqanlı hərəkətlərin mövcudluğunu göstərir. Hətta bir çoxları hesab edirlər ki, Rusiya və Ermənistanda seçkilərin olması Azərbaycan əleyhinə beynəlxalq dairələrin planlarını işlətməyə imkan verməyəcək. Həmçinin belə bir dönəmdə Qərb də müxtəlif cinahlarda hərbi savaşlar aparıb, bu üzdən Azərbaycan əleyhinə ssenarilər də olmayacaq. Belə olan təqdirdə prezident İlham Əliyevin beynəlxalq, regional, həmçinin Konstitusiya və referendum reallığı, 2025-ci il amili - hamısı matrisa kimi kompleks yanaşmada nəzərə aldığından danışmaq daha düzgün olardı.
- Başqa bir açıqlama, ötən ilin dekabrın 17-də YAP-çı deputat Siyavuş Novruzov demişdi ki, növbədənkənar seçkilərlə bağlı çaşdırıcı məlumatlar yayırlar, belə bir şey gözlənilmir. Hətta bunu müxalifətin uydurması saymışdı. Bəs siz dedikləriniz nədir?
- Həmin açıqlamadan bir neçə gün əvvəl mənim mövqeyim dərc olunmuşdu. Mən məsələnin əsaslandırılmasında hansı beynəlxalq, regional və hüquqi amillərin olduğunu incələmişdim. Hər kəsin mövqeyinə hörmətlə yanaşır və dediyiniz açıqlamanı da xatırlayıram. Siyavuş Novruzov dövlətçi adamdır, həmin məsələyə baxışı fərqli olubsa, buna görə onu linç etmək və bir şəxsi mövqeyi ilə hakimiyyət siyasəti arasında ziddiyyət axtarmağına dəyməz. Ən əsası odur ki, dövlətin mühüm və strateji qərarları birinci şəxs tərəfindən qəbul olunur. İndi prosesin legitimliyi üçün iddiaçılara şərait yaratmaq, rəqabəti təmin etmək və milli iradəni ortaya qoymaqdır.
Bölməyə aid digər xəbərlər
1-03-2025, 15:45
Deputat: Ukraynanı yalnız ABŞ xalqının Trampa qarşı qalxması xilas edə bilər - Müsahibə
23-01-2025, 19:03
İmran Bədirxanlı: “Özünü tapandan sonra yaşamaq asanlaşır” - Müsahibə
8-01-2025, 10:49
“Kino adamı kimi bir çox şeylər məni qane etmir” - Müsahibə
18-11-2024, 12:28
Turan Manafzadə: “Mədəniyyət diplomatiyasından yararlanmağı bacarmalıyıq” - Müsahibə
17-08-2024, 15:25
“Böyük güclər sülhdə maraqlı görünmürlər” - Müsahibə
12-08-2024, 11:00
Emin Əfəndiyev: “Yeni ssenarilər, layihələr barədə düşünürəm” - Müsahibə
22-07-2024, 09:58
Gənc xanəndə: “Məcnun kimi səhnəyə çıxmaq ən böyük arzularımdan biri olub” - Müsahibə
8-07-2024, 10:43
Aktrisa: “Mən ürək adamıyam...” - Müsahibə
14-06-2024, 15:06
Nazir: “Sertifikatlaşdırmada iştirak edən hər beş müəllimdən biri kəsilir” - Müsahibə
6-04-2024, 21:12
Qulu Ağsəs: “Tənqidi indi çox tənqid edirlər” - Müsahibə
2-04-2024, 20:28
“Hava hücumu ssenarisi mümkündür” - Müsahibə
19-02-2024, 16:33
Aktyor: “Əvvəldən bilsəydim o filmə çəkilməzdim...” - Müsahibə
16-02-2024, 12:55
Bəstəkar: “Zamanın ritmini tutmaq çətinləşib” - Müsahibə
28-01-2024, 15:36
Qüdrət Həsənquliyev: “Azərbaycan yenidən qurulmalıdır” - Müsahibə
9-12-2023, 20:57
Hərbi ekspert: “Krım körpüsü dağıdılmalıdır” - Müsahibə
14-11-2023, 19:08
Xalq artisti: “Teatrın ən ağrılı məsələlərindən biri də yaş senzi ilə bağlıdır” - Müsahibə
4-11-2023, 09:41
İlham Əziz: “Hər yazıçının öz əlifbası olmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 15:19
Zahid Oruc: “Zəfər dövləti, Zəfər təşkilatı, Zəfər təhsil modeli yaradılmalıdır” - Müsahibə
27-10-2023, 11:01
Əlizadə Nuri: “Şairlik-sözlə inqilab etməkdir” - Müsahibə
23-10-2023, 18:22
General Sırski: “Düşmən ciddi itkilər verir, lakin onlar...” - Müsahibə
23-10-2023, 10:26
Aktrisa: “Özümü olmalı olduğum yerdə hiss edirəm” - Müsahibə
19-09-2023, 13:48
Hərbi analitik: “Rusiya Moskvanı lazımi şəkildə qoruya bilmirsə, deməli...” - Müsahibə
5-09-2023, 18:40
General: “Rusiya elitası Putini devirməyə hazırdır” - Müsahibə
23-08-2023, 18:14
Beynəlxalq ekspert: “Ruslar Ukrayna ilə uzunmüddətli hərbi qarşıdurmaya ümid edirlər” - Müsahibə
16-08-2023, 12:08
Kənan Məmmədov: “Kino günündə göstərməyə yeni film olmadı” - Müsahibə
10-08-2023, 15:00
Rıjenko: “Rusiyanın Qara dəniz donanmasını məhv etmək üçün yüzlərlə drona ehtiyac var” - Müsahibə
30-05-2023, 16:48
Kinorejissor: “Bəzilərini kinonun taleyi yox, kinostudiyanın ərazisi maraqlandırır”
16-05-2023, 16:48
Şeytelman: “Priqojin Rusiyada yeganə şəxsdir ki, dövlət çevrilişlərini uğurla həyata keçirə bilir”
13-05-2023, 09:34
Qüdrət Həsənquliyev: “Davamlı sülh üçün danışıqları Türkiyə və Rusiya ilə aparmalıyıq” - Müsahibə
3-03-2023, 16:55
Keçmiş deputat: “Rus imperiyasının dağılması qaçılmazdır” - Müsahibə
9-02-2023, 12:36
Deputat: “Ciddi əks-zərbə vurulmalıdır” - Müsahibə
7-01-2023, 15:55
Sərdar Cəlaloğlu: “Rusiya Qarabağı ələ keçirməyə çalışır” - Müsahibə
30-12-2022, 10:55
Köçəri Nağıbəyli: “Bizim öz torpaqlarımızda yaşamaq hüququmuz olmalıdır” - Müsahibə
11-12-2022, 13:12
Səxavət Əlisoy: “Partiya sədrlərinin əksəriyyəti təkəbbürlü və yekəxanadır” - Müsahibə
27-11-2022, 10:15
Professor: “Rusiya və Fransa Azərbaycan-Ermənistan danışıqlarında böhranlı vəziyyət yaradıb” - Müsahibə
12-11-2022, 19:43
Tofiq Zülfüqarov: “Rusiyada siyasi böhran zamanıdır” - Müsahibə
28-10-2022, 13:08
Deputat: "Putin ikinci böyük səhvə yol verdi, həm də sübut etdi ki..."
25-10-2022, 08:35
Politoloq: “Rusiya və İran Azərbaycanda nələrəsə nail olmağa çalışsa da...” - Müsahibə
21-10-2022, 13:42
Vahid Əhmədov: “Heç kim bahalaşmanın qarşısını ala bilmir” - Müsahibə
15-10-2022, 09:58
Deputat: “Rusiya ilə məsələni konkretləşdirməyin vaxtı çatıb” - Müsahibə
Dünən, 18:30
Azərbaycan prezidenti Çinə səfər edəcək
Dünən, 17:33
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub
Dünən, 15:42
Azərbaycan və Almaniya prezidentləri görüşüb: "...top Ermənistan tərəfdədir" - (Yenilənib) - Fotolar
Dünən, 14:30
Tarif Şurası dərmanlarla bağlı qərar verib - Siyahı
Dünən, 14:12
Qarabağa növbəti köç karvanı gedib - (Yenilənib)
Dünən, 11:57
Ağdamda mina partlayıb, xəsarət alan var
Dünən, 00:03
İran böyük təhlükə ilə üz-üzədir - Ekspert
1-04-2025, 17:26
Professor: Trampı qərb dəyərləri xəttinə gətirirlər
1-04-2025, 08:39
Almaniya Azərbaycan tərəfinə üzrxahlıq edib - Foto
1-04-2025, 08:34
İranla bağlı təhlükəli planı reallaşdırmaq istəyirlər
1-04-2025, 08:25
Ordumuzun mövqeləri 7 istiqamətdən atəşə tutulub
31-03-2025, 19:41
Keçmişə və gələcəyə yollanmaq reallığa çevriləcək
31-03-2025, 18:45
Almaniya səfiri Azərbaycan XİN-ə çağırılıb
31-03-2025, 13:26
Gərginlik yenidən artır: İran raketlərini həyəcan vəziyyətinə gətirib
31-03-2025, 11:51
Dövlət sərhədində müşahidə edilən uçuş aparatı zərərsizləşdirilib
31-03-2025, 09:58
Ombudsman 31 mart soyqırımı ilə əlaqədar bəyanat yayıb
31-03-2025, 00:03
Azərbaycanlıların soyqırımından 107 il ötür
30-03-2025, 15:24
Ermənilər kəşfiyyat uçuşlarına cəhd edib, növbəti təxribata əl atıblar
29-03-2025, 18:00
Əliyevlə Ərdoğan arasında telefon danışığı olub
29-03-2025, 13:54
Şirkət rəhbəri barəsində həbs qərarı verilib
28-03-2025, 18:02
İlham Əliyev Azərbaycan xalqını təbrik edib
28-03-2025, 11:05
Sakinin evini başına uçuran tikinti şirkətinin rəhbəri saxlanılıb
27-03-2025, 16:12
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada bir sıra açılışlarda iştirak ediblər - Fotolar
27-03-2025, 14:54
İsrail israr edir: Türkiyədənsə, Suriyada Rusiya bazaları qalsın
27-03-2025, 14:31
İlham Əliyev: Ağdam ölkəmizin ən gözəl şəhərlərindən birinə çevriləcək
27-03-2025, 14:22
İrəvan yenidən Rusiyaya meyllənir
26-03-2025, 13:07
Rusiya və Ukrayna arasında razılıq əldə olunub
25-03-2025, 14:18
Ərdoğanın müxalifətlə qarşıdurmasına səbəb nədir?
25-03-2025, 13:54
ABŞ İrana 4 trilyon dollarlıq paket təklif edə bilər
24-03-2025, 11:19
Professor: Həmin media qurumları bizim fikirlərimizə yer vermirdilər
23-03-2025, 12:13
Ərdoğan ən güclü rəqibini oyundan çıxarır?
23-03-2025, 11:49
Ermənistandakı mülki missiya həqiqəti açıqlamaq istəmir
21-03-2025, 12:20
Paşinyan tələsir, Bakıda niyə belə astagəldirlər?
21-03-2025, 11:33
Ordumuzun mövqeləri üç istiqamətdən atəşə tutulub
20-03-2025, 20:37
Tramp Tehrana 2 aylıq möhlət verib: ya yeni saziş, ya da...
20-03-2025, 20:00
Mövqelərimiz yenə atəşə tutulub - (Yenilənib)
20-03-2025, 11:37
Zülfüqarov: İstanbulda baş verənlər Ərdoğana təzyiq cəhdidir
19-03-2025, 14:30
Hərbi ekspert: Sülhə yaxınlaşma olan kimi şərti sərhəddə vəziyyəti gərginləşdirirlər
19-03-2025, 12:39
Professor: Azərbaycan təzyiq altına salınacaq dövlət deyil
19-03-2025, 10:25
Bakı İrəvandan əməli addımlar gözləyir
Qüdrət Həsənquliyevin fikrincə, Tramp görsə ki, Ukrayna qalib gəlir, Rusiyaya təkcə siyasi yox, hərbi dəstək də verəcək
"Xalq qəzeti"nin şöbə müdiri deyir ki, ömrü boyu özünü axtaran, dəfələrlə yanından ötüb keçən o qədər insan var ki
Nadir Azməmmədov: “Təəssüf ki, indi rejissor olmaq, kino və serial çəkmək adiləşib, bəzən bunun məsuliyyətini dərk etmirlər”
Türkiyədə yaşayan Əməkdar artist deyir ki, siyasilərin illərlə həllinə çalışdığı hansısa bir məsələni bəzən uğurlu bir musiqi əsəri həll edə bilər
Qüdrət Həsənquliyev: “Düşmənçiliyə son qoymaq üçün ədalətli sülhə nail olmaq gərəkdir. Bunun üçün ya tərəflər 1991-ci ilin sərhədləri çərçivəsində bir-birinin ərazi bütövlüyünü tanıyır, ya da ərazi mübadiləsinə gedirlər. Amma indiki mərhələdə bu, az inandırıcı görünür”
